Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdi İpekçi (9 Ağustos 1929, İstanbul - 1 Şubat 1979,İstanbul) Türk gazeteci ve yazardır.
Abdi İpekçi | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 9 Ağustos 1929 İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 1 Şubat 1979 (49 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Suikast |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Eğitim | Galatasaray Lisesi İstanbul Üniversitesi |
| Meslek | Gazeteci ve yazar |
| Etkin yıllar | 1954-1979 |
| Evlilik | Afife Sibel İpekçi (e. 1956; ö. 1979) |
| Çocuk(lar) | Nükhet İpekçi (d. 1957) Sedat İpekçi (d. 1961) |
| Akraba(lar) | İsmail Cem (kuzen) |
Yaşamı
İlköğrenimini gördükten sonra Galatasaray Lisesi'ni bitirdi. Bir süre sonra eğitimini Hukuk Fakültesinde sürdürdü. Yeni Sabah, Yeni İstanbul ve İstanbul Ekspres Gazetesi gibi çeşitli gazetelerde spor muhabiri, sayfa sekreteri ve yazı işleri müdürü olarak çalıştı. Ali Naci Karacan'ın çıkardığı Milliyet Gazetesi'nin yazı işleri müdürü (1954), bir süre sonra da genel yayın müdürü oldu.
1961 yılından öldürüldüğü 1 Şubat 1979 tarihine kadar aynı gazetenin başyazarlığını da yürüten Abdi İpekçi, Türkiye Gazeteciler Sendikası, Başkanlığı, ve Uluslararası Basın Enstitüsünün ikinci başkanlığı, Basın Şeref Divanı genel sekreterliği gibi vazifelerde bulundu. Yazılarında Atatürkçülüğü, barışı, düşünce özgürlüğünü, ülkenin bağımsızlık ve bütünlüğünü savundu. Ahmet Taner Kışlalı'ya verdiği röportajında siyasi çizgisinin demokratik sosyalizm olduğu söyledi. Eski Dışişleri Bakanı İsmail Cem ile kuzenlerdir.
Suikast ve ölümü
1970'li yıllardaki kargaşa ve terörün önlenmesi için iktidar ile muhalefet önderleri arasında yapıcı bir uzlaşı sağlanmasından yana olan, devlet yönetiminde partizanlığın ve duygusallığın yerini akılcı, çağdaş, ılımlı bir uygulamanın almasını isteyen İpekçi, 1 Şubat 1979 gecesi İstanbul Maçka'daki evinin yakınlarında aracındayken Mehmet Ali Ağca tarafından öldürüldü. Mehmet Ali Ağca'nın verdiği ifadede Abdi İpekçi'ye 5-6 el ateş ettiğini söylemiştir. Ancak olay yerinde 9 mermi kovanı ele geçirilmiştir. Bu da bir ikinci kişinin olduğunu göstermiştir. O da Oral Çelik'tir. Oral Çelik ile suikastı beraber tasarlamış, Mehmet Ali Ağca da tetikçi olarak sonradan aralarına katılmıştır.
Mehmet Ali Ağca, İpekçi suikastından idamla yargılanırken 1979 yılında ülkenin en iyi korunan askeri cezaevlerinden biri olan ’nden kaçırıldı.
Abdullah Çatlı, Bedrettin Cömert suikastinden aranırken 1978 Ağustos’unda Sakarya’da yakalandı. 48 saat sonra serbest bırakıldı. Uğur Mumcu’nun İpekçi cinayetinin kilit ismi dediği Çatlı 1982 Şubat’ında bu kez ‘MHP’ davasıyla aranırken, Zürih’te ile birlikte sahte pasaport ile yakalandı ve yine 48 saat sonra salıverildi.
Uğur Mumcu: "Şener geri verilirse İpekçi kıyası aydınlatılır, yitirilen her saniye önemli." diye yazdı. Ama değil saniye aylar geçti, Şener yargılandı ve delil yetersizliğinden serbest bırakıldı.
Oral Çelik, 1982 yılında İsviçre’de yakalandı. 10 gün sonra serbest bırakıldı. Türkiye’ye döndükten sonra Malatya’da süren bir cinayet davasında dosyada bir evrakın yitirilmesi üzerine salıverilmesine karar verildi.
Ağca’nın, İpekçi cinayetinde tetik çektiğini söylediği Yalçın Özbey ise 1983 yılında Almanya’da işlettiği lokalde gözaltına alındı ve 2 ay sonra salıverildi.
Mehmet Ali Ağca'nın açıklaması
“Yavuz (Çaylan), İpekçi'nin arabasının geldiğini bana bildirdi ve ben kaçmadan arabaya gidip çalıştırmasını söyledim. İpekçi'nin arabası köşede yavaşladığı zaman koştum ve 4 ya da 5 el ateş ettim. Tekrar koşarak arabaya geldim. Yavuz, çalışır vaziyetteydi ön tarafa oturduk son süratle kaçtık.” dedi.
Yayımlanmış eserleri
- 1955: Afrika
- 1965: İhtilalin İç Yüzü (Ömer Sami Coşar'la birlikte)
- 1968: İnönü Atatürk'ü Anlatıyor
- 1969: Liderler Diyor ki
- 1971: Dünyanın Dört Bucağından
- 1974: Başbakan Ecevit'le Sohbet
Ölümünden sonra
- 1982: Anayasa, Yasalar, Devlet
- 1982: Barış, Demokrasi, Özgürlük
- 2002: Sadun Tanju / Eski Dostlar (Ara Güler'in fotoğraflarıyla)
Hakkında hazırlanan belgeseller
- BBC Türkçe, Abdi İpekçi Suikastı, 1979
- 32. Gün, Abdi İpekçi Suikastı, 1 Şubat 1979
- 40 Dakika, Abdi İpekçi Suikastı, 17 Ekim 1997
- Duvar (Belgesel), Abdi İpekçi Bölümü, 2009
Anısı
1980 yılında anısı için, Türkiye ile Yunanistan'da ortak bir çalışma çerçevesinde, iki yılda bir verilmek üzere Abdi İpekçi Barış ve Dostluk Ödülü konuldu. İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde Yedikule Zindanları civarlarında bulunan spor salonuna Abdi İpekçi Arena ismi verildi. Öldürüldüğü Emlak Caddesi'nin adı da 6 Şubat 1979'da İstanbul Belediye Meclisi'nin kararıyla Abdi İpekçi olarak değiştirildi. İstanbul Pendik Kavakpınar Mahallesi' nde bir caddeye Abdi İpekçi Caddesi adı verildi. 2000 yılında, saldırıya uğradığı noktada, heykeltıraş Gürdal Duyar'ın eseri olan, 70 santimetre granit kaide üzerinde oturan 3,5 metre yüksekliğinde Abdi İpekçi Barış Anıtı anıt dikildi. Çağdaş Türk Romancılarından 'in 2013 yılında yayımlanan 'Raul Mendez Ölmeli' isimli romanında, Abdi İpekçi ismi, despotizmin ve ifade özgürlüğü karşıtı organizasyonların suikast kurbanı olan diğer Türk gazetecileriyle birlikte anılmaktadır.İzmir'in Bornova ilçesi Altındağ semtinde anısına adı verilmiş bir cadde vardır.
Kaynakça
| Vikisöz'de Abdi İpekçi ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- ^ . gazetearsivi.milliyet.com.tr. 25 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (PDF). CORE. 15 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ a b c "Cumhuriyet Gazetesi - 3 Şubat 1979" (PDF). CORE. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ "İpekçi davasında Ağar'a suçlama". 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2022.
- ^ "İpekçi'nin kızı ifade verdi". 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2022.
- ^ "Atatürk'ün tekmelediği gazeteci". 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2022.
- ^ . gazetearsivi.milliyet.com.tr. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . gazetearsivi.milliyet.com.tr. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Orbituary:Ismail Cem". The Guardian. 2 Şubat 2007. 3 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2017.
- ^ "38 yıl önce adeta bu günleri anlattı". Milliyet Gazetesi. 12 Mayıs 1975. 3 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2022.
- ^ . 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abdi Ipekci 9 Agustos 1929 Istanbul 1 Subat 1979 Istanbul Turk gazeteci ve yazardir Abdi IpekciDogum9 Agustos 1929 1929 08 09 Istanbul TurkiyeOlum1 Subat 1979 49 yasinda Istanbul TurkiyeOlum sebebiSuikastDefin yeriZincirlikuyu Mezarligi IstanbulMilliyetTurkEgitimGalatasaray Lisesi Istanbul UniversitesiMeslekGazeteci ve yazarEtkin yillar1954 1979EvlilikAfife Sibel Ipekci e 1956 o 1979 Cocuk lar Nukhet Ipekci d 1957 Sedat Ipekci d 1961 Akraba lar Ismail Cem kuzen YasamiIlkogrenimini gordukten sonra Galatasaray Lisesi ni bitirdi Bir sure sonra egitimini Hukuk Fakultesinde surdurdu Yeni Sabah Yeni Istanbul ve Istanbul Ekspres Gazetesi gibi cesitli gazetelerde spor muhabiri sayfa sekreteri ve yazi isleri muduru olarak calisti Ali Naci Karacan in cikardigi Milliyet Gazetesi nin yazi isleri muduru 1954 bir sure sonra da genel yayin muduru oldu 1961 yilindan olduruldugu 1 Subat 1979 tarihine kadar ayni gazetenin basyazarligini da yuruten Abdi Ipekci Turkiye Gazeteciler Sendikasi Baskanligi ve Uluslararasi Basin Enstitusunun ikinci baskanligi Basin Seref Divani genel sekreterligi gibi vazifelerde bulundu Yazilarinda Ataturkculugu barisi dusunce ozgurlugunu ulkenin bagimsizlik ve butunlugunu savundu Ahmet Taner Kislali ya verdigi roportajinda siyasi cizgisinin demokratik sosyalizm oldugu soyledi Eski Disisleri Bakani Ismail Cem ile kuzenlerdir Suikast ve olumu 1970 li yillardaki kargasa ve terorun onlenmesi icin iktidar ile muhalefet onderleri arasinda yapici bir uzlasi saglanmasindan yana olan devlet yonetiminde partizanligin ve duygusalligin yerini akilci cagdas ilimli bir uygulamanin almasini isteyen Ipekci 1 Subat 1979 gecesi Istanbul Macka daki evinin yakinlarinda aracindayken Mehmet Ali Agca tarafindan olduruldu Mehmet Ali Agca nin verdigi ifadede Abdi Ipekci ye 5 6 el ates ettigini soylemistir Ancak olay yerinde 9 mermi kovani ele gecirilmistir Bu da bir ikinci kisinin oldugunu gostermistir O da Oral Celik tir Oral Celik ile suikasti beraber tasarlamis Mehmet Ali Agca da tetikci olarak sonradan aralarina katilmistir Mehmet Ali Agca Ipekci suikastindan idamla yargilanirken 1979 yilinda ulkenin en iyi korunan askeri cezaevlerinden biri olan nden kacirildi Abdullah Catli Bedrettin Comert suikastinden aranirken 1978 Agustos unda Sakarya da yakalandi 48 saat sonra serbest birakildi Ugur Mumcu nun Ipekci cinayetinin kilit ismi dedigi Catli 1982 Subat inda bu kez MHP davasiyla aranirken Zurih te ile birlikte sahte pasaport ile yakalandi ve yine 48 saat sonra saliverildi Ugur Mumcu Sener geri verilirse Ipekci kiyasi aydinlatilir yitirilen her saniye onemli diye yazdi Ama degil saniye aylar gecti Sener yargilandi ve delil yetersizliginden serbest birakildi Oral Celik 1982 yilinda Isvicre de yakalandi 10 gun sonra serbest birakildi Turkiye ye dondukten sonra Malatya da suren bir cinayet davasinda dosyada bir evrakin yitirilmesi uzerine saliverilmesine karar verildi Agca nin Ipekci cinayetinde tetik cektigini soyledigi Yalcin Ozbey ise 1983 yilinda Almanya da islettigi lokalde gozaltina alindi ve 2 ay sonra saliverildi Mehmet Ali Agca nin aciklamasi Yavuz Caylan Ipekci nin arabasinin geldigini bana bildirdi ve ben kacmadan arabaya gidip calistirmasini soyledim Ipekci nin arabasi kosede yavasladigi zaman kostum ve 4 ya da 5 el ates ettim Tekrar kosarak arabaya geldim Yavuz calisir vaziyetteydi on tarafa oturduk son suratle kactik dedi Yayimlanmis eserleri1955 Afrika 1965 Ihtilalin Ic Yuzu Omer Sami Cosar la birlikte 1968 Inonu Ataturk u Anlatiyor 1969 Liderler Diyor ki 1971 Dunyanin Dort Bucagindan 1974 Basbakan Ecevit le SohbetOlumunden sonra 1982 Anayasa Yasalar Devlet 1982 Baris Demokrasi Ozgurluk 2002 Sadun Tanju Eski Dostlar Ara Guler in fotograflariyla Hakkinda hazirlanan belgesellerBBC Turkce Abdi Ipekci Suikasti 1979 32 Gun Abdi Ipekci Suikasti 1 Subat 1979 40 Dakika Abdi Ipekci Suikasti 17 Ekim 1997 Duvar Belgesel Abdi Ipekci Bolumu 2009Anisi1980 yilinda anisi icin Turkiye ile Yunanistan da ortak bir calisma cercevesinde iki yilda bir verilmek uzere Abdi Ipekci Baris ve Dostluk Odulu konuldu Istanbul un Zeytinburnu ilcesinde Yedikule Zindanlari civarlarinda bulunan spor salonuna Abdi Ipekci Arena ismi verildi Olduruldugu Emlak Caddesi nin adi da 6 Subat 1979 da Istanbul Belediye Meclisi nin karariyla Abdi Ipekci olarak degistirildi Istanbul Pendik Kavakpinar Mahallesi nde bir caddeye Abdi Ipekci Caddesi adi verildi 2000 yilinda saldiriya ugradigi noktada heykeltiras Gurdal Duyar in eseri olan 70 santimetre granit kaide uzerinde oturan 3 5 metre yuksekliginde Abdi Ipekci Baris Aniti anit dikildi Cagdas Turk Romancilarindan in 2013 yilinda yayimlanan Raul Mendez Olmeli isimli romaninda Abdi Ipekci ismi despotizmin ve ifade ozgurlugu karsiti organizasyonlarin suikast kurbani olan diger Turk gazetecileriyle birlikte anilmaktadir Izmir in Bornova ilcesi Altindag semtinde anisina adi verilmis bir cadde vardir KaynakcaVikisoz de Abdi Ipekci ile ilgili sozleri bulabilirsiniz gazetearsivi milliyet com tr 25 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF CORE 15 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2021 a b c Cumhuriyet Gazetesi 3 Subat 1979 PDF CORE 8 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Agustos 2021 Ipekci davasinda Agar a suclama 19 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2022 Ipekci nin kizi ifade verdi 19 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2022 Ataturk un tekmeledigi gazeteci 19 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2022 gazetearsivi milliyet com tr 22 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi gazetearsivi milliyet com tr 21 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Orbituary Ismail Cem The Guardian 2 Subat 2007 3 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2017 38 yil once adeta bu gunleri anlatti Milliyet Gazetesi 12 Mayis 1975 3 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2022 21 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2020