Uğur Mumcu (22 Ağustos 1942, Kırşehir - 24 Ocak 1993, Ankara), Türk gazeteci, araştırmacı ve yazar.
Uğur Mumcu | |
---|---|
![]() | |
Doğum | 22 Ağustos 1942 Kırşehir, Türkiye |
Ölüm | 24 Ocak 1993 (50 yaşında) Ankara, Türkiye |
Ölüm sebebi | Suikast (C4 ile) |
Defin yeri | Cebeci Asri Mezarlığı, Ankara |
Anıtlar | (Şişli, İstanbul) Kırşehir Uğur Mumcu Basın Anıtı Sinop Uğur Mumcu heykeli |
Eğitim | Hukuk Fakültesi, Ankara |
Meslek | Araştırmacı, gazeteci, yazar |
Evlilik | Güldal Mumcu (e. 1976; ö. 1993) |
Çocuk(lar) | 2; Özgür Mumcu dahil |
Ödüller | Tüm Liste |
24 Ocak 1993'te Ankara'da Karlı Sokak'taki evinin önünde arabasına konulan bombanın patlaması nedeniyle suikast sonucu öldü.
Hayatı
Ailesi
Annesi Nadire Mumcu, babası tapu kadastro memuru Hakkı Şinasi Mumcu'dur. Uğur Mumcu, 22 Ağustos 1942 tarihinde Kırşehir'de, dört kardeşin üçüncüsü olarak doğdu.
Eşi Şükran Güldal Mumcu (Homan) ile olan evliliğinden bir oğlu (Özgür Mumcu) ve bir kızı (Özge) olmuştur.
Uğur Mumcu anısına ailesi tarafından Ekim 1994'te "Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı" adında bir vakıf kurulmuştur.
Eşi Şükran Güldal Mumcu, 23. Dönem TBMM'ye İzmir milletvekili olarak girmiş ve 10 Ağustos 2007 - 7 Haziran 2015 tarihleri arasında TBMM başkanvekilliği görevini yürütmüştür.
Ağabeyi ve İşçi Partisi Genel Başkan Yardımcısı Av. Ceyhan Mumcu'nun Uğur Mumcu ile ilgili röportajlarının bir kısmı "Kardeşim Uğur Mumcu" adıyla bir kitapta toplanmıştır.
Eğitim yaşamı
İlköğretimi Ankara Devrim İlkokulunda ve ortaöğretimi okuyan Mumcu çok aktif bir öğrenciydi. 1961'de avukat olmak üzere başladığı üniversite eğitimini Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde 1965'te tamamladı. Henüz öğrenciyken 26 Ağustos 1962’de Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan "Türk Sosyalizmi" başlıklı makalesiyle Yunus Nadi Ödülü'nü aldı. 1963'te fakültede öğrenci derneği başkanı seçildi. 1969-1972 yılları arasında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde İdare Hukuku Profesörü Tahsin Bekir Balta'nın asistanı olarak çalıştı.
Askerlik dönemi
Askerliğini yapmaya hazırlandığı sırada, 12 Mart döneminde, bir yazısında kullandığı, "Ordu uyanık olmalı." sözleriyle "orduya hakaret etmek" ve "sosyal bir sınıfın öteki sosyal sınıflar üzerinde tahakkümünü kurmak" suçunu işlediği iddiasıyla gözaltına alındı. Mamak Askerî Cezaevi'nde pek çok aydınla birlikte bir yıla yakın kalan Mumcu, bu davadan dolayı 7 yıl hapse mahkûm edildi. Fakat bu karar Yargıtay tarafından bozuldu ve Mumcu serbest bırakıldı. Bu olaydan sonra askerliğini yedek subay olarak yapması gerektiği hâlde 1972-1974 yılları arasında Ağrı'nın Patnos ilçesinde, resmî tanımıyla "sakıncalı piyade eri" olarak askerliğini tamamladı. Patnos'ta ağır koşullar altında askerliğini yaparken zaten uzun zamandan beri var olan ülseri yüzünden mide kanaması geçirdi.
Gazetecilik hayatı
Yeni Ortam gazetesinde köşe yazarlığı yapan Uğur Mumcu, 1975’ten itibaren Cumhuriyet’te "Gözlem" başlıklı köşesinde düzenli olarak yazmaya başladı. Aynı zamanda Anka Ajansında çalışmaktaydı. 1975 Mart'ında makalelerinden oluşan "Suçlular ve Güçlüler" adlı kitabını yayımladı. Aynı yıl, Altan Öymen'le birlikte hazırladıkları, Süleyman Demirel'in yeğeni Yahya Demirel'in hayalî mobilya ihracatını konu edinen "Mobilya Dosyası" adlı kitabı yayımlandı.
1977 yılından sonra sadece Cumhuriyet için yazmaya başladı. "Gözlem" başlıklı köşesinde 1991 yılının kasım ayına kadar aralıksız olarak yazdı. 1977’de "Sakıncalı Piyade" ve "Bir Pulsuz Dilekçe" kitapları yayımlandı. Ertesi yıl, "Sakıncalı Piyade" adlı yapıtını Rutkay Aziz ile birlikte tiyatroya uyarladı. Oyunu Ankara Sanat Tiyatrosu'nda tam 700 kere sahneledi. 1978’de ise ünlülerin yaşam öykülerini, siyasal geçmişlerini bir güldürü zenginliğiyle anlattığı kitabı "Büyüklerimiz" yayımlandı.
Uğur Mumcu, Londra'da BBC Türkçe için Nuri Çolakoğlu ve Ayça Abakan'ın konuğu olduğu bir röportajda siyasi görüşünü şu sözlerle açıkladı:
"Ben görüş olarak sosyalist eğilimliyim. Yani emekçi sınıfların toplumda yönetimi ele almasını istiyorum. (...) Ben sosyalist bilincimi her gün artırıyorum. (...) Ulusal bağımsız sol! Ben sosyalist eğilimliyim, işçi sınıfının, emekçi sınıf ve tabakaların demokratik yollarla iktidara gelmesini istiyorum. Bu görüşümden hiç ama hiç vazgeçmedim."
Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne giden süreçte yaşananları eleştirdi. Türkiye'de terör olaylarının artması nedeniyle 1979 yılında, 12 Mart dönemi öncesi ve sonrası gençlik liderlerinin yaşadıklarını kendi ağızlarından yansıttığı ve silahlı eylemlerle bir yere varılamayacağına dikkat çektiği kitabı "Çıkmaz Sokak"ı yayımladı. 7 Mart 1980 tarihinde yayımladığı yazısında anarşi ve terör ortamını şu sözlerle eleştirdi:
"Bunun adı solculuk mu? Yoksul erlerin üstüne kurşun yağdıran, banka soyan eşkiyalık mıdır solculuk? Böyleyse, yerin dibine batsın böyle solculuk... Bunun adı milliyetçilik mi? Savcıları, yargıçları, üniversite öğretim üyelerini, emniyet müdürlerini öldüren, yurttaş kanı içen canavarlık mıdır milliyetçilik? Böyleyse, yerin dibine batsın böyle milliyetçilik..."
19 Temmuz 1980'de eski başbakan Nihat Erim'in öldürülmesinden sonra 21 Temmuz 1980'de yazdığı "Savaşın Böylesi..." başlıklı yazısında ise teröre çare bulamayan siyasileri eleştirdi:
"İşçisiyle, köylüsüyle, öğrencisi, öğretim üyesiyle, askeri ve sivili ile, okumuşu ve okumamışı ile yurttaşların kanını bu ölçüde sorumsuzca akıtan bir başka 'çok partili hayat' var mı yeryüzünde?"
12 Eylül 1980 Darbesi'ni "yağmurun yağması gibi doğal bir olay" olarak tanımladı. Darbeden birkaç gün sonra, 17 Eylül 1980 günü yazdığı yazıda ise 12 Mart dönemini değerlendirerek Deniz Gezmiş, Mahir Çayan gibi isimlerin banka soyma, adam kaçırma, fidye isteme gibi eylemlerini "bireysel terör" olarak tanımladı ve geçmişten ders alınması gerektiğini ifade etti. Mumcu, aynı yazısında, "adam öldüren, cinayet işleyen solculuğun hainlik, katillik ve halk düşmanlığı" olduğunu yazdı. 1 Temmuz 1983 tarihinde yayımladığı yazısındaysa, "12 Eylül'ün Türkiye'yi bir iç savaş tehlikesinden kurtardığını, bunu açıkça kabul ve ilan etmeden hiçbir soruna çözüm bulma olanağının olmadığını, bunun nesnel bir gerçek ve somut bir olgu olduğunu" savundu.
1981’de terörün silah kaçakçılığıyla ilgisini ortaya koymak ve kamuoyunu bu konuda uyarmak için yazdığı "Silah Kaçakçılığı ve Terör" yayımlandı. Aynı yıl, Mehmet Ali Ağca'nın Papa'yı öldürme girişiminden sonra Ağca üzerine inceleme ve araştırmalarını yoğunlaştırdı.
1982’de "Ağca Dosyası", ardından "Terörsüz Özgürlük" adlı makale derlemesi yayımlandı. 1982 Anayasası'nı eleştirdi. 1983 yılında Ağca ile cezaevinde röportaj yaptı. 1984 yılında Aziz Nesin öncülüğünde bir grup tarafından T.C. Cumhurbaşkanlığı ve TBMM Başkanlığına sunulan Aydınlar Dilekçesi'nin hazırlanmasına katıldı. 12 Eylül döneminde aydınlara yapılanları anlatan "Sakıncasız" adlı oyunu yazdı, "Papa-Mafya-Ağca" kitabını yayımladı.
1987’de araştırmacı gazetecilik açısından büyük bir başarı kabul edilen "Rabıta" ve "12 Eylül Adaleti" kitaplarını, 1991’de de en önemli araştırmalarından biri olan "Kürt-İslam Ayaklanması 1919-1925" kitabını yayımladı.
1991 yılında İlhan Selçuk ve yaklaşık seksen Cumhuriyet gazetesi çalışanı ile birlikte gazeteden ayrıldı. Bir süre işsiz kaldı. 1 Şubat - 3 Mayıs 1992 tarihleri arasında Milliyet gazetesinde yazdı, Cumhuriyet gazetesindeki yönetim değişikliği üzerine 7 Mayıs 1992'de Cumhuriyet'e döndü.
PKK'yı, "şiddet yoluyla sonuç almak isteyen bir Kürt milliyetçisi terör örgütü" olarak tanımladı. PKK'nın yaptığı katliamlara tepki vermeyen derneklere, gazetelere vb. tepki gösterdi. İnsan Hakları Derneği de Mumcu'nun eleştirdiği oluşumlardan biri oldu.
7 Ocak 1993 tarihinde "Mossad ve Barzani" isimli bir yazı yazdı. Bu yazısında Barzani Aşireti, CIA ve Mossad arasındaki bağlantılara değindi ve yazısını şöyle bitirdi:
"Kürtler sömürgeciliğe karşı bağımsızlık savaşı yapıyorlarsa ne işi var CIA ve MOSSAD'ın Kürtler arasında? Yoksa CIA ve MOSSAD, antiemperyalist savaş veriyorlar da dünya bu savaşın farkında değil mi?"
8 Ocak 1993 tarihli Cumhuriyet gazetesindeki "Ültimatom" başlıklı yazısında ise yakında yayımlayacağı kitabında istihbarat örgütleri ile Kürt milliyetçileri arasındaki bağlantıları açıklayacağını yazdı.
Ağabeyi ve İşçi Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ceyhan Mumcu, suikasttan önce Uğur Mumcu'nun İsrail elçisiyle görüşme yaptığını basına gönderdiği açıklamada yazmıştı.
Gazetecilik hayatı başarılarla dolu olan Uğur Mumcu, 24 Ocak 1993 tarihinde uğradığı bombalı saldırı sonucu hayatını kaybetmeden önce polis-mafya-siyaset ağının derin boyutlarını araştırmaktaydı. Öldürülme sebebi olarak Abdullah Öcalan'ın bir müddet Millî İstihbarat Teşkilatı için çalıştığı iddiasını araştırması iddia edilmektedir.
Suikast

Uğur Mumcu, 24 Ocak 1993'te Ankara'da Karlı Sokak'taki evinin önünde, arabasına konan C-4 tipi plastik bombanın patlaması sonucu suikasta kurban giderek öldü. Suikastın hemen ardından olay yerinde inceleme yapan uzmanların hiçbir delil bulamadığı, patlamayla etrafa dağılan ve cımbızla toplanması gereken delillerin ise süpürgeyle süpürüldüğü iddia edilmiştir.
Suikastı; İslamî Hareket Cephesi, İBDA-C, Hizbullah gibi örgütler üstlendi. Suikastın arkasında Mossad'ın ve kontrgerillanın olduğu da iddia edildi. Ergenekon Davası sanıklarından Ümit Oğuztan, iddianamede yer alan ifadesinde, Mumcu'nun, seri numarası silinmiş ve Kürdistan Demokratik Partisi lideri Celal Talabani'ye götürülen silahlarla ilgili araştırması nedeniyle öldürüldüğünü iddia etti. Bununla beraber ağabeyi Ceyhan Mumcu, kendi yaptığı araştırmada ölümüne yakın bir süre içerisinde Mossad ve Barzani ilişkisi ortaya çıkınca İsrail Büyükelçisinin ısrarla kardeşi Mumcu'yla bire bir olarak görüşmek istediğini ancak Uğur Mumcu'nun tek görüşmeyi kabul etmemesine rağmen görüşmenin yapıldığını belirtti. Ayrıca suikast öncesinde Uğur Mumcu, "Kürt Dosyası" başlıklı kitabını yazmaktaydı. Bu kitabında PKK'nın ortaya çıkışını, Kürt ayaklanmalarını, Öcalan'ın aldığı dış desteği ve Barzani-İsrail-Öcalan ilişkisini incelemekteydi. Kitabını bitiremeden ölmüştür.

Suikasttan sonra Mumcu'nun ailesini ziyaretleri sırasında dönemin Başbakanı Süleyman Demirel, Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü ve İçişleri Bakanı İsmet Sezgin, "cinayeti çözmenin devletin namus borcu olduğunu" belirterek âdeta namus sözü verdiler. Suikastın failleri ise yakalanamadı. Mumcu'nun kızı Özge Mumcu, 28 Şubat belgeseline yaptığı açıklamada şöyle dedi:
"Her siyasi cinayet sonrası olduğu gibi, 'Mutlaka çözülecektir. Kanı yerde kalmaz. Namus borcudur.' sözleriyle yaklaştılar ve hani Demirel'inden -o dönemin başbakanıydı-, içişleri bakanı İsmet Sezgin'di, Erdal İnönü başbakan yardımcısıydı. Hepsi 'namus borcu sözü' verdiler. Cenazede, olay yerine geldiklerinde, hepsi... Ama namus borçlarını yerine getiremediler."
Sedat Peker'in açıklamaları
Organize suç örgütü lideri olarak tanımlanan Sedat Peker, 23 Mayıs 2021'de YouTube aracılığıyla, suikastın Mehmet Ağar tarafından düzenlendiğini iddia etti:
“Uğur Mumcu, görüşüne katılırsınız-katılmazsınız, bence şehittir. Yahu namuslu adamdı, şerefli adamdı, her şeyden önce dürüst adamdı, neden öldürüldü? Öldürüldüğünde yazdığı yazılara bakın: terörden beslenen terör lordları, bunun üzerine çalışma. Hep terör bölgelerinde uyuşturucu tarlaları, satışları olur. Hep ama. Ve silah ticareti. Uğur Mumcu şehit ediliyor, yanına ilk gelen kim? Katiller en önce gelir: Mehmet Ağar! Eşine diyor ki: 'Ben gıyaben tanıyorum, dünyanın en iyi insanı.' 'Ben' diyor, 'Buradan bir tuğla çekersem devlet aşağı çöker!', bu meşhur sözdür, devletin içinde yaşayanlar bunu bilirler.”
Sedat Peker'in açıklamalarının ardından Uğur Mumcu'nun eşi, eski CHP Milletvekili Güldal Mumcu şöyle konuştu:
“Senelerdir, 'Uğur Mumcu Cinayeti'nin aydınlatılması için kim ne biliyorsa anlatsın, işin ucu kime dokunuyorsa dokunsun.' dedik. Çekin tuğlaları, yıkılsın duvar, altında kim kalırsa kalsın!”
Eserleri
- 1975: Mobilya Dosyası
- 1975: Suçlular ve Güçlüler
- 1977: Sakıncalı Piyade
- 1977: Bir Pulsuz Dilekçe
- 1978: Büyüklerimiz
- 1979: Çıkmaz Sokak
- 1980: Tüfek İcad Oldu
- 1981: Silah Kaçakçılığı ve Terör
- 1981: Söz Meclisten İçeri
- 1982: Ağca Dosyası
- 1982: Terörsüz Özgürlük
- 1984: Papa-Mafya-Ağca
- 1984: Sakıncasız
- 1985: Devrimci ve Demokrat
- 1985: Liberal Çiftlik
- 1986: Aybar ile Söyleşi: Sosyalizm ve Bağımsızlık
- 1987: Rabıta
- 1987: 12 Eylül Adaleti
- 1987: İnkılap Mektupları
- 1988: Bir Uzun Yürüyüş
- 1988: Tarikat-Siyaset-Ticaret
- 1990: 40'ların Cadı Kazanı
- 1990: Kâzım Karabekir Anlatıyor
- 1991: Kürt İslam Ayaklanması 1919-1925
- 1992: Gazi Paşa'ya Suikast
- 1993: Kürt Dosyası
- 1996: Vurulduk ey halkım: unutma bizi
- 1997: Katiller Demokrasisi
- 1997: Saklı Devletin Güncesi "Çatlı vs
- 1998: Gazetecilik
- 1998: Polemikler
- 1998: Uyan Gazi Kemal
- 1999: Bu Düzen Böyle mi Gidecek?
- 1999: Söze Nereden Başlasam
- 2000: Bomba Davası ve İlaç Dosyası
- 2003: Unutmayalım, Unutturmayalım
- 2004: Eğilmeden Bükülmeden
- 2004: Kır Çiçekleri
- 2004: Türk Memet Nöbete
- 2005: Dost Yüzlerde Zaman
- 2009: Çocuklar İçin
- 2011: Beyaz Melek
- 2011: İsterler ki Susalım
Ödüller
- 1962: Yunus Nadi Ödülü ("Türk Sosyalizmi" başlıklı makalesiyle)
- 1979: Çağdaş Gazeteciler Derneği Yılın Gazetecisi Ödülü
- 1979: Türk Hukuk Kurumu Yılın Hukukçusu Ödülü
- 1980: 1982 ve 1992 Ödülü (inceleme dalında)
- 1980: 1987 Sedat Simavi Vakfı Kitle Haberleşme ve Gazetecilik Ödülü
- 1983: Ödülü (röportaj ve seri röportaj dalında)
- 1984: 1985 ve 1987 Nokta Dergisi Yılın Doruktaki Gazetecisi Ödülü
- 1987: Cumhuriyet Gazetesi Örnek Gazeteci Ödülü ("Rabıta Olayı" dolayısıyla)
- 1987: Ödülü (güncel yazılar dalında)
- 1987 - Sedat Simavi Gazetecilik Ödülü / "Rabıta" (Avrupa'daki İslamcı Örgütler ve Para) adlı araştırmasıyla.
- 1988: Cumhuriyet Gazetesi Bülent Dikmener Haber Ödülü
- 1993: Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Özgürlüğü Ödülü
- 1993: Nokta Dergisi Doruktakiler Basın Onur Ödülü
Hakkında yazılan kitaplar
- 1996: . Uğur Mumcu ve 12 Mart Geriye Dönüşün İlk Adımı. Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı Yayınları, Ankara
- 1997: Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı. Uğur Mumcu Cinayeti. Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı Yayınları, Ankara
- 2003: Özel, Sevgi. Uğur Olsun! - Bir Devrimcinin Öyküsü. Bilgi Yayınevi, 3. baskı, Ankara
- 2008: Mumcu, Ceyhan. Kardeşim Uğur Mumcu. Kaynak Yayınları, Ankara
- 2009: Özsoy, Ali; Fırat, Gökçe; . Sol'un Namusu: Uğur Mumcu. İleri Yayınları, İstanbul
- 2011: Gerger, Adnan. Uğur Mumcu'yu Kim Öldürdü?. İmge Kitabevi Yayınları, Ankara
- 2011: . Ben, Uğur Mumcu'yum. Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı Yayınları, Ankara
- 2012: Mumcu, Güldal. İçimden Geçen Zaman. Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı Yayınları, Ankara
- 2012: Tüleylioğlu, Orhan. Uğur Mumcu Ölümsüzdür. Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı Yayınları, Ankara
Hakkında hazırlanan belgeseller
- Duvar Belgeseli Uğur Mumcu Bölümü (2009) Hazırlayan: Günel Cantak 26 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Karlı Sokak - Uğur Mumcu Belgeseli (2010) Yönetmen: Ali Murat Akbaş 5 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Hakkında bestelenen şarkılar
- - Selda Bağcan
- Uğur Mumcu Anısına - Orhan Akdeniz
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Uğur Mumcu (1942 - 1993) 25 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Kim Kimdir, 17 Nisan 2011 tarihinde erişildi.
- ^ . www.bbc.com. BBC Türkçe. Aralık 1984. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ . 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 14 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "PKK-MİT ilişkisini yazamadan öldürüldü" 7 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Sabah, 17 Nisan 2011 tarihinde erişildi.
- ^ "Uğur Mumcu'nun ölüm emrini veren kişi" 29 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 17 Nisan 2011 tarihinde erişildi.
- ^ . www.gazeteduvar.com.tr. 20 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.
- ^ . 10 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2008.
- ^ a b c 16. yılında, Mumcu suikastı hâlâ sır... 5 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Radikal.com.tr. Erişim: 26 Nisan 2009
- ^ Kanal 24'te yayınlanan Keşke Olmasaydı belgeseli-Uğur Mumcu bölümü 9 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Uğur Mumcu cinayeti hakkında Sedat Peker'den şok iddia: Derin devlet öldürdü!". 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ a b Serbestiyet (23 Mayıs 2021). . serbestiyet.com. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ Mumcu, Uğur (1986). Aybar ile söyleşi: sosyalizm ve bağımsızlık. Tekin Yayınevi.
- ^ Deniz, Som; Mumcu, Uğur (1996). Vurulduk ey halkım: unutma bizi : Uğur Mumcu : unutmadık seni. um:ag. ISBN . 25 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Kasım 2022.
- ^ "11. Sedat Simavi Ödülleri - 1987". www.tgc.org.tr. 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Aralık 2023.
Dış bağlantılar
Vikisöz'de Uğur Mumcu ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı 6 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Duvar" Belgeseli'nin Uğur Mumcu Bölümü 26 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- BBC Türkçe ile 1984'te yapılan röportaj 24 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ugur Mumcu 22 Agustos 1942 Kirsehir 24 Ocak 1993 Ankara Turk gazeteci arastirmaci ve yazar Ugur MumcuDogum22 Agustos 1942 1942 08 22 Kirsehir TurkiyeOlum24 Ocak 1993 50 yasinda Ankara TurkiyeOlum sebebiSuikast C4 ile Defin yeriCebeci Asri Mezarligi AnkaraAnitlar Sisli Istanbul Kirsehir Ugur Mumcu Basin Aniti Sinop Ugur Mumcu heykeliEgitimHukuk Fakultesi AnkaraMeslekArastirmaci gazeteci yazarEvlilikGuldal Mumcu e 1976 o 1993 Cocuk lar 2 Ozgur Mumcu dahilOdullerTum Liste 24 Ocak 1993 te Ankara da Karli Sokak taki evinin onunde arabasina konulan bombanin patlamasi nedeniyle suikast sonucu oldu HayatiAilesi Annesi Nadire Mumcu babasi tapu kadastro memuru Hakki Sinasi Mumcu dur Ugur Mumcu 22 Agustos 1942 tarihinde Kirsehir de dort kardesin ucuncusu olarak dogdu Esi Sukran Guldal Mumcu Homan ile olan evliliginden bir oglu Ozgur Mumcu ve bir kizi Ozge olmustur Ugur Mumcu anisina ailesi tarafindan Ekim 1994 te Ugur Mumcu Arastirmaci Gazetecilik Vakfi adinda bir vakif kurulmustur Esi Sukran Guldal Mumcu 23 Donem TBMM ye Izmir milletvekili olarak girmis ve 10 Agustos 2007 7 Haziran 2015 tarihleri arasinda TBMM baskanvekilligi gorevini yurutmustur Agabeyi ve Isci Partisi Genel Baskan Yardimcisi Av Ceyhan Mumcu nun Ugur Mumcu ile ilgili roportajlarinin bir kismi Kardesim Ugur Mumcu adiyla bir kitapta toplanmistir Egitim yasami Ilkogretimi Ankara Devrim Ilkokulunda ve ortaogretimi okuyan Mumcu cok aktif bir ogrenciydi 1961 de avukat olmak uzere basladigi universite egitimini Ankara Universitesi Hukuk Fakultesinde 1965 te tamamladi Henuz ogrenciyken 26 Agustos 1962 de Cumhuriyet gazetesinde yayimlanan Turk Sosyalizmi baslikli makalesiyle Yunus Nadi Odulu nu aldi 1963 te fakultede ogrenci dernegi baskani secildi 1969 1972 yillari arasinda Ankara Universitesi Hukuk Fakultesinde Idare Hukuku Profesoru Tahsin Bekir Balta nin asistani olarak calisti Askerlik donemi Askerligini yapmaya hazirlandigi sirada 12 Mart doneminde bir yazisinda kullandigi Ordu uyanik olmali sozleriyle orduya hakaret etmek ve sosyal bir sinifin oteki sosyal siniflar uzerinde tahakkumunu kurmak sucunu isledigi iddiasiyla gozaltina alindi Mamak Askeri Cezaevi nde pek cok aydinla birlikte bir yila yakin kalan Mumcu bu davadan dolayi 7 yil hapse mahkum edildi Fakat bu karar Yargitay tarafindan bozuldu ve Mumcu serbest birakildi Bu olaydan sonra askerligini yedek subay olarak yapmasi gerektigi halde 1972 1974 yillari arasinda Agri nin Patnos ilcesinde resmi tanimiyla sakincali piyade eri olarak askerligini tamamladi Patnos ta agir kosullar altinda askerligini yaparken zaten uzun zamandan beri var olan ulseri yuzunden mide kanamasi gecirdi Gazetecilik hayati Yeni Ortam gazetesinde kose yazarligi yapan Ugur Mumcu 1975 ten itibaren Cumhuriyet te Gozlem baslikli kosesinde duzenli olarak yazmaya basladi Ayni zamanda Anka Ajansinda calismaktaydi 1975 Mart inda makalelerinden olusan Suclular ve Gucluler adli kitabini yayimladi Ayni yil Altan Oymen le birlikte hazirladiklari Suleyman Demirel in yegeni Yahya Demirel in hayali mobilya ihracatini konu edinen Mobilya Dosyasi adli kitabi yayimlandi 1977 yilindan sonra sadece Cumhuriyet icin yazmaya basladi Gozlem baslikli kosesinde 1991 yilinin kasim ayina kadar araliksiz olarak yazdi 1977 de Sakincali Piyade ve Bir Pulsuz Dilekce kitaplari yayimlandi Ertesi yil Sakincali Piyade adli yapitini Rutkay Aziz ile birlikte tiyatroya uyarladi Oyunu Ankara Sanat Tiyatrosu nda tam 700 kere sahneledi 1978 de ise unlulerin yasam oykulerini siyasal gecmislerini bir gulduru zenginligiyle anlattigi kitabi Buyuklerimiz yayimlandi Ugur Mumcu Londra da BBC Turkce icin Nuri Colakoglu ve Ayca Abakan in konugu oldugu bir roportajda siyasi gorusunu su sozlerle acikladi Ben gorus olarak sosyalist egilimliyim Yani emekci siniflarin toplumda yonetimi ele almasini istiyorum Ben sosyalist bilincimi her gun artiriyorum Ulusal bagimsiz sol Ben sosyalist egilimliyim isci sinifinin emekci sinif ve tabakalarin demokratik yollarla iktidara gelmesini istiyorum Bu gorusumden hic ama hic vazgecmedim Turkiye de 12 Eylul 1980 Darbesi ne giden surecte yasananlari elestirdi Turkiye de teror olaylarinin artmasi nedeniyle 1979 yilinda 12 Mart donemi oncesi ve sonrasi genclik liderlerinin yasadiklarini kendi agizlarindan yansittigi ve silahli eylemlerle bir yere varilamayacagina dikkat cektigi kitabi Cikmaz Sokak i yayimladi 7 Mart 1980 tarihinde yayimladigi yazisinda anarsi ve teror ortamini su sozlerle elestirdi Bunun adi solculuk mu Yoksul erlerin ustune kursun yagdiran banka soyan eskiyalik midir solculuk Boyleyse yerin dibine batsin boyle solculuk Bunun adi milliyetcilik mi Savcilari yargiclari universite ogretim uyelerini emniyet mudurlerini olduren yurttas kani icen canavarlik midir milliyetcilik Boyleyse yerin dibine batsin boyle milliyetcilik 19 Temmuz 1980 de eski basbakan Nihat Erim in oldurulmesinden sonra 21 Temmuz 1980 de yazdigi Savasin Boylesi baslikli yazisinda ise terore care bulamayan siyasileri elestirdi Iscisiyle koylusuyle ogrencisi ogretim uyesiyle askeri ve sivili ile okumusu ve okumamisi ile yurttaslarin kanini bu olcude sorumsuzca akitan bir baska cok partili hayat var mi yeryuzunde 12 Eylul 1980 Darbesi ni yagmurun yagmasi gibi dogal bir olay olarak tanimladi Darbeden birkac gun sonra 17 Eylul 1980 gunu yazdigi yazida ise 12 Mart donemini degerlendirerek Deniz Gezmis Mahir Cayan gibi isimlerin banka soyma adam kacirma fidye isteme gibi eylemlerini bireysel teror olarak tanimladi ve gecmisten ders alinmasi gerektigini ifade etti Mumcu ayni yazisinda adam olduren cinayet isleyen solculugun hainlik katillik ve halk dusmanligi oldugunu yazdi 1 Temmuz 1983 tarihinde yayimladigi yazisindaysa 12 Eylul un Turkiye yi bir ic savas tehlikesinden kurtardigini bunu acikca kabul ve ilan etmeden hicbir soruna cozum bulma olanaginin olmadigini bunun nesnel bir gercek ve somut bir olgu oldugunu savundu 1981 de terorun silah kacakciligiyla ilgisini ortaya koymak ve kamuoyunu bu konuda uyarmak icin yazdigi Silah Kacakciligi ve Teror yayimlandi Ayni yil Mehmet Ali Agca nin Papa yi oldurme girisiminden sonra Agca uzerine inceleme ve arastirmalarini yogunlastirdi 1982 de Agca Dosyasi ardindan Terorsuz Ozgurluk adli makale derlemesi yayimlandi 1982 Anayasasi ni elestirdi 1983 yilinda Agca ile cezaevinde roportaj yapti 1984 yilinda Aziz Nesin onculugunde bir grup tarafindan T C Cumhurbaskanligi ve TBMM Baskanligina sunulan Aydinlar Dilekcesi nin hazirlanmasina katildi 12 Eylul doneminde aydinlara yapilanlari anlatan Sakincasiz adli oyunu yazdi Papa Mafya Agca kitabini yayimladi 1987 de arastirmaci gazetecilik acisindan buyuk bir basari kabul edilen Rabita ve 12 Eylul Adaleti kitaplarini 1991 de de en onemli arastirmalarindan biri olan Kurt Islam Ayaklanmasi 1919 1925 kitabini yayimladi 1991 yilinda Ilhan Selcuk ve yaklasik seksen Cumhuriyet gazetesi calisani ile birlikte gazeteden ayrildi Bir sure issiz kaldi 1 Subat 3 Mayis 1992 tarihleri arasinda Milliyet gazetesinde yazdi Cumhuriyet gazetesindeki yonetim degisikligi uzerine 7 Mayis 1992 de Cumhuriyet e dondu PKK yi siddet yoluyla sonuc almak isteyen bir Kurt milliyetcisi teror orgutu olarak tanimladi PKK nin yaptigi katliamlara tepki vermeyen derneklere gazetelere vb tepki gosterdi Insan Haklari Dernegi de Mumcu nun elestirdigi olusumlardan biri oldu 7 Ocak 1993 tarihinde Mossad ve Barzani isimli bir yazi yazdi Bu yazisinda Barzani Asireti CIA ve Mossad arasindaki baglantilara degindi ve yazisini soyle bitirdi Kurtler somurgecilige karsi bagimsizlik savasi yapiyorlarsa ne isi var CIA ve MOSSAD in Kurtler arasinda Yoksa CIA ve MOSSAD antiemperyalist savas veriyorlar da dunya bu savasin farkinda degil mi 8 Ocak 1993 tarihli Cumhuriyet gazetesindeki Ultimatom baslikli yazisinda ise yakinda yayimlayacagi kitabinda istihbarat orgutleri ile Kurt milliyetcileri arasindaki baglantilari aciklayacagini yazdi Agabeyi ve Isci Partisi Genel Baskan Yardimcisi Ceyhan Mumcu suikasttan once Ugur Mumcu nun Israil elcisiyle gorusme yaptigini basina gonderdigi aciklamada yazmisti Gazetecilik hayati basarilarla dolu olan Ugur Mumcu 24 Ocak 1993 tarihinde ugradigi bombali saldiri sonucu hayatini kaybetmeden once polis mafya siyaset aginin derin boyutlarini arastirmaktaydi Oldurulme sebebi olarak Abdullah Ocalan in bir muddet Milli Istihbarat Teskilati icin calistigi iddiasini arastirmasi iddia edilmektedir SuikastUgur Mumcu nun 29 olum yil donumundeki mezari Ugur Mumcu 24 Ocak 1993 te Ankara da Karli Sokak taki evinin onunde arabasina konan C 4 tipi plastik bombanin patlamasi sonucu suikasta kurban giderek oldu Suikastin hemen ardindan olay yerinde inceleme yapan uzmanlarin hicbir delil bulamadigi patlamayla etrafa dagilan ve cimbizla toplanmasi gereken delillerin ise supurgeyle supuruldugu iddia edilmistir Selcuk taki Ugur Mumcu Aniti Suikasti Islami Hareket Cephesi IBDA C Hizbullah gibi orgutler ustlendi Suikastin arkasinda Mossad in ve kontrgerillanin oldugu da iddia edildi Ergenekon Davasi saniklarindan Umit Oguztan iddianamede yer alan ifadesinde Mumcu nun seri numarasi silinmis ve Kurdistan Demokratik Partisi lideri Celal Talabani ye goturulen silahlarla ilgili arastirmasi nedeniyle olduruldugunu iddia etti Bununla beraber agabeyi Ceyhan Mumcu kendi yaptigi arastirmada olumune yakin bir sure icerisinde Mossad ve Barzani iliskisi ortaya cikinca Israil Buyukelcisinin israrla kardesi Mumcu yla bire bir olarak gorusmek istedigini ancak Ugur Mumcu nun tek gorusmeyi kabul etmemesine ragmen gorusmenin yapildigini belirtti Ayrica suikast oncesinde Ugur Mumcu Kurt Dosyasi baslikli kitabini yazmaktaydi Bu kitabinda PKK nin ortaya cikisini Kurt ayaklanmalarini Ocalan in aldigi dis destegi ve Barzani Israil Ocalan iliskisini incelemekteydi Kitabini bitiremeden olmustur Ugur Mumcu nun suikasta ugradigi esnadaki bulundugu arac Eskisehir Suikasttan sonra Mumcu nun ailesini ziyaretleri sirasinda donemin Basbakani Suleyman Demirel Basbakan Yardimcisi Erdal Inonu ve Icisleri Bakani Ismet Sezgin cinayeti cozmenin devletin namus borcu oldugunu belirterek adeta namus sozu verdiler Suikastin failleri ise yakalanamadi Mumcu nun kizi Ozge Mumcu 28 Subat belgeseline yaptigi aciklamada soyle dedi Her siyasi cinayet sonrasi oldugu gibi Mutlaka cozulecektir Kani yerde kalmaz Namus borcudur sozleriyle yaklastilar ve hani Demirel inden o donemin basbakaniydi icisleri bakani Ismet Sezgin di Erdal Inonu basbakan yardimcisiydi Hepsi namus borcu sozu verdiler Cenazede olay yerine geldiklerinde hepsi Ama namus borclarini yerine getiremediler Sedat Peker in aciklamalariOrganize suc orgutu lideri olarak tanimlanan Sedat Peker 23 Mayis 2021 de YouTube araciligiyla suikastin Mehmet Agar tarafindan duzenlendigini iddia etti Ugur Mumcu gorusune katilirsiniz katilmazsiniz bence sehittir Yahu namuslu adamdi serefli adamdi her seyden once durust adamdi neden olduruldu Olduruldugunde yazdigi yazilara bakin terorden beslenen teror lordlari bunun uzerine calisma Hep teror bolgelerinde uyusturucu tarlalari satislari olur Hep ama Ve silah ticareti Ugur Mumcu sehit ediliyor yanina ilk gelen kim Katiller en once gelir Mehmet Agar Esine diyor ki Ben giyaben taniyorum dunyanin en iyi insani Ben diyor Buradan bir tugla cekersem devlet asagi coker bu meshur sozdur devletin icinde yasayanlar bunu bilirler Sedat Peker in aciklamalarinin ardindan Ugur Mumcu nun esi eski CHP Milletvekili Guldal Mumcu soyle konustu Senelerdir Ugur Mumcu Cinayeti nin aydinlatilmasi icin kim ne biliyorsa anlatsin isin ucu kime dokunuyorsa dokunsun dedik Cekin tuglalari yikilsin duvar altinda kim kalirsa kalsin Eserleri1975 Mobilya Dosyasi 1975 Suclular ve Gucluler 1977 Sakincali Piyade 1977 Bir Pulsuz Dilekce 1978 Buyuklerimiz 1979 Cikmaz Sokak 1980 Tufek Icad Oldu 1981 Silah Kacakciligi ve Teror 1981 Soz Meclisten Iceri 1982 Agca Dosyasi 1982 Terorsuz Ozgurluk 1984 Papa Mafya Agca 1984 Sakincasiz 1985 Devrimci ve Demokrat 1985 Liberal Ciftlik 1986 Aybar ile Soylesi Sosyalizm ve Bagimsizlik 1987 Rabita 1987 12 Eylul Adaleti 1987 Inkilap Mektuplari 1988 Bir Uzun Yuruyus 1988 Tarikat Siyaset Ticaret 1990 40 larin Cadi Kazani 1990 Kazim Karabekir Anlatiyor 1991 Kurt Islam Ayaklanmasi 1919 1925 1992 Gazi Pasa ya Suikast 1993 Kurt Dosyasi 1996 Vurulduk ey halkim unutma bizi 1997 Katiller Demokrasisi 1997 Sakli Devletin Guncesi Catli vs 1998 Gazetecilik 1998 Polemikler 1998 Uyan Gazi Kemal 1999 Bu Duzen Boyle mi Gidecek 1999 Soze Nereden Baslasam 2000 Bomba Davasi ve Ilac Dosyasi 2003 Unutmayalim Unutturmayalim 2004 Egilmeden Bukulmeden 2004 Kir Cicekleri 2004 Turk Memet Nobete 2005 Dost Yuzlerde Zaman 2009 Cocuklar Icin 2011 Beyaz Melek 2011 Isterler ki SusalimOduller1962 Yunus Nadi Odulu Turk Sosyalizmi baslikli makalesiyle 1979 Cagdas Gazeteciler Dernegi Yilin Gazetecisi Odulu 1979 Turk Hukuk Kurumu Yilin Hukukcusu Odulu 1980 1982 ve 1992 Odulu inceleme dalinda 1980 1987 Sedat Simavi Vakfi Kitle Haberlesme ve Gazetecilik Odulu 1983 Odulu roportaj ve seri roportaj dalinda 1984 1985 ve 1987 Nokta Dergisi Yilin Doruktaki Gazetecisi Odulu 1987 Cumhuriyet Gazetesi Ornek Gazeteci Odulu Rabita Olayi dolayisiyla 1987 Odulu guncel yazilar dalinda 1987 Sedat Simavi Gazetecilik Odulu Rabita Avrupa daki Islamci Orgutler ve Para adli arastirmasiyla 1988 Cumhuriyet Gazetesi Bulent Dikmener Haber Odulu 1993 Turkiye Gazeteciler Cemiyeti Basin Ozgurlugu Odulu 1993 Nokta Dergisi Doruktakiler Basin Onur OduluHakkinda yazilan kitaplar1996 Ugur Mumcu ve 12 Mart Geriye Donusun Ilk Adimi Ugur Mumcu Arastirmaci Gazetecilik Vakfi Yayinlari Ankara 1997 Ugur Mumcu Arastirmaci Gazetecilik Vakfi Ugur Mumcu Cinayeti Ugur Mumcu Arastirmaci Gazetecilik Vakfi Yayinlari Ankara 2003 Ozel Sevgi Ugur Olsun Bir Devrimcinin Oykusu Bilgi Yayinevi 3 baski Ankara 2008 Mumcu Ceyhan Kardesim Ugur Mumcu Kaynak Yayinlari Ankara 2009 Ozsoy Ali Firat Gokce Sol un Namusu Ugur Mumcu Ileri Yayinlari Istanbul 2011 Gerger Adnan Ugur Mumcu yu Kim Oldurdu Imge Kitabevi Yayinlari Ankara 2011 Ben Ugur Mumcu yum Ugur Mumcu Arastirmaci Gazetecilik Vakfi Yayinlari Ankara 2012 Mumcu Guldal Icimden Gecen Zaman Ugur Mumcu Arastirmaci Gazetecilik Vakfi Yayinlari Ankara 2012 Tuleylioglu Orhan Ugur Mumcu Olumsuzdur Ugur Mumcu Arastirmaci Gazetecilik Vakfi Yayinlari AnkaraHakkinda hazirlanan belgesellerDuvar Belgeseli Ugur Mumcu Bolumu 2009 Hazirlayan Gunel Cantak 26 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Karli Sokak Ugur Mumcu Belgeseli 2010 Yonetmen Ali Murat Akbas 5 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hakkinda bestelenen sarkilar Selda Bagcan Ugur Mumcu Anisina Orhan AkdenizAyrica bakinizFerec Fuda Tahar DjaoutKaynakca Ugur Mumcu 1942 1993 25 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kim Kimdir 17 Nisan 2011 tarihinde erisildi www bbc com BBC Turkce Aralik 1984 26 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2022 1 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 1 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 14 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi 1 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 1 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 1 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi PKK MIT iliskisini yazamadan olduruldu 7 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sabah 17 Nisan 2011 tarihinde erisildi Ugur Mumcu nun olum emrini veren kisi 29 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 17 Nisan 2011 tarihinde erisildi www gazeteduvar com tr 20 Subat 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2023 10 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mayis 2008 a b c 16 yilinda Mumcu suikasti hala sir 5 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Radikal com tr Erisim 26 Nisan 2009 Kanal 24 te yayinlanan Keske Olmasaydi belgeseli Ugur Mumcu bolumu 9 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 9 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Ugur Mumcu cinayeti hakkinda Sedat Peker den sok iddia Derin devlet oldurdu 23 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mayis 2021 a b Serbestiyet 23 Mayis 2021 serbestiyet com 23 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mayis 2021 Mumcu Ugur 1986 Aybar ile soylesi sosyalizm ve bagimsizlik Tekin Yayinevi Deniz Som Mumcu Ugur 1996 Vurulduk ey halkim unutma bizi Ugur Mumcu unutmadik seni um ag ISBN 978 975 8084 00 5 25 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Kasim 2022 11 Sedat Simavi Odulleri 1987 www tgc org tr 26 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Aralik 2023 Dis baglantilarVikisoz de Ugur Mumcu ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Ugur Mumcu Arastirmaci Gazetecilik Vakfi 6 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Duvar Belgeseli nin Ugur Mumcu Bolumu 26 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC Turkce ile 1984 te yapilan roportaj 24 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde