Adile Sultan Kasrı (Validebağ Kasrı veya Validebağ Sarayı), İstanbul'un Üsküdar ilçesinde, Validebağ Korusu içinde yer alan tarihi bina.
![]() | |
![]() | |
Genel bilgiler | |
---|---|
Konum | İstanbul, Türkiye |
Koordinatlar | 41°00′49″K 29°02′30″D / 41.01361°K 29.04167°D |
Temel atma | 1853 |
Tasarım ve inşaat | |
Mimar(lar) | Nikoğos Balyan |
Osmanlı padişahı Sultan Abdülaziz tarafından yaptırılan saray, 1863'te padişahın küçük kız kardeşi Adile Sultan'a yazlık saray olarak hediye edilmiştir. Mimarının Nigoğos Balyan olduğu düşünülür. Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren çocuk preventoryumu olarak kullanılmıştır; günümüzde öğretmen evi olarak kullanılmaktadır.
1970'li yıllarda Hababam Sınıfı'nın ilk film serileri burada çekilmiş olduğundan Türk sinema tarihi açısından önem taşır. Odalarından biri, 2014 yılında Hababam Sınıfı Müzesi olarak düzenlenmiştir.
Mimari özellikleri
Dikdörtgen planlı, iki katlı bir yapıdır. Çift kollu görkemli merdivenlerden yapının girişin ulaşılır. Birinci ve ikinci katlarında büyük orta sofa-salon bulunur.
Giriş, her iki katta da sahanlığa açılır. Bu mekânlar, üç basamak ve korkuluklarla sofadan ayrılmıştır. Baş oda, büyük odalar ve servis-bekleme mekânlarıyla bağlantılıdır.
Geçmişi
İnşası ve yazlık saray olarak kullanılması
Kasrın bulunduğu arazide daha önce 28. Osmanlı padişahı Sultan III. Selim'in annesi Mihrişah Valide Sultan için inşa ettirdiği bir bağ köşkü bulunuyordu. Köşkün mülkiyeti 31. padişah Sultan Abdülmecid'e geçtiğinde annesi Bezmialem Valide Sultan'a hediye etmiş;. Bezmialem Valide Sultan, yurt çeşitli yerlerden getirttiği bitki türleriyle araziyi modern bir botanik bahçesine çevirmişti. Onun ölümünden sonra arazi Altunizade ailesine geçti.
Altunizade İsmail Zühtü Paşa, 1860 yılında bir köşk inşa ettirdi ve Sultan Abdülaziz'e hediye etti. Sultan Abdülaziz ise köşkü yıktırıp günümüzdeki yapıyı inşa ettirdi ve annesi Pertevniyal Valide Sultan'a hediye etti. Nikoğos Balyan tarafından tasarlandığı düşünülen ve Validebağ Kasrı veya Validebağ Sarayı olarak anılan yapı, Pertevniyal Sultan'ın ölümü üzerine 1863'te Abdülaziz'in kızkardeşi Adile Sultan'a yazlık saray olarak verildi. Adile Sultan, 1899 yılında ölümüne kadar burayı eşi Mehmet Ali Paşa ile yazları kullandı. 1899'dan sonra kasra Sultan Reşad'ın üçüncü eşi Darrüalem Kadın yerleşti. Onun 1909'da ölümünden sonra yapının bir süre boş kaldığı sanılır.
Maarif Vekaleti'ne tahsisi ve prevantoryum olması
Yapı, I. Dünya Savaşı sırasında da kız öğrenciler için Dar-ül Eytam (yetim yurdu) olarak kullanıldı. Dar-ül Eytam 1924 yılında kapandı ve yapı 1925 yılında Maarif Vekâleti'ne tahsis edildi. Maarif Vekâleti, kasrı "Validebağ'ı Şehir Yatı Mektebi" olarak kullanılmaya başladı.
Adile Sultan Kasrı, 1927'de Mustafa Necati Bey'in girişimleri ile ilkokul çocukları için altmış yataklı bir prevantoryuma (verem mikrobunu kapmış ama henüz hastalığa yakalanmamış zayıf vücutlu kimselerin vereme yakalanmasını önlemek için bakıldıkları sağlık kurum) dönüştürüldü ve "Validebağ Prevantoryum" adını aldı. Burada tedavi gören çocukların eğitimleriyle de kadrolu disiplin öğretmenleri ilgilendi. Çocukların solaryum tedavileri, bahçesindeki havuz ve kum bahçesinde yapıldı. 1928'de 80 yataklı yeni bir pavyon inşa edildi; 1950 yılında 200 yataklı sanatoryum binası ilave edildi; böylece bir ture kompleksi meydana geldi. Validebağ Preventoryumu, bu kompleksin bir parçası idi.
1973'te Validebağ korusu içinde Öğretmenler Hastanesi'nin açılmasıyla prevantoryum hizmet dışı kaldı.
Hababam Sınıfı film seti
1975, 1976, 1977 ve 1978’de Hababam Sınıfı film serisinin Adile Sultan Kasrı'nda çekildi.
Öğretmenevi ve müze
Adile Sultan Kasrı 1991'de dönemin İstanbul Milli Eğitim Müdürü Turgut Akan'ın önerisiyle bir öğretmenevi ve kültür merkezine dönüştürüldü.
Hababam Sınıfı oyuncuları ve kamuoyunun isteğiyle kasrın bir odası 2014 yılında Hababam Sınıfı Müzesi olarak düzenlendi.
Galeri
- Adile Sultan Kasrı, 2007
-
- Adile Sultan Kasrı iç merdivenleri, 2015
Notlar
- ^ 2000'li yıllarda çekilen Hababam Sınıfı filmlerinin mekânı ise Adile Sultan Kasrı değil, Çamlıca Kız Lisesi'dir. Her ikisi de Hababam Sınıfı çekimlerinde kullanıldığı için iki yapı birbirine karıştırılır.
Kaynakça
- ^ "Adile Sultan Kasrı ve Hababam Sınıfı Müzesi". Tarihi İstanbul. 2 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2023.
- ^ a b c d e "Tarihçe". Adile Sultan Kasrı Öğretmenevi web sitesi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2023.[]
- ^ . Gazete Kadıköy. 31 Temmuz 2015. 1 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2023.
- ^ Validebağ Savunması Çevrimiçi Seminerler Dizisi Sonuç Raporu. Validebağ Savunması.
- ^ "Hababam Sınıfı Müzesi açıldı". 23 Nisan 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Adile Sultan Kasri Validebag Kasri veya Validebag Sarayi Istanbul un Uskudar ilcesinde Validebag Korusu icinde yer alan tarihi bina Adile Sultan KasriGenel bilgilerKonumIstanbul TurkiyeKoordinatlar41 00 49 K 29 02 30 D 41 01361 K 29 04167 D 41 01361 29 04167Temel atma1853Tasarim ve insaatMimar lar Nikogos Balyan Osmanli padisahi Sultan Abdulaziz tarafindan yaptirilan saray 1863 te padisahin kucuk kiz kardesi Adile Sultan a yazlik saray olarak hediye edilmistir Mimarinin Nigogos Balyan oldugu dusunulur Cumhuriyetin ilk yillarindan itibaren cocuk preventoryumu olarak kullanilmistir gunumuzde ogretmen evi olarak kullanilmaktadir 1970 li yillarda Hababam Sinifi nin ilk film serileri burada cekilmis oldugundan Turk sinema tarihi acisindan onem tasir Odalarindan biri 2014 yilinda Hababam Sinifi Muzesi olarak duzenlenmistir Mimari ozellikleriDikdortgen planli iki katli bir yapidir Cift kollu gorkemli merdivenlerden yapinin girisin ulasilir Birinci ve ikinci katlarinda buyuk orta sofa salon bulunur Giris her iki katta da sahanliga acilir Bu mekanlar uc basamak ve korkuluklarla sofadan ayrilmistir Bas oda buyuk odalar ve servis bekleme mekanlariyla baglantilidir GecmisiInsasi ve yazlik saray olarak kullanilmasi Kasrin bulundugu arazide daha once 28 Osmanli padisahi Sultan III Selim in annesi Mihrisah Valide Sultan icin insa ettirdigi bir bag kosku bulunuyordu Koskun mulkiyeti 31 padisah Sultan Abdulmecid e gectiginde annesi Bezmialem Valide Sultan a hediye etmis Bezmialem Valide Sultan yurt cesitli yerlerden getirttigi bitki turleriyle araziyi modern bir botanik bahcesine cevirmisti Onun olumunden sonra arazi Altunizade ailesine gecti Altunizade Ismail Zuhtu Pasa 1860 yilinda bir kosk insa ettirdi ve Sultan Abdulaziz e hediye etti Sultan Abdulaziz ise kosku yiktirip gunumuzdeki yapiyi insa ettirdi ve annesi Pertevniyal Valide Sultan a hediye etti Nikogos Balyan tarafindan tasarlandigi dusunulen ve Validebag Kasri veya Validebag Sarayi olarak anilan yapi Pertevniyal Sultan in olumu uzerine 1863 te Abdulaziz in kizkardesi Adile Sultan a yazlik saray olarak verildi Adile Sultan 1899 yilinda olumune kadar burayi esi Mehmet Ali Pasa ile yazlari kullandi 1899 dan sonra kasra Sultan Resad in ucuncu esi Darrualem Kadin yerlesti Onun 1909 da olumunden sonra yapinin bir sure bos kaldigi sanilir Maarif Vekaleti ne tahsisi ve prevantoryum olmasi Yapi I Dunya Savasi sirasinda da kiz ogrenciler icin Dar ul Eytam yetim yurdu olarak kullanildi Dar ul Eytam 1924 yilinda kapandi ve yapi 1925 yilinda Maarif Vekaleti ne tahsis edildi Maarif Vekaleti kasri Validebag i Sehir Yati Mektebi olarak kullanilmaya basladi Adile Sultan Kasri 1927 de Mustafa Necati Bey in girisimleri ile ilkokul cocuklari icin altmis yatakli bir prevantoryuma verem mikrobunu kapmis ama henuz hastaliga yakalanmamis zayif vucutlu kimselerin vereme yakalanmasini onlemek icin bakildiklari saglik kurum donusturuldu ve Validebag Prevantoryum adini aldi Burada tedavi goren cocuklarin egitimleriyle de kadrolu disiplin ogretmenleri ilgilendi Cocuklarin solaryum tedavileri bahcesindeki havuz ve kum bahcesinde yapildi 1928 de 80 yatakli yeni bir pavyon insa edildi 1950 yilinda 200 yatakli sanatoryum binasi ilave edildi boylece bir ture kompleksi meydana geldi Validebag Preventoryumu bu kompleksin bir parcasi idi 1973 te Validebag korusu icinde Ogretmenler Hastanesi nin acilmasiyla prevantoryum hizmet disi kaldi Hababam Sinifi film seti 1975 1976 1977 ve 1978 de Hababam Sinifi film serisinin Adile Sultan Kasri nda cekildi Ogretmenevi ve muze Adile Sultan Kasri 1991 de donemin Istanbul Milli Egitim Muduru Turgut Akan in onerisiyle bir ogretmenevi ve kultur merkezine donusturuldu Hababam Sinifi oyunculari ve kamuoyunun istegiyle kasrin bir odasi 2014 yilinda Hababam Sinifi Muzesi olarak duzenlendi GaleriAdile Sultan Kasri 2007 Adile Sultan Kasri ic merdivenleri 2015Notlar 2000 li yillarda cekilen Hababam Sinifi filmlerinin mekani ise Adile Sultan Kasri degil Camlica Kiz Lisesi dir Her ikisi de Hababam Sinifi cekimlerinde kullanildigi icin iki yapi birbirine karistirilir Kaynakca Adile Sultan Kasri ve Hababam Sinifi Muzesi Tarihi Istanbul 2 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2023 a b c d e Tarihce Adile Sultan Kasri Ogretmenevi web sitesi Erisim tarihi 22 Ekim 2023 olu kirik baglanti Gazete Kadikoy 31 Temmuz 2015 1 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ekim 2023 Validebag Savunmasi Cevrimici Seminerler Dizisi Sonuc Raporu Validebag Savunmasi Hababam Sinifi Muzesi acildi 23 Nisan 2014