Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eshilos ya da Aiskhylos (Yunanca: Αἰσχύλος, Aiskhylos) (d. yak. MÖ 525/524 - ö. yak. MÖ 456/455), Antik Yunan oyun yazarıdır.
Eshilos | |
|---|---|
 Eshilos büstü | |
| Doğum | MÖ 525 Eleusis, Atina |
| Ölüm | MÖ 456 Gela, Sicilya |
| Meslek | Oyun yazarı ve asker |
Hayatı
MÖ 5. yüzyılda tragedyaya asıl şeklini veren yazar Eshilos'tur. (MÖ 525-424) Eleusis'te doğmuştur. Bu tarih, 'un parlak egemenliğinin onun ölümüyle son bulmasından üç yıl sonraya geliyor. Onun dönemi büyük politik kişiliklerin dönemi olmuştur. , Miltiades, Themistokles, Kimon, Efialtes, Perikles gibi. Tümden kişisel olan nitelikleri açısından Eshilos Eleusis site devletindeki eski bir soylu aileden gelmedir. Dönemin şairleri Pindaros, Simonides, , Sofokles ile ilişki içindeydi. Eshilos salt bir yazar değildi, dönemin etkin düşünürlerindendi.
Tragedya yazmaya yaklaşık MÖ 500'lerde, yani gençliğinde başlamıştır. 2. yüzyılda coğrafyacı Pausanias'a göre bir gece tanrı Dionysos rüyasına girip, ona yeni oluşmakta olan tragedya sanatına yönelmesini söyler. Eshilos rüyasından uyanınca bir tragedya yazmaya başlar. Maraton, Salamis, Pers savaşlarına katılmıştır. Tragedya yarışmalarına gençliğinde katılmaya başlamıştır. İlk ödülünü 485'te kazanmıştır. Eserlerinde koroya önem vermiş, oyunlarını mitolojiden almıştır. Tanrıların ve kahramanların en önemli ve en etkileyici taraflarını seçmiştir.
Eshilos, konuları bakımından birbiri ile ilgili üç oyunu birleştirmiş (trilogia=üçleme), sonuna bir satyr oyunu eklemiştir. Doksan kadar oyun yazmış olmasına rağmen elimize sadece yedi tanesi ulaşmıştır. MÖ 458'de adlı trilogiasıyla (Agamemnon, , ) son zaferini kazanmıştır. Trilogianın konusu Orestes in babasının katilinden ve annesinden aldığı öçtür. Yarışmalarda elli iki kez ödül kazandığı sanılıyor. 472'de sahnelediği Persler adlı oyunu diğerlerinden tarihi, konu olarak işleme bakımından farklıdır. Bu oyunda yazar, Atinalıların yiğitliklerini, Perslerin ağzından övüp Perslerin yenilgisini tanrılara bağlar. Elimize geçen yedi oyunundan ilk yazılanı 'da elli kişilik koro ve bir kahraman vardır. Eshilos bu oyunda tek bir oyuncu kullanırken Persler, ve adlı oyunlarıyla tragedyaya ikinci oyuncuyu getirmiştir ve böylece karşılıklı konuşmaların oranı artmıştır.
Oidipus'un oğullarının çatışmasını anlatan Tebai'ye Karşı Yediler ile MÖ 467'de birincilik kazanmıştır. Zincire vurulmuş Prometheus'ta koro şarkılarının azalmasıyla oyunu konuşmalar ilerletmiştir. Konusu Promethes'un ateşi çalıp insanlara öğretmesi nedeniyle Zeus tarafından cezalandırılmasıdır.
Eshilos oyunun sunulması ile ilgili de maske, elbise ve yüksek ayakkabılar gibi yenilikler de getirmiştir. Dili güç anlaşılan, ağdalı bir dildi. Toplumdaki dini ve ahlaki konuları işlemiştir. Karakterlerin derinine pek inmemiş, kahramanların kin, intikam, gurur gibi duygularını başarıyla aktarmıştır.
Eshilos kendi doğduğu yer olan Eleusis'te temellerini bulmuş Demeter tapımı Eleusian gizemlerine yönlendirilen Yunanlardan birisiydi. İsminden de anlaşılacağı gibi tapımın üyeleri bir anlamda mistik, ulaşılması güç bilgiler edinmek zorundaydı. Bu tapımın üyeleri aksi takdirde ölüm cezası alacakları koşulda tapım dışındakilere gizemlerle ilgili hiçbir şey anlatmama, tapımın üyelerinin kendilerinden olmayana gizemler konusunda hiçbir şeyi açığa vurmama amacıyla aksi takdirde ölümle cezalandıracakları gerçeği dolayısıyla, gizemlerle ilgili detaylar çok azdır. Bununla birlikte, Aristoteles'e göre Eshilos'un oyunlarından birine gizli bölümlerle ilgili ipuçlarını gizliden aktardığı iddia edilir. Bazı kaynaklara göre halktan kızmış biri sahnede performans sırasında Eshilos'u öldürmeye çalışmış fakat Eshilos kaçmıştır. Kendisi aleyhine açılan dava için hakim önündeyken Eshilos bu yaptığının hoş görülmesini dilemiştir. Fakat onun serbest bırakılması ise sırf Pers Savaşlarında verdiği çabalardan ötürüdür.
Oyunları
Kaynakça
- ^ a b c d "Aeschylus" 25 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Columbia Encyclopedia, URL erişim tarihi: 11 Eylül 2008.
- Latacz J., Antik Yunan Tragedyaları
Dış bağlantılar
| Vikisöz'de Aiskhylos ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- [1]6 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Project Gutenberg'de bulunan eserleri (İngilizce) (Yunanca)
- [2] 8 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Perseus'da bulunan eserleri (İngilizce) (Yunanca)
- [3] 8 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Bartleby'de bulunan eserleri. (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eshilosya da Aiskhylos Yunanca Aἰ sxylos Aiskhylos d yak MO 525 524 o yak MO 456 455 Antik Yunan oyun yazaridir EshilosEshilos bustuDogumMO 525 Eleusis AtinaOlumMO 456 Gela SicilyaMeslekOyun yazari ve askerHayatiMO 5 yuzyilda tragedyaya asil seklini veren yazar Eshilos tur MO 525 424 Eleusis te dogmustur Bu tarih un parlak egemenliginin onun olumuyle son bulmasindan uc yil sonraya geliyor Onun donemi buyuk politik kisiliklerin donemi olmustur Miltiades Themistokles Kimon Efialtes Perikles gibi Tumden kisisel olan nitelikleri acisindan Eshilos Eleusis site devletindeki eski bir soylu aileden gelmedir Donemin sairleri Pindaros Simonides Sofokles ile iliski icindeydi Eshilos salt bir yazar degildi donemin etkin dusunurlerindendi Tragedya yazmaya yaklasik MO 500 lerde yani gencliginde baslamistir 2 yuzyilda cografyaci Pausanias a gore bir gece tanri Dionysos ruyasina girip ona yeni olusmakta olan tragedya sanatina yonelmesini soyler Eshilos ruyasindan uyaninca bir tragedya yazmaya baslar Maraton Salamis Pers savaslarina katilmistir Tragedya yarismalarina gencliginde katilmaya baslamistir Ilk odulunu 485 te kazanmistir Eserlerinde koroya onem vermis oyunlarini mitolojiden almistir Tanrilarin ve kahramanlarin en onemli ve en etkileyici taraflarini secmistir Eshilos konulari bakimindan birbiri ile ilgili uc oyunu birlestirmis trilogia ucleme sonuna bir satyr oyunu eklemistir Doksan kadar oyun yazmis olmasina ragmen elimize sadece yedi tanesi ulasmistir MO 458 de adli trilogiasiyla Agamemnon son zaferini kazanmistir Trilogianin konusu Orestes in babasinin katilinden ve annesinden aldigi octur Yarismalarda elli iki kez odul kazandigi saniliyor 472 de sahneledigi Persler adli oyunu digerlerinden tarihi konu olarak isleme bakimindan farklidir Bu oyunda yazar Atinalilarin yigitliklerini Perslerin agzindan ovup Perslerin yenilgisini tanrilara baglar Elimize gecen yedi oyunundan ilk yazilani da elli kisilik koro ve bir kahraman vardir Eshilos bu oyunda tek bir oyuncu kullanirken Persler ve adli oyunlariyla tragedyaya ikinci oyuncuyu getirmistir ve boylece karsilikli konusmalarin orani artmistir Oidipus un ogullarinin catismasini anlatan Tebai ye Karsi Yediler ile MO 467 de birincilik kazanmistir Zincire vurulmus Prometheus ta koro sarkilarinin azalmasiyla oyunu konusmalar ilerletmistir Konusu Promethes un atesi calip insanlara ogretmesi nedeniyle Zeus tarafindan cezalandirilmasidir Eshilos oyunun sunulmasi ile ilgili de maske elbise ve yuksek ayakkabilar gibi yenilikler de getirmistir Dili guc anlasilan agdali bir dildi Toplumdaki dini ve ahlaki konulari islemistir Karakterlerin derinine pek inmemis kahramanlarin kin intikam gurur gibi duygularini basariyla aktarmistir Eshilos kendi dogdugu yer olan Eleusis te temellerini bulmus Demeter tapimi Eleusian gizemlerine yonlendirilen Yunanlardan birisiydi Isminden de anlasilacagi gibi tapimin uyeleri bir anlamda mistik ulasilmasi guc bilgiler edinmek zorundaydi Bu tapimin uyeleri aksi takdirde olum cezasi alacaklari kosulda tapim disindakilere gizemlerle ilgili hicbir sey anlatmama tapimin uyelerinin kendilerinden olmayana gizemler konusunda hicbir seyi aciga vurmama amaciyla aksi takdirde olumle cezalandiracaklari gercegi dolayisiyla gizemlerle ilgili detaylar cok azdir Bununla birlikte Aristoteles e gore Eshilos un oyunlarindan birine gizli bolumlerle ilgili ipuclarini gizliden aktardigi iddia edilir Bazi kaynaklara gore halktan kizmis biri sahnede performans sirasinda Eshilos u oldurmeye calismis fakat Eshilos kacmistir Kendisi aleyhine acilan dava icin hakim onundeyken Eshilos bu yaptiginin hos gorulmesini dilemistir Fakat onun serbest birakilmasi ise sirf Pers Savaslarinda verdigi cabalardan oturudur OyunlariAeschyli Tragoediae septem 1Zincire Vurulmus PrometheusKaynakca a b c d Aeschylus 25 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Columbia Encyclopedia URL erisim tarihi 11 Eylul 2008 Latacz J Antik Yunan TragedyalariDis baglantilarVikisoz de Aiskhylos ile ilgili sozleri bulabilirsiniz 1 6 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Project Gutenberg de bulunan eserleri Ingilizce Yunanca 2 8 Kasim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Perseus da bulunan eserleri Ingilizce Yunanca 3 8 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bartleby de bulunan eserleri Ingilizce