Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İnsan haklarının bölgesel düzlemde tanınması, korunması ve uygulanmasına ilişkin düzenlenmiş üçüncü belge niteliğinde olan Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı, 27 Haziran 1981 tarihinde Afrika Birliği Organizasyonu tarafından kabul edilmiş olup, 21 Ekim 1986 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Tarihi
Afrika İnsan ve Halkların Hakları Sözleşmesi Afrika kıtasında evrensel insan haklarının tanınması ve uygulanması amacıyla imzalanmıştır. Sözleşme Afrika Birliği Organizasyonu bünyesinde imzalandığı için sözleşmeye taraf olan devletler de yine bu organizasyonun üyesi olan Afrikalı ülkelerdir. Afrika Birliği Organizasyonu’nun bugün toplam 53 üyesi bulunmaktadır. Sözleşmeyi ilk etapta 21 Ekim 1986 tarihinde 26 devlet onaylamıştı. 1 Ocak 1987 tarihi itibarıyla sözleşmeyi imzalayan devletlerin sayısı 31’e çıkmıştı. 15 Temmuz 2009 itibarıyla ise toplam 53 Afrikalı devletin bu sözleşmeye taraf olduğu görülmektedir.
Afrika İnsan ve Halkların Hakları Sözleşmesi’nin içeriğine değinecek olursak sözleşme Afrika kıtasında Avrupa ve Amerika kıtasındaki evrensel insan hakları değerlerini temel alarak bölgesel bir insan hakları sistemi oluşturmayı amaçlamaktadır. Sözleşme genel itibarıyla sivil ve siyasal haklar, ekonomik, sosyal ve kültürel haklar, halkların hakları ve bu hakların geliştirilmesi ve uygulanmasına dair temel yükümlülüklerden, görevlerden oluşmaktadır. Sözleşme’nin birinci maddesinde, Organizasyona üye devletlerin, bu sözleşmede yazılı olan hak ve özgürlükleri tanıyacaklarından (recognize) ve söz konusu hak ve özgürlüklerin gerçekleşmesini sağlamak için gerekli yasama ya da diğer tedbirleri alacaklarından bahsedilmektedir.
Sözleşmede 2. ve 13. maddeler arasında geleneksek kişisel ve siyasal haklar teyit edilmektedir. Örneğin maddelerdeki bazı hükümler şunlardır: Her birey yasa önünde eşittir, insan varlığı dokunulmazdır. Her insan, yaşamına ve kişi bütünlüğüne saygı gösterilmesine hak sahibidir. Hiç kimse bu hakkından keyfi olarak yoksun bırakılamaz. Her birey görüşlerini, hukuk çerçevesi içinde ifade etmek ve yaymak hakkına sahip olacaktır, her birey, hukuka uygun olarak serbestçe örgütlenme hakkına sahip olacaktır, her vatandaş, yasanın öngördüğü hükümler uyarınca doğrudan ya da özgür olarak seçilmiş temsilcileri aracılığı ile ülkesinin yönetimine özgür olarak katılma hakkına sahip olacaktır. Sözleşmenin 14. ve 18. maddeleri arasında ise mülkiyet hakkı, çalışma hakkı, sağlık hakkı, eğitim hakkı gibi yerleşmiş ekonomik ve toplumsal haklara yer verilmektedir. Sözleşme hakların içeriğine yönelik o güne kadar hiç söz konusu olmayan bir yenilik getirmiştir.
Bu yenilik sözleşmenin “halkların haklarına” yönelik içerdiği hükümlerdir. Sözleşmenin 19. maddesinde bütün halkların eşit olduğu ve hiçbir şeyin, bir halkın diğeri üstünde tahakküm kurmasını meşru kılmayacağı vurgulanmaktadır. 20. maddede halkların kendi kaderlerini kendilerinin tayin etmesi, 21. maddede halkların doğal kaynaklar üzerindeki hakları vurgulanmaktadır. Ayrıca sözleşme 27. ve 29. maddeler arasında kişilerin ailelerine, toplumlarına ve devletlerine karşı ödevlerinin varlığını da bildirmektedir.
Afrika İnsan ve Halklar Hakları Komisyonu
Afrika İnsan ve Halkların Hakları Sözleşmesi’nde öngörülen hak ve yükümlülüklerin güvence altına alınması, Afrika’da insan ve halkların haklarının geliştirilmesi amacıyla Afrika Birliği Örgütü bünyesinde, 11 kişilik kurulmuştur. Sözleşmenin 30. ve 63. maddeleri arasında bu komisyonu görev ve yetkileri çalışma biçimi düzenlenmiştir. Burada belirtilmesi gerekilen bazı hükümler şunlardır: Komisyonda aynı Devletin birden çok vatandaşı yer almayacaktır. Komisyon üyeleri bu Şarta Taraf Devletlerin aday gösterdikleri kişiler listesinden, Devlet ve Hükûmet Başkanları Meclisi tarafından gizli oy usulüyle seçilecektir. Komisyon üyeleri altı yıllık bir süre için seçileceklerdir ve bunların yeniden seçilebilmeleri mümkündür. Bu komisyon 1998 yılında kabul edilen protokole göre kurulan Afrika insan ve halklar hakları mahkemesine kadar aktif olarak görev yapmıştır.[]
Komisyon’un görevleri
Komisyon’un görevleri 45. maddede şu şekilde belirtilmiştir:
1. İnsan ve Halkların Haklarını geliştirmek ve özellikle:
- İnsan ve halkların hakları alanında Afrika’nın sorunlarına ilişkin belge toplamak, çalışmalar ve araştırmalar yürütmek, insan ve halkların hakları ile ilgili ulusal ve yerel kuruluşları teşvik etmek, seminer, sempozyum ve konferanslar düzenlemek, bilgi yaymak ve gerektiği hallerde, Hükûmetlere görüşlerini sunmak ve tavsiyelerde bulunmak.
- Afrika Hükûmetlerinin mevzuatlarına dayanak oluşturabilecek, insan ve halkların hakları ve temel özgürlükleriyle ilintili hukuksal sorunların çözülmesini amaçlayan ilke ve kuralları biçimlendirmek ve düzenlemek.
- İnsan ve halkların haklarının geliştirilme ve korunmasıyla ilgili diğer Afrikalı ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmak.
2. İnsan ve halkların haklarının korunmasını bu Şartla belirlenen koşullar altında temin etmek.
3. Bir taraf Devletin, ABÖ’nün (Afrika Birliği Örgütü) bir kuruluşunun ya da ABÖ tarafından tanınan bir Afrika örgütünün istemi üzerine, bu Şartın tüm hükümlerini yorumlamak.
4. Devlet ve Hükûmet Başkanları Meclisi tarafından kendisine verilebilecek diğer işleri görmek. Sözleşmenin 63. maddesinde, bu sözleşmenin Afrika Birliği Örgütü Üyesi Devletlerin imzalamasına, onaylamasına ve katılımına açık olduğu belirtilmiştir. Sözleşmeyi imzalayan her devlet bu sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak her iki yılda bir, bu sözleşmede tanınan ve güvence altına alınan haklara ve özgürlüklere etkinlik kazandırmak amacıyla yapılan yasama tasarruflarına ya da diğer önlemlere ilişkin bir rapor sunmayı üstlenecektir.
Son olarak sözleşmede yapılacak olan değişikliklere ilişkin 68. maddenin hükümlerine de değinmek gerekmektedir. Bu Sözleşmede değişiklik, bir Taraf Devlet, Afrika Birliği Örgütü Genel Sekreterine, buna yönelik yazılı bir istemde bulunursa, yapılabilir. Devlet ve Hükûmet Başkanları Meclisi, değişiklik taslağını, ancak tüm Taraf Devletler bu konuda, usulünce bilgilendirildikten ve Komisyon değişiklik taslağını götüren Devletin istemi üzerine buna ilişkin görüşünü verdikten sonra değerlendirebilir. Değişiklik, Taraf Devletlerin basit çoğunluğuyla onaylanacaktır. Değişiklik, bunu anayasal usulüne uygun olarak kabul etmiş olan her bir Devlet için, Genel Sekreterin kabul ihbarını almasından üç ay sonra yürürlüğe girecektir.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Insan haklarinin bolgesel duzlemde taninmasi korunmasi ve uygulanmasina iliskin duzenlenmis ucuncu belge niteliginde olan Afrika Insan ve Halklarin Haklari Sarti 27 Haziran 1981 tarihinde Afrika Birligi Organizasyonu tarafindan kabul edilmis olup 21 Ekim 1986 tarihinde yururluge girmistir TarihiAfrika Insan ve Halklarin Haklari Sozlesmesi Afrika kitasinda evrensel insan haklarinin taninmasi ve uygulanmasi amaciyla imzalanmistir Sozlesme Afrika Birligi Organizasyonu bunyesinde imzalandigi icin sozlesmeye taraf olan devletler de yine bu organizasyonun uyesi olan Afrikali ulkelerdir Afrika Birligi Organizasyonu nun bugun toplam 53 uyesi bulunmaktadir Sozlesmeyi ilk etapta 21 Ekim 1986 tarihinde 26 devlet onaylamisti 1 Ocak 1987 tarihi itibariyla sozlesmeyi imzalayan devletlerin sayisi 31 e cikmisti 15 Temmuz 2009 itibariyla ise toplam 53 Afrikali devletin bu sozlesmeye taraf oldugu gorulmektedir Afrika Insan ve Halklarin Haklari Sozlesmesi nin icerigine deginecek olursak sozlesme Afrika kitasinda Avrupa ve Amerika kitasindaki evrensel insan haklari degerlerini temel alarak bolgesel bir insan haklari sistemi olusturmayi amaclamaktadir Sozlesme genel itibariyla sivil ve siyasal haklar ekonomik sosyal ve kulturel haklar halklarin haklari ve bu haklarin gelistirilmesi ve uygulanmasina dair temel yukumluluklerden gorevlerden olusmaktadir Sozlesme nin birinci maddesinde Organizasyona uye devletlerin bu sozlesmede yazili olan hak ve ozgurlukleri taniyacaklarindan recognize ve soz konusu hak ve ozgurluklerin gerceklesmesini saglamak icin gerekli yasama ya da diger tedbirleri alacaklarindan bahsedilmektedir Sozlesmede 2 ve 13 maddeler arasinda geleneksek kisisel ve siyasal haklar teyit edilmektedir Ornegin maddelerdeki bazi hukumler sunlardir Her birey yasa onunde esittir insan varligi dokunulmazdir Her insan yasamina ve kisi butunlugune saygi gosterilmesine hak sahibidir Hic kimse bu hakkindan keyfi olarak yoksun birakilamaz Her birey goruslerini hukuk cercevesi icinde ifade etmek ve yaymak hakkina sahip olacaktir her birey hukuka uygun olarak serbestce orgutlenme hakkina sahip olacaktir her vatandas yasanin ongordugu hukumler uyarinca dogrudan ya da ozgur olarak secilmis temsilcileri araciligi ile ulkesinin yonetimine ozgur olarak katilma hakkina sahip olacaktir Sozlesmenin 14 ve 18 maddeleri arasinda ise mulkiyet hakki calisma hakki saglik hakki egitim hakki gibi yerlesmis ekonomik ve toplumsal haklara yer verilmektedir Sozlesme haklarin icerigine yonelik o gune kadar hic soz konusu olmayan bir yenilik getirmistir Bu yenilik sozlesmenin halklarin haklarina yonelik icerdigi hukumlerdir Sozlesmenin 19 maddesinde butun halklarin esit oldugu ve hicbir seyin bir halkin digeri ustunde tahakkum kurmasini mesru kilmayacagi vurgulanmaktadir 20 maddede halklarin kendi kaderlerini kendilerinin tayin etmesi 21 maddede halklarin dogal kaynaklar uzerindeki haklari vurgulanmaktadir Ayrica sozlesme 27 ve 29 maddeler arasinda kisilerin ailelerine toplumlarina ve devletlerine karsi odevlerinin varligini da bildirmektedir Afrika Insan ve Halklar Haklari KomisyonuAfrika Insan ve Halklarin Haklari Sozlesmesi nde ongorulen hak ve yukumluluklerin guvence altina alinmasi Afrika da insan ve halklarin haklarinin gelistirilmesi amaciyla Afrika Birligi Orgutu bunyesinde 11 kisilik kurulmustur Sozlesmenin 30 ve 63 maddeleri arasinda bu komisyonu gorev ve yetkileri calisma bicimi duzenlenmistir Burada belirtilmesi gerekilen bazi hukumler sunlardir Komisyonda ayni Devletin birden cok vatandasi yer almayacaktir Komisyon uyeleri bu Sarta Taraf Devletlerin aday gosterdikleri kisiler listesinden Devlet ve Hukumet Baskanlari Meclisi tarafindan gizli oy usuluyle secilecektir Komisyon uyeleri alti yillik bir sure icin secileceklerdir ve bunlarin yeniden secilebilmeleri mumkundur Bu komisyon 1998 yilinda kabul edilen protokole gore kurulan Afrika insan ve halklar haklari mahkemesine kadar aktif olarak gorev yapmistir kaynak belirtilmeli Komisyon un gorevleri Komisyon un gorevleri 45 maddede su sekilde belirtilmistir 1 Insan ve Halklarin Haklarini gelistirmek ve ozellikle Insan ve halklarin haklari alaninda Afrika nin sorunlarina iliskin belge toplamak calismalar ve arastirmalar yurutmek insan ve halklarin haklari ile ilgili ulusal ve yerel kuruluslari tesvik etmek seminer sempozyum ve konferanslar duzenlemek bilgi yaymak ve gerektigi hallerde Hukumetlere goruslerini sunmak ve tavsiyelerde bulunmak Afrika Hukumetlerinin mevzuatlarina dayanak olusturabilecek insan ve halklarin haklari ve temel ozgurlukleriyle ilintili hukuksal sorunlarin cozulmesini amaclayan ilke ve kurallari bicimlendirmek ve duzenlemek Insan ve halklarin haklarinin gelistirilme ve korunmasiyla ilgili diger Afrikali ve uluslararasi kuruluslarla isbirligi yapmak 2 Insan ve halklarin haklarinin korunmasini bu Sartla belirlenen kosullar altinda temin etmek 3 Bir taraf Devletin ABO nun Afrika Birligi Orgutu bir kurulusunun ya da ABO tarafindan taninan bir Afrika orgutunun istemi uzerine bu Sartin tum hukumlerini yorumlamak 4 Devlet ve Hukumet Baskanlari Meclisi tarafindan kendisine verilebilecek diger isleri gormek Sozlesmenin 63 maddesinde bu sozlesmenin Afrika Birligi Orgutu Uyesi Devletlerin imzalamasina onaylamasina ve katilimina acik oldugu belirtilmistir Sozlesmeyi imzalayan her devlet bu sozlesmenin yururluge girdigi tarihten baslayarak her iki yilda bir bu sozlesmede taninan ve guvence altina alinan haklara ve ozgurluklere etkinlik kazandirmak amaciyla yapilan yasama tasarruflarina ya da diger onlemlere iliskin bir rapor sunmayi ustlenecektir Son olarak sozlesmede yapilacak olan degisikliklere iliskin 68 maddenin hukumlerine de deginmek gerekmektedir Bu Sozlesmede degisiklik bir Taraf Devlet Afrika Birligi Orgutu Genel Sekreterine buna yonelik yazili bir istemde bulunursa yapilabilir Devlet ve Hukumet Baskanlari Meclisi degisiklik taslagini ancak tum Taraf Devletler bu konuda usulunce bilgilendirildikten ve Komisyon degisiklik taslagini goturen Devletin istemi uzerine buna iliskin gorusunu verdikten sonra degerlendirebilir Degisiklik Taraf Devletlerin basit cogunluguyla onaylanacaktir Degisiklik bunu anayasal usulune uygun olarak kabul etmis olan her bir Devlet icin Genel Sekreterin kabul ihbarini almasindan uc ay sonra yururluge girecektir Kaynakca Mehmet Semih Gemalmaz Afrika Insan ve Halklarin Haklari Sarti Uzerine Dusunceler MHB Yil 7 S 2 Istanbul 1987 Mehmet Semih Gemalmaz Afrika Insan Haklari Komisyonu nun Etkinlikleri