Agora (Yunanca : Ἀγορά, Agorá), antik Yunan kentlerinde, şehirle ilgili politik, dini, ticari her türlü faaliyetin gerçekleştiği, tüm kamu binalarının etrafında sıralandığı halka ait geniş açık alan olup, Helenistik dönemde şekillenip Roma İmparatorluğu’nda ortaya çıkan forumların öncülüdür.
Tarihi
Klasik agoranın öncülleri arkaik çağlarda da vardı, ancak henüz seçkin bir mimari biçime sahip değillerdi. Başlangıçta son derece basit olup, oturma yeri olarak hizmet veren birkaç taş sırasının bulunduğu mekanlardı. Dini içerikli şenlikler, coşkulu konuşmalar ve tiyatro gösterileri de ilk zamanlar agorada düzenleniyordu.
Helenistik dönem boyunca bu meydanlar daha da büyümüştür. Geç Helenistik döneme gelindiğinde, her tarafı sütunlarla çevrilmiş ve böylece peristil avlu şeklinde tamamen kapalı bir mimari birim oluşturmuşlardır. Roma döneminden beri agoralar, dört tarafı revaklarla çevrili bir alan şeklini almıştır.
Minos kentlerinde bulunan tiyatroya benzeyen alanlar da agoranın öncülleri olabilirler. Anadolu’da Pergamon (Bergama) ve Nysa agoraları Helenistik, Aizanoi, Asos, Ephesos (Efes) agoraları Roma döneminden kalmadır.
Agoralar MS 6. ve 7. yüzyıla kadar kullanılmaya devam edilmiştir.
Konumu
Agora, kentin ortasında ya da liman yakınında bulunmakta olup, etrafı dükkânlar, sütunlar, heykel ve ağaçlarla çevrilirdi.
Wycherley kentin bütünü gibi, agoranın da basit biçimde ortaya çıktığını, tek gerekenin, düz ve açık bir alan olduğunu, agoranın geniş anlamda, kent yaşamına ve yerleşme alanlarında kıvrılıp giden, sonra da kırlara doğru yayılan ana caddelere uygun bir odak sağlaması gerektiğinden, olanak varsa, kentin az çok merkezindeki bir alan-dan yararlandığını belirtmiştir.
İşlevi
Agoralar, MÖ 6. yüzyıldan beri ticari ekonomik bir öneme sahip olsalar da, sosyopolitik anlamda daha çok öne çıkan mekanlardır. Zira agoralar, aynı zamanda bouleuteria gibi siyasi ve idari sivil yapıların bulunduğu alanlardır. Burada bulunan heykeller ve onursal anıtlar, şehrin zenginliğine ve tarihine atıfta bulunan vitrinler gibidir. Agora'da bulunan heykellerin büyük çoğunluğu hükümdar heykelleridir. Agoralarda oturma sıralarının bulunması, buraların sosyal kaynaşma anlamında boş zamanların geçirildiği yerler olduğunu düşündürtmektedir. Bazı yerlerde agoraya hakim bir yükseklikte bir tepeye bir tapınak inşa edilerek, agora üzerinde etkili olması da sağlanmıştır.
Etimoloji
Antik Grekçe'de Homeros'un İlyada Destanı’nda (M.ö. 8. yüzyıl) αγορα, (αγείρω "toplanmak" fiilinden türemiştir.) “toplantı, toplantı yeri, meclis” anlamını taşımaktadır.
Yunanca'da da agora, "toplanma yeri" anlamını korumaktadır. Agorastis "alıcı, pazara gelen müşteri" kelimeleri de Grekçe'den Yunancaya değişikliğe uğramadan geçmiştir.
Kaynakça
- ^ L. Lavan, Fora and agorai in Mediterranean cities during the 4th and 5th c. AD, içinde: W. Bowden, A. Gutteridge ve C. Machado (editörler) Social and Political Life in Late Antiquity (Leiden 2006) 195-249
- Özhan Öztürk (2005). . 2 Cilt. Heyamola Yayıncılık. İstanbul.
- Wycherley. R. (1993), Antik Çağda Kentler Nasıl Kuruldu? Arkeoloji ve Sanat Yayınları. İstanbul
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Agora Yunanca Ἀgora Agora antik Yunan kentlerinde sehirle ilgili politik dini ticari her turlu faaliyetin gerceklestigi tum kamu binalarinin etrafinda siralandigi halka ait genis acik alan olup Helenistik donemde sekillenip Roma Imparatorlugu nda ortaya cikan forumlarin onculudur Tarihi Selanik agorasiTarihiKlasik agoranin onculleri arkaik caglarda da vardi ancak henuz seckin bir mimari bicime sahip degillerdi Baslangicta son derece basit olup oturma yeri olarak hizmet veren birkac tas sirasinin bulundugu mekanlardi Dini icerikli senlikler coskulu konusmalar ve tiyatro gosterileri de ilk zamanlar agorada duzenleniyordu Helenistik donem boyunca bu meydanlar daha da buyumustur Gec Helenistik doneme gelindiginde her tarafi sutunlarla cevrilmis ve boylece peristil avlu seklinde tamamen kapali bir mimari birim olusturmuslardir Roma doneminden beri agoralar dort tarafi revaklarla cevrili bir alan seklini almistir Minos kentlerinde bulunan tiyatroya benzeyen alanlar da agoranin onculleri olabilirler Anadolu da Pergamon Bergama ve Nysa agoralari Helenistik Aizanoi Asos Ephesos Efes agoralari Roma doneminden kalmadir Agoralar MS 6 ve 7 yuzyila kadar kullanilmaya devam edilmistir KonumuAgora kentin ortasinda ya da liman yakininda bulunmakta olup etrafi dukkanlar sutunlar heykel ve agaclarla cevrilirdi Lubnan da antik Sur kentinde bulunan Roma agorasi Wycherley kentin butunu gibi agoranin da basit bicimde ortaya ciktigini tek gerekenin duz ve acik bir alan oldugunu agoranin genis anlamda kent yasamina ve yerlesme alanlarinda kivrilip giden sonra da kirlara dogru yayilan ana caddelere uygun bir odak saglamasi gerektiginden olanak varsa kentin az cok merkezindeki bir alan dan yararlandigini belirtmistir IsleviAgoralar MO 6 yuzyildan beri ticari ekonomik bir oneme sahip olsalar da sosyopolitik anlamda daha cok one cikan mekanlardir Zira agoralar ayni zamanda bouleuteria gibi siyasi ve idari sivil yapilarin bulundugu alanlardir Burada bulunan heykeller ve onursal anitlar sehrin zenginligine ve tarihine atifta bulunan vitrinler gibidir Agora da bulunan heykellerin buyuk cogunlugu hukumdar heykelleridir Agoralarda oturma siralarinin bulunmasi buralarin sosyal kaynasma anlaminda bos zamanlarin gecirildigi yerler oldugunu dusundurtmektedir Bazi yerlerde agoraya hakim bir yukseklikte bir tepeye bir tapinak insa edilerek agora uzerinde etkili olmasi da saglanmistir EtimolojiAntik Grekce de Homeros un Ilyada Destani nda M o 8 yuzyil agora ageirw toplanmak fiilinden turemistir toplanti toplanti yeri meclis anlamini tasimaktadir Yunanca da da agora toplanma yeri anlamini korumaktadir Agorastis alici pazara gelen musteri kelimeleri de Grekce den Yunancaya degisiklige ugramadan gecmistir Kaynakca L Lavan Fora and agorai in Mediterranean cities during the 4th and 5th c AD icinde W Bowden A Gutteridge ve C Machado editorler Social and Political Life in Late Antiquity Leiden 2006 195 249 Ozhan Ozturk 2005 2 Cilt Heyamola Yayincilik Istanbul ISBN 975 6121 00 9 Wycherley R 1993 Antik Cagda Kentler Nasil Kuruldu Arkeoloji ve Sanat Yayinlari Istanbul