Akameti Kilisesi (Gürcüce: აკამეთის ეკლესია), tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Şadevani olan Çatalköprü köyünün sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Ortadan kalkmış olan Akameti köyünün kilisesi olduğu için bu adla anılmaktadır.
Tarihçe
Akameti, tarihsel Gürcistan'ın sınırları içinde yer alan Artani bölgesinin köylerinden biriydi. Hasköy'ün 2,7 kilometre güneyinde, günümüzde Çatalköprü köyünün sınırları içinde kalan bir alanda, Kura Nehri'nin sağ kıyısında kurulmuştu. Osmanlılar bu köyü ve bölgeyi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdikten bir süre sonra, 1595 tarihinde gerçekleştirdikileri tahrirde Akameti'de 44 Hristiyan hane kaydetmiştir. Hane resilerinin adlarından nüfusun çoğunluğun Gürcülerden oluştuğu anlaşılmaktadır. Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adını taşıyan bu tahrir defterine göre Akameti, Gürcistan Vilayeti içinde, Ardahan-i Büzürg livasının Kuzay nahiyesine bağlıydı. Akameti Kilisesi'nin bu dönemden kalmış ve köyün kilisesi olduğu anlaşılmaktadır. Gürcü araştırmacı ve gazeteci Konstantine Martvileli'nin köyü gezdiği 1917 yılında bu yapı olduğu gibi ayakta duruyordu. Akameti Kilisesi'nin daha sonra yıkıldığı bu tespitten anlaşılmaktadır.
Mimari
Akameti Kilisesi (8×4 m), Akameti köyü yerleşim analının doğusunda yer alan tek nefli bir kilisedir. Konstantine Martvileli 1917 yılında, Akameti'nin (აქამეთი) terk edilmiş bir köy olduğunu ve sağlam olan kilisede Gürcüce yazıların bulunduğunu yazmıştır. Ne var ki kilise büyük ölçüde yıkılmış, Gürcüce yazılar da günümüze ulaşmamıştır. Yarı yuvarlak forma sahip apsisli yapının orta kısmı yıkılmıştır. Apsis tonozunun bir kısmı ile güney duvarının yarısı, batı ve kuzey duvarlarının ise küçük bir bölümü bugüne kalmıştır. Dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiş olan kilisenin kesme yüzey taşlatının bir kısmı apsis kemerinin iç tarafında, bir kısmı da kilisenin duvarların dış yüzeyinde kalmıştır. Kilisenin girişinin batıda olduğu tahmin edilmektedir. Günümüze kalan duvarların yüksekliği 6 metreyi bulur.
Kaynakça
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 122. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 520". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2024.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 439". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2024.
- ^ a b "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" ("არტაანის მხარეში"), Sakartvelo gazetesi, 10 Ekim 1917, sayı. 222". 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Kasım 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Akameti Kilisesi Gurcuce აკამეთის ეკლესია tarihsel Artani bolgesinde gunumuzde Ardahan ilinin merkez ilcesine bagli ve eski adi Sadevani olan Catalkopru koyunun sinirlari icinde Orta Cag da Gurculerden kalma bir kilisedir Ortadan kalkmis olan Akameti koyunun kilisesi oldugu icin bu adla anilmaktadir TarihceAkameti tarihsel Gurcistan in sinirlari icinde yer alan Artani bolgesinin koylerinden biriydi Haskoy un 2 7 kilometre guneyinde gunumuzde Catalkopru koyunun sinirlari icinde kalan bir alanda Kura Nehri nin sag kiyisinda kurulmustu Osmanlilar bu koyu ve bolgeyi 16 yuzyilin ortasinda Gurculerden ele gecirdikten bir sure sonra 1595 tarihinde gerceklestirdikileri tahrirde Akameti de 44 Hristiyan hane kaydetmistir Hane resilerinin adlarindan nufusun cogunlugun Gurculerden olustugu anlasilmaktadir Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adini tasiyan bu tahrir defterine gore Akameti Gurcistan Vilayeti icinde Ardahan i Buzurg livasinin Kuzay nahiyesine bagliydi Akameti Kilisesi nin bu donemden kalmis ve koyun kilisesi oldugu anlasilmaktadir Gurcu arastirmaci ve gazeteci Konstantine Martvileli nin koyu gezdigi 1917 yilinda bu yapi oldugu gibi ayakta duruyordu Akameti Kilisesi nin daha sonra yikildigi bu tespitten anlasilmaktadir MimariAkameti Kilisesi 8 4 m Akameti koyu yerlesim analinin dogusunda yer alan tek nefli bir kilisedir Konstantine Martvileli 1917 yilinda Akameti nin აქამეთი terk edilmis bir koy oldugunu ve saglam olan kilisede Gurcuce yazilarin bulundugunu yazmistir Ne var ki kilise buyuk olcude yikilmis Gurcuce yazilar da gunumuze ulasmamistir Yari yuvarlak forma sahip apsisli yapinin orta kismi yikilmistir Apsis tonozunun bir kismi ile guney duvarinin yarisi bati ve kuzey duvarlarinin ise kucuk bir bolumu bugune kalmistir Dolgu duvar teknigiyle insa edilmis olan kilisenin kesme yuzey taslatinin bir kismi apsis kemerinin ic tarafinda bir kismi da kilisenin duvarlarin dis yuzeyinde kalmistir Kilisenin girisinin batida oldugu tahmin edilmektedir Gunumuze kalan duvarlarin yuksekligi 6 metreyi bulur Kaynakca a b 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 122 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 a b Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt III Cilt 1958 s 520 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ocak 2024 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 s 439 17 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ocak 2024 a b Konstantine Martvileli Ardahan Bolgesinde არტაანის მხარეში Sakartvelo gazetesi 10 Ekim 1917 sayi 222 6 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Kasim 2023