Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gürcistan Vilayeti, Osmanlı Devleti'nin 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirdiği topraklara erken dönemde yaptığı tahrirlerde verdiği isimdir. Nitekim Osmanlı Devleti'nin Gürcülerden ele geçirdiği topraklar 1574 ve 1595 tarihli tahrir defterlerinde "Gürcistan Vilayeti'nin mufassal defteri" anlamında Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (دفتر مفصل ولایت كورجستان) kayda geçirilmiştir. Bununla birlikte tahrir defterlerinin tutulduğu dönemden önce Gürcülerden ele geçirilen veya Osmanlı Devleti'nin sınrındaki Gürcü topraklarına da "Gürcistan Vilayeti" dendiği İbrahim Peçevi'nin tarihinden de anlaşılmaktadır. Sonraki dönemde Gürcistan Vilayeti yerine Çıldır Eyaleti adı kullanılmıştır.
Osmanlı Devleti'nin Gürcülerden ele geçirdiği topraklar erken Orta Çağ'da geniş anlamıyla Mesheti adını taşıyordu. Bu toprakların bugün Türkiye sınırları içinde kalan kısmı Tao-Klarceti olarak adlandırılmaktadır. Tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bu bölge erken Orta Çağ'da Gürcü Krallığı sınırları içinde kalıyordu. 1071 yılında Malazgirt Savaşı'ında Bizans'ı yenen Büyük Selçuklular, Kveli Kalesi Savaşı'nda Gürcü kralı II. Giorgi'yi de ağır yenilgiye uğratıp Mesheti bölgesini ele geçirdiler. 1121 yılında Didgori Savaşı'yla bölgeden Büyük Selçuklular çıkarılınca, Mesheti bölgesini yeniden Gürcülerin denetimine girdi. Bu bölgeye daha sonra, birleşik Gürcü Krallığı dağılmaya başlaması üzerine bağımsız devlete dönüşen Samtshe-Saatabago (1268-1625) hakim oldu. Osmanlı Devleti 16. yüzyılda Samtshe-Saatabago topraklarını aşama aşama ele geçirdi ve bu toprakların tahririni Gürcistan Vilayeti adı altında gerçekleştirdi.
Gürcistan Vilayeti adı altında 1574 yılında gerçekleştirilen ilk tahrir, Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adını taşımaktadır. Bu tahrir defteri 2017 yılında, 1574 Yılı Gürcistan Vilayeti Büyük Defteri adıyla Türkolog Nodar Şengelia tarafından Osmanlıca ve Gürcüce yayımlandı. Gürcistan Vilayeti'nin ikinci tahriri ise, yaklaşık yirmi yıl sonra, 1595 yılında gerçekleştirildi. Bu mufassal defter daha erken tarihte, 1941-1958 arasında, Türkolog Sergi Cikia tarafından üç cilt olarak yayımlanmıştır. 1595 tarihli deftere göre Gürcistan Vilayeti, Ahasihe (اخسخه ; Gürcüce: Ahaltsihe), Hertvis (خرتوس ; Gürcüce: Hertvisi), Ahalkalak (اخلكلك ; Gürcüce: Ahalkalaki), Çıldır (چلدر ; Gürcüce: Çrdili), Poshev (پوسخو ; Gürcüce: Potshovi), Bedre (بدره ; Gürcüce: Petre), Penek (پنك ; Gürcüce: Panaki) ve Ardahan-i Büzürg (اردهان بزرك ; Gürcüce: Didi Artaani) olmak üzere sekiz livadan oluşuyordu. Livalar ise nahiyeleri ve köyleri kapsıyordu.
Ahısha livası, Kuzay, Güney, Ude, Azğur, Kvabliyan, Oshe, Altunkala, Çeçerek ve Aspinza nahiyelerinden oluşuyordu. Hertvis livası Hertvis, Meşe-Cavahet ve Buzmaret olmak üzere üç nahiyeden ibaretti. Ahalkalak livasına Akşehir, Tümeg ve Niyaliskur nahiyeleri bağlıydı. Canbaz, Kenarbel ve Kurd Kalası nahiyeleri Çıldır livasını oluşturuyordu. Poshov livası Güney ve Kuzay nahiyelerini kapsıyordu. Bedre livasına ise, Bedre ve Kaşvet nahiyeleri bağlıydı. Ardahan-i Büzürg livası Güney, Kuzay ve Meşe nahiyelerini, Penek livası da Penek, Kamhis ve Panaskerd nahiyelerini kapsıyordu.
Kaynakça
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი : ტექსტი: წიგნი I), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, I. Cilt (1947". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Nisan 2024.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: თარგმანი: წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, II. Cilt (1941)". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Nisan 2024.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი : გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958)". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Nisan 2024.
- ^ İbrahim Efendi Peçevî (haz. Bekir Sıtkı Baykal), Peçevi Tarihi, 2 Cilt, Ankara, 1981, I. Cilt, s. 127, 130.
- ^ Tao-Klarceti: Tarih ve Kültür Araştırmaları, (Editöler) Buba Kudava ve Goça Saitidze; Türkçeye çevirenler: Hasan Çelik ve Kevser Ruhi; Tiflis, 2018, s. 177-183, .
- ^ 1574 Yılı Gürcistan Vilayeti Büyük Defteri (1574 წლის გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayıma hazırlayan) Nodar Şengelia, Tiflis, 2017 7 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ ""Gürcistan'da Osmanlı Mufassal Defteri Yayımlandı"". 21 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;217.147.235.82isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gurcistan Vilayeti Osmanli Devleti nin 16 yuzyilda Gurculerden ele gecirdigi topraklara erken donemde yaptigi tahrirlerde verdigi isimdir Nitekim Osmanli Devleti nin Gurculerden ele gecirdigi topraklar 1574 ve 1595 tarihli tahrir defterlerinde Gurcistan Vilayeti nin mufassal defteri anlaminda Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan دفتر مفصل ولایت كورجستان kayda gecirilmistir Bununla birlikte tahrir defterlerinin tutuldugu donemden once Gurculerden ele gecirilen veya Osmanli Devleti nin sinrindaki Gurcu topraklarina da Gurcistan Vilayeti dendigi Ibrahim Pecevi nin tarihinden de anlasilmaktadir Sonraki donemde Gurcistan Vilayeti yerine Cildir Eyaleti adi kullanilmistir Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli ve 1595 tarihli Osmanli mufassal defterindeki hane reisleri adlari uzerinden hazirlanmis Gurcistan Vilayeti nin etnik haritasi Kirmizi renk Gurcu mavi renk Ermeni yasil renk Musluman Osmanli nufusunu ici beyaz yerlesim yeri isareti ise bosalmis koyleri gostermektedir Osmanli Devleti nin Gurculerden ele gecirdigi topraklar erken Orta Cag da genis anlamiyla Mesheti adini tasiyordu Bu topraklarin bugun Turkiye sinirlari icinde kalan kismi Tao Klarceti olarak adlandirilmaktadir Tarihsel Gurcistan in guneybati kesimini olusturan bu bolge erken Orta Cag da Gurcu Kralligi sinirlari icinde kaliyordu 1071 yilinda Malazgirt Savasi inda Bizans i yenen Buyuk Selcuklular Kveli Kalesi Savasi nda Gurcu krali II Giorgi yi de agir yenilgiye ugratip Mesheti bolgesini ele gecirdiler 1121 yilinda Didgori Savasi yla bolgeden Buyuk Selcuklular cikarilinca Mesheti bolgesini yeniden Gurculerin denetimine girdi Bu bolgeye daha sonra birlesik Gurcu Kralligi dagilmaya baslamasi uzerine bagimsiz devlete donusen Samtshe Saatabago 1268 1625 hakim oldu Osmanli Devleti 16 yuzyilda Samtshe Saatabago topraklarini asama asama ele gecirdi ve bu topraklarin tahririni Gurcistan Vilayeti adi altinda gerceklestirdi Birlesik Gurcu Kralligi nin parcalanmasi surecinde Samtshe Saatabago eski Mesheti topraklari uzerinde bagimsiz devlete donustu ve bu topraklar Osmanli Devleti nin eline gecince de Karadeniz kiyisi haric Gurcistan Vilayeti olarak adlandirildi Gurcistan Vilayeti adi altinda 1574 yilinda gerceklestirilen ilk tahrir Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adini tasimaktadir Bu tahrir defteri 2017 yilinda 1574 Yili Gurcistan Vilayeti Buyuk Defteri adiyla Turkolog Nodar Sengelia tarafindan Osmanlica ve Gurcuce yayimlandi Gurcistan Vilayeti nin ikinci tahriri ise yaklasik yirmi yil sonra 1595 yilinda gerceklestirildi Bu mufassal defter daha erken tarihte 1941 1958 arasinda Turkolog Sergi Cikia tarafindan uc cilt olarak yayimlanmistir 1595 tarihli deftere gore Gurcistan Vilayeti Ahasihe اخسخه Gurcuce Ahaltsihe Hertvis خرتوس Gurcuce Hertvisi Ahalkalak اخلكلك Gurcuce Ahalkalaki Cildir چلدر Gurcuce Crdili Poshev پوسخو Gurcuce Potshovi Bedre بدره Gurcuce Petre Penek پنك Gurcuce Panaki ve Ardahan i Buzurg اردهان بزرك Gurcuce Didi Artaani olmak uzere sekiz livadan olusuyordu Livalar ise nahiyeleri ve koyleri kapsiyordu Ahisha livasi Kuzay Guney Ude Azgur Kvabliyan Oshe Altunkala Cecerek ve Aspinza nahiyelerinden olusuyordu Hertvis livasi Hertvis Mese Cavahet ve Buzmaret olmak uzere uc nahiyeden ibaretti Ahalkalak livasina Aksehir Tumeg ve Niyaliskur nahiyeleri bagliydi Canbaz Kenarbel ve Kurd Kalasi nahiyeleri Cildir livasini olusturuyordu Poshov livasi Guney ve Kuzay nahiyelerini kapsiyordu Bedre livasina ise Bedre ve Kasvet nahiyeleri bagliydi Ardahan i Buzurg livasi Guney Kuzay ve Mese nahiyelerini Penek livasi da Penek Kamhis ve Panaskerd nahiyelerini kapsiyordu Kaynakca Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი ტექსტი წიგნი I Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt I Cilt 1947 27 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2024 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი თარგმანი წიგნი II Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt II Cilt 1941 17 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2024 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი გამოკვლევა წიგნი III Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt III Cilt 1958 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2024 Ibrahim Efendi Pecevi haz Bekir Sitki Baykal Pecevi Tarihi 2 Cilt Ankara 1981 I Cilt s 127 130 Tao Klarceti Tarih ve Kultur Arastirmalari Editoler Buba Kudava ve Goca Saitidze Turkceye cevirenler Hasan Celik ve Kevser Ruhi Tiflis 2018 s 177 183 ISBN 9789941963629 1574 Yili Gurcistan Vilayeti Buyuk Defteri 1574 წლის გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი Yayima hazirlayan Nodar Sengelia Tiflis 2017 7 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 9789941923838 Gurcistan da Osmanli Mufassal Defteri Yayimlandi 21 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Kasim 2020 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 217 147 235 82 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mart 2021