Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Temmuz 2016) |
Pozitivizm veya olguculuk; Auguste Comte'un başını çektiği, doğru bilginin yalnızca bilimsel bilgi olduğu, doğru bilgiye ise yalnızca ampirizm (deneycilik) ile ulaşılabileceğini ve bu bilginin kendisinin deneysel olmadığını savunan düşünce akımıdır. Pozitivizm, sosyal bilimlerin fen bilimleri gibi kesin gerçeklikler içeren kurallara dayanması ve felsefi tartışmalardan uzaklaşmak hedefiyle, 19. yüzyıl içindeki toplumsal ilişkiler çerçevesinde şekillenmiştir.
Kavramsal çerçeve
Pozitivizm'de iki felsefi düşünce mevcuttur. Her iki düşüncenin de teoloji ve metafizik içermeyen, sadece fiziksel veya maddi dünyanın gerçeklerine dayanan bilim anlayışı vardır.
- Daha eski olan pozitivizm, Auguste Comte'un 19. yüzyılda ortaya attığı düşüncedir.
- Daha yeni olan mantıksal pozitivizm 1920'de Viyana Çevresi tarafından kurulmuştur.
Yapısal antrolopolog 1966 Henry Myers derslerinde pozitivizmi şu şekilde tanımlamıştır:
- "Pozitivizm, ciddi bilimsel sorgunun, bir dış kaynaktan gelen nihai sebepleri aramayan ama direkt gözleme açık olan gerçekler arasındaki ilişkilerle sınırlı olmasını söyleyen görüştür."
Pozitivizm aynı zamanda hukuki pozitivizm adı verilen hukuk görüşünün de ismidir. Doğa yasalarına ters olarak hukuki sistemlerin evrimsel yollarla bağımsız olarak tanımlanabileceğini öne sürer. Hukuki pozitivizm, bazen kanunlara içeriği ne olursa olsun uyulmalıdır şeklinde de anlaşılmıştır. Carlos Nino bu iki anlayışın ilkine 'metodolojik' ikincisine ise 'ideolojik' ismini vererek ayırmış ve sadece ilkinin felsefi olarak savunulabilir olduğunu öne sürmüştür.
- Felsefede olgularla desteklenen ya da olgularla ilgili verilere dayanan bilginin tek sağlam bilgi türü olduğu görüşü
- Genel çizgileriyle olguculuk, deney konusu edilebilecek olgularla ilgili, yani en geniş anlamıyla bilimsel bilginin sağlam bilgi olduğunu vurgular.
Tarihçe
Pozitivizm terimini ilk kullanan Saint Simon (Türkçe okunuşu Sen Simon)'dur. Bu yaklaşımı geliştirip sistemleştiren Fransız sosyolog August Comte (Türkçe okunuşu Ogüst Komt)'tur.
Olguculuk tarihsel olarak, Avrupa'da Aydınlanma'nın ve Yeni Çağ bilimlerindeki önemli gelişmelerin bir sonucudur. Comte'un asıl amacı, toplum olaylarını bilimsel yönetmelerle inceleyerek topluma yeni bir şekil, yeni bir yön vermektir. Bunun için sosyolojiyi bilim olarak kurmuştur. Sosyolojiye fizik ve matematiğin yöntemlerini uygulamaya çalışmıştır. Bu bakımdan pozitivizm, bir türüdür. Comte, fiziğin yöntemi ile olgular dünyasını doğru olarak bilmenin mümkün olduğuna inanır. Olguların bilgisi olayların özünü ve gerçek nedenini vermez ama olayları idare eden kanunları verir. Bu kanunlarla, gelecek hakkında öngörüde bulunulur.
Olguculuğun çağımızdaki gelişimi yeni olguculuk genel adını taşır. Yeni olguculuk; mantıksal atomculuk, , mantıksal pozitivizm akımlarında belirir. Bu akımlar genel olarak felsefe sorunlarını dil sorunlarına indirgerler.
Comte'un üç yasası
Comte, sebep ve sonuçların gözetlenmesi gerektiğini savunmuştur. O, "Tarihi Toplumsal Evre" anlayışını "Üç Aşama Yasası" ile açıklar.
- Teolojik evre: Fenomenlerin tanrısal ya da manevi nedenlerle açıklandığı evre insanların her şeyi din ile açıkladığı bu dönem Orta Çağa kadar uzanır.
- Metafizik evre: Olayların oluşunun soyut kuvvetlerle açıklandığı dönem toplumsal olayların özgürlük eşitlik gibi soyut kavramlarla açıklanması 1789'a kadar sürmüştür.
- Pozitif evre: Bu evrede insan sadece gözlemlenebilir olana yönelir. Yalnızca olaylar arasındaki yasalar ya da değişmez bağlantılar incelenir. Ona göre bu evre insan düşüncesinin ve gelişiminin en yüksek basamağıdır. Comte bu süreci bir insanın çocukluktan yetişkinliğe geçiş aşamalarına benzetir. Bununla birlikte Comte, “Pozitivizm nedenlerle uğraşmaz ama nasılları iyi bilir” ilkesini koyar.
Böylece yaşadığı dönemde incelediği modern toplumların, özelinde Fransız toplumunun, pozitif evrede olduğunu ve geçmişten koparak bugün yeni bir düzenin içine girdiğini savunur. Bu evredeki toplumu anlamak için, pozitif evrenin kurallarına göre hareket edilmesi gerekir. Böylece sosyolojinin kuruluşu ile pozitivizm arasında da bağlantı kurulabilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Güvenç, Cemaleddin (2020). "Sosyal Bilimlerde Yöntem Olarak Pozitivizm Bakış Açısı ve Değerlendirmesi". İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. 3 (2): 109-120. doi:10.33416/baybem.672257. ISSN 2618-6195. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023.
- ^ İnanç ALİKILIÇ (2021). "POZİTİVİZM VE POSTPOZİTİVİZM". Malatya Turgut Özal Üniversitesi İnsanat: Sanat Tasarım ve Mimarlık Araştırmaları Dergisi. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023.
- ^ "Bir kavram: POZİTİVİZM". Evrensel.net. Evrensel. 2018. 6 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023.
- ^ Anıl Varel (2017). "Pozitivizm ve Siyaset: Yöntembilimsel Bir Eleştiri". Amme İdaresi Dergisi. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Veysel Sönmez (2010). "AUGUSTE COMTE (1798-1857) Pozitivizm (Olguculuk)" (PDF). Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2023.
- ^ Yahya Berkol Gülgeç (2020). "Normativite ve Pozitivizm". www.onikilevha.com.tr. 3 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Memet Zencirkıran (2021). "Sosyoloji". Sosyoloji. Dora Yayınları. s. 30. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Temmuz 2016 Pozitivizm veya olguculuk Auguste Comte un basini cektigi dogru bilginin yalnizca bilimsel bilgi oldugu dogru bilgiye ise yalnizca ampirizm deneycilik ile ulasilabilecegini ve bu bilginin kendisinin deneysel olmadigini savunan dusunce akimidir Pozitivizm sosyal bilimlerin fen bilimleri gibi kesin gerceklikler iceren kurallara dayanmasi ve felsefi tartismalardan uzaklasmak hedefiyle 19 yuzyil icindeki toplumsal iliskiler cercevesinde sekillenmistir Modern pozitivizmin kurucusu Auguste Comte un bir portresi Kavramsal cercevePozitivizm de iki felsefi dusunce mevcuttur Her iki dusuncenin de teoloji ve metafizik icermeyen sadece fiziksel veya maddi dunyanin gerceklerine dayanan bilim anlayisi vardir Daha eski olan pozitivizm Auguste Comte un 19 yuzyilda ortaya attigi dusuncedir Daha yeni olan mantiksal pozitivizm 1920 de Viyana Cevresi tarafindan kurulmustur Yapisal antrolopolog 1966 Henry Myers derslerinde pozitivizmi su sekilde tanimlamistir Pozitivizm ciddi bilimsel sorgunun bir dis kaynaktan gelen nihai sebepleri aramayan ama direkt gozleme acik olan gercekler arasindaki iliskilerle sinirli olmasini soyleyen gorustur Pozitivizm ayni zamanda hukuki pozitivizm adi verilen hukuk gorusunun de ismidir Doga yasalarina ters olarak hukuki sistemlerin evrimsel yollarla bagimsiz olarak tanimlanabilecegini one surer Hukuki pozitivizm bazen kanunlara icerigi ne olursa olsun uyulmalidir seklinde de anlasilmistir Carlos Nino bu iki anlayisin ilkine metodolojik ikincisine ise ideolojik ismini vererek ayirmis ve sadece ilkinin felsefi olarak savunulabilir oldugunu one surmustur Felsefede olgularla desteklenen ya da olgularla ilgili verilere dayanan bilginin tek saglam bilgi turu oldugu gorusu Genel cizgileriyle olguculuk deney konusu edilebilecek olgularla ilgili yani en genis anlamiyla bilimsel bilginin saglam bilgi oldugunu vurgular TarihcePozitivizm terimini ilk kullanan Saint Simon Turkce okunusu Sen Simon dur Bu yaklasimi gelistirip sistemlestiren Fransiz sosyolog August Comte Turkce okunusu Ogust Komt tur Olguculuk tarihsel olarak Avrupa da Aydinlanma nin ve Yeni Cag bilimlerindeki onemli gelismelerin bir sonucudur Comte un asil amaci toplum olaylarini bilimsel yonetmelerle inceleyerek topluma yeni bir sekil yeni bir yon vermektir Bunun icin sosyolojiyi bilim olarak kurmustur Sosyolojiye fizik ve matematigin yontemlerini uygulamaya calismistir Bu bakimdan pozitivizm bir turudur Comte fizigin yontemi ile olgular dunyasini dogru olarak bilmenin mumkun olduguna inanir Olgularin bilgisi olaylarin ozunu ve gercek nedenini vermez ama olaylari idare eden kanunlari verir Bu kanunlarla gelecek hakkinda ongorude bulunulur Olguculugun cagimizdaki gelisimi yeni olguculuk genel adini tasir Yeni olguculuk mantiksal atomculuk mantiksal pozitivizm akimlarinda belirir Bu akimlar genel olarak felsefe sorunlarini dil sorunlarina indirgerler Comte un uc yasasiComte sebep ve sonuclarin gozetlenmesi gerektigini savunmustur O Tarihi Toplumsal Evre anlayisini Uc Asama Yasasi ile aciklar Teolojik evre Fenomenlerin tanrisal ya da manevi nedenlerle aciklandigi evre insanlarin her seyi din ile acikladigi bu donem Orta Caga kadar uzanir Metafizik evre Olaylarin olusunun soyut kuvvetlerle aciklandigi donem toplumsal olaylarin ozgurluk esitlik gibi soyut kavramlarla aciklanmasi 1789 a kadar surmustur Pozitif evre Bu evrede insan sadece gozlemlenebilir olana yonelir Yalnizca olaylar arasindaki yasalar ya da degismez baglantilar incelenir Ona gore bu evre insan dusuncesinin ve gelisiminin en yuksek basamagidir Comte bu sureci bir insanin cocukluktan yetiskinlige gecis asamalarina benzetir Bununla birlikte Comte Pozitivizm nedenlerle ugrasmaz ama nasillari iyi bilir ilkesini koyar Boylece yasadigi donemde inceledigi modern toplumlarin ozelinde Fransiz toplumunun pozitif evrede oldugunu ve gecmisten koparak bugun yeni bir duzenin icine girdigini savunur Bu evredeki toplumu anlamak icin pozitif evrenin kurallarina gore hareket edilmesi gerekir Boylece sosyolojinin kurulusu ile pozitivizm arasinda da baglanti kurulabilir Ayrica bakinizHukuki pozitivizmKaynakca Guvenc Cemaleddin 2020 Sosyal Bilimlerde Yontem Olarak Pozitivizm Bakis Acisi ve Degerlendirmesi Isletme Ekonomi ve Yonetim Arastirmalari Dergisi 3 2 109 120 doi 10 33416 baybem 672257 ISSN 2618 6195 24 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2023 Inanc ALIKILIC 2021 POZITIVIZM VE POSTPOZITIVIZM Malatya Turgut Ozal Universitesi Insanat Sanat Tasarim ve Mimarlik Arastirmalari Dergisi 24 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2023 Bir kavram POZITIVIZM Evrensel net Evrensel 2018 6 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2023 Anil Varel 2017 Pozitivizm ve Siyaset Yontembilimsel Bir Elestiri Amme Idaresi Dergisi 24 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Veysel Sonmez 2010 AUGUSTE COMTE 1798 1857 Pozitivizm Olguculuk PDF Dokuz Eylul Universitesi Hemsirelik Yuksekokulu Elektronik Dergisi 24 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 24 Ocak 2023 Yahya Berkol Gulgec 2020 Normativite ve Pozitivizm www onikilevha com tr 3 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Memet Zencirkiran 2021 Sosyoloji Sosyoloji Dora Yayinlari s 30 24 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi