Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Akmeşe, İzmit'te bir semt. Şehrin 30 kilometre kuzeydoğusunda yer alır.
| Akmeşe | |
|---|---|
| Ülke |  Türkiye |
| il | Kocaeli |
| ilçe | İzmit |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
İsmin kaynağı
Osmanlı İmparatorluğu döneminde bir Ermeni kasabası olan Akmeşe, ilk başta Armağan Şah daha sonra Armaş olarak bilinmekteydi. Ermenistan'ın Ararat vilâyetindeki Armaş kasabasının ismi buraya ithafen verilmiştir.[] Armaş'a Yunanistan'dan mübadele edilen ve 1 Nisan 1924 günü yerleştirilen 100 hâne Drama Kozluca köylü (Kotyli) Pomaklarıyla komşu Hüseyinköyden (İoniko) 100 hâne yerleştirilmiş 1928 senesinde Akmeşe olarak değiştirilmiştir.
Tarihçe
İran Ermenileri tarafından 1611'de kurulmuş ve İran'da geldikleri Armaş kasabasının adı verilmiştir.Armaş, bu tarihten sonra zamanla Hristiyanlar için önemli bir dini merkez olmuştur. da burada kurulmuştur. Bu okul, Kocaeli’nin ilk yüksek eğitim kurumu özelliğini de taşımaktadır. Okulun başrahibi aynı zamanda İzmit piskoposuydu. Ancak bu unvan daha sonra Ermeni Patriği tarafından üstlenilmiştir.
Bazı kaynaklarda Armaş Ruhban Okulu'nun Osmanlı Ermenilerinin milliyetçilik hareketinde önemli bir rol üstlendiği de söylenmektedir.
Armaş’ta tarihsel olarak ipek böcekçiliği büyük önem kazanmıştır. Bölgede ipek böceği üretimi ve özel ipek kumaş dokuması yapılmıştır. Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde Armaş’ın ipekli kumaşlarının çevrede ve özellikle İzmit’te büyük itibar gördüğüne değinilmektedir. Böcekhane olarak kullanılan bina, hâlen ayakta olup Yatılı İlköğretim Okulu’nun bir parçası olarak hizmet vermeye devam etmektedir.
Bazı kaynaklarda Hristiyan Osmanlıların her sene Eylül ayında ziyaret ettiği Armaş’ın nüfusunun 20.000 civarına kadar yükseldiğinden söz edilir. O dönemde Armaş ticari yönden de hareketli idi. Önce İttihat ve Terakki hükûmetinin kararıyla 1915 yılında, ardından da Haziran 1921'de İstiklâl Harbi sonrasında Ermenilerin tamamen ayrılmaları sonrasında Akmeşe iki sene kadar boş kalmıştır. Daha sonra bu bölgeye Mübâdiller, Bulgaristan göçmenleri, Romanyalı Tatarlarla gelen Çingeneler yerleştirilmiştir.
Cumhuriyet döneminde Akmeşe
Lozan Antlaşması'nda öngörülen azınlıkların mübadelesi gereği, Karasu (Mesta) nehrinin batısında kalan Müslümanla, Anadolu’da bütün Rumlar yer değiştirmiştir. Bu çerçevede Akmeşe’ye ilk gönderilen mübâdiller Selanik Vilayeti, Drama Sancağının Kozluca, Gabrova, Meşeli ve Horozlu köylüleridir. Bu köylüler 1924 yılında hükûmet tarafından bir plan dahilinde Samsun civarında yerleştirilecekti. Ancak İzmit’e gemiyle gelindiğinde, Armaş’ı araştırıp beğenmeleriyle buraya yerleştirilmişlerdir. Türklerin iskanıyla birlikte kasabanın adı “Akmeşe” olarak değiştirilmiştir.
Akmeşe’ye ilk yerleştirilenler, İskeçe'den ve Dedeağaç’tan İstanbul’a kadar trenle, İstanbul’dan İzmit’e de gemiyle gelmişlerdir. Bu köylüler, Akmeşe’ye geldiklerinde bazı kaynaklara göre en az altı ay çadırlarda yaşamıştır. Bir sene kadar sonra Drama’nın bir başka köyü Gorna Lakavica (Lakkouda) Ordu civarına yerleştirilen fakat orayı beğenmeyip gelen 60 hâne kadar Pomak da bu köye yerleşmiştir.
Bu arada Kozluca (Kotyli) köyünden gelenlerin çoğunluğu (yaklaşık 100 hane kadarı), gelişlerinden birkaç ay sonra Tütüncü Hacı Hasan Bey (Hacı Hasan Kozluca) önderliğinde Akmeşe’den ayrılarak İzmit Körfezi'nin güney yakasında kalan Yeniköy’e gitmişler, bu gidişleri hükûmetin izniyle olmadığı için daha sonra yeniden Akmeşe’ye döndürülmüşler, fakat kısa bir zaman sonra gerekli izni alarak Yeniköy’e yerleşmişlerdir.
Akmeşe’ye göçler, 1938 yılına kadar aralıklarla sürmüş ve sırasıyla bugün Bulgaristan’da kalan Kırcaali’den, Pravadı’dan (1929), Debre civârından Kocacıktan gelen Türklerden sonra nihayet Romanya Tatarlarından elli kadar hâne 1935’te gelerek yerleşmiştir. Ancak bu Romanya göçmenlerinden çoğu hane, burada geçim imkânları bulamayarak aralıklarla 1950’li yılların başlarına kadar Tatarların çokça bulunduğu Eskişehir’e veya Gebze’ye gitmişlerdir. Bugün Akmeşe’de Tatarlardan ancak birkaç hane bulunmaktadır.
29 Aralık 1998 tarihinde belediye statüsü alarak beldeye dönüştü. Belediye, TBMM’de 2008 yılında kabul edilen yasa ile kapatılmıştır. Akmeşe'nin son belediye başkanı 'dir.
Akmeşe Atatürk ile Akmeşe Cumhuriyet olmak üzere iki mahalleden oluşur.
Tarihi eserler
Akmeşe'ye ait tarihî eserlerin başında Armaş Ruhban Mektebi ve Manastırı gelir. Bu bölgede bulunan ve Kocadere üzerinde kurulu manastır değirmeni, cumhuriyetten sonra da bölge halkının ihtiyacını karşılamaya devam etmiş ve 1950’li yıllara kadar faaliyetini sürdürmüştür. Hâlen bu bina ayaktadır. Akmeşe'deki diğer bir tarihi yapı ise Merkez Camii'nin karşısında yer alan ve halk arasında Mahzen olarak anılan çeşmedir. Kocaeli’de ilk matbaa da Armaş Ruhban mektebinde yer almıştır. Akmeşe'ye müslümanların yerleştirilmesinden sonra bu yapı kısa sürelerle cami, muhtarlık ve okul hizmeti de görmüştür. 1999 Gölcük depreminden hasarla kurtulan bina yıktırılmıştır.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Haziran 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ekim 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010.
- ^ Ermeşe (Akmeşe) Manastırı ve Ermeni Olaylarındaki Yeri, Yrd. Doç. Dr. Haluk Selvi http://www.satemer.sakarya.edu.tr/pdf/ermese.pdf 26 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ http://akmese.forumaster.net/viewtopic.php?f=1&t=4 []
- ^ (PDF). Resmî Gazete. 30 Aralık 1998. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ http://www.ozgurkocaeli.com.tr/news.php?id=20278 []
- ^ . 24 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010.
- ^ . 29 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Akmese Izmit te bir semt Sehrin 30 kilometre kuzeydogusunda yer alir AkmeseSemtUlke TurkiyeilKocaeliilceIzmitCografi bolgeMarmara BolgesiIsmin kaynagiOsmanli Imparatorlugu doneminde bir Ermeni kasabasi olan Akmese ilk basta Armagan Sah daha sonra Armas olarak bilinmekteydi Ermenistan in Ararat vilayetindeki Armas kasabasinin ismi buraya ithafen verilmistir kaynak belirtilmeli Armas a Yunanistan dan mubadele edilen ve 1 Nisan 1924 gunu yerlestirilen 100 hane Drama Kozluca koylu Kotyli Pomaklariyla komsu Huseyinkoyden Ioniko 100 hane yerlestirilmis 1928 senesinde Akmese olarak degistirilmistir TarihceIran Ermenileri tarafindan 1611 de kurulmus ve Iran da geldikleri Armas kasabasinin adi verilmistir Armas bu tarihten sonra zamanla Hristiyanlar icin onemli bir dini merkez olmustur da burada kurulmustur Bu okul Kocaeli nin ilk yuksek egitim kurumu ozelligini de tasimaktadir Okulun basrahibi ayni zamanda Izmit piskoposuydu Ancak bu unvan daha sonra Ermeni Patrigi tarafindan ustlenilmistir Bazi kaynaklarda Armas Ruhban Okulu nun Osmanli Ermenilerinin milliyetcilik hareketinde onemli bir rol ustlendigi de soylenmektedir Armas ta tarihsel olarak ipek bocekciligi buyuk onem kazanmistir Bolgede ipek bocegi uretimi ve ozel ipek kumas dokumasi yapilmistir Evliya Celebi nin seyahatnamesinde Armas in ipekli kumaslarinin cevrede ve ozellikle Izmit te buyuk itibar gordugune deginilmektedir Bocekhane olarak kullanilan bina halen ayakta olup Yatili Ilkogretim Okulu nun bir parcasi olarak hizmet vermeye devam etmektedir Bazi kaynaklarda Hristiyan Osmanlilarin her sene Eylul ayinda ziyaret ettigi Armas in nufusunun 20 000 civarina kadar yukseldiginden soz edilir O donemde Armas ticari yonden de hareketli idi Once Ittihat ve Terakki hukumetinin karariyla 1915 yilinda ardindan da Haziran 1921 de Istiklal Harbi sonrasinda Ermenilerin tamamen ayrilmalari sonrasinda Akmese iki sene kadar bos kalmistir Daha sonra bu bolgeye Mubadiller Bulgaristan gocmenleri Romanyali Tatarlarla gelen Cingeneler yerlestirilmistir Cumhuriyet doneminde Akmese Lozan Antlasmasi nda ongorulen azinliklarin mubadelesi geregi Karasu Mesta nehrinin batisinda kalan Muslumanla Anadolu da butun Rumlar yer degistirmistir Bu cercevede Akmese ye ilk gonderilen mubadiller Selanik Vilayeti Drama Sancaginin Kozluca Gabrova Meseli ve Horozlu koyluleridir Bu koyluler 1924 yilinda hukumet tarafindan bir plan dahilinde Samsun civarinda yerlestirilecekti Ancak Izmit e gemiyle gelindiginde Armas i arastirip begenmeleriyle buraya yerlestirilmislerdir Turklerin iskaniyla birlikte kasabanin adi Akmese olarak degistirilmistir Akmese ye ilk yerlestirilenler Iskece den ve Dedeagac tan Istanbul a kadar trenle Istanbul dan Izmit e de gemiyle gelmislerdir Bu koyluler Akmese ye geldiklerinde bazi kaynaklara gore en az alti ay cadirlarda yasamistir Bir sene kadar sonra Drama nin bir baska koyu Gorna Lakavica Lakkouda Ordu civarina yerlestirilen fakat orayi begenmeyip gelen 60 hane kadar Pomak da bu koye yerlesmistir Bu arada Kozluca Kotyli koyunden gelenlerin cogunlugu yaklasik 100 hane kadari gelislerinden birkac ay sonra Tutuncu Haci Hasan Bey Haci Hasan Kozluca onderliginde Akmese den ayrilarak Izmit Korfezi nin guney yakasinda kalan Yenikoy e gitmisler bu gidisleri hukumetin izniyle olmadigi icin daha sonra yeniden Akmese ye dondurulmusler fakat kisa bir zaman sonra gerekli izni alarak Yenikoy e yerlesmislerdir Akmese ye gocler 1938 yilina kadar araliklarla surmus ve sirasiyla bugun Bulgaristan da kalan Kircaali den Pravadi dan 1929 Debre civarindan Kocaciktan gelen Turklerden sonra nihayet Romanya Tatarlarindan elli kadar hane 1935 te gelerek yerlesmistir Ancak bu Romanya gocmenlerinden cogu hane burada gecim imkanlari bulamayarak araliklarla 1950 li yillarin baslarina kadar Tatarlarin cokca bulundugu Eskisehir e veya Gebze ye gitmislerdir Bugun Akmese de Tatarlardan ancak birkac hane bulunmaktadir 29 Aralik 1998 tarihinde belediye statusu alarak beldeye donustu Belediye TBMM de 2008 yilinda kabul edilen yasa ile kapatilmistir Akmese nin son belediye baskani dir Akmese Ataturk ile Akmese Cumhuriyet olmak uzere iki mahalleden olusur Tarihi eserlerAkmese ye ait tarihi eserlerin basinda Armas Ruhban Mektebi ve Manastiri gelir Bu bolgede bulunan ve Kocadere uzerinde kurulu manastir degirmeni cumhuriyetten sonra da bolge halkinin ihtiyacini karsilamaya devam etmis ve 1950 li yillara kadar faaliyetini surdurmustur Halen bu bina ayaktadir Akmese deki diger bir tarihi yapi ise Merkez Camii nin karsisinda yer alan ve halk arasinda Mahzen olarak anilan cesmedir Kocaeli de ilk matbaa da Armas Ruhban mektebinde yer almistir Akmese ye muslumanlarin yerlestirilmesinden sonra bu yapi kisa surelerle cami muhtarlik ve okul hizmeti de gormustur 1999 Golcuk depreminden hasarla kurtulan bina yiktirilmistir Kaynakca Arsivlenmis kopya 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Haziran 2012 Arsivlenmis kopya 7 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2010 Ermese Akmese Manastiri ve Ermeni Olaylarindaki Yeri Yrd Doc Dr Haluk Selvi http www satemer sakarya edu tr pdf ermese pdf 26 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde http akmese forumaster net viewtopic php f 1 amp t 4 olu kirik baglanti PDF Resmi Gazete 30 Aralik 1998 14 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2021 http www ozgurkocaeli com tr news php id 20278 olu kirik baglanti 24 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2010 29 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Agustos 2015