Alahan Manastırı, Mersin ili Mut ilçesi civarında büyük bir kilise örenidir.
Alahan | |
Konum | Mut, Mersin |
---|---|
Bölge | Akdeniz Bölgesi |
Koordinatlar | 36°47′29″K 33°21′13″D / 36.79139°K 33.35361°D |
Tarihçe | |
Kültür(ler) | Bizans |
Sit ayrıntıları | |
Mülkiyet | Kültür ve Turizm Bakanlığı |
Yerleşim
Alahan, Mersin’i Karaman’a bağlayan devlet karayolunun 2 km kadar doğusunda ve Mut ilçesinin kuş uçuşu 15 km kadar kuzeyinde yer alır. Toros Dağları üzerinde ve yaklaşık olarak 1200 rakımındadır. Manastırın yolu hemen hemen her mevsim açıktır ve ana yoldan ulaşım 10 dakika sürmektedir.
Tarih
İsa'nın havarilerinden Tarsus'lu Pavlus (Sen Paul) ve yine Tarsus'ta yaşamış Hristiyanlığın öncülerinden Barnabas, MS 41 yılında Hristiyanlığı yaymak için Anadolu’da çeşitli yolculuklar yapmışlardır. Bu azizlerin gezileri sırasında konakladıkları hemen her yerde anılarına tapınaklar yapılmıştır. Fakat, o tarihte Hristiyanlık henüz resmi din olmadığından ve ibadet gizli olduğundan tapınakların da gözden uzak ve ulaşımı güç yerlerde olması tercih edilmiştir. Alahan Manastırının olduğu yerde de böyle bir tapınağın yapıldığı anlaşılmaktadır.
Ancak bugünkü manastır öreni Hristiyanlığın resmen kabul edilişinden sonra, beşinci yüzyılda inşa edilmiştir. Manastırı yaptıran kişi manastırda lahdi ve bir kitabesi olan Tarasis adlı bir rahiptir. Ancak finansman büyük ölçüde Bizans İmparatoru tarafından sağlanmıştır. Kimi kaynaklar manastırın MS 440-442 yılları arasında, kimi kaynaklar da MS 474'ten sonra inşa edildiği görüşündedir. İmparator 440-442 döneminde II. Theodosius (401-450), 474 ten sonra ise ise Flavius Zeno'ydu (425-491). (Belki de manastırın farklı bölümleri farklı imparatorlar döneminde inşa edilmişti).
Manastırın parlak döneminin Arap akınları başlayınca, yani 7. yüzyılda sona erdiği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte manastırın uzun süre ayakta kaldığı bellidir. Nitekim 17. yüzyılda ünlü gezgin Evliya Çelebi (1611-1683) manastır için Usta elinden yeni çıkmış gibi duruyor tanımlamasını yapmıştır.
Mimari özellikler
Alahan Manastırı geniş bir alana yayılan bir komplekstir. Bu kompleks, Batı Kilisesi (Evangelist Bazilika), Manastır ve Doğu Kilisesi, kaya oyma keşiş odaları ile çevredeki mezarlardan oluşmuştur. Kompleksin taş işçiliği ve motiflerle bezeli zengin süslemeleri dönemin en usta ellerinden çıktığını göstermektedir. Ne var ki, Batı Kilisesi yıkılmıştır. Doğu Kilisesi ise bir ören olarak varlığını sürdürmektedir.
Yıkılmış Batı kilisesinin girişi olduğu sanılan bir mekanda aralarında Cebrail ve Mikail'in de bulunduğu kanatlı melek ve çeşitli hayvan tasvirleri ve İsa büstü vardır. İki yapı 115 m uzunluğunda kolonlu kemerli bir galeri-terasla birbirine bağlanmıştır. Galerinin ortasında kabartma süsleme ile her yanı işlenmiş büyük bir niş yer alır. Aynı galeride apsisli bir vaftizhane bulunmaktadır. Vaftizhane içinde haç biçimli bir havuz vardır. Vaftizhanenin karşısında kaya mezarları oyulmuştur. Mezarlardan birisi Manastır grubunun kurucusu Tarasis’e aittir. Kitabesi şöyledir: Burada çok mümtaz Flavius Severinus ve Flavius Dagalaiphus’un konsüllüğünden sonra İndiktionun 15. yılının 13 Şubatında kutsal oruçların ilk haftasının salı günü ölmüş olan hatırası kutsal kurucu Tarasis yatıyor.
Doğu kilisesi özenli bir işçilikle kesme taşlardan inşa edilmiştir. Kilisenin değişik yerleri kabartma süsler ile dekore edilmiştir. Dikdörtgene yakın planlı kubbenin binayı aşan duvarlarında her cephede birer adet olmak üzere dört pencere bulunmaktadır. Kilise altmış yetmiş yıl sonra (532-537) inşa edilecek olan İstanbul'daki Ayasofya kilisesi ile ortak özelliklere sahiptir
Arkeolojik çalışmalar
Alahan'da 1955-1972 arasında arkeolog Michael Gough (1916-1973) tarafından bilimsel kazılar yapılmıştır. Bu kazılar sırasında Gough bir ara Ankara İngiliz Arkeoloji Enstitüsü müdürlüğü de yapmıştır. (Bu enstitünün ilk müdürü yine Mersin'de Yümüktepe kazılarını yürüten John Garstang [1876-1956] idi.)
Dünya Kültür Mirası
Alahan manastırı 25.02.2000 tarihinde Dünya Kültür Mirası aday (tentative) listesine eklenmiştir. Türkiye listesinin 12. sırasındadır.
Galeri
- Alahan'daki Batı Kilise
- Batı Kilise girişi
- Mağaralar
- Doğu Kilise'nin batı cephesi
- Doğu Kilise'nin içi
- Sütunlu yürüme yolu
- Vaftizhane ve vaftiz havuzu
Kaynakça
- ^ . web.archive.org. 3 Ocak 2023. 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
Wikimedia Commons'ta Alahan Manastırı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alahan Manastiri Mersin ili Mut ilcesi civarinda buyuk bir kilise orenidir Alahan ManastiriAlahanTurkiye deki konumuKonumMut MersinBolgeAkdeniz BolgesiKoordinatlar36 47 29 K 33 21 13 D 36 79139 K 33 35361 D 36 79139 33 35361TarihceKultur ler BizansSit ayrintilariMulkiyetKultur ve Turizm BakanligiYerlesimAlahan Mersin i Karaman a baglayan devlet karayolunun 2 km kadar dogusunda ve Mut ilcesinin kus ucusu 15 km kadar kuzeyinde yer alir Toros Daglari uzerinde ve yaklasik olarak 1200 rakimindadir Manastirin yolu hemen hemen her mevsim aciktir ve ana yoldan ulasim 10 dakika surmektedir TarihIsa nin havarilerinden Tarsus lu Pavlus Sen Paul ve yine Tarsus ta yasamis Hristiyanligin onculerinden Barnabas MS 41 yilinda Hristiyanligi yaymak icin Anadolu da cesitli yolculuklar yapmislardir Bu azizlerin gezileri sirasinda konakladiklari hemen her yerde anilarina tapinaklar yapilmistir Fakat o tarihte Hristiyanlik henuz resmi din olmadigindan ve ibadet gizli oldugundan tapinaklarin da gozden uzak ve ulasimi guc yerlerde olmasi tercih edilmistir Alahan Manastirinin oldugu yerde de boyle bir tapinagin yapildigi anlasilmaktadir Ancak bugunku manastir oreni Hristiyanligin resmen kabul edilisinden sonra besinci yuzyilda insa edilmistir Manastiri yaptiran kisi manastirda lahdi ve bir kitabesi olan Tarasis adli bir rahiptir Ancak finansman buyuk olcude Bizans Imparatoru tarafindan saglanmistir Kimi kaynaklar manastirin MS 440 442 yillari arasinda kimi kaynaklar da MS 474 ten sonra insa edildigi gorusundedir Imparator 440 442 doneminde II Theodosius 401 450 474 ten sonra ise ise Flavius Zeno ydu 425 491 Belki de manastirin farkli bolumleri farkli imparatorlar doneminde insa edilmisti Manastirin parlak doneminin Arap akinlari baslayinca yani 7 yuzyilda sona erdigi anlasilmaktadir Bununla birlikte manastirin uzun sure ayakta kaldigi bellidir Nitekim 17 yuzyilda unlu gezgin Evliya Celebi 1611 1683 manastir icin Usta elinden yeni cikmis gibi duruyor tanimlamasini yapmistir Mimari ozelliklerAlahan Manastiri genis bir alana yayilan bir komplekstir Bu kompleks Bati Kilisesi Evangelist Bazilika Manastir ve Dogu Kilisesi kaya oyma kesis odalari ile cevredeki mezarlardan olusmustur Kompleksin tas isciligi ve motiflerle bezeli zengin suslemeleri donemin en usta ellerinden ciktigini gostermektedir Ne var ki Bati Kilisesi yikilmistir Dogu Kilisesi ise bir oren olarak varligini surdurmektedir Yikilmis Bati kilisesinin girisi oldugu sanilan bir mekanda aralarinda Cebrail ve Mikail in de bulundugu kanatli melek ve cesitli hayvan tasvirleri ve Isa bustu vardir Iki yapi 115 m uzunlugunda kolonlu kemerli bir galeri terasla birbirine baglanmistir Galerinin ortasinda kabartma susleme ile her yani islenmis buyuk bir nis yer alir Ayni galeride apsisli bir vaftizhane bulunmaktadir Vaftizhane icinde hac bicimli bir havuz vardir Vaftizhanenin karsisinda kaya mezarlari oyulmustur Mezarlardan birisi Manastir grubunun kurucusu Tarasis e aittir Kitabesi soyledir Burada cok mumtaz Flavius Severinus ve Flavius Dagalaiphus un konsullugunden sonra Indiktionun 15 yilinin 13 Subatinda kutsal oruclarin ilk haftasinin sali gunu olmus olan hatirasi kutsal kurucu Tarasis yatiyor Dogu kilisesi ozenli bir iscilikle kesme taslardan insa edilmistir Kilisenin degisik yerleri kabartma susler ile dekore edilmistir Dikdortgene yakin planli kubbenin binayi asan duvarlarinda her cephede birer adet olmak uzere dort pencere bulunmaktadir Kilise altmis yetmis yil sonra 532 537 insa edilecek olan Istanbul daki Ayasofya kilisesi ile ortak ozelliklere sahiptirArkeolojik calismalarAlahan da 1955 1972 arasinda arkeolog Michael Gough 1916 1973 tarafindan bilimsel kazilar yapilmistir Bu kazilar sirasinda Gough bir ara Ankara Ingiliz Arkeoloji Enstitusu mudurlugu de yapmistir Bu enstitunun ilk muduru yine Mersin de Yumuktepe kazilarini yuruten John Garstang 1876 1956 idi Dunya Kultur MirasiAlahan manastiri 25 02 2000 tarihinde Dunya Kultur Mirasi aday tentative listesine eklenmistir Turkiye listesinin 12 sirasindadir GaleriAlahan daki Bati Kilise Bati Kilise girisi Magaralar Dogu Kilise nin bati cephesi Dogu Kilise nin ici Sutunlu yurume yolu Vaftizhane ve vaftiz havuzuKaynakca web archive org 3 Ocak 2023 3 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2023 Wikimedia Commons ta Alahan Manastiri ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir