Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aldatma, Harold Pinter'in orijinal adı Betrayal olan tiyatro oyunu.
| Aldatma | |
|---|---|
 İstanbul Şehir Tiyatroları oyun afişi | |
| Yazar | Harold Pinter |
| Karakterler | Emma, Jerry, Robert, Garson |
| İlk gösterim | 15 Kasım 1978 |
| İlk gösterildiği yer | National Theatre, Londra |
| Orijinal dil | İngilizce |
| Tür | Dram |
| Zaman ve mekân | 1977-1968 Londra, Viyana |
Harold Pinter’ın Aldatma’sı, insanların birbirlerini çeşitli biçimlerde aldatmalarının, bitmiş bir ilişki bağlamında, sondan başa doğru bölümlenmiş (episodik) öyküsüdür. Zaman açısından bakıldığında ise, zamanın ileriye doğru alışılmış akışının tersine çevrilmesidir.
1977'de yazılan oyun, ilk olarak 15 Kasım 1978'de National Theatre yapımı olarak, Peter Hal’ın rejisiyle Londra’da Lyttelton Sahnesi’nde sahnelenmiş; Türkçeye Haluk Bilginer tarafından çevrilmiş, Türkiye’de ise ilk kez 1990-1991 sezonunda Ahmet Levendoğlu’nun rejisiyle Tiyatro Stüdyosu yapımı olarak Taksim Sahnesi’nde sahnelenmiştir.
2007-2008 sezonunda Nilüfer Sanat Tiyatrosu tarafından sahnelenmiştir.
2016-2017 sezonunda ise İBB Şehir Tiyatroları'nda yine Ahmet Levendoğlu yönetimiyle sahnelenmeye başlanmıştır.
Konusu
Oyunda Pinter olayı tersine kurgulamıştır ve arada ileri gidişlerle sondan başa doğru yönlendirir. Yavaş yavaş ortaya çıkar ki ikisi de evli olan ve ikisinin de çocuğu olan Emma ve Jerry, aralarındaki ilişkiyi bitirdikten yıllar sonra bir barda buluşurlar. Pek çok soru işareti taşıyan, seyircisini yadırgatan, var olan değer yargılarını sorgulayan bu ilişkinin kahramanlarından Jerry, Emma'nın kocası Robert'in eski bir dostu ve nikâh şahididir. Robert de bir soru işaretidir. Perde arkasında kalan hiç görünmeyen gizemli iki kişi daha vardır. Jerry'nin doktor karısı ile Jerry ve Robert'in romanlarını basıp para kazandıkları yazar. Bu İlişkiler yumağının çözümü seyirciye bırakılmıştır. Aldatma temasını birçok yönden ele alan oyun, Jerry-Emma ilişkisinin gelişimini anlatırken bu ilişkinin neden başladığını ve neden bittiğini hiç sorgulamaz; yalnızca “nasıl” başladığını, “ nasıl” geliştiğini ve “nasıl” bittiğini gösterir.
Ayrıca Pinter, kadın, adam ve sevgilisi tarihsel üçgeni çerçevesinde gelişen karmaşık ilişkilerin birey-yaşam-toplum eksenine yansımasını kendisine özgü tiyatro dili ile işlemektedir. Aldatma teması üzerine kurulu gerçekçi bir öykünün gerçekçi ayrıntılarla işlendiği oyun kimilerince; belirsizliklere, dolambaçlı göndermelere dayanmışlığı ile tanınan Pinter tiyatrosundan bir uzaklaşma olarak değerlendirilmiştir.
-Ahmet Levendoğlu -
Aldatma’da zamanın geriye akacak şekilde düzenlenmesi, geleneksel “neden-sonuç” sırasını bozmuş; olay dizisi, sonuçlar nedenleri değil, nedenler sonuçları izleyecek şekilde kurulmuştur. Ve gerçekte bu sıkı bir “sonuç-neden” dizgesi de değildir. Dramatik aksiyonla “neden-sonuç dizgesi” arasındaki yaşamsal bağ kırılmış gibi görünse de, sonuçta oyun “kapalı biçimdir”; irili ufaklı düğümler ve dolayısıyla “merak” unsurunu finale dek ayakta tutabilmesi, dış aksiyonun yani olay dizisinin dışsal gelişiminin geriye doğru ilerlemesine karşın, iç aksiyonun yani anlamsal aksiyonun aslında ileriye doğru gitmesine bağlanabilir. Böylece merakı ve ilgiyi asıl ayakta tutan, çözümlemeci bir yöntemle oyunun sonuna dek adım adım oluşturulan “anlam” olmaktadır.
Sahnelemeler
İBB Şehir Tiyatroları sahnelemesi (2016)
Oyuncular
- Burak Davutoğlu (Robert)
- Şebnem Köstem (Emma)
- Gökçer Genç (Jerry)
- (Garson)
Teknik kadro
- Yöneten : Ahmet Levendoğlu
- Sahne tasarımı: Aysel Doğan
- Kostüm tasarımı: Nihal Kaplangı
- Işık tasarımı: Kemal Yiğitcan
- Önceki Sahnelemeleri:
Nilüfer Sanat Tiyatrosu sahnelemesi (oyuncular); Emma: Neriman Uğur, Jerry : Barış Falay, Robert: Murat Karasu, Garson :
Tiyatro Stüdyosu sahnelemesi (oyuncular); Emma: Zuhal Olcay, Jerry: Haluk Bilginer, Robert: Ahmet Levendoğlu
Eleştiri ve analizi
Tiyatro eleştirmeni Pınar Ender Çekirge, kurgunun zamanda şimdiden geriye doğru akışıyla adeta seyircinin belleğiyle oynandığını belirterek bu akışta detayların önemini belirtir. Örneğin Robert‘in ilk yıllarda saçındaki hafif açıklığın birkaç yıl önceye dönüldüğünde kapanmış görüldüğü tespitini yapar ve seyirciyi soru sormaya yönelten oyunu yine sorularla ifade eder; "Sahi ilk seyredilen mi en çok kalıyor akılda, yoksa şimdiki zamanda değil de eskilerde yaşanmış olanlar mı? Sonuçtan nedene bir akış olmasın sakın bu? Ya da ‘an’dan ‘geçmiş’e, gizli katmanlarıyla son dokuz yılın iç ödeşmesi? Belki hepsi. Belki de hiçbiri."
Teknik olarak profesyonel reji, ışık, efekt, sahne, görsel efekt ve özellikle kostüm tasarımını etkileyici bulmuştur. Oyuncuların Pinter oyuncusu tarzında olduğunu ifade ederken, başarılı oyunculukları, çok özel sahne dilleri, sahne kullanımlarıyla o derin tereddütleri, içe çekilişleri, üç köşeli yalnızlıkları, hüzünleri, umursamazlıkları, kıskançlıkları, ince bir mizahın rüzgârıyla sahneye taşıdıklarını söyler.
Oyunda zamanın hafızayla olan ilişkisini, ihanete etik yaklaşmaktan öte estetik bakış ve kullanılan ironik tonlamanın hayli etkileyici olduğunu söylemiştir.
Oyunda izleyiciler olayları merak ederken, yazarın izleyenleri geçmişe doğru yolculuğa çıkarttığını belirterek, sahne tasarımının çok başarılı etkisinin de bu atmosferi oldukça gerçekçi kıldığını belirtmiştir.
Aldatma ya da ihanet deyince akıllara genellikle “neden?” sorusunun gelmesine rağmen, oyunda aksine Pinter’ın izleyicileri “ne zaman?” sorusunun peşinde sürüklediğinin altını çizer.
“Oyunun zekice yapılan kurgusunda zamanın geriye akmasıyla birden gerçeklere farklı açıdan bakabildiğimizi fark ediyoruz.” diyerek, yazarın hafızanın yol göstericiliğinde geçmişe bakmanın, olayları nasıl da farklı kavramaya neden olabildiğini düşündürdüğünü ifade etmiştir. Bu durumun ise son derece etkileyici olduğunu söyler.
Tam olarak yaşamı oynamanın, hayatı ve olayları sahnede estetize etmenin oyuncuların rolleriyle kurdukları güçlü duygusal bağla yaratıcı güçlerini ortaya koyarak ancak bu şekilde kusursuz bir performans sergilenebileceğini söyler.
Oyuncu özelindeki yorumlarında ise gözlemlerini şöyle ifade eder;
- Emma(Şebnem Köstem): "Her oyunda, yaşar kıldığı her karakterde yepyeni bir kadın yaratan, ruhuna büründüğü her kadını başarıyla canlandıran Şebnem Köstem sahnede var ettiği görsel etki ve üstün oyunculuk tekniğiyle Emma rolünde izleyicisini adeta büyülüyor ve bir kez daha ‘Diva’ mertebesine erişiyor.
- Robert (Burak Davutoğlu): Kerbela, Derya Gülü, Mecbur Adam, Saygılı Yosma, Kırmızı Pazartesi, Titanik Orkestrası’nın ardından, bir kez daha Robert’a hayat verirken oyunculuğu ve üstün yorumlama gücüyle de ön plana çıkıyor.
- Jerry (Gökçer Genç): Rolünün perspektifini, derinliğini izleyiciye tam olarak ulaştıran Gökçer Genç, ise Pinter’ın ‘bellek oyunları’nı Jerry karakteriyle kusursuzca yansıtabiliyor.
- Garson (): Sesini, jestlerini ve yüz ifadesini çok doğru kullanarak, samimi, perfecto bir İtalyan garson tiplemesine imza atan Direnç Dedeoğlu övgüyü hak ediyor.
Ödüller
| Ödül | Kategori | Ödül Sahibi |
|---|---|---|
| Ankara Sanat Kurumu Tiyatro Ödülü | En İyi Yönetmen | Ahmet Levendoğlu |
| Ankara Sanat Kurumu Tiyatro Ödülü | En İyi Çeviri | Haluk Bilginer |
Kaynakça
- ^ a b . 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2016.
- ^ a b c d . 2 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2016.
- ^ Harold Pinter, "Aldatma" Çev: Haluk Bilginer, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1992 s.12
- ^ Harold Pinter, "Aldatma" Çev: Haluk Bilginer, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1992 s.9
- ^ a b Eleştirmen, Pınar Çekirge, Arsız Sanat 13 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2016.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aldatma Harold Pinter in orijinal adi Betrayal olan tiyatro oyunu AldatmaIstanbul Sehir Tiyatrolari oyun afisiYazarHarold PinterKarakterlerEmma Jerry Robert GarsonIlk gosterim15 Kasim 1978Ilk gosterildigi yerNational Theatre LondraOrijinal dilIngilizceTurDramZaman ve mekan1977 1968 Londra Viyana Harold Pinter in Aldatma si insanlarin birbirlerini cesitli bicimlerde aldatmalarinin bitmis bir iliski baglaminda sondan basa dogru bolumlenmis episodik oykusudur Zaman acisindan bakildiginda ise zamanin ileriye dogru alisilmis akisinin tersine cevrilmesidir 1977 de yazilan oyun ilk olarak 15 Kasim 1978 de National Theatre yapimi olarak Peter Hal in rejisiyle Londra da Lyttelton Sahnesi nde sahnelenmis Turkceye Haluk Bilginer tarafindan cevrilmis Turkiye de ise ilk kez 1990 1991 sezonunda Ahmet Levendoglu nun rejisiyle Tiyatro Studyosu yapimi olarak Taksim Sahnesi nde sahnelenmistir 2007 2008 sezonunda Nilufer Sanat Tiyatrosu tarafindan sahnelenmistir 2016 2017 sezonunda ise IBB Sehir Tiyatrolari nda yine Ahmet Levendoglu yonetimiyle sahnelenmeye baslanmistir KonusuOyunda Pinter olayi tersine kurgulamistir ve arada ileri gidislerle sondan basa dogru yonlendirir Yavas yavas ortaya cikar ki ikisi de evli olan ve ikisinin de cocugu olan Emma ve Jerry aralarindaki iliskiyi bitirdikten yillar sonra bir barda bulusurlar Pek cok soru isareti tasiyan seyircisini yadirgatan var olan deger yargilarini sorgulayan bu iliskinin kahramanlarindan Jerry Emma nin kocasi Robert in eski bir dostu ve nikah sahididir Robert de bir soru isaretidir Perde arkasinda kalan hic gorunmeyen gizemli iki kisi daha vardir Jerry nin doktor karisi ile Jerry ve Robert in romanlarini basip para kazandiklari yazar Bu Iliskiler yumaginin cozumu seyirciye birakilmistir Aldatma temasini bircok yonden ele alan oyun Jerry Emma iliskisinin gelisimini anlatirken bu iliskinin neden basladigini ve neden bittigini hic sorgulamaz yalnizca nasil basladigini nasil gelistigini ve nasil bittigini gosterir Ayrica Pinter kadin adam ve sevgilisi tarihsel ucgeni cercevesinde gelisen karmasik iliskilerin birey yasam toplum eksenine yansimasini kendisine ozgu tiyatro dili ile islemektedir Aldatma temasi uzerine kurulu gercekci bir oykunun gercekci ayrintilarla islendigi oyun kimilerince belirsizliklere dolambacli gondermelere dayanmisligi ile taninan Pinter tiyatrosundan bir uzaklasma olarak degerlendirilmistir Aldatma temasi uzerine kurulu gercekci bir oykunun gercekci ayrintilarla islendigi oyun Goreceli gercekciligi ile kendinden once gelen Pinter yapitlarindan da belirgin bir siyasal bilinclilik iceren son donem urunlerinden de ayriliyor Bu nedenle Pinter tiyatrosu gelisiminde ozgun bir yer tuttugu soylenebilir Dogal ki yine de gizli katmanlari derinlikli anlamlariyla Pinter damgasini tasiyor Ahmet Levendoglu Aldatma da zamanin geriye akacak sekilde duzenlenmesi geleneksel neden sonuc sirasini bozmus olay dizisi sonuclar nedenleri degil nedenler sonuclari izleyecek sekilde kurulmustur Ve gercekte bu siki bir sonuc neden dizgesi de degildir Dramatik aksiyonla neden sonuc dizgesi arasindaki yasamsal bag kirilmis gibi gorunse de sonucta oyun kapali bicimdir irili ufakli dugumler ve dolayisiyla merak unsurunu finale dek ayakta tutabilmesi dis aksiyonun yani olay dizisinin dissal gelisiminin geriye dogru ilerlemesine karsin ic aksiyonun yani anlamsal aksiyonun aslinda ileriye dogru gitmesine baglanabilir Boylece meraki ve ilgiyi asil ayakta tutan cozumlemeci bir yontemle oyunun sonuna dek adim adim olusturulan anlam olmaktadir SahnelemelerIBB Sehir Tiyatrolari sahnelemesi 2016 Oyuncular Burak Davutoglu Robert Sebnem Kostem Emma Gokcer Genc Jerry Garson Teknik kadro Yoneten Ahmet Levendoglu Sahne tasarimi Aysel Dogan Kostum tasarimi Nihal Kaplangi Isik tasarimi Kemal Yigitcan Onceki Sahnelemeleri Nilufer Sanat Tiyatrosu sahnelemesi oyuncular Emma Neriman Ugur Jerry Baris Falay Robert Murat Karasu Garson Tiyatro Studyosu sahnelemesi oyuncular Emma Zuhal Olcay Jerry Haluk Bilginer Robert Ahmet LevendogluElestiri ve analiziTiyatro elestirmeni Pinar Ender Cekirge kurgunun zamanda simdiden geriye dogru akisiyla adeta seyircinin bellegiyle oynandigini belirterek bu akista detaylarin onemini belirtir Ornegin Robert in ilk yillarda sacindaki hafif acikligin birkac yil onceye donuldugunde kapanmis goruldugu tespitini yapar ve seyirciyi soru sormaya yonelten oyunu yine sorularla ifade eder Sahi ilk seyredilen mi en cok kaliyor akilda yoksa simdiki zamanda degil de eskilerde yasanmis olanlar mi Sonuctan nedene bir akis olmasin sakin bu Ya da an dan gecmis e gizli katmanlariyla son dokuz yilin ic odesmesi Belki hepsi Belki de hicbiri Teknik olarak profesyonel reji isik efekt sahne gorsel efekt ve ozellikle kostum tasarimini etkileyici bulmustur Oyuncularin Pinter oyuncusu tarzinda oldugunu ifade ederken basarili oyunculuklari cok ozel sahne dilleri sahne kullanimlariyla o derin tereddutleri ice cekilisleri uc koseli yalnizliklari huzunleri umursamazliklari kiskancliklari ince bir mizahin ruzgariyla sahneye tasidiklarini soyler Oyunda zamanin hafizayla olan iliskisini ihanete etik yaklasmaktan ote estetik bakis ve kullanilan ironik tonlamanin hayli etkileyici oldugunu soylemistir Oyunda izleyiciler olaylari merak ederken yazarin izleyenleri gecmise dogru yolculuga cikarttigini belirterek sahne tasariminin cok basarili etkisinin de bu atmosferi oldukca gercekci kildigini belirtmistir Aldatma ya da ihanet deyince akillara genellikle neden sorusunun gelmesine ragmen oyunda aksine Pinter in izleyicileri ne zaman sorusunun pesinde suruklediginin altini cizer Oyunun zekice yapilan kurgusunda zamanin geriye akmasiyla birden gerceklere farkli acidan bakabildigimizi fark ediyoruz diyerek yazarin hafizanin yol gostericiliginde gecmise bakmanin olaylari nasil da farkli kavramaya neden olabildigini dusundurdugunu ifade etmistir Bu durumun ise son derece etkileyici oldugunu soyler Tam olarak yasami oynamanin hayati ve olaylari sahnede estetize etmenin oyuncularin rolleriyle kurduklari guclu duygusal bagla yaratici guclerini ortaya koyarak ancak bu sekilde kusursuz bir performans sergilenebilecegini soyler Oyuncu ozelindeki yorumlarinda ise gozlemlerini soyle ifade eder Emma Sebnem Kostem Her oyunda yasar kildigi her karakterde yepyeni bir kadin yaratan ruhuna burundugu her kadini basariyla canlandiran Sebnem Kostem sahnede var ettigi gorsel etki ve ustun oyunculuk teknigiyle Emma rolunde izleyicisini adeta buyuluyor ve bir kez daha Diva mertebesine erisiyor Robert Burak Davutoglu Kerbela Derya Gulu Mecbur Adam Saygili Yosma Kirmizi Pazartesi Titanik Orkestrasi nin ardindan bir kez daha Robert a hayat verirken oyunculugu ve ustun yorumlama gucuyle de on plana cikiyor Jerry Gokcer Genc Rolunun perspektifini derinligini izleyiciye tam olarak ulastiran Gokcer Genc ise Pinter in bellek oyunlari ni Jerry karakteriyle kusursuzca yansitabiliyor Garson Sesini jestlerini ve yuz ifadesini cok dogru kullanarak samimi perfecto bir Italyan garson tiplemesine imza atan Direnc Dedeoglu ovguyu hak ediyor OdullerOdul Kategori Odul SahibiAnkara Sanat Kurumu Tiyatro Odulu En Iyi Yonetmen Ahmet LevendogluAnkara Sanat Kurumu Tiyatro Odulu En Iyi Ceviri Haluk BilginerKaynakca a b 23 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2016 a b c d 2 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Eylul 2016 Harold Pinter Aldatma Cev Haluk Bilginer Yapi Kredi Yayinlari Istanbul 1992 s 12 ISBN 9786055127558 Harold Pinter Aldatma Cev Haluk Bilginer Yapi Kredi Yayinlari Istanbul 1992 s 9 ISBN 9786055127558 a b Elestirmen Pinar Cekirge Arsiz Sanat 13 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 12 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Aralik 2016 Dis baglantilar