Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kerbela, Ali Berktay'ın yazdığı iki perdelik tiyatro oyunu.
| Kerbela | |
|---|---|
 İstanbul Şehir Tiyatroları oyun afişi | |
| Yazar | Ali Berktay |
| İlk gösterim | 1 Ekim 2009 |
| İlk gösterildiği yer | Ankara Devlet Tiyatrosu |
| Ülke |  Türkiye |
| Orijinal dil | Türkçe |
| Tür | Trajedi |
| Zaman ve mekân | 10 Ekim 680 (Hicri 10. Muharrem 61). Kerbelâ şehri. |
Müslümanların tarihinde yaşanan en trajik olaylardan biri olan Kerbela katliamı, İslam peygamberi Muhammed'in torunu Hüseyin bin Ali'ye bağlı küçük bir grubun, Emevi halifesi I. Yezid'e bağlı ordunun Hicri 61. yılın 10. Muharrem gününde, bugün Irak sınırlarında olan Kerbela’da karşılaşmalarını ve aralarında çocuk ve kadınların da bulunduğu Hüseyin bin Ali ve mahiyetindekilerin öldürülmelerini konu edinmektedir.
Oyunun bir buçuk yıl süren yazım süreci 1995'te başlamış, öncelikle kitap olarak yayımlanmış, ilk sahnelemesi ise 2009'da yapılmıştır.
Gerek Ankara Devlet Tiyatrosu, gerekse İstanbul Şehir Tiyatroları sahnelemesinde kapalı gişe oynayarak konusu, işlenişi, müzikleri, koreografisi, oyuna eşlik eden koro, kostümleri, işitsel ve görsel efektleriyle dikkatleri üzerine çekmiştir. Oyun, Kerbelâ Olayı'nın dini boyutundan ziyade, tarihten bir kesitle yola çıkarak hırs, iktidar, baskı karşısında adalet, direniş ve mücadele ruhunu sunmaktadır.
Oyun, 2015-2016 sezonunda da Şehir Tiyatroları programında yer almaktadır.
Özet
I. Perde
Oyun, Ali bin Ebu Talib'nin öldürülmesiyle başlar. Ali, 661 yılında İbn-i Mülcem tarafından gerçekleştirilen bir suikastta hayatını kaybeder.
Ali'nin oğlu Hasan, Muaviye karşısında ordu oluşturmuş fakat herhangi bir saldırıda bulunmamıştır. Kendisine biat edenler arasında savaşmak ve Muaviye'yle barış imzalamaktan yana olan ayrı gruplar vardır. Hasan birlik sağlamak adına Muaviye'yle barış imzalar ve savaşmadan yenik düşüp Kufe'ye döner. Daha önce kendi önünde göğüs döverek biat eden Kufelilerin Muaviye'yenin önünde diz çökmek için sıra kavgası yaptığını görür ve o da Muaviye'ye biat etmek durumunda kalır.
Hasan, kardeşi Hüseyin'le de görüşüp Muaviye'ye biat etme sebebini, kendisine biat edenlere güvenemediğini, güçsüz olduklarını, daha fazla kan dökmemek adına barış istediğini açıklamaya çalışır. Babası Ali'nin de Ebubekir'e karşı çıkmadığı örneğini verir. Hüseyin Hasan'la aynı fikirde değildir. Durumun farklı olduğunu, Ali'nin gerektiğinde kılıç çekmekten çekinmediğini anlatmaya çalışarak, Muaviye'ye karşı her şeye rağmen direnmek gerektiğini savunur. Hüseyin bunun bir halifelik kavgası olmadığını, halkın zulüm içinde çığlıklarına sessiz kalamayacağını söyler. Hasan ise dava uğruna çok az insanın kendini feda edeceğine inanmaktadır. Hüseyin, kazanamayacak olsa dahi, cemaatini suçlamadan önce bir imamın önce kendisinin yola çıkmaya cesareti olması gerektiğini söyler. Ağabeyi Hasan öfkelenir. Hüseyin susar ve "Geleceği bekleyelim, görelim." der.
Hasan ve Hüseyin kervanla yola düşüp Medine'ye göçer. Bir devir kapanmış, Muaviye kazanmıştır. Özgür vicdanlar susturulmuştur. Doğruların yerini dalkavuklar, kardeşlik türkülerin yerini korku alır. Muaviye Hasan'ı zehirletip öldürtür ve sonra bir de yas ilan eder.
Halifelik yirmi yıl boyunca I. Muaviye'de kalır, fakat sonunda karabasanlar ve yalnızlık içinde ölüm döşeğine düşer. Yerine oğlu Yezid'in geçip hükmünü sürdüreceğini söyler. Yezid, babasının ölüp yerine kendisinin geçeceğini düşündükçe içten içe sevinmektedir. Muaviye bunu fark etse de kabullenir.
Muaviye hayattayken, oğlu I. Yezid'i veliaht ilan eder. Ölüm döşeğinde oğlu Yezid'e bazı öğütler verir. Kendisiyle birlik görünen insanlara güvenmemesi gerektiğini, toplumunun tüm değerlerini hiçe sayıp insanları sadece ezerek denetlemeye çalışırsa düşmanlarının olacağını söyler. "Almadan vermek Allah'a, iktidardayken vermeden almaya çalışmak ise ahmaklara mahsustur." der. Kimseye sırrını vermemesi fakat herkesin sırrını öğrenmesini söyler. "Etrafındakileri hem kullan hem zayıflat ki, aralarında bir tek sen güçlü kalasın." der. Çıkarcı dalkavuklar Muaviye'nin emriyle yanına doluşmuştur. Muaviye, kendilerine bir konuşma yapar. Halifeliği oğlu Yezid'e bıraktığını açıklar. Buna rağmen Hüseyin'in önündeki en önemli engel olduğunu, dikkat etmesi gerektiği fakat aynı zamanda düşmanlığını da kazanmaması gerektiğini söyler.
Muaviye artık son günlerindedir ve Yezid'in halifeliğini açıkladıktan sonra herkes onun çevresinde toplandığından yalnız bırakılmıştır.
II. Perde
Muaviye ölür. Yezid Şam'da halifedir. Hüseyin, Yezid'e de biat etmemiştir. Tetiktedir. Emevi saltanatının sürdürücüsü Yezid, İslam'ı zorbalık ve aldatmacalarla bir iktidar aracı olarak kullanarak, halifeliğini kabul ettirme çabasındadır.Medine valisine de bir mektup yazarak Hüseyin bin Ali'ye değil kendisine biat etmesini, aksi takdirde bunu canıyla ödeyeceğini bildirir. Hüseyin bu duruma şiddetle karşı çıkar ve olayı araştırmak üzere önce Mekke'ye giderek insanların fikrini alır.
Bir taraftan Kufeliler Hüseyin'e mektup üstüne mektup göndererek ona biat etmek istediklerini söyleyip davet ederler. Hüseyin "Önce Yezid'in bir sonraki hamlesini mi beklemeli yoksa Kufelilerin çağrısına hemen gitmeli mi..." diye düşünür. Düşünde dedesi, babası ve sonra da annesi Fatma'yı görür. Annesi, dirilişlerin kurban istediğini, ayaklarını bastığı yerin eskisi kadar sağlam olmadığını, uğruna yola düştüklerinin belki de çok azının onu anlayacağını söyler. "Ya yalnızlığa alıştır kendini ya da bırak kendi yaşamlarına sahip çıksın insanlar." der. Hüseyin ise, belki de onlar için değil kendi için yürüdüğünü, bunun artık bir iktidar sorunu değil, insanlığını koruyabilme savaşı olduğunu söyler. Annesi gelecekte kan gördüğünü söyleyerek, "Ne git diyebilirim sana, ne de gitme..." der.
su yüzüne pek güzel çıkarıyor."
Hüseyin düşünmüş ve kararını vermiştir. Kufe'ye amcasının oğlu 'i gönderecektir. Müslim, Kufe'ye vardığında ilgiyle karşılanır, kalabalıklar Hüseyin'e biat verir ve Hüseyin'in Kufe'ye gelmesini bildirir. Hüseyin'in tüm kuşkuları dağılır, mutlu olur. Fakat Yezid'in emriyle Kufe'ye gönderilen felaketi olur. Kufeli Hüseyin taraftarları Yezid'in yandaşları tarafından bastırılır. Müslim'i daha önce bağrına basan kent, artık onu boğmaya başlayan bir tuzak olur. Kalabalıklar dağılmış, Müslim yalnız kalmıştır. Korku kol gezmektedir. Duruma el koyan İbn Ziyad, önce halkı tehdit edip korkutur, ardından zulme isyan ettiğini söyleyen Müslim'i, halkı halifeye karşı kışkırtmakla suçlar ve yakalatıp başı kılıçla gövdesinden ayrılıp Kufe sokaklarında halka gösterilir. Çocukları da öldürülür. Hüseyin bu olumsuz gelişmelerden yolda iken haberdar olur. Geri dönmek ya da yola devam etmek arasında tereddüt yaşar ise de devam kararı alır.
İbn Ziyad, Müslim ve çocukları için ağıt yakan kadınların sesleri için "Bu gürültü de ne Ömer?" diye Ömer bin Sad'e sorar ve bir bozguncunun ardından yas tutulamayacağını, derhal susturulmalarını emreder. Yezid'in savaşçılarından Hür, Ehl-i beyti seven bu insanların ölülerine ağlama hakkı olduğunu savunur. Halkı hor görmemesini söyler. Hüseyin’in yolda olduğunu öğrenen İbn Ziyad, istekli olmasa da, Hür'ü ve ona güvenemediği için başka bir görev için hazırlanmış Ömer bin Sad komutasındaki kalabalık bir askerî birliği Hüseyin’in üzerine gönderir.
Bu sırada Horasanlı ve Hüseyin'in kız kardeşi Zeynep, Hüseyin'i Küfe'ye gitmekten vazgeçirmeye çalışsa da ikna edemez. Müslim ve çocukları öldürülmüştür. Diğer taraftan, Hüseyin, Yezid'e boyun eğmeyecektir ve savaş olacağını sanmadığını, onları ikna edebileceğini, iyimser bir beklentisi olduğunu söyler. Onların konaklamasını ve tek başına Küfe'ye gideceğini söylediğinde Hüseyin'i yalnız bırakmayacaklarını söylerler.
Hür komutasındaki birlik biat istemek üzere Kerbela'da Hüseyin ve beraberindekilerinin yanına ulaşır. Bu sırada Hür, karşısındaki kişilerin sayısından on kat fazla savaşçıyla kuşattığı için vicdan muhasebesi yapmaktadır. Ne geri dönebilir, ne de Hüseyin'e zarar vermek ister. Hüseyin'i islam ülkesinde karışıklık çıkmaması için biat etmeye ikna etmeye çalışır fakat Hüseyin kılıçları zalimlerin eline vererek kör sağır dilsiz, keyif içinde yaşanamayacağını söyler. Halkın valilerce hakaretlere uğradığını, meydanlardan başka kendilerini savunacak yerleri olmadığını söyler. Hür'e de emir kulu olup, Hakkın kulu olmadığını; Yüzünü Yezid'e, sırtını halkına döndüğünü söyler. Dini saltanat kılan, saraylarının çeşmelerinden mazlum kanı akan bir Yezid'e biat etmeyeceğini tekrarlar.
Hüseyin, komutan Hür'e uzak yoldan geldiğini, içecek suları olup olmadığını sorar. Hür, olmadığını söylediğinde su verir. Zaten kendi içinde kararsızlık yaşayan Hür, bu davranıştan etkilenir. Hüseyin, Hür'ü ikna etse de başka bir komutanın üzerine gönderileceğini de tahmin eder. Endişe duymaya başlar. Ömer bin Sad ve Yezid hiçbirine acımaz. Ömer komutayı devralır. Hüseyin artık olacakları tahmin etmektedir.
Hüseyin ve beraberindekilerin etrafı kuşatıldıktan sonra çoluk çocuk, hasta günlerce aç susuz bırakılır. Hüseyin üzüntü içindedir. Su yolları kapatılır. Amaçları Hüseyin ve beraberindekilerinin kayıtsız şartsız teslim olmalarını sağlamaktır fakat onlar akıbetlerini bilseler de mücadeleden vazgeçmezler. Günler geçer...
Sonunda saldırı emri gelir. Hüseyin, Ömer'le konuşmaya gider. Onu ikna etmeye çalışır. Ömer, bunun kendisinin görevi olduğunu ve Hüseyin'in biat etmesini, Halifeye bağlı birlik olmalarını ister. Hüseyin, bir birlik olmadığını, servetlerine servet katmak için insanları birbirine boğazlattıklarını, karşı çıkanlara işkence yapan, öldüren çıkarcılar sürüsü olduklarını haykırır ve zalime biat edip susarak zulme ortak olmayacağını söyler. Ömer, artık ya biat etmesi ya da savaşmasını söyler. Hür, yetmiş kişiye yedi bin kişi olduklarını söyleyerek karşı çıkar ve Hüseyin'in tarafına geçip biat eder. Onun için savaşır. Önce tek tek mücadeleyle geçen direnişte Hüseyin’in yoldaşları oklarla, kılıçlarla öldürülmeye başlanır. Hüseyin'in yeğeni Kasım da savaşmaya gideceğini söyler. Hüseyin'in kardeşi Zeynep, Hüseyin'e Kasım'ın, Hüseyin'in kızı Fatma'yı sevdiğini söylemiştir. Hüseyin de ölmeden önce bu iki genci çağırıp konuşur ve birbirlerine kavuşmaları için nikâhlarını kıyar. Ertesi gün Kasım savaşa katılır. Tüm çatışmalar sonunda kundaktaki hasta oğlu Ali Asker oklarla vurulur. Kardeşi Abbas, yeğeni Kasım, Hür, akrabaları, bebek, çocuk, yaşlı demeden birer birer Hüseyin’in gözü önünde öldürülür. En son da Hüseyin sevenlerine son sözlerini söyler. Ok ve mızraklarla kuşatılır. Öldürülür.
Yazım süreci ve analizi
Oyunun yazarı Ali Berktay, eşi ve oyunun yönetmeni Ayşe Emel Mesçi, Tuncel Kurtiz'le kurdukları halk oyuncuları tiyatro topluluğunda İsveç ve Fransa'da 14 yıl tiyatro yaptı. Türkiye coğrafyası ve Orta Asya kültürüne odaklandı. Bu kültürlerin geleneklerini oyunlara nasıl aktaracaklarını uzun süre araştırdı. İslam kültürü ve tasavvuf, Ayşe Emel Mesçi'nin ilgisini çok çekiyordu. Bu tarihin altında ne olduğunu merak etti, Sema öğrenmek istedi. Bu süre zarfında bir dervişle tanışıp, tasavvuf konusunda kendisinden bilgi aldı. Derviş, bir gün kendisine bir neyzenle beraber gelip Fuzûlî'nin Hadikatü's-Süeda (Saadete Ermişlerin Bahçesi) kitabını getirdi. "Bu senin vazifen, sahneye taşıyacaksın." dediler. Mesci, kitabı o gece okudu ve çok etkilendi. Sonrasında oyunun yazarı, eşi Ali Berktay’a “Sen Kerbela'yı yazacaksın ben de yöneteceğim. Bu bizim görevimiz.” dedi ve Kerbela oyunu bu şekilde yazıldı.
Ali Berktay, oyunu yazma aşamasında yazar, araştırmacı ve hukukçu bilim insanı Metin And'dan da yardım aldı. Onun taziyeler ile ilgili çalışmalarından yararlandı. Yaklaşık bir buçuk yıllık bir çalışma sonucunda ‘Kerbela’ metni ortaya çıktı.
Yazar, çevirmen, sinema ve tiyatro oyuncusu Ali Berktay, Kerbelâ Olayı'ndan güncel pek çok göndermesi olan bir oyun ortaya çıkarttı. Berktay, oyunu daha çok taziye ile modern tragedya arasında bir yere oturtmaya çalıştı. Olayı, sadece Şiilerin kınadığı bir “vukuat” olarak değil, aslında Sünni ve Şii dünyasını birleştiren bir unsur olarak ele aldı. Tüm Müslümanların Hüseyin bin Ali’in katledilmesini trajik bir olay olarak hatırladıklarını; başta Yezid olmak üzere katliamda payı olanları lanetlediklerini anlattı fakat Kerbela olayını bu oranda basit, sadece acı ve hüzünlendiren bir olay olarak ele almadı. Hüseyin’i haksızlığa karşı çıkmanın simgesi olarak öne çıkarttı. Olayı zulümlere bir başkaldırış olarak tanımladı. Nasıl ki Yezid her kötülüğün, kurnazlığın, zulmün sembolü ise, İmam Hüseyin karakterini de mazlumların, ezilmişlerin, yalın ayaklıların umudu olarak çizdi.
Oyunda Hüseyin, rüyasında gördüğü annesi Fatma'ya, "Nasıl anlatsam, bu iktidar sorunu değil artık, insanlığımı koruyabilme savaşı", "Barış yapmak kimi zaman savaşmaktan çok daha zor bir zanaat” gibi sözlerle içinde bulunduğu durumu, "Zulme isyan etmek insanım diyenin boyun borcudur." sözleriyle haksızlık ve zulme karşı verdiği mücadeleyi, "Parçalanmış demiri bile onarmanın yolu var ama parçalanmış insanları yeniden birleştirmek olanaksız" sözleriyle durumun biçareliğini ifade etmektedir.
Oyun, 1995'te başlayan ve bir buçuk yıl süren araştırma ve yazım süreci sonunda Bakırköy Belediyesi’nin düzenlediği bir yarışmaya gönderildi ve büyük ödülü kazandı. 1996'da Mitos Boyut Yayınevi tarafından kitap olarak basıldı.
Duyulan tepki ve direniş ruhu ise oyunun yönetmeni Ayşe Emel Mesçi tarafından sahneye aktarıldı.
Türü ve sahnelenişi
Yöntem olarak Antik Yunan ve William Shakespeare trajedilerinden yola çıkan, taziye ile ilgili çalışmalardan yararlanan Ali Berktay, taziye biçimini de içinde barındıran bir büyük İslam tragedyasını oyunlaştırdı ve taziye ile modern tragedya arasında bir yere oturtmaya çalıştı.
Kerbela, İslam tarihinin önemli bir olayıyla, Türkiye gerçekleri arasında paralellik kuran, görsel efektleri, döneme hakim metni, koreografisi, kostümleri ve etkileyici müzikleriyle şiirsel ve destansı bir oyundur. Tarihle efsanenin iç içe geçtiği kültürel bir odak noktasıdır. “Kerbela”, İslamiyet'in kuruluşunda var olan demokratik öğelerin yok edilmesine, hilafetin saltanatlaşıp Doğu'nun klasik devlet yapılanmasına (nemrutlaşmasına) ve şeriatın bu saltanat-devlet anlayışının resmî doktrini haline gelmesine, din kisvesi arkasında, inançların yerini çıkarların almasına duyulan tepkinin, zulme, haksızlığa başkaldırının hikâyesi, kardeşliğin, sevginin, aşkın ama aslında bir direnişin öyküsüdür. Ayşe Emel Mesçi oyunda acıyı ve hüznü danslarla, ritüellerle, ağıtlarla anlatmıştır. Oyuna orkestra, koro ve solo bağlama eşlik etmektedir. Her sahnenin duygusal ve düşünsel derinliğine uygun görsel ve işitsel efektler kullanılmıştır.
Gösterimleri
Ankara Devlet Tiyatrosu
İlk olarak 2009'da Ankara Devlet Tiyatrosu'nda yüz kişilik ekiple sahnelenmeye başlandı ve beş yıl boyunca Ankara Devlet Tiyatrosu'nda kapalı gişe olarak sahnelendi. Oyun, Ankara Devlet Tiyatrosu'nda sahnelendiği dönemde bazı siyasi konularla ilişkilendirilmeye çalışılmış, tartışmalara yol açmıştır. Kapalı gişe oynayıp, politik çevre tarafından çok beğenildiği dönem de olmuş, ardından MEB bürokratlarınca oyunun uygunsuz bulunduğu, bu sebeple öğretmenler gününde sahnelenecek oyuna seksenbir ilden gelen öğretmenlerle birlikte izlenecek oyun için bakanın oyunu izlemekten son anda vazgeçtiği iddia edilmiştir. Bu iddia karşısında ise MEB yetkilileri ise böyle bir durum olmadığını, sayının yetersiz olması sebebiyle oyunun gösteriminin yapılmadığını savunmuşlardır.
Ankara Devlet Tiyatrosu sahnelemesinde Hüseyin karakterini canlandıran başrol oyuncusu Erdinç Gülener, bir söyleşisinde oyunun bir sahnesinde üç oyun boyunca bir kelebek gördüğünü, oyunda da seyircilerin arasında yukarlarda bir yerlerde bir silüet olarak Hüseyin'i gördüğünü söylemiştir.
İstanbul Şehir Tiyatroları
2014’te İstanbul Şehir Tiyatroları Genel Müdürü ve oyuncu Erhan Yazıcıoğlu, İstanbul Şehir Tiyatroları'nın 100. yılını bu oyunla kutlamak istemiş şehir tiyatrolarının 100. yıl oyunu olarak repertuvara almıştır. İstanbul Şehir Tiyatroları’nca sahnelenen oyunun süresi iki saat kırkbeş dakikadır.
2014'te Kerbela’nın İstanbul Şehir Tiyatroları’ndaki galası, Muharrem Ayı’nın 10. gününde Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde yapıldı ve oyunun perde arasında konuklara aşure ikram edildi.
Oyunda olayların merkezinde bulunan İmam Hüseyin rolü, tiyatro eleştirmenlerinden övgü alan oyuncu Burak Davutoğlu tarafından sahnelenmektedir.
İzmir Devlet Opera ve Balesi
Oyun, 2014'te aynı zamanda İzmir Opera ve Balesi'nde Mehmet Balkan koreografisi ile Lale Balkan tarafından bale gösterisi olarak sahneye uyarlanmıştır.
Kadrosu
(2014 - 2015 İstanbul Şehir Tiyatroları sahnelemesi)
Teknik kadro
- Yazan : Ali Berktay
- Yönetmen : Ayşe Emel Mesci
- Yönetmen yardımcısı : Cem Baza, Ceren Hacımuratoğlu, Göksel Arslan, Uğur Dilbaz, Mehmet Soner Dinç
- Sahne tasarımı : Cem Yılmazer
- Kostüm tasarımı :
- Işık tasarımı : Cem Yılmazer
- Müzik : Tahsin İncirci
- Efekt, Ses düzeni: Metin Küçükyılmaz
Oyuncular
, , , Aslı Öngören, , , , , , Burak Davutoğlu, , , , , , , , , , , , , , , , , İbrahim Can, , , , , , , , , , , Savaş Barutçu, , , , , , ,
Başlıca karakterler
| Karakter | Oyuncu | Rolü |
|---|---|---|
| Anlatıcı | Aslı Öngören | |
| Hüseyin | Burak Davutoğlu | İslam peygamberi Muhammed’in torunu |
| Muaviye | İskender Bağcılar | İslam Devleti'nin Ali'den sonraki halifesi |
| Yezid | Bora Seçkin | Muaviye’den sonra zorla tahta geçen oğlu |
| Ömer ibn Sad | Fahri Kıncır | Rey Valisi |
| Fatma Ana | Meriç Benlioğlu | Hüseyin’in annesi |
| Kasım | Nazif Uğur Tan | Hüseyin’in yeğeni, Hasan’ın oğlu |
| Hasan | Ümit Bülent Dinçer | Hüseyin’in kardeşi |
| Zeynep | Meriç Benlioğlu | Hüseyin’in kardeşi |
| Hür | Emre Narcı | Hüseyin'i kuşatan, sonradan Hüseyin’e biat eden komutan |
| Sakine | Nilay Bağ | Hüseyin’in kızı |
Görüntüler
-
![image]()
Hüseyin düşünmüş ve kararını vermiştir. Kufe'ye amcasının oğlu Muslim bin Akil'i gönderecektir. -
![image]()
İbn Ziyad, önce halkı tehdit edip korkutur, ardından zulme isyan ettiğini söyleyen Müslim'i, halkı halifeye karşı kışkırtmakla suçlar ve yakalatıp başı kılıçla gövdesinden ayrılıp Kufe sokaklarında halka gösterilir. -
![image]()
Hüseyin ve beraberindekilerin etrafı kuşatıldıktan sonra çoluk çocuk, hasta günlerce aç susuz bırakılır. Hüseyin üzüntü içindedir. -
![image]()
Önce tek tek mücadeleyle geçen direnişte Hüseyin’in yoldaşları birer birer Hüseyin’in gözü önünde öldürülür. En son da Hüseyin sevenlerine son sözlerini söyler. Ok ve mızraklarla kuşatılıp öldürülür.
Tepkiler
Tiyatro eleştirmeni Üstün Akmen, köşe yazısında oyuncu kadrosunu tümüyle iyi ve yaratıcı bulduğunu belirtti. Başrol oyuncularından Burak Davutoğlu'nun Hüseyin'in içsel güzelliğini su yüzüne pek güzel çıkarttığı, anlatıcı Aslı Öngören'in ise anlatıcıya gövdesel hayat buldurmakla birlikte karakteri aynı zamanda güzel, zarif, yankılı ve rengarenk kıldığı yorumunu yaptı. Müzik ve orkestranın atmosfer yaratmadaki başarılı olduğunu, ışık tasarımının da oyuncu ve dekora destek olduğunu, kostümlerdeki renk seçimini de etkileyici bulduğunu belirtti. Düşüncelerini "Oyundan çıkarken, pörsümüş muhalefetimizi, felç edilmiş direnme/başkaldırma yeteneğimizi ancak Kerbela olayı üzerinden onarabileceğimizi anladım. Günümüzün Yezitlerini ya da Yezitleşenlerini yok etmemiz için Berktay'a ve Mesci'ye teşekkür etmemiz gerektiğine inandım. 'Ben yanmasam/Sen yanmasan/Biz yanmasak'ı andım." şeklinde ifade etti.
Tiyatro Eleştirmenler Birliği web sitesindeki yazısında eleştirmen , oyun metninin şiirsel gücünün diyaloglardaki mükemmel akış ve matematiğinin dikkat çektiğini yazdı. Oyunda geçen "Kökleri sağlam ama dalları kurumuş ağaç" gibi metaforların metne güç verdiğini belirtti. Oyun metninde geçen bazı sözlerin dünyanın herhangi bir yeri ve zamanında haksız yönetimlere karşı mücadele edenlerin sesi niteliğinde olduğunu yazdı. "Tek tek, dekorda, kostümde, ışıkta, müzikteki başarılardan söz edilebilir; ancak söz edilmesi gereken şey bunların bir araya gelişlerinde ortaya çıkan sihirdir." yorumunda bulundu. Anlatıcı Aslı Öngören’in metnin her harfini olağanüstü akıl dolu bir oyunculukla yorumladığını, "Role nasıl mesafe konulur, karşıtlık ve taraflılık bir oyuncunun yüzü ve bedeninde nasıl hayat bulur, bir oyuncunun sesi sahnedeki debiyi nasıl arttırır, onu hayranlık verici bir şelaleye nasıl dönüştürür, oyuncunun rolüne dair dramaturjisi nasıl olmalıdır, sahnede atılan her küçük adımın bile oyuna katkısı nasıl olur"un dersini verdiğini söyledi.
Tiyatro eleştirmenlerinden , ışık tasarımının oyuna olan katkılarının altını çizerek, oyunun sahnelenişiyle ilgili yaptığı yorumda ise anlatıcı Aslı Öngören ve Hüseyin başrolündeki Burak Davutoğlu dışındaki oyuncuların oyunun trajedisini yeterince yansıtamadığını yazdı. Aslı Öngören'in anlatıcıyı salt bir kuruluktan koparıp oyunun dram kısmını sesiyle bezeyerek verdiğini, Burak Davutoğlu'nun ise durduğu yeri, mesafesini, çok doğru ayarladığını ve gereksiz abartılara kaçmadan yerinde bir sakinlikle Hüseyin'i olması gerektiği gibi temsil ettiğini belirtti.
Cumhuriyet gazetesi köşe yazarlarından , Kerbela oyunun İslam tarihinin önemli bir olayıyla, Türkiye'nin bugünkü gerçekleri arasında paralellik kuran, şiirsel ve destansı bir oyun olduğu, zulme, haksızlığa başkaldırının hikâyesi, kardeşliğin, sevginin, aşkın ama aslında bir direnişin öyküsü olduğunu dile getirmiştir. Oyunda kullanılan müziğin oldukça etkili acı dolu olduğunu belirtmiştir. Ayrıca oyunda Hüseyin rolündeki Burak Davutoğlu'nun yumuşak ve akıllarda kalacak oyunculuğuyla dikkat çektiğinin altını çizmiştir.
Tiyatro Eleştirmenleri Birliği üyesi, yazar ve eleştirmen Hayati Asılyazıcı, köşe yazısında "Ayşe Emel Mesçi’nin Kerbela; sahneleniş, oyunculuk, müzik, sahne ve giysi tasarımıyla bir büyük tiyatro olayı. Kerbela, bir tiyatro şölenidir. Her oyuncu, rolünü başarıyla oynuyor." yorumunu yaptı. Kerbela olayına nesnel yaklaşımla, hiç yan tutmadan oyunlaştırıldığını, taziye oyunlarından çok farklı bulduğunu belirterek taziyeyi de içinde barındıran benzersiz bir yapıt olduğunu yazdı.
Aday gösterildiği ve kazandığı ödüller
| Yıl | Ödül | Kategori | Aday(lar) | Sonuç | Kaynak |
|---|---|---|---|---|---|
| 2014 - 2015 | 40. İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri | En İyi Yapım | Kazandı | ||
| 2014 - 2015 | 40. İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri | En İyi Kadın Oyuncu | Aslı Öngören | Kazandı | |
| 2014 - 2015 | 40. İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri | En İyi Giysi Tasarımı | Hale Eren | Kazandı | |
| 2014 - 2015 | Ekin Yazın Dostları Tiyatro Ödülleri | Yılın Oyunu | Kazandı | ||
| 2014 - 2015 | 3. | Yılın Yapımı | Kazandı | ||
| 2014 - 2015 | 3. Yeni Tiyatro Dergisi Emek ve Başarı Tiyatro Ödülleri | Yılın Yönetmeni | Ayşe Emel Mesçi | Kazandı | |
| 2014 - 2015 | 3. Yeni Tiyatro Dergisi Emek ve Başarı Tiyatro Ödülleri | Yılın Kostüm Tasarımcısı | Hale Eren | Kazandı | |
| 2014 - 2015 | 19. Afife Tiyatro Ödülleri | Yılın En Başarılı Giysi Tasarımı | Hale Eren | Adaylık | |
| 2014 - 2015 | 19. Afife Tiyatro Ödülleri | Yılın En Başarılı Sahne Müziği | Tahsin İncirci | Adaylık | |
| 2009 - 2010 | En İyi Yazar | Ali Berktay | Kazandı | ||
| 2009 - 2010 | Sanat Kurumu | En İyi Kadın Oyuncu | Rengin Samurçay | Kazandı | |
| 2009 - 2010 | Sanat Kurumu | Övgüye Değer Erkek Oyuncu | Erdinç Gülener | Kazandı | |
| 2009 - 2010 | Sanat Kurumu | En İyi Işık Tasarımı | Yakup Çartık | Kazandı | |
| 2009 - 2010 | Sanat Kurumu | En İyi Müzik | Tahsin İncirci | Kazandı | |
| 2009 - 2010 | 1. Sadri Alışık Tiyatro Oyuncu Ödülleri | En İyi Yapım Yönetmeni | Ayşe Emel Mesçi | Kazandı | |
| 2009 - 2010 | 35. İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri | En İyi Oyun Yazarı | Ali Berktay | Kazandı | |
| 2009 - 2010 | 35. İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri | En İyi Yapım | Kazandı | ||
| 2009 - 2010 | 35. İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri | En İyi Yönetmen | Ayşe Emel Mesçi | Kazandı | |
| 2009 - 2010 | 35. İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri | En İyi Müzik | Tahsin İncirci | Kazandı | |
| 2009 - 2010 | X. | En İyi Yapım | Kazandı | ||
| 2009 - 2010 | X. Lions Tiyatro Ödülleri | En İyi Işık Tasarımı | Yakup Çartık | Kazandı |
Kaynakça
- ^ a b c Berktay, Ali, Kerbela,. Kerbela: oyun : 2 perde (1996 bas.). Mitos Boyut Yayınları. ISBN . Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":52" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ a b c d e . tiyatronline.com. 21 Kasım 2015. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2015.
- ^ a b c d e "Çölde susuz kalmak gibi... Öznur Oğraş Çolak". cumhuriyet.com.tr. 21 Kasım 2015. 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
- ^ . ibb.gov.tr. 18 Kasım 2015. 22 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2015.
- ^ a b . semraunal. 18 Kasım 2015. 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2015.
- ^ a b c d . zaman.com.tr. 18 Kasım 2015. 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
- ^ a b c d . evrensel.net. 21 Kasım 2015. 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
- ^ . ucretsizetkinliklerrehberi.com. 21 Kasım 2015. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2015.
- ^ . sehirtiyatrolari.com. 3 Aralık 2015. 19 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
- ^ a b . tiyatroelestirmenleribirligi.org. 25 Kasım 2015. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2015.
- ^ "tiyatro/KERBELA". 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2016.
- ^ . evrensel.net. 21 Kasım 2015. 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2015.
- ^ "Devlet Tiyatrosu'nda Kerbela Açılımı, sabah.com.tr 23 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Yeni Sezonda Kaçırılmayacak Oyunlar", ntv.com.tr 11 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b "'Kerbela' Aşure Gününde Sahnelendi". milliyet.com.tr. 21 Kasım 2015. 12 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
- ^ "Kerbela Uygunsuz Bulundu - Cumhuriyet". 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2016.
- ^
- ^ "İzmir Devlet Opera ve Balesi sahnelemesi". 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2016.
- ^ "İzmir Devlet Opera ve Balesi'nden Kerbela". 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2016.
- ^ . tiyatronline.com. 27 Kasım 2015. 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2015.
- ^ a b c "40. İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri Açıklandı". tiyatromerkezi.com. 21 Kasım 2015. 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
- ^ . sabah.com.tr. 27 Kasım 2015. 20 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2015.
- ^ a b c "Şehir Tiyatroları'na Yeni Tiyatro Dergisi'nden 7 Ödül". haberler.com. 21 Kasım 2015. 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
- ^ a b "19. Afife Tiyatro Ödülü adayları açıklandı". hurriyet.com.tr. 21 Kasım 2015. 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Kasım 2015.
- ^ . devtiyatro.gov.tr. 21 Kasım 2015. 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
- ^ a b c d "Sanat Kurumu tiyatroda 'farklı' olana ödül verdi". cumhuriyet.com.tr. 21 Kasım 2015. 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
- ^ "Sadri Alışık ödülleri sahiplerine törenle verildi". cnnturk.com. 28 Kasım 2015. 21 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2015.
- ^ a b c d . tiyatrodunyasi.com. 21 Kasım 2015. 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
- ^ a b . tiyatrodunyasi.com. 21 Kasım 2015. 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Kerbela (oyun) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Şehir Tiyatroları'nda oyunun fragmanı 10 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Burak Davutoğlu TV röportajı6 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kerbela Ali Berktay in yazdigi iki perdelik tiyatro oyunu KerbelaIstanbul Sehir Tiyatrolari oyun afisiYazarAli BerktayIlk gosterim1 Ekim 2009Ilk gosterildigi yerAnkara Devlet TiyatrosuUlke TurkiyeOrijinal dilTurkceTurTrajediZaman ve mekan10 Ekim 680 Hicri 10 Muharrem 61 Kerbela sehri Muslumanlarin tarihinde yasanan en trajik olaylardan biri olan Kerbela katliami Islam peygamberi Muhammed in torunu Huseyin bin Ali ye bagli kucuk bir grubun Emevi halifesi I Yezid e bagli ordunun Hicri 61 yilin 10 Muharrem gununde bugun Irak sinirlarinda olan Kerbela da karsilasmalarini ve aralarinda cocuk ve kadinlarin da bulundugu Huseyin bin Ali ve mahiyetindekilerin oldurulmelerini konu edinmektedir Oyunun bir bucuk yil suren yazim sureci 1995 te baslamis oncelikle kitap olarak yayimlanmis ilk sahnelemesi ise 2009 da yapilmistir Gerek Ankara Devlet Tiyatrosu gerekse Istanbul Sehir Tiyatrolari sahnelemesinde kapali gise oynayarak konusu islenisi muzikleri koreografisi oyuna eslik eden koro kostumleri isitsel ve gorsel efektleriyle dikkatleri uzerine cekmistir Oyun Kerbela Olayi nin dini boyutundan ziyade tarihten bir kesitle yola cikarak hirs iktidar baski karsisinda adalet direnis ve mucadele ruhunu sunmaktadir Oyun 2015 2016 sezonunda da Sehir Tiyatrolari programinda yer almaktadir OzetI Perde Oyun Ali bin Ebu Talib nin oldurulmesiyle baslar Ali 661 yilinda Ibn i Mulcem tarafindan gerceklestirilen bir suikastta hayatini kaybeder Ali nin oglu Hasan Muaviye karsisinda ordu olusturmus fakat herhangi bir saldirida bulunmamistir Kendisine biat edenler arasinda savasmak ve Muaviye yle baris imzalamaktan yana olan ayri gruplar vardir Hasan birlik saglamak adina Muaviye yle baris imzalar ve savasmadan yenik dusup Kufe ye doner Daha once kendi onunde gogus doverek biat eden Kufelilerin Muaviye yenin onunde diz cokmek icin sira kavgasi yaptigini gorur ve o da Muaviye ye biat etmek durumunda kalir Hasan kardesi Huseyin le de gorusup Muaviye ye biat etme sebebini kendisine biat edenlere guvenemedigini gucsuz olduklarini daha fazla kan dokmemek adina baris istedigini aciklamaya calisir Babasi Ali nin de Ebubekir e karsi cikmadigi ornegini verir Huseyin Hasan la ayni fikirde degildir Durumun farkli oldugunu Ali nin gerektiginde kilic cekmekten cekinmedigini anlatmaya calisarak Muaviye ye karsi her seye ragmen direnmek gerektigini savunur Huseyin bunun bir halifelik kavgasi olmadigini halkin zulum icinde cigliklarina sessiz kalamayacagini soyler Hasan ise dava ugruna cok az insanin kendini feda edecegine inanmaktadir Huseyin kazanamayacak olsa dahi cemaatini suclamadan once bir imamin once kendisinin yola cikmaya cesareti olmasi gerektigini soyler Agabeyi Hasan ofkelenir Huseyin susar ve Gelecegi bekleyelim gorelim der Hasan ve Huseyin kervanla yola dusup Medine ye gocer Bir devir kapanmis Muaviye kazanmistir Ozgur vicdanlar susturulmustur Dogrularin yerini dalkavuklar kardeslik turkulerin yerini korku alir Muaviye Hasan i zehirletip oldurtur ve sonra bir de yas ilan eder Halifelik yirmi yil boyunca I Muaviye de kalir fakat sonunda karabasanlar ve yalnizlik icinde olum dosegine duser Yerine oglu Yezid in gecip hukmunu surdurecegini soyler Yezid babasinin olup yerine kendisinin gececegini dusundukce icten ice sevinmektedir Muaviye bunu fark etse de kabullenir Muaviye hayattayken oglu I Yezid i veliaht ilan eder Olum doseginde oglu Yezid e bazi ogutler verir Kendisiyle birlik gorunen insanlara guvenmemesi gerektigini toplumunun tum degerlerini hice sayip insanlari sadece ezerek denetlemeye calisirsa dusmanlarinin olacagini soyler Almadan vermek Allah a iktidardayken vermeden almaya calismak ise ahmaklara mahsustur der Kimseye sirrini vermemesi fakat herkesin sirrini ogrenmesini soyler Etrafindakileri hem kullan hem zayiflat ki aralarinda bir tek sen guclu kalasin der Cikarci dalkavuklar Muaviye nin emriyle yanina dolusmustur Muaviye kendilerine bir konusma yapar Halifeligi oglu Yezid e biraktigini aciklar Buna ragmen Huseyin in onundeki en onemli engel oldugunu dikkat etmesi gerektigi fakat ayni zamanda dusmanligini da kazanmamasi gerektigini soyler Muaviye artik son gunlerindedir ve Yezid in halifeligini acikladiktan sonra herkes onun cevresinde toplandigindan yalniz birakilmistir II Perde Istanbul Sehir Tiyatrolari sahnelemesi Huseyin rolunde Burak Davutoglu Muaviye olur Yezid Sam da halifedir Huseyin Yezid e de biat etmemistir Tetiktedir Emevi saltanatinin surdurucusu Yezid Islam i zorbalik ve aldatmacalarla bir iktidar araci olarak kullanarak halifeligini kabul ettirme cabasindadir Medine valisine de bir mektup yazarak Huseyin bin Ali ye degil kendisine biat etmesini aksi takdirde bunu caniyla odeyecegini bildirir Huseyin bu duruma siddetle karsi cikar ve olayi arastirmak uzere once Mekke ye giderek insanlarin fikrini alir Bir taraftan Kufeliler Huseyin e mektup ustune mektup gondererek ona biat etmek istediklerini soyleyip davet ederler Huseyin Once Yezid in bir sonraki hamlesini mi beklemeli yoksa Kufelilerin cagrisina hemen gitmeli mi diye dusunur Dusunde dedesi babasi ve sonra da annesi Fatma yi gorur Annesi dirilislerin kurban istedigini ayaklarini bastigi yerin eskisi kadar saglam olmadigini ugruna yola dustuklerinin belki de cok azinin onu anlayacagini soyler Ya yalnizliga alistir kendini ya da birak kendi yasamlarina sahip ciksin insanlar der Huseyin ise belki de onlar icin degil kendi icin yurudugunu bunun artik bir iktidar sorunu degil insanligini koruyabilme savasi oldugunu soyler Annesi gelecekte kan gordugunu soyleyerek Ne git diyebilirim sana ne de gitme der Burak Davutoglu Imam Huseyin in icsel guzelligini su yuzune pek guzel cikariyor Ustun Akmen Huseyin dusunmus ve kararini vermistir Kufe ye amcasinin oglu i gonderecektir Muslim Kufe ye vardiginda ilgiyle karsilanir kalabaliklar Huseyin e biat verir ve Huseyin in Kufe ye gelmesini bildirir Huseyin in tum kuskulari dagilir mutlu olur Fakat Yezid in emriyle Kufe ye gonderilen felaketi olur Kufeli Huseyin taraftarlari Yezid in yandaslari tarafindan bastirilir Muslim i daha once bagrina basan kent artik onu bogmaya baslayan bir tuzak olur Kalabaliklar dagilmis Muslim yalniz kalmistir Korku kol gezmektedir Duruma el koyan Ibn Ziyad once halki tehdit edip korkutur ardindan zulme isyan ettigini soyleyen Muslim i halki halifeye karsi kiskirtmakla suclar ve yakalatip basi kilicla govdesinden ayrilip Kufe sokaklarinda halka gosterilir Cocuklari da oldurulur Huseyin bu olumsuz gelismelerden yolda iken haberdar olur Geri donmek ya da yola devam etmek arasinda tereddut yasar ise de devam karari alir Ibn Ziyad Muslim ve cocuklari icin agit yakan kadinlarin sesleri icin Bu gurultu de ne Omer diye Omer bin Sad e sorar ve bir bozguncunun ardindan yas tutulamayacagini derhal susturulmalarini emreder Yezid in savascilarindan Hur Ehl i beyti seven bu insanlarin olulerine aglama hakki oldugunu savunur Halki hor gormemesini soyler Huseyin in yolda oldugunu ogrenen Ibn Ziyad istekli olmasa da Hur u ve ona guvenemedigi icin baska bir gorev icin hazirlanmis Omer bin Sad komutasindaki kalabalik bir askeri birligi Huseyin in uzerine gonderir Bu sirada Horasanli ve Huseyin in kiz kardesi Zeynep Huseyin i Kufe ye gitmekten vazgecirmeye calissa da ikna edemez Muslim ve cocuklari oldurulmustur Diger taraftan Huseyin Yezid e boyun egmeyecektir ve savas olacagini sanmadigini onlari ikna edebilecegini iyimser bir beklentisi oldugunu soyler Onlarin konaklamasini ve tek basina Kufe ye gidecegini soylediginde Huseyin i yalniz birakmayacaklarini soylerler Hur komutasindaki birlik biat istemek uzere Kerbela da Huseyin ve beraberindekilerinin yanina ulasir Bu sirada Hur karsisindaki kisilerin sayisindan on kat fazla savasciyla kusattigi icin vicdan muhasebesi yapmaktadir Ne geri donebilir ne de Huseyin e zarar vermek ister Huseyin i islam ulkesinde karisiklik cikmamasi icin biat etmeye ikna etmeye calisir fakat Huseyin kiliclari zalimlerin eline vererek kor sagir dilsiz keyif icinde yasanamayacagini soyler Halkin valilerce hakaretlere ugradigini meydanlardan baska kendilerini savunacak yerleri olmadigini soyler Hur e de emir kulu olup Hakkin kulu olmadigini Yuzunu Yezid e sirtini halkina dondugunu soyler Dini saltanat kilan saraylarinin cesmelerinden mazlum kani akan bir Yezid e biat etmeyecegini tekrarlar Suriye topraklarinda mescitlerin yanibasina saraylar dikildi Muslumanlar korkularindan dogru bildigini soyleyemez oldular Zindanlar haksizliga karsi durmaktan baska sucu olmayanlarla doldu ve hilafet degil Saltanat kurdular kendilerine Huseyin komutan Hur e uzak yoldan geldigini icecek sulari olup olmadigini sorar Hur olmadigini soylediginde su verir Zaten kendi icinde kararsizlik yasayan Hur bu davranistan etkilenir Huseyin Hur u ikna etse de baska bir komutanin uzerine gonderilecegini de tahmin eder Endise duymaya baslar Omer bin Sad ve Yezid hicbirine acimaz Omer komutayi devralir Huseyin artik olacaklari tahmin etmektedir Huseyin ve beraberindekilerin etrafi kusatildiktan sonra coluk cocuk hasta gunlerce ac susuz birakilir Huseyin uzuntu icindedir Su yollari kapatilir Amaclari Huseyin ve beraberindekilerinin kayitsiz sartsiz teslim olmalarini saglamaktir fakat onlar akibetlerini bilseler de mucadeleden vazgecmezler Gunler gecer Sonunda saldiri emri gelir Huseyin Omer le konusmaya gider Onu ikna etmeye calisir Omer bunun kendisinin gorevi oldugunu ve Huseyin in biat etmesini Halifeye bagli birlik olmalarini ister Huseyin bir birlik olmadigini servetlerine servet katmak icin insanlari birbirine bogazlattiklarini karsi cikanlara iskence yapan olduren cikarcilar surusu olduklarini haykirir ve zalime biat edip susarak zulme ortak olmayacagini soyler Omer artik ya biat etmesi ya da savasmasini soyler Hur yetmis kisiye yedi bin kisi olduklarini soyleyerek karsi cikar ve Huseyin in tarafina gecip biat eder Onun icin savasir Once tek tek mucadeleyle gecen direniste Huseyin in yoldaslari oklarla kiliclarla oldurulmeye baslanir Huseyin in yegeni Kasim da savasmaya gidecegini soyler Huseyin in kardesi Zeynep Huseyin e Kasim in Huseyin in kizi Fatma yi sevdigini soylemistir Huseyin de olmeden once bu iki genci cagirip konusur ve birbirlerine kavusmalari icin nikahlarini kiyar Ertesi gun Kasim savasa katilir Tum catismalar sonunda kundaktaki hasta oglu Ali Asker oklarla vurulur Kardesi Abbas yegeni Kasim Hur akrabalari bebek cocuk yasli demeden birer birer Huseyin in gozu onunde oldurulur En son da Huseyin sevenlerine son sozlerini soyler Ok ve mizraklarla kusatilir Oldurulur Yazim sureci ve analiziAli Berktay Kerbela Oyun metni kitap kapagi Oyunun yazari Ali Berktay esi ve oyunun yonetmeni Ayse Emel Mesci Tuncel Kurtiz le kurduklari halk oyunculari tiyatro toplulugunda Isvec ve Fransa da 14 yil tiyatro yapti Turkiye cografyasi ve Orta Asya kulturune odaklandi Bu kulturlerin geleneklerini oyunlara nasil aktaracaklarini uzun sure arastirdi Islam kulturu ve tasavvuf Ayse Emel Mesci nin ilgisini cok cekiyordu Bu tarihin altinda ne oldugunu merak etti Sema ogrenmek istedi Bu sure zarfinda bir dervisle tanisip tasavvuf konusunda kendisinden bilgi aldi Dervis bir gun kendisine bir neyzenle beraber gelip Fuzuli nin Hadikatu s Sueda Saadete Ermislerin Bahcesi kitabini getirdi Bu senin vazifen sahneye tasiyacaksin dediler Mesci kitabi o gece okudu ve cok etkilendi Sonrasinda oyunun yazari esi Ali Berktay a Sen Kerbela yi yazacaksin ben de yonetecegim Bu bizim gorevimiz dedi ve Kerbela oyunu bu sekilde yazildi Ali Berktay oyunu yazma asamasinda yazar arastirmaci ve hukukcu bilim insani Metin And dan da yardim aldi Onun taziyeler ile ilgili calismalarindan yararlandi Yaklasik bir bucuk yillik bir calisma sonucunda Kerbela metni ortaya cikti Yazar cevirmen sinema ve tiyatro oyuncusu Ali Berktay Kerbela Olayi ndan guncel pek cok gondermesi olan bir oyun ortaya cikartti Berktay oyunu daha cok taziye ile modern tragedya arasinda bir yere oturtmaya calisti Olayi sadece Siilerin kinadigi bir vukuat olarak degil aslinda Sunni ve Sii dunyasini birlestiren bir unsur olarak ele aldi Tum Muslumanlarin Huseyin bin Ali in katledilmesini trajik bir olay olarak hatirladiklarini basta Yezid olmak uzere katliamda payi olanlari lanetlediklerini anlatti fakat Kerbela olayini bu oranda basit sadece aci ve huzunlendiren bir olay olarak ele almadi Huseyin i haksizliga karsi cikmanin simgesi olarak one cikartti Olayi zulumlere bir baskaldiris olarak tanimladi Nasil ki Yezid her kotulugun kurnazligin zulmun sembolu ise Imam Huseyin karakterini de mazlumlarin ezilmislerin yalin ayaklilarin umudu olarak cizdi Oyunda Huseyin ruyasinda gordugu annesi Fatma ya Nasil anlatsam bu iktidar sorunu degil artik insanligimi koruyabilme savasi Baris yapmak kimi zaman savasmaktan cok daha zor bir zanaat gibi sozlerle icinde bulundugu durumu Zulme isyan etmek insanim diyenin boyun borcudur sozleriyle haksizlik ve zulme karsi verdigi mucadeleyi Parcalanmis demiri bile onarmanin yolu var ama parcalanmis insanlari yeniden birlestirmek olanaksiz sozleriyle durumun bicareligini ifade etmektedir Oyun 1995 te baslayan ve bir bucuk yil suren arastirma ve yazim sureci sonunda Bakirkoy Belediyesi nin duzenledigi bir yarismaya gonderildi ve buyuk odulu kazandi 1996 da Mitos Boyut Yayinevi tarafindan kitap olarak basildi Duyulan tepki ve direnis ruhu ise oyunun yonetmeni Ayse Emel Mesci tarafindan sahneye aktarildi Turu ve sahnelenisiYontem olarak Antik Yunan ve William Shakespeare trajedilerinden yola cikan taziye ile ilgili calismalardan yararlanan Ali Berktay taziye bicimini de icinde barindiran bir buyuk Islam tragedyasini oyunlastirdi ve taziye ile modern tragedya arasinda bir yere oturtmaya calisti Kerbela Islam tarihinin onemli bir olayiyla Turkiye gercekleri arasinda paralellik kuran gorsel efektleri doneme hakim metni koreografisi kostumleri ve etkileyici muzikleriyle siirsel ve destansi bir oyundur Tarihle efsanenin ic ice gectigi kulturel bir odak noktasidir Kerbela Islamiyet in kurulusunda var olan demokratik ogelerin yok edilmesine hilafetin saltanatlasip Dogu nun klasik devlet yapilanmasina nemrutlasmasina ve seriatin bu saltanat devlet anlayisinin resmi doktrini haline gelmesine din kisvesi arkasinda inanclarin yerini cikarlarin almasina duyulan tepkinin zulme haksizliga baskaldirinin hikayesi kardesligin sevginin askin ama aslinda bir direnisin oykusudur Ayse Emel Mesci oyunda aciyi ve huznu danslarla rituellerle agitlarla anlatmistir Oyuna orkestra koro ve solo baglama eslik etmektedir Her sahnenin duygusal ve dusunsel derinligine uygun gorsel ve isitsel efektler kullanilmistir GosterimleriAnkara Devlet Tiyatrosu Ilk olarak 2009 da Ankara Devlet Tiyatrosu nda yuz kisilik ekiple sahnelenmeye baslandi ve bes yil boyunca Ankara Devlet Tiyatrosu nda kapali gise olarak sahnelendi Oyun Ankara Devlet Tiyatrosu nda sahnelendigi donemde bazi siyasi konularla iliskilendirilmeye calisilmis tartismalara yol acmistir Kapali gise oynayip politik cevre tarafindan cok begenildigi donem de olmus ardindan MEB burokratlarinca oyunun uygunsuz bulundugu bu sebeple ogretmenler gununde sahnelenecek oyuna seksenbir ilden gelen ogretmenlerle birlikte izlenecek oyun icin bakanin oyunu izlemekten son anda vazgectigi iddia edilmistir Bu iddia karsisinda ise MEB yetkilileri ise boyle bir durum olmadigini sayinin yetersiz olmasi sebebiyle oyunun gosteriminin yapilmadigini savunmuslardir Ankara Devlet Tiyatrosu sahnelemesinde Huseyin karakterini canlandiran basrol oyuncusu Erdinc Gulener bir soylesisinde oyunun bir sahnesinde uc oyun boyunca bir kelebek gordugunu oyunda da seyircilerin arasinda yukarlarda bir yerlerde bir siluet olarak Huseyin i gordugunu soylemistir Istanbul Sehir Tiyatrolari 2014 te Istanbul Sehir Tiyatrolari Genel Muduru ve oyuncu Erhan Yazicioglu Istanbul Sehir Tiyatrolari nin 100 yilini bu oyunla kutlamak istemis sehir tiyatrolarinin 100 yil oyunu olarak repertuvara almistir Istanbul Sehir Tiyatrolari nca sahnelenen oyunun suresi iki saat kirkbes dakikadir 2014 te Kerbela nin Istanbul Sehir Tiyatrolari ndaki galasi Muharrem Ayi nin 10 gununde Harbiye Muhsin Ertugrul Sahnesi nde yapildi ve oyunun perde arasinda konuklara asure ikram edildi Oyunda olaylarin merkezinde bulunan Imam Huseyin rolu tiyatro elestirmenlerinden ovgu alan oyuncu Burak Davutoglu tarafindan sahnelenmektedir Izmir Devlet Opera ve Balesi Oyun 2014 te ayni zamanda Izmir Opera ve Balesi nde Mehmet Balkan koreografisi ile Lale Balkan tarafindan bale gosterisi olarak sahneye uyarlanmistir Kadrosu 2014 2015 Istanbul Sehir Tiyatrolari sahnelemesi Teknik kadro Yazan Ali Berktay Yonetmen Ayse Emel Mesci Yonetmen yardimcisi Cem Baza Ceren Hacimuratoglu Goksel Arslan Ugur Dilbaz Mehmet Soner Dinc Sahne tasarimi Cem Yilmazer Kostum tasarimi Isik tasarimi Cem Yilmazer Muzik Tahsin Incirci Efekt Ses duzeni Metin KucukyilmazOyuncular Asli Ongoren Burak Davutoglu Ibrahim Can Savas Barutcu Baslica karakterler Karakter Oyuncu RoluAnlatici Asli OngorenHuseyin Burak Davutoglu Islam peygamberi Muhammed in torunuMuaviye Iskender Bagcilar Islam Devleti nin Ali den sonraki halifesiYezid Bora Seckin Muaviye den sonra zorla tahta gecen ogluOmer ibn Sad Fahri Kincir Rey ValisiFatma Ana Meric Benlioglu Huseyin in annesiKasim Nazif Ugur Tan Huseyin in yegeni Hasan in ogluHasan Umit Bulent Dincer Huseyin in kardesiZeynep Meric Benlioglu Huseyin in kardesiHur Emre Narci Huseyin i kusatan sonradan Huseyin e biat eden komutanSakine Nilay Bag Huseyin in kiziGoruntulerHuseyin dusunmus ve kararini vermistir Kufe ye amcasinin oglu Muslim bin Akil i gonderecektir Ibn Ziyad once halki tehdit edip korkutur ardindan zulme isyan ettigini soyleyen Muslim i halki halifeye karsi kiskirtmakla suclar ve yakalatip basi kilicla govdesinden ayrilip Kufe sokaklarinda halka gosterilir Huseyin ve beraberindekilerin etrafi kusatildiktan sonra coluk cocuk hasta gunlerce ac susuz birakilir Huseyin uzuntu icindedir Once tek tek mucadeleyle gecen direniste Huseyin in yoldaslari birer birer Huseyin in gozu onunde oldurulur En son da Huseyin sevenlerine son sozlerini soyler Ok ve mizraklarla kusatilip oldurulur TepkilerTiyatro elestirmeni Ustun Akmen kose yazisinda oyuncu kadrosunu tumuyle iyi ve yaratici buldugunu belirtti Basrol oyuncularindan Burak Davutoglu nun Huseyin in icsel guzelligini su yuzune pek guzel cikarttigi anlatici Asli Ongoren in ise anlaticiya govdesel hayat buldurmakla birlikte karakteri ayni zamanda guzel zarif yankili ve rengarenk kildigi yorumunu yapti Muzik ve orkestranin atmosfer yaratmadaki basarili oldugunu isik tasariminin da oyuncu ve dekora destek oldugunu kostumlerdeki renk secimini de etkileyici buldugunu belirtti Dusuncelerini Oyundan cikarken porsumus muhalefetimizi felc edilmis direnme baskaldirma yetenegimizi ancak Kerbela olayi uzerinden onarabilecegimizi anladim Gunumuzun Yezitlerini ya da Yezitlesenlerini yok etmemiz icin Berktay a ve Mesci ye tesekkur etmemiz gerektigine inandim Ben yanmasam Sen yanmasan Biz yanmasak i andim seklinde ifade etti Tiyatro Elestirmenler Birligi web sitesindeki yazisinda elestirmen oyun metninin siirsel gucunun diyaloglardaki mukemmel akis ve matematiginin dikkat cektigini yazdi Oyunda gecen Kokleri saglam ama dallari kurumus agac gibi metaforlarin metne guc verdigini belirtti Oyun metninde gecen bazi sozlerin dunyanin herhangi bir yeri ve zamaninda haksiz yonetimlere karsi mucadele edenlerin sesi niteliginde oldugunu yazdi Tek tek dekorda kostumde isikta muzikteki basarilardan soz edilebilir ancak soz edilmesi gereken sey bunlarin bir araya gelislerinde ortaya cikan sihirdir yorumunda bulundu Anlatici Asli Ongoren in metnin her harfini olaganustu akil dolu bir oyunculukla yorumladigini Role nasil mesafe konulur karsitlik ve taraflilik bir oyuncunun yuzu ve bedeninde nasil hayat bulur bir oyuncunun sesi sahnedeki debiyi nasil arttirir onu hayranlik verici bir selaleye nasil donusturur oyuncunun rolune dair dramaturjisi nasil olmalidir sahnede atilan her kucuk adimin bile oyuna katkisi nasil olur un dersini verdigini soyledi Tiyatro elestirmenlerinden isik tasariminin oyuna olan katkilarinin altini cizerek oyunun sahnelenisiyle ilgili yaptigi yorumda ise anlatici Asli Ongoren ve Huseyin basrolundeki Burak Davutoglu disindaki oyuncularin oyunun trajedisini yeterince yansitamadigini yazdi Asli Ongoren in anlaticiyi salt bir kuruluktan koparip oyunun dram kismini sesiyle bezeyerek verdigini Burak Davutoglu nun ise durdugu yeri mesafesini cok dogru ayarladigini ve gereksiz abartilara kacmadan yerinde bir sakinlikle Huseyin i olmasi gerektigi gibi temsil ettigini belirtti Cumhuriyet gazetesi kose yazarlarindan Kerbela oyunun Islam tarihinin onemli bir olayiyla Turkiye nin bugunku gercekleri arasinda paralellik kuran siirsel ve destansi bir oyun oldugu zulme haksizliga baskaldirinin hikayesi kardesligin sevginin askin ama aslinda bir direnisin oykusu oldugunu dile getirmistir Oyunda kullanilan muzigin oldukca etkili aci dolu oldugunu belirtmistir Ayrica oyunda Huseyin rolundeki Burak Davutoglu nun yumusak ve akillarda kalacak oyunculuguyla dikkat cektiginin altini cizmistir Tiyatro Elestirmenleri Birligi uyesi yazar ve elestirmen Hayati Asilyazici kose yazisinda Ayse Emel Mesci nin Kerbela sahnelenis oyunculuk muzik sahne ve giysi tasarimiyla bir buyuk tiyatro olayi Kerbela bir tiyatro solenidir Her oyuncu rolunu basariyla oynuyor yorumunu yapti Kerbela olayina nesnel yaklasimla hic yan tutmadan oyunlastirildigini taziye oyunlarindan cok farkli buldugunu belirterek taziyeyi de icinde barindiran benzersiz bir yapit oldugunu yazdi Aday gosterildigi ve kazandigi odullerYil Odul Kategori Aday lar Sonuc Kaynak2014 2015 40 Ismet Kuntay Tiyatro Odulleri En Iyi Yapim Kazandi2014 2015 40 Ismet Kuntay Tiyatro Odulleri En Iyi Kadin Oyuncu Asli Ongoren Kazandi2014 2015 40 Ismet Kuntay Tiyatro Odulleri En Iyi Giysi Tasarimi Hale Eren Kazandi2014 2015 Ekin Yazin Dostlari Tiyatro Odulleri Yilin Oyunu Kazandi2014 2015 3 Yilin Yapimi Kazandi2014 2015 3 Yeni Tiyatro Dergisi Emek ve Basari Tiyatro Odulleri Yilin Yonetmeni Ayse Emel Mesci Kazandi2014 2015 3 Yeni Tiyatro Dergisi Emek ve Basari Tiyatro Odulleri Yilin Kostum Tasarimcisi Hale Eren Kazandi2014 2015 19 Afife Tiyatro Odulleri Yilin En Basarili Giysi Tasarimi Hale Eren Adaylik2014 2015 19 Afife Tiyatro Odulleri Yilin En Basarili Sahne Muzigi Tahsin Incirci Adaylik2009 2010 En Iyi Yazar Ali Berktay Kazandi2009 2010 Sanat Kurumu En Iyi Kadin Oyuncu Rengin Samurcay Kazandi2009 2010 Sanat Kurumu Ovguye Deger Erkek Oyuncu Erdinc Gulener Kazandi2009 2010 Sanat Kurumu En Iyi Isik Tasarimi Yakup Cartik Kazandi2009 2010 Sanat Kurumu En Iyi Muzik Tahsin Incirci Kazandi2009 2010 1 Sadri Alisik Tiyatro Oyuncu Odulleri En Iyi Yapim Yonetmeni Ayse Emel Mesci Kazandi2009 2010 35 Ismet Kuntay Tiyatro Odulleri En Iyi Oyun Yazari Ali Berktay Kazandi2009 2010 35 Ismet Kuntay Tiyatro Odulleri En Iyi Yapim Kazandi2009 2010 35 Ismet Kuntay Tiyatro Odulleri En Iyi Yonetmen Ayse Emel Mesci Kazandi2009 2010 35 Ismet Kuntay Tiyatro Odulleri En Iyi Muzik Tahsin Incirci Kazandi2009 2010 X En Iyi Yapim Kazandi2009 2010 X Lions Tiyatro Odulleri En Iyi Isik Tasarimi Yakup Cartik KazandiKaynakca a b c Berktay Ali Kerbela Kerbela oyun 2 perde 1996 bas Mitos Boyut Yayinlari ISBN 9789758106097 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 52 adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme a b c d e tiyatronline com 21 Kasim 2015 1 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2015 a b c d e Colde susuz kalmak gibi Oznur Ogras Colak cumhuriyet com tr 21 Kasim 2015 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2015 ibb gov tr 18 Kasim 2015 22 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2015 a b semraunal 18 Kasim 2015 2 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Eylul 2015 a b c d zaman com tr 18 Kasim 2015 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2015 a b c d evrensel net 21 Kasim 2015 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2015 ucretsizetkinliklerrehberi com 21 Kasim 2015 4 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Eylul 2015 sehirtiyatrolari com 3 Aralik 2015 19 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2015 a b tiyatroelestirmenleribirligi org 25 Kasim 2015 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Kasim 2015 tiyatro KERBELA 20 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2016 evrensel net 21 Kasim 2015 2 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2015 Devlet Tiyatrosu nda Kerbela Acilimi sabah com tr 23 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yeni Sezonda Kacirilmayacak Oyunlar ntv com tr 11 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Kerbela Asure Gununde Sahnelendi milliyet com tr 21 Kasim 2015 12 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2015 Kerbela Uygunsuz Bulundu Cumhuriyet 13 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2016 Izmir Devlet Opera ve Balesi sahnelemesi 3 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2016 Izmir Devlet Opera ve Balesi nden Kerbela 5 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2016 tiyatronline com 27 Kasim 2015 27 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Kasim 2015 a b c 40 Ismet Kuntay Tiyatro Odulleri Aciklandi tiyatromerkezi com 21 Kasim 2015 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2015 sabah com tr 27 Kasim 2015 20 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Kasim 2015 a b c Sehir Tiyatrolari na Yeni Tiyatro Dergisi nden 7 Odul haberler com 21 Kasim 2015 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2015 a b 19 Afife Tiyatro Odulu adaylari aciklandi hurriyet com tr 21 Kasim 2015 21 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Kasim 2015 devtiyatro gov tr 21 Kasim 2015 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2015 a b c d Sanat Kurumu tiyatroda farkli olana odul verdi cumhuriyet com tr 21 Kasim 2015 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2015 Sadri Alisik odulleri sahiplerine torenle verildi cnnturk com 28 Kasim 2015 21 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2015 a b c d tiyatrodunyasi com 21 Kasim 2015 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2015 a b tiyatrodunyasi com 21 Kasim 2015 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2015 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kerbela oyun ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Sehir Tiyatrolari nda oyunun fragmani 10 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Burak Davutoglu TV roportaji6 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde