Aleksandır Stamboliyski (Bulgarca: Александър Стамболийски, 1 Mart 1879 - 14 Haziran 1923), 'nin başkanı. I. Dünya Savaşı'nda Alman yanlısı Kral Ferdinand'a karşı çıkarak İtilaf Devletleri'ni desteklemiş, savaştan sonra kurulan reformcu hükûmette başbakan olmuştur.
Aleksandır Stamboliyski Александър Стоименов Стамболийски | |
---|---|
Bulgaristan Başbakanı | |
Görev süresi 14 Ekim 1919 - 9 Haziran 1923 | |
Hükümdar | Ferdinand |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | Aleksandır Cankov |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 18 Haziran 1879 Pazarcık, Bulgaristan |
Ölüm | 14 Haziran 1923 (44 yaşında) Pazarcık, Bulgaristan |
Partisi |
Bir süre Almanya'da bir tarım okulunda öğrenim gördükten sonra gazeteciliğe başladı ve 1902'de, yeni kurulan 'nin yayın organının yönetimini üstlendi. Yaşamı boyunca köylülerin çıkarlarını savunan Stamboliyski, Bulgar Halk Çiftçi Birliği'nin başkanı olarak Meclis'e girdi. Kral Ferdinand'la süre giden anlaşmazlıklar, Bulgaristan'ın 1915'te Almanya'nın yanında I. Dünya Savaşı'na girmeye hazırlanması üzerine iyice keskinleşti. Stamboliyski Rusya'yı Slavların kurtarıcısı olarak gördüğü için İtilaf Devletleri'nin yanında yer alarak krala meydan okudu. Askeri mahkeme tarafından ömür boyu hapse mahkûm edildiyse de Eylül 1918'de serbest bırakıldı. Başlattığı ayaklanmayla Ferdinand'ı tahttan çekilmeye zorladı ve cumhuriyeti ilan etti. Ayaklanmanın bastırılmasına ve krallığın Ferdinand'ın oğlu Boris tarafından yeniden kurulmasına karşın, Ocak 1919'da hükûmet üyesi, aynı yıl ekimde de başbakan oldu. 27 Kasım 1919 tarihinde Bulgaristan'ın topraklarının önemli bir bölümünü kaybetmesine yol açan Neuilly Antlaşması'nı imzaladı. Buna karşın Mart 1920 seçimlerinde çoğunluğu kazandı. Sanayileşme ve kentleşme karşıtı güçlü eğilimler taşıyan Stamboliyski iktidarı, Bulgar nüfusunun yüzde 80'ini oluşturan köylülere toprak dağıttı. Halkın yargıya çok daha ucuz ve kolay ulaşmasını sağlayacak bir dizi reforma girişti. Köylü kooperatiflerini destekledi, oy hakkını yaygınlaştırdı ve yerel yönetimlerin yetkilerinin artırılması için çalıştı.
Neuilly Antlaşması'nın koşullarına titizlikle uyarak savaş tazminatlarının azaltılmasını sağladı. Çekoslovak ve Polonyalı köylü önderleriyle bağlar kurarak komünistlerin Kızıl Sendika Enternasyonali'ne (Profintern) karşı bir Yeşil Enternasyonal oluşturmaya çalıştıysa da bu girişiminden umduğunu bulamadı. Yugoslavya'yla ilişkileri düzeltmek ve bir Güney Slav Federasyonu kurmak amacıyla 1922 yılında Niş Antlaşması'nı imzaladı. 1923 seçimlerinden zaferle çıkmasına karşın, iç politikası, savaşa karşı oluşu, Yugoslavya'yla yakınlaşması ve halkın silahlandırılmasını savunması hem ordunun, hem de İç Makedon Devrimci Örgütü'nün (VMRO) ona cephe almasına yol açtı. 9 Haziran 1923'te askerî darbeyle devrildi ve doğduğu köyün yakınlarında yakalanarak idam edildi.
Kaynakça
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: | Bulgaristan Başbakanı 1919-1923 | Sonra gelen: Aleksandır Cankov |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aleksandir Stamboliyski Bulgarca Aleksandr Stambolijski 1 Mart 1879 14 Haziran 1923 nin baskani I Dunya Savasi nda Alman yanlisi Kral Ferdinand a karsi cikarak Itilaf Devletleri ni desteklemis savastan sonra kurulan reformcu hukumette basbakan olmustur Aleksandir Stamboliyski Aleksandr Stoimenov StambolijskiBulgaristan BasbakaniGorev suresi 14 Ekim 1919 9 Haziran 1923Hukumdar FerdinandYerine geldigiYerine gelen Aleksandir CankovKisisel bilgilerDogum 18 Haziran 1879 1879 06 18 Pazarcik BulgaristanOlum 14 Haziran 1923 44 yasinda Pazarcik BulgaristanPartisi Bir sure Almanya da bir tarim okulunda ogrenim gordukten sonra gazetecilige basladi ve 1902 de yeni kurulan nin yayin organinin yonetimini ustlendi Yasami boyunca koylulerin cikarlarini savunan Stamboliyski Bulgar Halk Ciftci Birligi nin baskani olarak Meclis e girdi Kral Ferdinand la sure giden anlasmazliklar Bulgaristan in 1915 te Almanya nin yaninda I Dunya Savasi na girmeye hazirlanmasi uzerine iyice keskinlesti Stamboliyski Rusya yi Slavlarin kurtaricisi olarak gordugu icin Itilaf Devletleri nin yaninda yer alarak krala meydan okudu Askeri mahkeme tarafindan omur boyu hapse mahkum edildiyse de Eylul 1918 de serbest birakildi Baslattigi ayaklanmayla Ferdinand i tahttan cekilmeye zorladi ve cumhuriyeti ilan etti Ayaklanmanin bastirilmasina ve kralligin Ferdinand in oglu Boris tarafindan yeniden kurulmasina karsin Ocak 1919 da hukumet uyesi ayni yil ekimde de basbakan oldu 27 Kasim 1919 tarihinde Bulgaristan in topraklarinin onemli bir bolumunu kaybetmesine yol acan Neuilly Antlasmasi ni imzaladi Buna karsin Mart 1920 secimlerinde cogunlugu kazandi Sanayilesme ve kentlesme karsiti guclu egilimler tasiyan Stamboliyski iktidari Bulgar nufusunun yuzde 80 ini olusturan koylulere toprak dagitti Halkin yargiya cok daha ucuz ve kolay ulasmasini saglayacak bir dizi reforma giristi Koylu kooperatiflerini destekledi oy hakkini yayginlastirdi ve yerel yonetimlerin yetkilerinin artirilmasi icin calisti Neuilly Antlasmasi nin kosullarina titizlikle uyarak savas tazminatlarinin azaltilmasini sagladi Cekoslovak ve Polonyali koylu onderleriyle baglar kurarak komunistlerin Kizil Sendika Enternasyonali ne Profintern karsi bir Yesil Enternasyonal olusturmaya calistiysa da bu girisiminden umdugunu bulamadi Yugoslavya yla iliskileri duzeltmek ve bir Guney Slav Federasyonu kurmak amaciyla 1922 yilinda Nis Antlasmasi ni imzaladi 1923 secimlerinden zaferle cikmasina karsin ic politikasi savasa karsi olusu Yugoslavya yla yakinlasmasi ve halkin silahlandirilmasini savunmasi hem ordunun hem de Ic Makedon Devrimci Orgutu nun VMRO ona cephe almasina yol acti 9 Haziran 1923 te askeri darbeyle devrildi ve dogdugu koyun yakinlarinda yakalanarak idam edildi KaynakcaSiyasi goreviOnce gelen Bulgaristan Basbakani 1919 1923 Sonra gelen Aleksandir Cankov