Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alel veya alelmorf, belirli bir özelliği belirleyen bir genin değişik (alternatif) hallerinden her biridir. Gen ve alel sözcüklerinin her ikisi de, belirli bir özelliğin kalıtsal faktörünü ifade eder. Alel sözcüğü, özellikle bir kromozomun bir lokusundaki iki ya da daha fazla seçenekli gen çeşidini anlatmak için kullanılır. Örneğin bir bezelyenin yuvarlak veya kırışık taneli olmasını belirleyen gen, yuvarlaklık aleli ve kırışıklık alelinden meydana gelir.
Kromozomlarda bulunan genler, "alel" denilen genlerden oluşmuş çiftler halinde bulunurlar. Her homolog kromozomda her karakter için genin işgal ettiği belli bir yer vardır. Buna lokus denir. Homolog (eş) kromozomların aynı lokuslarında yer alan, iki veya bazen daha çok sayıda alternatif karakterin genleri alel genler olarak bulunurlar.
Genlerde aynı karakteristik özelliği kodlayan fakat farklı kodlar taşıdığı için farklı özelliklerin ortaya çıkmasını sağlayan genlerden her biri aleldir.
Örneğin göz rengini belirleyen genin ela rengi ortaya çıkaran versiyonu ile kahverengi rengi ortaya çıkaran versiyonundan her biri aleldir. A kan grubu aleli ve B kan grubu alelini taşıyan bir birey "AB" kan grubuna sahip olur.
Eğer atalardan biri zıt özelliklerin birine, diğeri öbürüne sahipse, buna "Alelmorfik özellikler" denir.
Göz rengi örneğinde olduğu gibi, ela ve kahverengi renk, gözdeki alelmorfik bir renk özelliğidir. Her hücrede göz rengini denetleyen bir çift gen bulunur.
Gen çiftlerini benzer aleler şeklinde taşıyan bireylerde homozigot genotip, gen çiftlerini farklı aleler şeklinde taşıyan bireylerde ise, heterozigot genotip bulunur. Buna göre, AA ve aa genotipi sırayla, homozigot baskın ve homozigot çekinik; Aa genotipi ise heterozigottur. Herhangi bir özelliği oluşturan bir çift alelin bir üyesi söz konusu olduğu zaman, yalnızca homozigot genotipte fenotipik olarak kendini gösterilebilen alellere "çekinik (resesif) alel" denir. Diğer yandan heterozigot genotipte kendini gösteren alellere de "baskın (dominant) alel" adı verilir. Baskın ve çekinik alelleri göstermek için genellikle büyük ve küçük harfler kullanılır. İki benzer aleli taşıyanlar (AA veya gg), "homozigot"; farklı aleli taşıyanlar, (Aa) "heterozigot" olarak isimlendirilir.
Örneğin; AA homozigot baskın, aa homozigot çekinik ve Aa heterozigotdur.
Bütün genlerin tek tek toplamı ve bütün kromozom seti o canlının "genomu" şeklinde tarif edilir.
Kaynakça
- ^ Allele 15 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . biology.about.com
Ayrıca bakınız
- Gen
- Genler ve aleller
- (kalıtım birimleri)
Dış bağlantılar
- alfred.med-aleller 2 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alel veya alelmorf belirli bir ozelligi belirleyen bir genin degisik alternatif hallerinden her biridir Gen ve alel sozcuklerinin her ikisi de belirli bir ozelligin kalitsal faktorunu ifade eder Alel sozcugu ozellikle bir kromozomun bir lokusundaki iki ya da daha fazla secenekli gen cesidini anlatmak icin kullanilir Ornegin bir bezelyenin yuvarlak veya kirisik taneli olmasini belirleyen gen yuvarlaklik aleli ve kirisiklik alelinden meydana gelir Goz rengi ve iceren birden fazla genin etkiledigi kalitsal bir ozelliktir Birden fazla genin etkilesimi ve bu genlerin bireyler arasindaki farkliligi aleller kisinin goz rengi fenotipinin belirlenmesinde rol oynar Genlerden kromozomlara ve genoma Kromozomlarda bulunan genler alel denilen genlerden olusmus ciftler halinde bulunurlar Her homolog kromozomda her karakter icin genin isgal ettigi belli bir yer vardir Buna lokus denir Homolog es kromozomlarin ayni lokuslarinda yer alan iki veya bazen daha cok sayida alternatif karakterin genleri alel genler olarak bulunurlar Genlerde ayni karakteristik ozelligi kodlayan fakat farkli kodlar tasidigi icin farkli ozelliklerin ortaya cikmasini saglayan genlerden her biri aleldir Ornegin goz rengini belirleyen genin ela rengi ortaya cikaran versiyonu ile kahverengi rengi ortaya cikaran versiyonundan her biri aleldir A kan grubu aleli ve B kan grubu alelini tasiyan bir birey AB kan grubuna sahip olur Eger atalardan biri zit ozelliklerin birine digeri oburune sahipse buna Alelmorfik ozellikler denir Goz rengi orneginde oldugu gibi ela ve kahverengi renk gozdeki alelmorfik bir renk ozelligidir Her hucrede goz rengini denetleyen bir cift gen bulunur Gen ciftlerini benzer aleler seklinde tasiyan bireylerde homozigot genotip gen ciftlerini farkli aleler seklinde tasiyan bireylerde ise heterozigot genotip bulunur Buna gore AA ve aa genotipi sirayla homozigot baskin ve homozigot cekinik Aa genotipi ise heterozigottur Herhangi bir ozelligi olusturan bir cift alelin bir uyesi soz konusu oldugu zaman yalnizca homozigot genotipte fenotipik olarak kendini gosterilebilen alellere cekinik resesif alel denir Diger yandan heterozigot genotipte kendini gosteren alellere de baskin dominant alel adi verilir Baskin ve cekinik alelleri gostermek icin genellikle buyuk ve kucuk harfler kullanilir Iki benzer aleli tasiyanlar AA veya gg homozigot farkli aleli tasiyanlar Aa heterozigot olarak isimlendirilir Ornegin AA homozigot baskin aa homozigot cekinik ve Aa heterozigotdur Butun genlerin tek tek toplami ve butun kromozom seti o canlinin genomu seklinde tarif edilir Kaynakca Allele 15 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde biology about comAyrica bakinizGen Genler ve aleller kalitim birimleri Dis baglantilaralfred med aleller 2 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde