Ali Ufkî Bey, (Wojciech Bobowski) Klasik Türk musikisi bestekârı, , müzikolog ve "Mecmua-i Sâz ü Söz" adlı nota ve güfte mecmuasının müellifi, Kitâb-ı Mukaddes'i Türkçeye ilk çeviren mütercimdir.
Ali Ufkî Bey | |
---|---|
Ali Ufkî Bey (Wojciech Bobowski) | |
Genel bilgiler | |
Diğer adları | Santurî Ali Ufki |
Doğum | Wojciech Bobowski 1610 , Lehistan-Litvanya Birliği |
Ölüm | 1675 (64-65 yaşlarında) |
Meslekler | Bestekâr, santûrî ve müzikolog |
Çalgılar | Santur |
Hayatı
Doğum adı ile Wojciech Bobowski, Leh kökenli bir ailenin çocuğu olarak 1610 yılında Gorlice yakınlarındaki 'da doğmuştur. Protestan bir ailede büyümüş ve kariyerine kilise müzisyeni olarak başlamıştır.
Esir edilişi ve İstanbul'daki ilk yılları ile ilgili farklı bilgiler mevcuttur. Kırım Hanlığı ordusu tarafından bir savaşta esir alınmış ve İstanbul'a gönderilmiştir. Daha sonra Müslüman olarak "Ali Ufkî" adını almış ve Enderun'da eğitim gördükten sonra sarayda, hanende olarak ve tercüme odasında çeşitli görev yaptı. Claes Nicholas Ralamb, 1657’de bizzat kendisinden dinlediğini belirterek onun 1645’te Venedikliler’le yapılan savaşta Osmanlılar’a esir düştüğünü, sarayda Enderun’a alınarak yetiştirildiğini ve burada on yıl hânendelik yaptıktan sonra padişah tarafından âzat edilerek sipahi ulûfesi aldığını nakletmektedir. Polonya kaynaklarına dayanan Franz Babinger ise önce sarayda esir olarak çalıştığını, adını belirtmediği bir Türk asilzadesinin hizmetine girdiğini, bir müddet sonra da âzat edildiğini yazmaktadır.
Çeşitli Türk sazlarını ve bilhassa "" olarak anılacak derecede santûr çalmayı öğrendi. Kendisine "Bey" unvanı verildi. Eserlerinde kendisinden daima "Ali Ufkî Bey" olarak bahsetmektedir. Bir rivayete göre 1676 yılında, bir başka ve daha kuvvetli rivayete göre ise 1685 yılında öldü. Ali Ufki Bey III. Murat'ın yazdığı "uyan ey gözlerim gafletten uyan" güfteleri ile başlayan eserini de bestelemiştir.[] Sarayda mütercim, hazinedâr ve bestekâr olarak hizmet vermiştir. Lehçenin yanı sıra Türkçe, Arapça, Fransızca, Almanca, Yunanca, İbranice, İtalyanca ve Latin dilleriyle birlikte 16 dil bilmekteydi.[]
Ölümü ile ilgili bilgiler farklılık arz etmekte olup, hayatının büyük bölümünü geçirdiği İstanbul'da öldüğü kesin olarak bilinmemekte, ölüm tarihi konusunda ise çeşitli kaynaklarda 1672, 1675, 1676 veya 1680 tarihleri gösterilmektedir.
Eserleri
Çevirileri
Kitâb-ı Mukaddes
Ali Ufki Bey, dini meselelerle derinden ilgileniyordu. Anglikan ilm-i hâl'ini Osmanlı Türkçesine çevirmiştir. En büyük başarılarından biri Kitâb-ı Mukaddes'i Türkçeye çevirmesidir.
Mezmurlar
Kitâb-ı Mukaddes'in Mezmurlar kısmını Osmanlı Türkçesine çevirmiş ve melodilerini de Türk musikisine adapte etmeye çalışmıştır. 1665 yılında yayımlanmıştır.
Diğer eserleri
1666 yılında Osmanlı Türkçesi ile ilgili bir gramer kitabı yayımlamıştır.
Kaynakça
- ^ TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 2, sayfa: 456
- ^ Türkmen, Fikret; Küçükebe, Hande Devrim. "Turkish Folk Poetry and Folk Music in Mecmuâ-i Sâz U Söz By Ali Ufkî Bey (Albert Bobowski)". Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi. Türk Dil Kurumu Yayınları. s. 259.
- ^ Faroqhi, S.(2000).Subjects of the Sultan: Culture and Daily Life in the Ottoman Empire pg. 92,London:I.B.Tauris,
- ^ a b Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 2. cilt, s. 456.
- ^ Neudecker H., “Wojciech Bobowski and his Turkish grammar (1666): a dragoman and musician at the court of sultan Mehmed iv”, Dutch Studies-Near Eastern Languages and Literatures 2 (1996) 169–92; Bodleian Library, University of Oxford, 19–26
- Behar, Cem. Ali Ufki ve Mezmurlar. Pan Yayıncılık, İstanbul, 2000, ISBN : 9789757652067.
- Neudecker, H. (1996). "Wojciech Bobowski and his Turkish grammar (1666)". Dutch Studies in Near Eastern Languages and Literatures, 2, pp. 169–192.
- Neudecker, H. (2000). "Ordinal numbers in Bobowski’s Turkish Bible translation (1662–1664)." Folia Orientalia, 36, pp. 219–225.
- Bakalarz,A. (2005). "Polaków odkrywanie Arabii Saudyjskiej", Księgarnia Akademicka, University of Michigan, str. 57–62, .
- F.Siarczyński, Wiadomość o Woyciechu Jaxie z Bobowej, "Czasopisma Naukowego Księgozbioru Ossolińskich", 1/1, Lwów 1828.
- Florczak, Joanna, “17. Yüzyıl İstanbul’unda Çok Kültürlülük ve Bilgi Aktarımı”, Toplumsal Tarih Dergisi, s. 252, Aralık 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ali Ufki Bey Wojciech Bobowski Klasik Turk musikisi bestekari muzikolog ve Mecmua i Saz u Soz adli nota ve gufte mecmuasinin muellifi Kitab i Mukaddes i Turkceye ilk ceviren mutercimdir Ali Ufki BeyAli Ufki Bey Wojciech Bobowski Genel bilgilerDiger adlariSanturi Ali UfkiDogumWojciech Bobowski 1610 Lehistan Litvanya BirligiOlum1675 64 65 yaslarinda MesleklerBestekar santuri ve muzikologCalgilarSanturHayatiDogum adi ile Wojciech Bobowski Leh kokenli bir ailenin cocugu olarak 1610 yilinda Gorlice yakinlarindaki da dogmustur Protestan bir ailede buyumus ve kariyerine kilise muzisyeni olarak baslamistir Esir edilisi ve Istanbul daki ilk yillari ile ilgili farkli bilgiler mevcuttur Kirim Hanligi ordusu tarafindan bir savasta esir alinmis ve Istanbul a gonderilmistir Daha sonra Musluman olarak Ali Ufki adini almis ve Enderun da egitim gordukten sonra sarayda hanende olarak ve tercume odasinda cesitli gorev yapti Claes Nicholas Ralamb 1657 de bizzat kendisinden dinledigini belirterek onun 1645 te Venedikliler le yapilan savasta Osmanlilar a esir dustugunu sarayda Enderun a alinarak yetistirildigini ve burada on yil hanendelik yaptiktan sonra padisah tarafindan azat edilerek sipahi ulufesi aldigini nakletmektedir Polonya kaynaklarina dayanan Franz Babinger ise once sarayda esir olarak calistigini adini belirtmedigi bir Turk asilzadesinin hizmetine girdigini bir muddet sonra da azat edildigini yazmaktadir Cesitli Turk sazlarini ve bilhassa olarak anilacak derecede santur calmayi ogrendi Kendisine Bey unvani verildi Eserlerinde kendisinden daima Ali Ufki Bey olarak bahsetmektedir Bir rivayete gore 1676 yilinda bir baska ve daha kuvvetli rivayete gore ise 1685 yilinda oldu Ali Ufki Bey III Murat in yazdigi uyan ey gozlerim gafletten uyan gufteleri ile baslayan eserini de bestelemistir kaynak belirtilmeli Sarayda mutercim hazinedar ve bestekar olarak hizmet vermistir Lehcenin yani sira Turkce Arapca Fransizca Almanca Yunanca Ibranice Italyanca ve Latin dilleriyle birlikte 16 dil bilmekteydi kaynak belirtilmeli Olumu ile ilgili bilgiler farklilik arz etmekte olup hayatinin buyuk bolumunu gecirdigi Istanbul da oldugu kesin olarak bilinmemekte olum tarihi konusunda ise cesitli kaynaklarda 1672 1675 1676 veya 1680 tarihleri gosterilmektedir EserleriCevirileri Kitab i Mukaddes Ali Ufki Bey dini meselelerle derinden ilgileniyordu Anglikan ilm i hal ini Osmanli Turkcesine cevirmistir En buyuk basarilarindan biri Kitab i Mukaddes i Turkceye cevirmesidir Mezmurlar Kitab i Mukaddes in Mezmurlar kismini Osmanli Turkcesine cevirmis ve melodilerini de Turk musikisine adapte etmeye calismistir 1665 yilinda yayimlanmistir Diger eserleri 1666 yilinda Osmanli Turkcesi ile ilgili bir gramer kitabi yayimlamistir Kaynakca TDV Islam Ansiklopedisi cilt 2 sayfa 456 Turkmen Fikret Kucukebe Hande Devrim Turkish Folk Poetry and Folk Music in Mecmua i Saz U Soz By Ali Ufki Bey Albert Bobowski Turk Dunyasi Dil ve Edebiyat Dergisi Turk Dil Kurumu Yayinlari s 259 Faroqhi S 2000 Subjects of the Sultan Culture and Daily Life in the Ottoman Empire pg 92 London I B Tauris ISBN 9781850437604 a b Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi 2 cilt s 456 Neudecker H Wojciech Bobowski and his Turkish grammar 1666 a dragoman and musician at the court of sultan Mehmed iv Dutch Studies Near Eastern Languages and Literatures 2 1996 169 92 Bodleian Library University of Oxford 19 26 Behar Cem Ali Ufki ve Mezmurlar Pan Yayincilik Istanbul 2000 ISBN 9789757652067 Neudecker H 1996 Wojciech Bobowski and his Turkish grammar 1666 Dutch Studies in Near Eastern Languages and Literatures 2 pp 169 192 Neudecker H 2000 Ordinal numbers in Bobowski s Turkish Bible translation 1662 1664 Folia Orientalia 36 pp 219 225 Bakalarz A 2005 Polakow odkrywanie Arabii Saudyjskiej Ksiegarnia Akademicka University of Michigan str 57 62 ISBN 9788371887987 F Siarczynski Wiadomosc o Woyciechu Jaxie z Bobowej Czasopisma Naukowego Ksiegozbioru Ossolinskich 1 1 Lwow 1828 Florczak Joanna 17 Yuzyil Istanbul unda Cok Kulturluluk ve Bilgi Aktarimi Toplumsal Tarih Dergisi s 252 Aralik 2014