Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ali Şükrü Bey (1884; Beşikdüzü, Trabzon - 27 Mart 1923, Ankara), Türk asker, gazeteci ve siyasetçi.
| Ali Şükrü Bey | |
|---|---|
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 1. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 23 Nisan 1920 - 15 Nisan 1923 | |
| Seçim bölgesi | 1920 – Trabzon |
| Meclis-i Mebûsan 6. Dönem Mebusu | |
| Görev süresi 12 Ocak 1920 - 18 Mart 1920 | |
| Seçim bölgesi | 1919 – Trabzon |
| Donanma Cemiyeti 2. Başkanı | |
| Görev süresi 1909-1920 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1884 Beşikdüzü, Trabzon, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 27 Mart 1923 (38-39 yaşlarında) Ankara, Türkiye |
| Vatandaşlığı |  Osmanlı İmparatorluğu,  Türkiye |
| Partisi | İkinci Grup |
| Bitirdiği okul | Bahriye Mektebi |
| Mesleği | Asker, gazeteci, siyasetçi |
| Dini | Sünni İslam |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı | Osmanlı İmparatorluğu |
| Hizmet yılları | 1904-1920 |
| Rütbesi | Yüzbaşı |
Osmanlı Meclis-i Mebûsan 6. dönem milletvekili ve TBMM 1. dönem Trabzon milletvekili olarak yer aldı; 1. TBMM'de Mustafa Kemal Paşa'ya karşı en sert muhalefeti ortaya koyan milletvekili olarak tanındı. 1923'te bir suikast sonucu öldürüldü. Öldürülmesi, Türkiye'nin ilk siyasi suikastlarından biri olarak bilinir.
Hayatı
Ali Şükrü Bey, Trabzonlu olup 1884 yılında Beşikdüzü'ne bağlı Denizli köyünde doğmuştur. Babası mütekaid Bahriye kolağası (önyüzbaşı veya kıdemli yüzbaşı) Hacı Hafız Ahmet Kaptan'dır. Aileleri mahallen "Reisoğulları" namıyla meşhurdur.
Heybeliada'da bulunan Bahriye Mektebi'nde öğrenim gördü. Okulu 1904 yılından tamamladı ve bahriye erkan-ı harp subayı oldu. 1909 yılında kurulan Donanma-yı Osmanî Muavenet-i Milliye Cemiyeti'nin kurucularından birisi oldu ve bir süre ikinci başkanlık görevini üstlendi. Cemiyetin Osmanlı donanması için almak istediği nakliye gemilerini almak üzere Liverpool'a gönderildiğinde eğitimini tamamladı ve çok iyi düzeyde İngilizce öğrendi. İngiltere'de bulunduğu dönemde Türkiye aleyhine yapılan propagandalara karşı çalıştı; Liverpool Times gazetesinde çeşitli makaleleri yayımlandı.
Siyasete atılması
Yüzbaşı rütbesinde iken askerlikten istifa edip siyasete atılmaya karar verdi. İttihat ve Terakki aleyhtarı görüşlere sahipti. 1920'de Osmanlı Meclis-i Mebûsan'ında Trabzon mebusu seçildi. İstanbul'un işgalinden sonra Meclis-i Mebusan'ın kendini feshetmesi üzerine Ankara'ya giderek ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne Trabzon milletvekili olarak girdi.
TBMM vekilliği
Ali Şükrü Bey, TBMM'ye girişinden hemen sonra, halkın Millî Mücadele'ye inandırılması ve düşman propagandalarının etkisiz hale getirilmesi amacıyla meclis tarafından oluşturulan İrşad Encümeni'ne katıldı ve bu encümenin bir üyesi olarak civar illeri gezdi.
Muhafazakâr bir yapıda olan Ali Şükrü Bey mecliste, Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğindeki Birinci Grup'a muhalif milletvekillerinin toplandığı İkinci Grup'un liderlerinden biri oldu. 28 Nisan 1920’de içki yasağı konusunda meclise yasa teklifi verdi ve yasalaşması için büyük çaba sarf etti.
İkinci grubun görüşlerini açıklamak ve yaymak üzere Mustafa Kemal Paşa'nın Hâkimiyet-i Milliye gazetesine karşı gazetesini yayımlamaya başladı. 68 sayı çıkabilen gazetenin hemen hemen tüm başyazılarını Ali Şükrü Bey yazdı.Lozan görüşmelerinden sonra yapılan meclis oturumlarında; İsmet Paşa'nın hariciyeci olmadığı için Lozan'da acemice işler yaptığını ve TBMM'nin kendisine verdiği yetki sınırlarının dışına çıkarak müzakereleri sürdürdüğünü savundu. Lozan'da devam eden müzakerelerin durumu hakkında TBMM'ye açıklanan resmi bilgiler ile dış kaynaklı haberler arasında çelişkileri dile getirdi.
27 Mart 1923 günü ortadan kaybolmuş, iki gün sonra kardeşi Şevket (Doruker) Bey tarafından hükûmete bildirilmiş, üç gün sonra da cesedi bulunmuştur. Hükûmet, olayın failinin Gazi Milis Yarbay Topal Osman Ağa olduğuna hükmetmiş ve Ağa'yı tutuklamak üzere hareket geçmiştir. Nihayetinde Osman Ağa, yaralı bir şekilde tevkif edilmiş bir halde iken Meclis'in idam kararı sebebiyle Ulus Meydanı'nda başı olmadan ayaklarından asılmıştır. Ali Şükrü Bey'in cenazesi Hacı Bayram Camii'nde cenaze namazının ardından Trabzon'a gönderilmiş ve Boztepe'de defnedilmiştir.
Suikast
Ali Şükrü cinayeti, Türkiye'nin ilk siyasi suikastlarından biri olarak bilinmektedir.
Ali Şükrü Bey, 27 Mart'ta ortadan kaybolmuş; 3 gün sonra kardeşi aranması için Bakanlar Kuruluna başvurmuştu. Ali Şükrü Bey'in cesedi, Ankara'nın Mühye köyü civarında bulundu; boğularak öldürüldüğü anlaşıldı. Meclise katillerin meclis kapısı önünde asılarak teşhiri için yasa teklifi verildi.
Cinayeti araştırmak üzere kurulan komisyon, Ali Şükrü Bey'i Topal Osman'ın Ankara'da, Papazınbağı'ndaki evinde öldürdüğünü tespit etti. Teslim olmayı kabul etmeyen Topal Osman, 1 Nisan'ı 2 Nisan'a bağlayan gece Muhafız Taburu jandarmaları ile kendi adamları arasında yaşanan çatışmada yaralı olarak ele geçirildi ve başı kesilerek defnedildi. Ali Şükrü'nün katillerinin meclis önünde asılması teklifi yasalaşmış olduğu için Topal Osman'ın başsız cesedi sonradan mezardan çıkarılmış ve ayağından darağacına asılmıştır.[]
Kaynakça
- ^ a b c Hür, Ayşe (31 Ocak 2006). . Birikim. 14 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2010.
- ^ a b c d . 18 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2012.
- ^ a b "Derin hesaplaşmaların ilk kurbanı". 27 Mart 2008. 11 Ocak 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2010.
- ^ "Onur Karahanoğulları, Birinci Meclisin İçki Yasağı (Men-i Müskirat Kanunu), Ankara, 2007" (PDF). 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Mayıs 2012.
- ^ a b c Özgürel, Avni (13 Temmuz 2003). "Ali Şükrü ve Topal Osman". Radikal. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2010.
- ^ . 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2012.
Konuyla ilgili yayınlar
- Hacıfettahoğlu, İsmail (2003). "Ali Şükrü Bey Emperyalizme Karşı Bir Hürriyet Kahramanı", Atlas Yayıncılık
- Mısıroğlu, Kadir (1996). "Ali Şükrü Bey", Sebil Yayınları
- Alkan, Necmettin (2017). Ali Şükrü Bey. Mücadeleyle Geçen Bir Ömür, Kronik Kitap.
- Alkan, Necmettin (2018). Ali Şükrü Bey'in Makaleleri Medeniyet, Tarih ve Siyaset, Trabzon Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ali Sukru Bey 1884 Besikduzu Trabzon 27 Mart 1923 Ankara Turk asker gazeteci ve siyasetci Ali Sukru BeyTurkiye Buyuk Millet Meclisi 1 Donem MilletvekiliGorev suresi 23 Nisan 1920 15 Nisan 1923Secim bolgesi 1920 TrabzonMeclis i Mebusan 6 Donem MebusuGorev suresi 12 Ocak 1920 18 Mart 1920Secim bolgesi 1919 TrabzonDonanma Cemiyeti 2 BaskaniGorev suresi 1909 1920Kisisel bilgilerDogum 1884 Besikduzu Trabzon Osmanli ImparatorluguOlum 27 Mart 1923 38 39 yaslarinda Ankara TurkiyeVatandasligi Osmanli Imparatorlugu TurkiyePartisi Ikinci GrupBitirdigi okul Bahriye MektebiMeslegi Asker gazeteci siyasetciDini Sunni IslamAskeri hizmetiBagliligi Osmanli ImparatorluguHizmet yillari 1904 1920Rutbesi Yuzbasi Osmanli Meclis i Mebusan 6 donem milletvekili ve TBMM 1 donem Trabzon milletvekili olarak yer aldi 1 TBMM de Mustafa Kemal Pasa ya karsi en sert muhalefeti ortaya koyan milletvekili olarak tanindi 1923 te bir suikast sonucu olduruldu Oldurulmesi Turkiye nin ilk siyasi suikastlarindan biri olarak bilinir HayatiAli Sukru Bey Trabzonlu olup 1884 yilinda Besikduzu ne bagli Denizli koyunde dogmustur Babasi mutekaid Bahriye kolagasi onyuzbasi veya kidemli yuzbasi Haci Hafiz Ahmet Kaptan dir Aileleri mahallen Reisogullari namiyla meshurdur Heybeliada da bulunan Bahriye Mektebi nde ogrenim gordu Okulu 1904 yilindan tamamladi ve bahriye erkan i harp subayi oldu 1909 yilinda kurulan Donanma yi Osmani Muavenet i Milliye Cemiyeti nin kurucularindan birisi oldu ve bir sure ikinci baskanlik gorevini ustlendi Cemiyetin Osmanli donanmasi icin almak istedigi nakliye gemilerini almak uzere Liverpool a gonderildiginde egitimini tamamladi ve cok iyi duzeyde Ingilizce ogrendi Ingiltere de bulundugu donemde Turkiye aleyhine yapilan propagandalara karsi calisti Liverpool Times gazetesinde cesitli makaleleri yayimlandi Siyasete atilmasi Yuzbasi rutbesinde iken askerlikten istifa edip siyasete atilmaya karar verdi Ittihat ve Terakki aleyhtari goruslere sahipti 1920 de Osmanli Meclis i Mebusan inda Trabzon mebusu secildi Istanbul un isgalinden sonra Meclis i Mebusan in kendini feshetmesi uzerine Ankara ya giderek ilk Turkiye Buyuk Millet Meclisi ne Trabzon milletvekili olarak girdi TBMM vekilligi Ali Sukru Bey TBMM ye girisinden hemen sonra halkin Milli Mucadele ye inandirilmasi ve dusman propagandalarinin etkisiz hale getirilmesi amaciyla meclis tarafindan olusturulan Irsad Encumeni ne katildi ve bu encumenin bir uyesi olarak civar illeri gezdi Muhafazakar bir yapida olan Ali Sukru Bey mecliste Mustafa Kemal Pasa nin onderligindeki Birinci Grup a muhalif milletvekillerinin toplandigi Ikinci Grup un liderlerinden biri oldu 28 Nisan 1920 de icki yasagi konusunda meclise yasa teklifi verdi ve yasalasmasi icin buyuk caba sarf etti Ikinci grubun goruslerini aciklamak ve yaymak uzere Mustafa Kemal Pasa nin Hakimiyet i Milliye gazetesine karsi gazetesini yayimlamaya basladi 68 sayi cikabilen gazetenin hemen hemen tum basyazilarini Ali Sukru Bey yazdi Lozan gorusmelerinden sonra yapilan meclis oturumlarinda Ismet Pasa nin hariciyeci olmadigi icin Lozan da acemice isler yaptigini ve TBMM nin kendisine verdigi yetki sinirlarinin disina cikarak muzakereleri surdurdugunu savundu Lozan da devam eden muzakerelerin durumu hakkinda TBMM ye aciklanan resmi bilgiler ile dis kaynakli haberler arasinda celiskileri dile getirdi 27 Mart 1923 gunu ortadan kaybolmus iki gun sonra kardesi Sevket Doruker Bey tarafindan hukumete bildirilmis uc gun sonra da cesedi bulunmustur Hukumet olayin failinin Gazi Milis Yarbay Topal Osman Aga olduguna hukmetmis ve Aga yi tutuklamak uzere hareket gecmistir Nihayetinde Osman Aga yarali bir sekilde tevkif edilmis bir halde iken Meclis in idam karari sebebiyle Ulus Meydani nda basi olmadan ayaklarindan asilmistir Ali Sukru Bey in cenazesi Haci Bayram Camii nde cenaze namazinin ardindan Trabzon a gonderilmis ve Boztepe de defnedilmistir SuikastAli Sukru cinayeti Turkiye nin ilk siyasi suikastlarindan biri olarak bilinmektedir Ali Sukru Bey in Trabzon Boztepe de bulunan kabri Ali Sukru Bey 27 Mart ta ortadan kaybolmus 3 gun sonra kardesi aranmasi icin Bakanlar Kuruluna basvurmustu Ali Sukru Bey in cesedi Ankara nin Muhye koyu civarinda bulundu bogularak olduruldugu anlasildi Meclise katillerin meclis kapisi onunde asilarak teshiri icin yasa teklifi verildi Cinayeti arastirmak uzere kurulan komisyon Ali Sukru Bey i Topal Osman in Ankara da Papazinbagi ndaki evinde oldurdugunu tespit etti Teslim olmayi kabul etmeyen Topal Osman 1 Nisan i 2 Nisan a baglayan gece Muhafiz Taburu jandarmalari ile kendi adamlari arasinda yasanan catismada yarali olarak ele gecirildi ve basi kesilerek defnedildi Ali Sukru nun katillerinin meclis onunde asilmasi teklifi yasalasmis oldugu icin Topal Osman in bassiz cesedi sonradan mezardan cikarilmis ve ayagindan daragacina asilmistir kaynak belirtilmeli Kaynakca a b c Hur Ayse 31 Ocak 2006 Birikim 14 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Temmuz 2010 a b c d 18 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Mayis 2012 a b Derin hesaplasmalarin ilk kurbani 27 Mart 2008 11 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Temmuz 2010 Onur Karahanogullari Birinci Meclisin Icki Yasagi Men i Muskirat Kanunu Ankara 2007 PDF 22 Mart 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Mayis 2012 a b c Ozgurel Avni 13 Temmuz 2003 Ali Sukru ve Topal Osman Radikal 30 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Temmuz 2010 8 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Mayis 2012 Konuyla ilgili yayinlarHacifettahoglu Ismail 2003 Ali Sukru Bey Emperyalizme Karsi Bir Hurriyet Kahramani Atlas Yayincilik Misiroglu Kadir 1996 Ali Sukru Bey Sebil Yayinlari Alkan Necmettin 2017 Ali Sukru Bey Mucadeleyle Gecen Bir Omur Kronik Kitap Alkan Necmettin 2018 Ali Sukru Bey in Makaleleri Medeniyet Tarih ve Siyaset Trabzon Buyuksehir Belediyesi Yayinlari