Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Ocak 2021) |
Alikan veya Aliki Aşireti, Kürtçenin Kurmanci lehçesini konuşan Aşiretin, büyük çoğunluğu Sunni Müslümandır. Başta Batman ve Beşiri olmak üzere Siirt, Muş, Malatya, Adıyaman, Diyarbakır, Nusaybin, Tatvan, Hizan, Kurtalan, Van, Erciş Dargeçit İdil Cizre gibi birçok çevre ilde Alikan Aşiretine mensup kişiler bulunmaktadır.
Aşiretin bu kadar dağınık yerleşim yerlerinde olmasının temel sebebi, geçmiş dönemlerde hayvancılık ve göçerlikle uğraşmış olmalarıdır. Yaklaşık 150 yıl gibi bir süredir göçebe yaşamı bırakan Alikiler Batman'ın Beşiri ilçesinde 50 ye yakın köy ve mezraya sahip olmuş ve bölgenin en büyük aşireti olmuştur.
Alikanlılar 8 Koldan oluşmaktadır. Bölgede cesurlukları ve misafirlikleriyle tanınırlar. Alikan Aşiretinin oluşturan Kolların isimleri şunlardır.
- Cındiki
- Mala Dibo
- Mala Sino
- Mala Remo
- Axıke
- Katıxoka
- Malatya (Hasikan Kolu)
Ünlü Sosyolog İsmail Beşikçi bu aşiretin üzerine, Doğuda değişim ve yapısal sorunlar, adlı bir tez hazırlamış ve alikan aşireti hakkında pek çok bilgi paylaşmıştır.
Yine ünlü Antrapolog, Martin van Bruinessen Alikan aşireti hakkında önemli bilgiler vermektedir. Bruinessen'in aktardıklarına göre; Alikan aşireti, Botan Emirliğinin, cezire Bölgesinin Askeri bel kemiğini oluşturmaktaydı.
Botan Emirliğinde, Mirin ölmesiyle oluşan kargaşa ve iktidar boşluğu, emirliğin 3 oğul arasında bölünmesine sebep olmuştu. Bruinessen emirliğin Gürkel, Finik ve Cizire olarak üçe ayrıldığını, söylemektedir.
Cizire Bölgesinin Askeri gücünü oluşturan, Şıllet ve Çox sor adlı iki konfederasyon bulunmaktaydı.
Alikan, Miran, Duderan, Soran ve Garisan aşiretleri, Çox sor Konfederasyonunu oluştururken, Kiççan, teyyan, Herikanve Mûsreşan aşiretleri Şıllet konfederasyonunu oluşturmaktaydı.
Yine Bruiessen'in aktardıklarına göre,Yezidiler Dönemin değerli kumaşlarından olan kırmızı kumaşa(çox sor) sahipken,Mir bu duruma sinirlenerek kendini aşşağılanmış hissetmiş ve kırmızı kumaştan sadece Mir ve beylerin yararlanabileceğini söyleyerek kumaşları yezidilerden istemiştir,Yezidiler bu teklifi red edince Mir Şıllet konfedarsyonunu oluşturan aşiretlerden bir ordu toplamış ve sefere göndermiştir. Ancak bu aşiretler savaş meydanında yenik düşmüş, Botan Miri bu duruma çok sinirlenerek, Bu aşiretlere Şıllet adını vermişti, Mir daha sonrasında Çox sor Konfederasyonunu oluşturan aşiretlerden yeni bir ordu kurarak Yezidilere sefere göndermiş ve zaferle dönen bu aşiretlere Çox sor adını vermişti.
İsmail beşikçi'nin kitabında bu aşiretler arasındaki çekişme ve rekabetlerden sıkça bahsedilmiştir. İsmail Beşikçi'nin aktardıklarına göre Alikan aşireti arasında kullanılan şöyle bir söz mevcuttur;
Mira, mire (Mir büyüktür) Alıkan Vezire (Alikan vezirdir) Duderan seyepire.
Kaynakça
- ^ Beşikçi, İsmail (1992). Doğu’da Değişim ve Yapısal Sorunlar (Göçebe Alikan Aşireti), Ankara: Yurt Kitap Yayınlar. s. 106.
- ^ a b Bruinessen, Martin Van (2011). Ağa, Şeyh ve Devlet, Çev. Banu Yalkut, İstanbul: İletişim Yayınları.
- ^ Bruinessen, Martin Van (2011). Ağa, Şeyh ve Devlet, Çev. Banu Yalkut, İstanbul: İletişim Yayınları. ss. 271-273.
- ^ Beşikçi, İsmail (1992). Doğu’da Değişim ve Yapısal Sorunlar (Göçebe Alikan Aşireti), Ankara: Yurt Kitap Yayınlar.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Ocak 2021 Alikan veya Aliki Asireti Kurtcenin Kurmanci lehcesini konusan Asiretin buyuk cogunlugu Sunni Muslumandir Basta Batman ve Besiri olmak uzere Siirt Mus Malatya Adiyaman Diyarbakir Nusaybin Tatvan Hizan Kurtalan Van Ercis Dargecit Idil Cizre gibi bircok cevre ilde Alikan Asiretine mensup kisiler bulunmaktadir Asiretin bu kadar daginik yerlesim yerlerinde olmasinin temel sebebi gecmis donemlerde hayvancilik ve gocerlikle ugrasmis olmalaridir Yaklasik 150 yil gibi bir suredir gocebe yasami birakan Alikiler Batman in Besiri ilcesinde 50 ye yakin koy ve mezraya sahip olmus ve bolgenin en buyuk asireti olmustur Alikanlilar 8 Koldan olusmaktadir Bolgede cesurluklari ve misafirlikleriyle taninirlar Alikan Asiretinin olusturan Kollarin isimleri sunlardir Cindiki Mala Dibo Mala Sino Mala Remo Axike Katixoka Malatya Hasikan Kolu Unlu Sosyolog Ismail Besikci bu asiretin uzerine Doguda degisim ve yapisal sorunlar adli bir tez hazirlamis ve alikan asireti hakkinda pek cok bilgi paylasmistir Yine unlu Antrapolog Martin van Bruinessen Alikan asireti hakkinda onemli bilgiler vermektedir Bruinessen in aktardiklarina gore Alikan asireti Botan Emirliginin cezire Bolgesinin Askeri bel kemigini olusturmaktaydi Botan Emirliginde Mirin olmesiyle olusan kargasa ve iktidar boslugu emirligin 3 ogul arasinda bolunmesine sebep olmustu Bruinessen emirligin Gurkel Finik ve Cizire olarak uce ayrildigini soylemektedir Cizire Bolgesinin Askeri gucunu olusturan Sillet ve Cox sor adli iki konfederasyon bulunmaktaydi Alikan Miran Duderan Soran ve Garisan asiretleri Cox sor Konfederasyonunu olustururken Kiccan teyyan Herikanve Musresan asiretleri Sillet konfederasyonunu olusturmaktaydi Yine Bruiessen in aktardiklarina gore Yezidiler Donemin degerli kumaslarindan olan kirmizi kumasa cox sor sahipken Mir bu duruma sinirlenerek kendini assagilanmis hissetmis ve kirmizi kumastan sadece Mir ve beylerin yararlanabilecegini soyleyerek kumaslari yezidilerden istemistir Yezidiler bu teklifi red edince Mir Sillet konfedarsyonunu olusturan asiretlerden bir ordu toplamis ve sefere gondermistir Ancak bu asiretler savas meydaninda yenik dusmus Botan Miri bu duruma cok sinirlenerek Bu asiretlere Sillet adini vermisti Mir daha sonrasinda Cox sor Konfederasyonunu olusturan asiretlerden yeni bir ordu kurarak Yezidilere sefere gondermis ve zaferle donen bu asiretlere Cox sor adini vermisti Ismail besikci nin kitabinda bu asiretler arasindaki cekisme ve rekabetlerden sikca bahsedilmistir Ismail Besikci nin aktardiklarina gore Alikan asireti arasinda kullanilan soyle bir soz mevcuttur Mira mire Mir buyuktur Alikan Vezire Alikan vezirdir Duderan seyepire Kaynakca Besikci Ismail 1992 Dogu da Degisim ve Yapisal Sorunlar Gocebe Alikan Asireti Ankara Yurt Kitap Yayinlar s 106 a b Bruinessen Martin Van 2011 Aga Seyh ve Devlet Cev Banu Yalkut Istanbul Iletisim Yayinlari Bruinessen Martin Van 2011 Aga Seyh ve Devlet Cev Banu Yalkut Istanbul Iletisim Yayinlari ss 271 273 Besikci Ismail 1992 Dogu da Degisim ve Yapisal Sorunlar Gocebe Alikan Asireti Ankara Yurt Kitap Yayinlar