Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Altın-Emel Milli Parkı (Kazakça: Алтынемел саябағы, Altynemel sayabaǵy; Rusça: Алтын-Эмель национальный парк, Altyn-Emel' Natsional'nyy Park) Kazakistan'da yer alan bir milli parktır. 1996 yılında kurulmuştur. Park, Kapchagai Gölü yakınındaki Ili Nehri ile Akdağ sıradağları arasında yaklaşık 4600 kilometrekarelik bir alanı kaplar ve çoğunlukla çöl ve kayalık araziden oluşur.
| Altın-Emel Millî Parkı | |
|---|---|
| Kazakça: Алтынемел саябағы, Altynemel sayabaǵy Rusça: Алтын-Эмель национальный парк, Altyn-Emel' Natsional'nyy Park | |
IUCN kategori II (millî park) | |
 Altın Emel Milli Parkı'nda Şan Kumulları | |
| Alan türü | Millî park |
| Devlet |  Kazakistan |
| Bölge | Almatı Eyaleti |
| Koordinatları | 44°20′0″K 78°26′0″D / 44.33333°K 78.43333°D |
| Kapladığı alan | 460 000 ha |
| Kuruluş tarihi | 10 Nisan 1996 |
Özellikleri
Altın-Emel Milli Parkı, Kazakistan'ın İli Nehri Vadisi'nde yer almaktadır. Kum çölü, dağlar ve flora dahil olmak üzere çeşitli manzaralardan oluşur. Park, arkeolojik ve tarihi anıtların yanı sıra doğal bir park kompleksini korumak amacıyla 10 Nisan 1996'da kuruldu. Kazakistan'daki en büyük koruma alanıdır ve UNESCO'nun Dünya Mirası alanının nın bir parçasıdır.
İki ana bölümden oluşur - İli Nehri'nin ve dağın sağ kıyısına bitişik düzlük - Çungarya Aladağları'nın mahmuzları ve Altın Emel sıradağlarının büyük yamaçları. Ovalarda küçük sıradağ adaları bulunmaktadır. Park topraklarında, esas olarak volkanitler, Permiyen ve Karbonifer yatakları ile temsil edilen Karbonifer yatakları (300 milyon yıllık) tanımlanmıştır ve en eski yataklar Silüryen'dir. Parkın dağları çoğunlukla 200 ila 400 milyon yıllık Paleozoyik kayalardan oluşmaktadır.
Parkın içinde yer alan Beş-Şatir, Saco höyükleri yer almaktadır. Mezar höyükleri Demir Çağı'na (M.Ö. VII-VI. yüzyıllar) tarihlendirilmektedir ve Orta Asya bozkırlarının göçebeleri tarafından inşa edilmiştir. Mezar höyüklerinde bulunan nesneler arasında altın kaplama ziynet eşyası, altın süslemeler ve mutfak eşyası, silahlar ve zırhlar yer almaktadır.
Bölgenin diğer bir önemli özelliği Aktay dağlarıdır. Aktay dağlarına özel renkleri nedeniyle "ay dağları" da denir. Aktay, Kazakçada "Beyaz dağlar" anlamına gelmektedir. Altın-Emel kelimelerinin Moğolcadan Türkçeye kelime çevirisi: "Altyn" - altın ve "Emel" - eyer, "dağ geçidi" anlamına şeklinde yapılabilmektedir.
Şan Kumulları
"Şan Kumulları" 'na 300 kilometre uzaklıktadır. Kumdan çıkan gürleyen ses nedeniyle bu bölgeye "Şan Kumulları" denir. Şarkı Söyleyen Barçan Kumulu 1,5 km uzunluğunda ve 120 m yüksekliğindedir. Barçan, hilal biçimindedir, bu da onun güzelliğini benzersiz kılar. Rüzgar batıdan kumları dağıtırken, bir borunun çıkardığı ses gibi bir ses çıkarır. Bu fenomenin sırrı çözülebilmiş değildir, halen doğanın bir bilmecesi olarak esrarını korumaktadır, ancak bilim insanları sıcak ve kuru havalarda kumun sürtünme nedeniyle elektriklendiğini ve belirli bir ses titreşimi yarattığını varsaymaktadırlar. Bir kez de olsa barçanların söylediği şarkıları dinleyenlerin bu fenomeni asla unutamadıkları rivayet edilir.
İklim ve ekolojik bölge
Altın-Emel iklimi Nemli karasal iklim, sıcak yaz (Köppen iklim sınıflandırması (Dfb)) iklim sınıflandırması içinde yer almaktadır. Bu iklim, büyük mevsimsel sıcaklık farkları ve ılık bir yaz ile karakterizedir (en az dört ay ortalama 10 °C (50 °F) üzerinde geçer, ancak 22 °C (72 °F) üzerinde ortalama sıcaklık görülen ay yok). Park, ekolojik bölgesinde yer almaktadır.
Flora ve fauna
Park nadir ve nesli tükenmekte olan bitki ve hayvan türlerinin korunmasına hizmet etmektedir. Parkın florası 69 nadir tür de dahil olmak üzere 1800 bitki türünü içerir. Ayrıca, argali, Moğol vahşi eşeği, Pers ceylanı da dahil olmak üzere, park içindeki 56 hayvan türü nadir olarak kabul edilir. Altın Emel'de böcek ve balıklar hariç en az 260 farklı hayvan türü yaşamaktadır. Sibirya kurbağası dahil olmak üzere nesli tükenmekte olan amfibiler ve kara leylek ve imparatorluk kartal da dahil olmak üzere nadir ve nesli tükenmekte olan kuşlar da parkta yaşamaktadır. 78 memeli türünden 11'i Kazakistan'ın Kırmızı Kitabı'nda yer almaktadır, taş sansarı, yaban gelinciği, su samuru, manul (yaban kedisi), vahşi eşek, ceylan, argali, Asya barbastelle yarasası, Buhara geyiği, vaşak ve Tanrı Dağları boz ayısı listedeki hayvanlardır. Parkta kulan (vahşi eşek), kursaklı ceylan ve Przewalski atları da yaşamaktadır. Flora arasında eski beyaz ve siyah saksaul, küçük ironwood koruları ve Sivers Elma ağaçları dikkat çekmektedir.
Kosbastau Vahası
Sıcak radon kaynaklı bir ağaç korusundan oluşan Kosbastau vahası, batıdaki Ulken-Kalkan Dağları ile doğusundaki Katytau Dağları arasındaki ovada yer almaktadır. Avcı kordonun yakınında doğal bir anıt - 700 yıllık bir söğüt - büyümektedir. Ağacın tam yaşı, ağaç gövdesi, kalın dalları ve köklerinin incelenmesi sırasında ortaya çıkarılmıştır. Söğüt, 1960 yılında jeolojik çalışma sırasında keşfedilmiştir. Anıt, Altın-Emel Milli Parkı'nın idaresinin bakımı altında, doğa koruma ve bilim kurumu statüsünde özel korunan doğal alanlar listesinde yer almaktadır.
Kaynakça
- ^ State National Natural Park "Altyn-Emel" 22 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . UNESCO
- ^ Altyn-Emel National Park 4 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Bird Life International
- ^ . Travel.ru. 21 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2015.
- ^ . paleokazakhstan.info. 27 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2015.
- ^ "World Map of Koppen-Geiger Climate Classification Updated" (PDF) (İngilizce). Gebrüder Borntraeger 2006. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
- ^ (İngilizce). World Bank. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
- ^ "Map of Ecoregions 2017" (İngilizce). Resolve, using WWF data. 12 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
- ^ . Caravanistan. 31 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Официальный сайт Государственного национального природного парка «Алтын-Эмель»". 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2020.
- ^ "Brummell & Oleynik, 2018: Kazakhstan". 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2020.
Dış bağlantılar
- Devlet Ulusal Tabiat Parkı "Altyn-Emel" 22 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . UNESCO Dünya Mirası
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Altin Emel Milli Parki Kazakca Altynemel sayabagy Altynemel sayabaǵy Rusca Altyn Emel nacionalnyj park Altyn Emel Natsional nyy Park Kazakistan da yer alan bir milli parktir 1996 yilinda kurulmustur Park Kapchagai Golu yakinindaki Ili Nehri ile Akdag siradaglari arasinda yaklasik 4600 kilometrekarelik bir alani kaplar ve cogunlukla col ve kayalik araziden olusur Altin Emel Milli ParkiKazakca Altynemel sayabagy Altynemel sayabaǵy Rusca Altyn Emel nacionalnyj park Altyn Emel Natsional nyy ParkIUCN kategori II milli park Altin Emel Milli Parki nda San KumullariAlan turu Milli parkDevlet KazakistanBolge Almati EyaletiKoordinatlari 44 20 0 K 78 26 0 D 44 33333 K 78 43333 D 44 33333 78 43333Kapladigi alan 460 000 haKurulus tarihi 10 Nisan 1996OzellikleriAltyn Emel AkdagAltin Emel Milli Parki nda bozkir Altin Emel Milli Parki Kazakistan in Ili Nehri Vadisi nde yer almaktadir Kum colu daglar ve flora dahil olmak uzere cesitli manzaralardan olusur Park arkeolojik ve tarihi anitlarin yani sira dogal bir park kompleksini korumak amaciyla 10 Nisan 1996 da kuruldu Kazakistan daki en buyuk koruma alanidir ve UNESCO nun Dunya Mirasi alaninin nin bir parcasidir Iki ana bolumden olusur Ili Nehri nin ve dagin sag kiyisina bitisik duzluk Cungarya Aladaglari nin mahmuzlari ve Altin Emel siradaglarinin buyuk yamaclari Ovalarda kucuk siradag adalari bulunmaktadir Park topraklarinda esas olarak volkanitler Permiyen ve Karbonifer yataklari ile temsil edilen Karbonifer yataklari 300 milyon yillik tanimlanmistir ve en eski yataklar Siluryen dir Parkin daglari cogunlukla 200 ila 400 milyon yillik Paleozoyik kayalardan olusmaktadir Parkin icinde yer alan Bes Satir Saco hoyukleri yer almaktadir Mezar hoyukleri Demir Cagi na M O VII VI yuzyillar tarihlendirilmektedir ve Orta Asya bozkirlarinin gocebeleri tarafindan insa edilmistir Mezar hoyuklerinde bulunan nesneler arasinda altin kaplama ziynet esyasi altin suslemeler ve mutfak esyasi silahlar ve zirhlar yer almaktadir Bolgenin diger bir onemli ozelligi Aktay daglaridir Aktay daglarina ozel renkleri nedeniyle ay daglari da denir Aktay Kazakcada Beyaz daglar anlamina gelmektedir Altin Emel kelimelerinin Mogolcadan Turkceye kelime cevirisi Altyn altin ve Emel eyer dag gecidi anlamina seklinde yapilabilmektedir San Kumullari San Kumullari na 300 kilometre uzakliktadir Kumdan cikan gurleyen ses nedeniyle bu bolgeye San Kumullari denir Sarki Soyleyen Barcan Kumulu 1 5 km uzunlugunda ve 120 m yuksekligindedir Barcan hilal bicimindedir bu da onun guzelligini benzersiz kilar Ruzgar batidan kumlari dagitirken bir borunun cikardigi ses gibi bir ses cikarir Bu fenomenin sirri cozulebilmis degildir halen doganin bir bilmecesi olarak esrarini korumaktadir ancak bilim insanlari sicak ve kuru havalarda kumun surtunme nedeniyle elektriklendigini ve belirli bir ses titresimi yarattigini varsaymaktadirlar Bir kez de olsa barcanlarin soyledigi sarkilari dinleyenlerin bu fenomeni asla unutamadiklari rivayet edilir Iklim ve ekolojik bolgeAltin Emel iklimi Nemli karasal iklim sicak yaz Koppen iklim siniflandirmasi Dfb iklim siniflandirmasi icinde yer almaktadir Bu iklim buyuk mevsimsel sicaklik farklari ve ilik bir yaz ile karakterizedir en az dort ay ortalama 10 C 50 F uzerinde gecer ancak 22 C 72 F uzerinde ortalama sicaklik gorulen ay yok Park ekolojik bolgesinde yer almaktadir Flora ve faunaPark nadir ve nesli tukenmekte olan bitki ve hayvan turlerinin korunmasina hizmet etmektedir Parkin florasi 69 nadir tur de dahil olmak uzere 1800 bitki turunu icerir Ayrica argali Mogol vahsi esegi Pers ceylani da dahil olmak uzere park icindeki 56 hayvan turu nadir olarak kabul edilir Altin Emel de bocek ve baliklar haric en az 260 farkli hayvan turu yasamaktadir Sibirya kurbagasi dahil olmak uzere nesli tukenmekte olan amfibiler ve kara leylek ve imparatorluk kartal da dahil olmak uzere nadir ve nesli tukenmekte olan kuslar da parkta yasamaktadir 78 memeli turunden 11 i Kazakistan in Kirmizi Kitabi nda yer almaktadir tas sansari yaban gelincigi su samuru manul yaban kedisi vahsi esek ceylan argali Asya barbastelle yarasasi Buhara geyigi vasak ve Tanri Daglari boz ayisi listedeki hayvanlardir Parkta kulan vahsi esek kursakli ceylan ve Przewalski atlari da yasamaktadir Flora arasinda eski beyaz ve siyah saksaul kucuk ironwood korulari ve Sivers Elma agaclari dikkat cekmektedir Kosbastau VahasiSicak radon kaynakli bir agac korusundan olusan Kosbastau vahasi batidaki Ulken Kalkan Daglari ile dogusundaki Katytau Daglari arasindaki ovada yer almaktadir Avci kordonun yakininda dogal bir anit 700 yillik bir sogut buyumektedir Agacin tam yasi agac govdesi kalin dallari ve koklerinin incelenmesi sirasinda ortaya cikarilmistir Sogut 1960 yilinda jeolojik calisma sirasinda kesfedilmistir Anit Altin Emel Milli Parki nin idaresinin bakimi altinda doga koruma ve bilim kurumu statusunde ozel korunan dogal alanlar listesinde yer almaktadir Kaynakca State National Natural Park Altyn Emel 22 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde UNESCO Altyn Emel National Park 4 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bird Life International Travel ru 21 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Kasim 2015 paleokazakhstan info 27 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Kasim 2015 World Map of Koppen Geiger Climate Classification Updated PDF Ingilizce Gebruder Borntraeger 2006 1 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 14 Eylul 2019 Ingilizce World Bank 23 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Eylul 2019 Map of Ecoregions 2017 Ingilizce Resolve using WWF data 12 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2019 Caravanistan 31 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Oficialnyj sajt Gosudarstvennogo nacionalnogo prirodnogo parka Altyn Emel 14 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2020 Brummell amp Oleynik 2018 Kazakhstan 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2020 Dis baglantilarDevlet Ulusal Tabiat Parki Altyn Emel 22 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde UNESCO Dunya Mirasi