Ambulakral sistem, denizyıldızı ve denizkestanesi gibi derisi dikenliler tarafından hareket etme, beslenme, dışkılanma ve soluk alma gibi işlevler için kullanılan hidrolik bir sistemdir. Sistem çok sayıda tüp ayağı birbirine bağlayan kanallardan oluşur. Derisi dikenliler kasların kasılmasıyla tüp ayaklara su girmesi yoluyla uzaması ve yeri itmeleri sonrasında da kasların gevşemesi yoluyla uzayan tüp ayakların geri çekilmesi yoluyla hareket ederler.
Derisi dikenliler şubesinin altı sınıfında bu sistemin yapısı farklılıklar gösterir.
Denizyıldızları
Denizyıldızında su sisteme aboral ya da üst yüzeyde bulunan elek benzeri bir yapıya sahip madreporit denen delikten girer. Bunun arkasında kalker ile çevrelenmiş bir kanala bağlı ampulla adı verilen küçük bir kesecik bulunur. Bu kanal merkezi halka şeklinde olan kanala açılır. Buradan da kollara doğru ambulakral kanallara bağlanır. Denizyıldızının her kolunun altında böyle bir ambulakral kanal bulunurken denizkestanesinde bu kanallar gövdenin dışında yer alır.
Ambulakral kanalların yanında yumru şeklinde ampullae sırası vardır ve bunlar yan kanalcıklara bağlanırlar. Denizyıldızında bu yumrular birbirini takip eder, soldaki ampulladan sonra sağdaki ampulla gelir ve ambulakral kanal boyunca bu şekilde dizilim devam eder. Ampullae yapışıcı bağlanır. Bu yapının tamamına tüp ayak denir. Çoğunlukla ampullae ile ambulakral kanal arasında bağlantı yapan küçük yan kanallar eşit uzunluktadır dolayısıyla da tüp ayaklar ambulakral kanalın iki yanında birer sıra olarak dizilirler. Ancak bazı denizyıldızı türlerinde sıralı olarak uzun ve kısa yan kanallar vardır, bu da ambulakral kanalın çevresinde ikişer sıra tüp ayak olduğu izlenimini verir.
Ampullae kasılınca içine su gelen podia uzanır. Bu işlem hareket edilmesini sağlar ancak oldukça güçlü bir sistem olmasına karşın çok yavaştır.
Ambulakral kanallara ve madreporite bağlanan merkezi halka kanalın iç yüzünde başka özelleşmiş yapılar bulunur. Birçok denizyıldızı türünde her ambulakral kanalın arasında denen bir kas kesesi bulunur. Ambulakral kanallarda ayrıca denen dört ila beş çift karmaşık keseler bulunur. Bu cisimler, omurgalıların kan hücrelerine benzer şekilde amoeboid hücrelr olan üretir.
Ambulakral sistemin içinde asıl olarak deniz suyu bulunsa da, koelomositlerin yanı sıra sistem içindeki sıvıda ayrıca bazı proteinler ve yüksek oranda potasyum tuzları da bulunur.
Kaynakça
- ^ a b Solomon, Eldra (2002). Biology. Brooks/Cole.
- ^ Dale, Jonathan (2000). . 9 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2014.
- ^ a b c d Barnes, Robert D. (1982). Invertebrate Zoology. Philadelphia, PA: Holt-Saunders International. ss. 933-939. ISBN .
- ^ Gilbertson, Lance (1999). Zoology Lab Manual (fourth edition bas.). McGraw Hill Companies, New York. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ambulakral sistem denizyildizi ve denizkestanesi gibi derisi dikenliler tarafindan hareket etme beslenme diskilanma ve soluk alma gibi islevler icin kullanilan hidrolik bir sistemdir Sistem cok sayida tup ayagi birbirine baglayan kanallardan olusur Derisi dikenliler kaslarin kasilmasiyla tup ayaklara su girmesi yoluyla uzamasi ve yeri itmeleri sonrasinda da kaslarin gevsemesi yoluyla uzayan tup ayaklarin geri cekilmesi yoluyla hareket ederler Derisi dikenliler subesinin alti sinifinda bu sistemin yapisi farkliliklar gosterir DenizyildizlariDenizyildizinda su sisteme aboral ya da ust yuzeyde bulunan elek benzeri bir yapiya sahip madreporit denen delikten girer Bunun arkasinda kalker ile cevrelenmis bir kanala bagli ampulla adi verilen kucuk bir kesecik bulunur Bu kanal merkezi halka seklinde olan kanala acilir Buradan da kollara dogru ambulakral kanallara baglanir Denizyildizinin her kolunun altinda boyle bir ambulakral kanal bulunurken denizkestanesinde bu kanallar govdenin disinda yer alir Ambulakral kanallarin yaninda yumru seklinde ampullae sirasi vardir ve bunlar yan kanalciklara baglanirlar Denizyildizinda bu yumrular birbirini takip eder soldaki ampulladan sonra sagdaki ampulla gelir ve ambulakral kanal boyunca bu sekilde dizilim devam eder Ampullae yapisici baglanir Bu yapinin tamamina tup ayak denir Cogunlukla ampullae ile ambulakral kanal arasinda baglanti yapan kucuk yan kanallar esit uzunluktadir dolayisiyla da tup ayaklar ambulakral kanalin iki yaninda birer sira olarak dizilirler Ancak bazi denizyildizi turlerinde sirali olarak uzun ve kisa yan kanallar vardir bu da ambulakral kanalin cevresinde ikiser sira tup ayak oldugu izlenimini verir Ampullae kasilinca icine su gelen podia uzanir Bu islem hareket edilmesini saglar ancak oldukca guclu bir sistem olmasina karsin cok yavastir Ambulakral kanallara ve madreporite baglanan merkezi halka kanalin ic yuzunde baska ozellesmis yapilar bulunur Bircok denizyildizi turunde her ambulakral kanalin arasinda denen bir kas kesesi bulunur Ambulakral kanallarda ayrica denen dort ila bes cift karmasik keseler bulunur Bu cisimler omurgalilarin kan hucrelerine benzer sekilde amoeboid hucrelr olan uretir Ambulakral sistemin icinde asil olarak deniz suyu bulunsa da koelomositlerin yani sira sistem icindeki sivida ayrica bazi proteinler ve yuksek oranda potasyum tuzlari da bulunur Kaynakca a b Solomon Eldra 2002 Biology Brooks Cole Dale Jonathan 2000 9 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2014 a b c d Barnes Robert D 1982 Invertebrate Zoology Philadelphia PA Holt Saunders International ss 933 939 ISBN 0 03 056747 5 Gilbertson Lance 1999 Zoology Lab Manual fourth edition bas McGraw Hill Companies New York ISBN 0 07 237716 X KB1 bakim Fazladan yazi link