Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Anıt ağaç, fiziksel özellikleri veya tarihi ve kültürel açıdan taşıdıkları önem sebebiyle kendi türündeki diğer ağaçlardan ayrılan ağaç.
Anıt ağaçlar şan, güç, zenginlik ve ululuğun sembolü olarak kabul edilegelmiş, mitolojik öykülere ve destanlara konu olmuştur. Yer aldıkları bölgenin turizm faaliyetlerini güçlendirme potansiyeli bakımından da önemli kabul edilirler. Birçok ülkede birer doğa yapıtı olarak korunurlar.
Tanım
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'nun anıt ağaç tanımı şu şekildedir: "Tabiat yapısı, ölçüleri ve diğer özellikleri bakımından anıtsal nitelikler kazanmış bulunan ağaçlar".
Türk Standardları Enstitüsü'nün hazırladığı "Anıt Ağaçlar Envanter Seçim Kuralları ve İşaretleme Standardı" nda geçen anıt ağaç tanımı şu şekildedir: "Geçmiş ile günümüz, günümüz ile gelecek arasında köprü kurabilecek denli uzun doğal ömre sahip olan ağaçlardan yaş, gövde çapı, tepe çapı ve boy bakımından kendi türünün alışılagelmiş ölçülerinin çok üzerindeki boyutlara ulaşan; ya da yöre tarihinde, mistik kültüründe ve folklorunda özel yeri bulunan ağaç".
Anıt ağaç kriterleri
Ağaçlara anıtsal nitelik kazandıran niteliklerin başında fiziksel boyutları gelir. Anıt ağaçlar için en belirleyici fiziksel özellikler gövde ve tepe çapları ile boylarıdır. Ancak bir ağacın çapı ve boyu, onu anıtlaştırmak için yeterli değildir. Anıt ağacın doğal ömrünün mutlaka "nesiller arasında bağ kurabilecek" uzunlukta olması gerekir.
Ağaçlara anıtsal özellik kazandıran bir diğer nitelik, kültürel özellikleridir. Bir ağaç, fiziksel boyutlar yönünden olağanüstü sayılmasa da, bulunduğu yörenin kültüründe olumlu ya da olumsuz, gerçek ya da hayal ürünü, mistik ya da folklorik bir öyküye sahip ise veya yörenin ya da ulusun tarihindeki kimi olaylar ile özdeşleşmiş ve onlara tanıklık etmiş ise anıt ağaç olarak kabul edilir. Cami, mescit ve türbe avlularında karşılaşılan devasa çınarlar, serviler ve ıhlamurlar, bu mistik kültür nedeniyle birer doğal miras niteliği kazanmıştır.
Anıt ağaçların tespiti ve korunması.
Her ülkede önceden belirlenmiş bazı kriterlere sahip ağaçlar, oranın yetkili makamları tarafından anıt ağaç olarak tespit deilir ve tescillenir.
Türkiye'de anıt ağaçların tespiti 10 Eylül 2020 tarihinde yürürlüğe giren 110 sayılı Sayılı Tabiat Varlığı Olarak Belirlenecek Anıt Ağaçların Tespitine İlişkin İlke Kararına göre yapılmaktadır. Anıt ağaçları koruma görevi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na bağlı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilir. Anıt ağaç statüsünde olduğu tespit edilen ağaçlar için bazı özel bakım çalışmaları yapılır ve onlara zarar veren eylemler için cezai yaptırımlar uygulanır.
Anıt ağaç türleri
Çevre ve Şehircilik Bakanlığın'ın 1 Temmuz 2022'de aldığı110 sayılı ilke kararına göre anıt ağaçlar üç grupta incelenir:
- Kültürel anıt ağaçlar: Yörenin kültüründe olumlu ya da olumsuz, gerçek ya da hayal ürünü, mistik ya da folklorik bir öyküsü olan veya ulusal tarihî olaylar ile özdeşleşmiş, onlara tanıklık etmiş ağaçlardır. Üç ayrı türü vardır:
- tarihî anıt ağaçlar
- mistik anıt ağaçlar
- folklorik anıt ağaçlar
- Boyutsal anıt ağaçlar: Boy, yaş, gövde ve tepe tacı gibi boyutsal özellikleri bakımından bulundukları yerde kendi türündeki ağaçların alışılagelmiş ölçülerinin çok üzerindeki boyutlara ulaşan, en az yüz yaşında ve doğal ömre sahip ağaçlardır.
- Görsel anıt ağaçlar: Şamdan, çatal, yatay, kıvrık ve farklı gövde kaynaşması gibi değişik görsel özellikleri olan, doğal görünümden önemli ölçüde sapma gösteren ağaçlardır.
Türkiye'de bulunan bazı anıt ağaçlar
- Eskişehir, İnönü'deki Oklubalı Ardıçları
- Kütahya, Domaniç'teki Mızıkçam
- Bursa’daki Ulufeli Çınar
- Hatay, Bedirge’deki Yavuz Selim Meşesi
- İstanbul, Sultanahmet’deki Şecer-i Vak vak çınarı
- Antalya, İbradı’nın Kestaneleri
- İstanbul, Gülhane’deki Taşlıçınar
- İzmir, Beyköy, Beydağındaki Mengerli çınarı
- Bolu, Güvemköydeki Uşaklı çam
- Bursa'da Orhan Camii avlusundaki Eskicibaba çınarı
- Aydın, Selatin Köyünün tepesindeki zeytin ağacı
- Eskişehir, Hamamyolu Caddesinde bulunan Doğu çınarı
- İzmir, Salihli Bozdağ Subatan Yaylasında bulunan Doğu çınarı
- Zonguldak'ıin Alaplı ilçesinde bulunan Gümeli Porsuğu
- Antalya Elmali Çığlıkara ormanındaki Toros Sedir Ağacı
Fotoğraf galerisi
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Eskişehir'de Hamam Yolu Caddesi üzerindeki 1814 dikim tarihli tarihi doğu çınarının tabelası
Kaynakça
- ^ a b c Güneş, Can; Önder, Serpil (31 Aralık 2022). "Konya İli Meram İlçesinde Bulunan Anıt Ağaçların İncelenmesi ve Koruma Statülerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma". Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi. 5 (2): 100-111. ISSN 2636-7483. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
- ^ a b . Adana Orman Bölge Müdürlüğü web sitesi (web.archive.org). 12 Ocak 2008. 12 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
- ^ a b Çevikçelik, Muradiye (26 Kasım 2021). "ANIT AĞAÇLARIN HUKUKİ REJİMİ". Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 23 (2): 1483-1509. doi:10.33717/deuhfd.998247. ISSN 1303-6963. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Anit agac fiziksel ozellikleri veya tarihi ve kulturel acidan tasidiklari onem sebebiyle kendi turundeki diger agaclardan ayrilan agac Anit agaclar san guc zenginlik ve ululugun sembolu olarak kabul edilegelmis mitolojik oykulere ve destanlara konu olmustur Yer aldiklari bolgenin turizm faaliyetlerini guclendirme potansiyeli bakimindan da onemli kabul edilirler Bircok ulkede birer doga yapiti olarak korunurlar TanimKultur ve Tabiat Varliklarini Koruma Yuksek Kurulu nun anit agac tanimi su sekildedir Tabiat yapisi olculeri ve diger ozellikleri bakimindan anitsal nitelikler kazanmis bulunan agaclar Turk Standardlari Enstitusu nun hazirladigi Anit Agaclar Envanter Secim Kurallari ve Isaretleme Standardi nda gecen anit agac tanimi su sekildedir Gecmis ile gunumuz gunumuz ile gelecek arasinda kopru kurabilecek denli uzun dogal omre sahip olan agaclardan yas govde capi tepe capi ve boy bakimindan kendi turunun alisilagelmis olculerinin cok uzerindeki boyutlara ulasan ya da yore tarihinde mistik kulturunde ve folklorunda ozel yeri bulunan agac Anit agac kriterleriAgaclara anitsal nitelik kazandiran niteliklerin basinda fiziksel boyutlari gelir Anit agaclar icin en belirleyici fiziksel ozellikler govde ve tepe caplari ile boylaridir Ancak bir agacin capi ve boyu onu anitlastirmak icin yeterli degildir Anit agacin dogal omrunun mutlaka nesiller arasinda bag kurabilecek uzunlukta olmasi gerekir Agaclara anitsal ozellik kazandiran bir diger nitelik kulturel ozellikleridir Bir agac fiziksel boyutlar yonunden olaganustu sayilmasa da bulundugu yorenin kulturunde olumlu ya da olumsuz gercek ya da hayal urunu mistik ya da folklorik bir oykuye sahip ise veya yorenin ya da ulusun tarihindeki kimi olaylar ile ozdeslesmis ve onlara taniklik etmis ise anit agac olarak kabul edilir Cami mescit ve turbe avlularinda karsilasilan devasa cinarlar serviler ve ihlamurlar bu mistik kultur nedeniyle birer dogal miras niteligi kazanmistir Anit agaclarin tespiti ve korunmasi Her ulkede onceden belirlenmis bazi kriterlere sahip agaclar oranin yetkili makamlari tarafindan anit agac olarak tespit deilir ve tescillenir Turkiye de anit agaclarin tespiti 10 Eylul 2020 tarihinde yururluge giren 110 sayili Sayili Tabiat Varligi Olarak Belirlenecek Anit Agaclarin Tespitine Iliskin Ilke Kararina gore yapilmaktadir Anit agaclari koruma gorevi Cevre ve Sehircilik Bakanligi na bagli Tabiat Varliklarini Koruma Genel Mudurlugu tarafindan yerine getirilir Anit agac statusunde oldugu tespit edilen agaclar icin bazi ozel bakim calismalari yapilir ve onlara zarar veren eylemler icin cezai yaptirimlar uygulanir Anit agac turleriCevre ve Sehircilik Bakanligin in 1 Temmuz 2022 de aldigi110 sayili ilke kararina gore anit agaclar uc grupta incelenir Kulturel anit agaclar Yorenin kulturunde olumlu ya da olumsuz gercek ya da hayal urunu mistik ya da folklorik bir oykusu olan veya ulusal tarihi olaylar ile ozdeslesmis onlara taniklik etmis agaclardir Uc ayri turu vardir tarihi anit agaclar mistik anit agaclar folklorik anit agaclar Boyutsal anit agaclar Boy yas govde ve tepe taci gibi boyutsal ozellikleri bakimindan bulunduklari yerde kendi turundeki agaclarin alisilagelmis olculerinin cok uzerindeki boyutlara ulasan en az yuz yasinda ve dogal omre sahip agaclardir Gorsel anit agaclar Samdan catal yatay kivrik ve farkli govde kaynasmasi gibi degisik gorsel ozellikleri olan dogal gorunumden onemli olcude sapma gosteren agaclardir Turkiye de bulunan bazi anit agaclarEskisehir Inonu deki Oklubali Ardiclari Kutahya Domanic teki Mizikcam Bursa daki Ulufeli Cinar Hatay Bedirge deki Yavuz Selim Mesesi Istanbul Sultanahmet deki Secer i Vak vak cinari Antalya Ibradi nin Kestaneleri Istanbul Gulhane deki Taslicinar Izmir Beykoy Beydagindaki Mengerli cinari Bolu Guvemkoydeki Usakli cam Bursa da Orhan Camii avlusundaki Eskicibaba cinari Aydin Selatin Koyunun tepesindeki zeytin agaci Eskisehir Hamamyolu Caddesinde bulunan Dogu cinari Izmir Salihli Bozdag Subatan Yaylasinda bulunan Dogu cinari Zonguldak iin Alapli ilcesinde bulunan Gumeli Porsugu Antalya Elmali Ciglikara ormanindaki Toros Sedir AgaciFotograf galerisiBoylu ardic Juniperus excelsa Tarihi anit agaclar 9 adet Oklubali Inonu Eskisehir Tulomsas bahcesinde bulunan 1880 yilindan kalma anit agac Eskisehir Eskisehir de Hamam Yolu Caddesi uzerindeki 1814 dikim tarihli tarihi dogu cinarinin tabelasiKaynakca a b c Gunes Can Onder Serpil 31 Aralik 2022 Konya Ili Meram Ilcesinde Bulunan Anit Agaclarin Incelenmesi ve Koruma Statulerinin Belirlenmesine Yonelik Bir Arastirma Ulusal Cevre Bilimleri Arastirma Dergisi 5 2 100 111 ISSN 2636 7483 24 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2024 a b Adana Orman Bolge Mudurlugu web sitesi web archive org 12 Ocak 2008 12 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2024 a b Cevikcelik Muradiye 26 Kasim 2021 ANIT AGACLARIN HUKUKI REJIMI Dokuz Eylul Universitesi Hukuk Fakultesi Dergisi 23 2 1483 1509 doi 10 33717 deuhfd 998247 ISSN 1303 6963 9 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2024