Ankylosauria (Yunanca ἀγκύλος ankýlos "kaynaşmış" ve σαῦρος sauros "kertenkele" ia ise çoğul ekidir), kuş kalçalı (Ornithischia) dinozorların bir grubudur. Dört ayağıyla hareket eden ve kemik plakalardan oluşmuş zırhlı bir otçullardır. Ankilozorlar, orta Jura'da ortaya çıkmıştır ve Kretase'de dünyanın her yerine dağılmıştır. Grup genellikle ve Ankylosauridae olarak iki ana gruba ayrılır.
Ankilozorlar | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
'un montelenmiş iskeleti, Senckenberg Müzesi | |||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
Tip tür | |||||||||||||
†Ankylosaurus magniventris Brown, 1908 | |||||||||||||
Alt gruplar | |||||||||||||
| |||||||||||||
Sinonimler | |||||||||||||
|
Özellikleri
Genel özellikleri
Bazı ankylosaurlar dört ila altı metreye ulaşabilir. En uzun örneği ankylosaurus 9 metre, en küçük örnekleri Struthiosaurus Minmidir. Bütün ankylosaurlar güçlü iri yarı gövdeye ve dört güçlü bacaklara sahiptirler. Arka bacakları ön bacaklarından daha uzundu, bu yüzden vücudu öne eğik ve kafaları yere yakındı.
Kafatası ve dişler
Ankylosaurların sağlam bir boyuna oturtulmuş iri ve sağlam kafatasları vardır. Diğer dinozorlarda bulunan gözün arkasındaki ve şakakta bulunan boşluklar ankylosaurlarda doludur. Kafatasının yan tarafı ve bazen yanak kısımlarında iri boncuksu yapıya benzeyen kemiklerden oluşur. Hâttâ bazı ankylosaurların göz kapakları zırhlanmıştır. Bu hayvanda, göz yuvalarının arkasında ve yanaklarında iki kemik çıkıntı görülür. Bu çıkıntılar ankylosauridaede daha büyük ve boynuzumsu, ise yuvarlak ve küttür. Ankylosauriaların dikkat çeken kompleksli ve fonksyonu tartışmalı olan burun boşlukları ve paranazal sinüsleri vardır. Yüksek gelişmiş anklosaurlarda sert damak oluşmuştur. Alt gruplarında kafatasılarının şekilleri değişiklik gösterebilir. 'de dar ve uzun, ankylosauridae'de daha geniş ve ağırdır. Aynı zamanda 'nin burnuda daha dardır ve buna bağlı olarak beslenmelerinde de farklılıklar vardı.
Muhtamelen beyinleri küçüktü. Vücutla kıyaslandığında stegosaurlardan daha küçüktür - ama devasa bu dinozorlardan daha küçük beyni vardır.
Ankylosaurların dişleri nispeten küçüktür, yaprak şeklinde yana sıkışmıştır. İlkel atalarının üst ön çenelerinde dişleri vardır, yüksek gelişmiş türlerinde ise dişleri yoktur onun yerine keskin gagalara sahiptiler. Dişleri içeri doğru yöneliyor, bu dinozoru yanakları olduğunu gösteriyor.
Gövde iskeleti ve bacaklar
Anklosaurların 7 omurlig boyun kısmında, 12-19 omurlig torasik vertebra kısmında, 3-4 omurlig sakrum kısmında ve 20-40 omurlig kuyruk kısmında bulunur. Büyük ihtimalle kalçanın denge sağlaması için, Torasik vertebra kısmının son 3-6 omurliği ve kuyruk kısmının ilk 1-3 omurliği sakrumla birleşmiştir. İlium kemiği diğerlerinden farklı olarak daha geniş, kıvrılmış ve yataydır. Büyük ihtimalle kapsamlı bir sindirim sistemi için yer ayırmak için kalçası genişti. Kalça kemiği diğer dinozorlar gibi açık(ayrık) değildi aksine kupa şeklindeydi. Omuz bölgesindeki uzayan kürek kemiği göze çarpar (Nodosauridae'lerde böyle değildir) ki güçlü kaslar yerine bu kırışık yumrular iş görür. Bacak kemikleri nispeten kalın ve uzundur. Nodosauridae'de daha ince bacaklar vardır. Ön bacaklar arka bacaklardan daha kısadır ve vücudun asıl yükünü taşır. Ayakları kısa ve güçlüydü. Ön ayakları çok yönlü değildir. Çoğu ankylosaurların 5 parmağı vardır, arka ayaklar ise türlere göre 3-5 arası değişir.
Kaynakça
Özel
- ^ Soto-Acuña, Sergio; Vargas, Alexander; Kaluza, Jonatan; Leppe, Marcelo; Botelho, Joao; Palma-Liberona, José; Gutstein, Carolina; Fernández, Roy; Ortiz, Hector; Milla, Verónica; Aravena, Bárbara; Manríquez, Leslie M. E.; Alarcón-Muñoz, Jhonatan; Pino, Juan Pablo; Trevisan, Cristine; Mansilla, Héctor; Hinojosa, Luis Felipe; Muñoz-Walther, Vicente; Rubilar-Rogers, David (2021). "Bizarre tail weaponry in a transitional ankylosaur from subantarctic Chile". Nature. 600 (7888): 259-263. doi:10.1038/s41586-021-04147-1. (PMID) 34853468. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2021.
- ^ : Griechisch-Deutsches Schul- und Handwörterbuch.
- ^ Almanca-türkçe sözlük
Genel
- : Phylogenetic analysis of the Ankylosauria. In: Kenneth Carpenter (Hrsg.): The Armored Dinosaurs. Indiana University Press, Bloomington IN 2001, , S. 455–483.
- , : The Evolution and Extinction of the Dinosaurs. 2. Ausgabe. Cambridge University Press, Cambridge 2005, .
- Matthew K. Vickaryous, Teresa Maryańska, David B. Weishampel: Ankylosauria. In: David B. Weishampel, , (Hrsg.): . 2nd edition. University of California Press, Berkeley CA u. a. 2004, , S. 363–392.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ankylosauria Yunanca ἀgkylos ankylos kaynasmis ve saῦros sauros kertenkele ia ise cogul ekidir kus kalcali Ornithischia dinozorlarin bir grubudur Dort ayagiyla hareket eden ve kemik plakalardan olusmus zirhli bir otcullardir Ankilozorlar orta Jura da ortaya cikmistir ve Kretase de dunyanin her yerine dagilmistir Grup genellikle ve Ankylosauridae olarak iki ana gruba ayrilir Ankilozorlar Yasadigi donem araligi 174 1 66 myo Orta Jura Senozoyik PreYeYeOSDCPTJKPgN un montelenmis iskeleti Senckenberg MuzesiBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataKlad DinosauriaTakim OrnithischiaKlad Alt takim Ankylosauria Osborn 1923Tip tur Ankylosaurus magniventrisBrown 1908Alt gruplarEuankylosauria Soto Acuna vd 2021 AnkylosauridaeBelirsiz akrabaliklari olan cinsler Spicomellus SinonimlerAnkylosauromorpha Carpenter 2001OzellikleriGenel ozellikleri Bazi ankylosaurlar dort ila alti metreye ulasabilir En uzun ornegi ankylosaurus 9 metre en kucuk ornekleri Struthiosaurus Minmidir Butun ankylosaurlar guclu iri yari govdeye ve dort guclu bacaklara sahiptirler Arka bacaklari on bacaklarindan daha uzundu bu yuzden vucudu one egik ve kafalari yere yakindi Kafatasi ve disler Ankylosaurlarin saglam bir boyuna oturtulmus iri ve saglam kafataslari vardir Diger dinozorlarda bulunan gozun arkasindaki ve sakakta bulunan bosluklar ankylosaurlarda doludur Kafatasinin yan tarafi ve bazen yanak kisimlarinda iri boncuksu yapiya benzeyen kemiklerden olusur Hatta bazi ankylosaurlarin goz kapaklari zirhlanmistir Bu hayvanda goz yuvalarinin arkasinda ve yanaklarinda iki kemik cikinti gorulur Bu cikintilar ankylosauridaede daha buyuk ve boynuzumsu ise yuvarlak ve kuttur Ankylosaurialarin dikkat ceken kompleksli ve fonksyonu tartismali olan burun bosluklari ve paranazal sinusleri vardir Yuksek gelismis anklosaurlarda sert damak olusmustur Alt gruplarinda kafatasilarinin sekilleri degisiklik gosterebilir de dar ve uzun ankylosauridae de daha genis ve agirdir Ayni zamanda nin burnuda daha dardir ve buna bagli olarak beslenmelerinde de farkliliklar vardi Muhtamelen beyinleri kucuktu Vucutla kiyaslandiginda stegosaurlardan daha kucuktur ama devasa bu dinozorlardan daha kucuk beyni vardir Ankylosaurlarin disleri nispeten kucuktur yaprak seklinde yana sikismistir Ilkel atalarinin ust on cenelerinde disleri vardir yuksek gelismis turlerinde ise disleri yoktur onun yerine keskin gagalara sahiptiler Disleri iceri dogru yoneliyor bu dinozoru yanaklari oldugunu gosteriyor Govde iskeleti ve bacaklar Anklosaurlarin 7 omurlig boyun kisminda 12 19 omurlig torasik vertebra kisminda 3 4 omurlig sakrum kisminda ve 20 40 omurlig kuyruk kisminda bulunur Buyuk ihtimalle kalcanin denge saglamasi icin Torasik vertebra kisminin son 3 6 omurligi ve kuyruk kisminin ilk 1 3 omurligi sakrumla birlesmistir Ilium kemigi digerlerinden farkli olarak daha genis kivrilmis ve yataydir Buyuk ihtimalle kapsamli bir sindirim sistemi icin yer ayirmak icin kalcasi genisti Kalca kemigi diger dinozorlar gibi acik ayrik degildi aksine kupa seklindeydi Omuz bolgesindeki uzayan kurek kemigi goze carpar Nodosauridae lerde boyle degildir ki guclu kaslar yerine bu kirisik yumrular is gorur Bacak kemikleri nispeten kalin ve uzundur Nodosauridae de daha ince bacaklar vardir On bacaklar arka bacaklardan daha kisadir ve vucudun asil yukunu tasir Ayaklari kisa ve gucluydu On ayaklari cok yonlu degildir Cogu ankylosaurlarin 5 parmagi vardir arka ayaklar ise turlere gore 3 5 arasi degisir KaynakcaOzel Soto Acuna Sergio Vargas Alexander Kaluza Jonatan Leppe Marcelo Botelho Joao Palma Liberona Jose Gutstein Carolina Fernandez Roy Ortiz Hector Milla Veronica Aravena Barbara Manriquez Leslie M E Alarcon Munoz Jhonatan Pino Juan Pablo Trevisan Cristine Mansilla Hector Hinojosa Luis Felipe Munoz Walther Vicente Rubilar Rogers David 2021 Bizarre tail weaponry in a transitional ankylosaur from subantarctic Chile Nature 600 7888 259 263 doi 10 1038 s41586 021 04147 1 PMID 34853468 10 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2021 Griechisch Deutsches Schul und Handworterbuch Almanca turkce sozluk Genel Phylogenetic analysis of the Ankylosauria In Kenneth Carpenter Hrsg The Armored Dinosaurs Indiana University Press Bloomington IN 2001 ISBN 0 253 33964 2 S 455 483 The Evolution and Extinction of the Dinosaurs 2 Ausgabe Cambridge University Press Cambridge 2005 ISBN 0 521 81172 4 Matthew K Vickaryous Teresa Maryanska David B Weishampel Ankylosauria In David B Weishampel Hrsg 2nd edition University of California Press Berkeley CA u a 2004 ISBN 0 520 24209 2 S 363 392