Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Komedyalar, Antik Yunanistan'da şölenlerde söylenen müstehcen şarkılardan ve anlatılardan ya da insanlara ve basmakalıp tiplere yapılan şakalardan meydana gelmiştir. Aristoteles Poetika adlı eserinde komedyanın phallus ezgilerinden meydana geldiğini belirtir. Phallus, erkeklik uzvunu simgeleyen heykellerdir. Eski kültürde phallus sağlığı ve bereketi simgeler. Komedya sözcüğü komos(köy) ve aoide (şarkı) sözcüklerinin bir araya gelmesiyle oluşmuştur ve orijinal anlamı bir köy cümbüşüdür. Komos, Attika'nın kent ve köylerinde yapılan bir alaydır. Dionysos bayramlarında halk bol bol şarap içtikten sonra, acayip kılıklarla sokaklarda dolaşır, hatta flüt çalan bir adamın arkasından alay halinde açık-saçık türküler söyleyerek, kaba ve müstehcen hareketlerle çılgınca oynayarak, yol boyu sataşarak, kentin ileri gelenlerini alaya alarak yürürdü. Ayrıca, sepetler içinde Dionysos'a adanacak kurbanlar tapınır ve üremeyi, bolluğu simgeleyen heykel büyüklüğünde bir phallus geçit töreninde yer alırdı. En önemli temsilcilerinden bazıları Aristophanes, Menandros ve Krates'tir.
Gelişimi
Aristoteles, komedyanın ilk şeklini Megara'da ve Sicilya'da aldığını belirtir. Oranın insanları kaba mizaçları ve komik davranışlarıyla ünlüdürler. En eski komik şiir Megara kentinde ortaya çıkmıştır. Tragedya, dithyrambostan ortaya çıktığı gibi komedya da phallus alayından ortaya çıkmıştır. Şehirde bağ bozumu şenlikleri yapılırdı ve insanlar geleneksel olarak köy köy dolaşırlardı. Bazıları arabalarda kaba espriler yaparlardı, bazıları ise havada phallus simgesi taşıyarak yürürlerdi. Phallus alayları Aristoteles'e (MÖ 384-322) kadar sürmüştür. Demosthenes'in söylevlerinden Atina sokaklarına zarar verip kargaşa çıkaran gençlerin kendi komik soytarılıklarından zevk aldıklarını öğreniyoruz. Son derece müstehcen olan taşlama (hiciv) gösterilerin bir parçasıydı. Komedya resmen Dionysos festivallerinin, ve Dionysia şenliklerinin bir parçası olmuştur. Platon kahkahaya neden olan tüm gösterileri komedi olarak tanımlar. Onun gelişimi başlıca Atina'nın sosyal ve politik durumlarına bağlıydı. Sonuç olarak komedya, Atina demokrasisinin bir aynasıydı. Komedya üç bölüme ayrılmaktadır.
Eski komedya
Eski komedya, Kleisthenes demokrasisinin kuruluşuna dayanır. Eski komedyanın kaynağı Ocak ayındaki Lenaia şenliğindeki fallik ezgilerdi. Belki de komedyanın en belirgin özelliği taşlamaydı. Komedya yazarı, herkesi ve her şeyi alaya alacak özgürlüğe sahipti. Taşlanması gerektiğine inandığı her şey onun hedefi olurdu: Atina'yı yönetenler, o dönemin eğitimi, halkın bazı töreleri, devletin siyasi tutumu vb... Eski komedyanın temsilcisi Aristophanes, Atina'nın en güçlü kimselerini, adlarını ederek alaya alırdı. Atina'da devlet bu özgürlüğü kısıtlamaz hatta bu oyunların oynanması için ödenek ayırırdı. Komedya, tragedyanın bazı özelliklerini yapısında bulundurur: koronun sahne üzerindeki görevi, maskelerin kullanılışı, şarkı ve dans tragedyada olduğu gibiydi. Böylece, komedya dramanın bir dalı olmuştur.Çoğu kez diyaloglarda mükemmel bir pırıltı ve koroya ait kısımlarda ise şiirsel bir güzellik sunulur.
Orta komedya
MÖ 404 yılında Atina'nın Peloponez Savaşı'ndaki yenilgisi ve ekonomik çöküşü, demokrasinin geçici bir süre devrildiği dönemde iç ayaklanmaların neden olduğu yıkımlarla Atina toplum yapısının radikal bir şekilde değişmesiyle eski komedyayı, yeni komedyadan ayıran farklılıkların ortaya çıktığı MÖ 4. yüzyılın ilk yarısında orta komedya denen bir tür gelişti. Komedyanın birinci evresi (eski komedya) ile ikinci evresini (orta komedya) birbirinden kesinlikle ayıran bir sınır yoktur. Orta komedya, eski komedyanın sadece bir dalıdır. Fakat eski komedyadan farklı üç temel özelliğe sahiptir: Orta komedyada koro önemini yitirmiştir, çünkü devlet bu oyunlara artık koroyu besleyecek ödeneği ayıramayacak duruma gelmiştir. Orta komedyanın eserlerinde kişisel ve siyasal taşlama hemen hemen yok gibidir. Alay konusu kişiselden daha ziyade geneldir.
Kaynakça
- Aristoteles, Poetika
- Özdemir Nutku, Dünya Tiyatro Tarihi
- Doç.Dr. Tansu Açık'ın Ders Notları
- http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1242/14189.pdf 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
- http://www.theatrehistory.com/ancient/bates001.html 20 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Komedyalar Antik Yunanistan da solenlerde soylenen mustehcen sarkilardan ve anlatilardan ya da insanlara ve basmakalip tiplere yapilan sakalardan meydana gelmistir Aristoteles Poetika adli eserinde komedyanin phallus ezgilerinden meydana geldigini belirtir Phallus erkeklik uzvunu simgeleyen heykellerdir Eski kulturde phallus sagligi ve bereketi simgeler Komedya sozcugu komos koy ve aoide sarki sozcuklerinin bir araya gelmesiyle olusmustur ve orijinal anlami bir koy cumbusudur Komos Attika nin kent ve koylerinde yapilan bir alaydir Dionysos bayramlarinda halk bol bol sarap ictikten sonra acayip kiliklarla sokaklarda dolasir hatta flut calan bir adamin arkasindan alay halinde acik sacik turkuler soyleyerek kaba ve mustehcen hareketlerle cilginca oynayarak yol boyu satasarak kentin ileri gelenlerini alaya alarak yururdu Ayrica sepetler icinde Dionysos a adanacak kurbanlar tapinir ve uremeyi bollugu simgeleyen heykel buyuklugunde bir phallus gecit toreninde yer alirdi En onemli temsilcilerinden bazilari Aristophanes Menandros ve Krates tir GelisimiAristoteles komedyanin ilk seklini Megara da ve Sicilya da aldigini belirtir Oranin insanlari kaba mizaclari ve komik davranislariyla unludurler En eski komik siir Megara kentinde ortaya cikmistir Tragedya dithyrambostan ortaya ciktigi gibi komedya da phallus alayindan ortaya cikmistir Sehirde bag bozumu senlikleri yapilirdi ve insanlar geleneksel olarak koy koy dolasirlardi Bazilari arabalarda kaba espriler yaparlardi bazilari ise havada phallus simgesi tasiyarak yururlerdi Phallus alaylari Aristoteles e MO 384 322 kadar surmustur Demosthenes in soylevlerinden Atina sokaklarina zarar verip kargasa cikaran genclerin kendi komik soytariliklarindan zevk aldiklarini ogreniyoruz Son derece mustehcen olan taslama hiciv gosterilerin bir parcasiydi Komedya resmen Dionysos festivallerinin ve Dionysia senliklerinin bir parcasi olmustur Platon kahkahaya neden olan tum gosterileri komedi olarak tanimlar Onun gelisimi baslica Atina nin sosyal ve politik durumlarina bagliydi Sonuc olarak komedya Atina demokrasisinin bir aynasiydi Komedya uc bolume ayrilmaktadir Eski komedya Eski komedya Kleisthenes demokrasisinin kurulusuna dayanir Eski komedyanin kaynagi Ocak ayindaki Lenaia senligindeki fallik ezgilerdi Belki de komedyanin en belirgin ozelligi taslamaydi Komedya yazari herkesi ve her seyi alaya alacak ozgurluge sahipti Taslanmasi gerektigine inandigi her sey onun hedefi olurdu Atina yi yonetenler o donemin egitimi halkin bazi toreleri devletin siyasi tutumu vb Eski komedyanin temsilcisi Aristophanes Atina nin en guclu kimselerini adlarini ederek alaya alirdi Atina da devlet bu ozgurlugu kisitlamaz hatta bu oyunlarin oynanmasi icin odenek ayirirdi Komedya tragedyanin bazi ozelliklerini yapisinda bulundurur koronun sahne uzerindeki gorevi maskelerin kullanilisi sarki ve dans tragedyada oldugu gibiydi Boylece komedya dramanin bir dali olmustur Cogu kez diyaloglarda mukemmel bir pirilti ve koroya ait kisimlarda ise siirsel bir guzellik sunulur Orta komedya MO 404 yilinda Atina nin Peloponez Savasi ndaki yenilgisi ve ekonomik cokusu demokrasinin gecici bir sure devrildigi donemde ic ayaklanmalarin neden oldugu yikimlarla Atina toplum yapisinin radikal bir sekilde degismesiyle eski komedyayi yeni komedyadan ayiran farkliliklarin ortaya ciktigi MO 4 yuzyilin ilk yarisinda orta komedya denen bir tur gelisti Komedyanin birinci evresi eski komedya ile ikinci evresini orta komedya birbirinden kesinlikle ayiran bir sinir yoktur Orta komedya eski komedyanin sadece bir dalidir Fakat eski komedyadan farkli uc temel ozellige sahiptir Orta komedyada koro onemini yitirmistir cunku devlet bu oyunlara artik koroyu besleyecek odenegi ayiramayacak duruma gelmistir Orta komedyanin eserlerinde kisisel ve siyasal taslama hemen hemen yok gibidir Alay konusu kisiselden daha ziyade geneldir KaynakcaAristoteles Poetika Ozdemir Nutku Dunya Tiyatro Tarihi Doc Dr Tansu Acik in Ders Notlari http dergiler ankara edu tr dergiler 26 1242 14189 pdf 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarhttp www theatrehistory com ancient bates001 html 20 Kasim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde