Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Araba Sevdası, Recaizade Mahmud Ekrem'in 1896 yılında Servet-i Fünûn mecmuasında (nr. 258-291, Şubat 1311 - Eylül 1312) resimli olarak tefrika edildikten sonra 1897’de kitap halinde yayımlanan romanıdır. Eser Türk edebiyatında ilk realist roman örneği olarak kabul edilmektedir.
 Anonim Yayıncılık baskısının kapağı | |
| Yazar | Recaizade Mahmud Ekrem |
|---|---|
| Ülke |  Türkiye |
| Dil | Türkçe |
| Türler | Realist roman |
| Yayım | 1897 |
Romanın konusu
Bir paşa oğlu olan Bihruz Bey yarım yamalak bir öğrenim görmüş, 23-24 yaşlarında bir gençtir. Babası ölünce, annesiyle kendisine 28.000 liralık bir servet kalır. Yazları Çamlıca'da, kışları Süleymaniye'de oturur. Çalışmakta olduğu işyerine ara sıra uğrar. Bütün merakı pek zarif arabasıyla gezinti yerlerinde dolaşıp kendini göstermek, herkesten daha şık giyinmek, Türkçe cümleler arasında Fransızca sözcükler kullanmaktır. Berber, garson, terzi ve kunduracılarla Fransızca konuşur.
Bihruz Bey bir gün eğlenmek, lüks kıyafetleri, lüks asaları ve gayet pahalı olan at arabasıyla caka satmak için bir açık hava eğlence yerine (park diyebiliriz fakat giriş ücretli bahçeli havuzlu bir mekân) gitmişken yine kendisi gibi gayet lüks bir araçtan (lando) inen iki kadın görür ve birden bu kadınların birine aşık olur. Bihruz Bey aslında kadına aşık olmaktan ziyade kendi kafasındaki kadın modeline âşık olmuştur.Onu çok yüksek bir aileden zanneder, türlü türlü hülyalara kapılır. Bihruz Bey, Periveş Hanım'a önce çiçek verir, ertesi hafta da arabasına bir mektup atar. Fakat o günden sonra da kızı bir daha görmez.
Bihruz Bey'in aynı dairede birlikte çalıştığı Keşfi Bey adında bir arkadaşı vardır. Keşfi Bey yalancılığıyla ünlü bir adamdır. Bir gün, kızdan haber alamadığı için üzülen Bihruz Bey'e Periveş'in öldüğünü söyler. Delikanlı kendini büyük bir acıya kaptırır, ne yazık ki sevgilisinin mezarının nerede olduğunu bile bilmemektedir. Bu arada Bihruz Bey'in serveti de tükenmektedir.
Bir ramazan akşamı çarşıda dolaşırken Periveş'e rastlar ama onu ölen kadının kız kardeşi zanneder. Sonunda, karşılaştığı kadının Periveş'in kendisi olduğunu anlar. Ayrıca kadının, zannettiği gibi yüksek bir aileden gelmediğini fark eder. Periveş'le yanındaki Çengi Hanım'ın küçümseyici sözleri ve gülüşmeleri arasında hızla yanlarından uzaklaşır.
Karakterler
Bihruz Bey: Tam da dönemin burjuva gençliğinin olması gerektiği gibi Fransız kültürüne hayran züppe bir gençtir. Ona göre Türkçe kaba ve yetersiz bir dildir. Türkler kaba ve medeniyetten yoksun insanlardır. Türkçe gerekmediği sürece konuşulmamalıdır. Ama o dönem yüksek memur ve tüccar çocuklarının genelinde olduğu gibi Fransızcaya da hakim değildir ve Türkçe Fransızca karışımı bir dil ile konuşur. Öyle ki doğru dürüst Fransızca şiir çevirisi bile yapamaz. Ayrıca Bihruz Bey mirasyedi bir gençtir ve hayatı lüks alafranga kıyafetler ısmarlamak, kır kahvelerinde ve mesire yerlerinde lüks arabasıyla gezmekten ibarettir. Yine Bihruz Bey'in diğer bir karakteristik özelliği ise istediği her şeye sahip olması ve bunun verdiği şımarıklığın pençesinde olmasıdır ki hikâyenin ana kısmı da biraz da bu konu üzerinden gelişir.
Periveş Hanım: Romanda Bihruz Bey’in âşık olduğu kadın. Bihruz Bey'in zannettiğinin aksine, ortalama bir aileden gelen, hem kendini göstermek hem de gezme amaçlı olarak sürekli mesire alanlarına gelen birisidir.
Keşfi Bey: Bihruz Bey'in Bab-ı Ali’de onunla aynı kalemde çalışan bir arkadaşı. Romanda düzenbaz ve yalancı bir kişilik olarak karşımıza çıkar.
Mösyö Pierre: Bihruz Bey’in evine gelen ve ona Fransızca öğreten paragöz eğitmen.
Valide Hanım: Bihruz Bey’in annesi.
Çengi Hanım: Periveş Hanım'ın yakın arkadaşı.
Temalar
Roman, dönemin İstanbul'unda görülen kimi cahilce davranış kalıplarını, eğlence ve zevk yaşamını anlatmaktadır. Osmanlı yenileşme hareketleri çerçevesinde Tanzimat'la birlikte Batı'ya açılan Osmanlı Devleti'nde yaşanan batılılaşma sürecinin yanlış özelliklerinin vurgulandığı yapıtta, Bihruz Bey ve onun romantik aşkı konu edilmiştir. Romanda Bihruz Bey karakterinden hareketle batılılaşmayı anlamayan tip eleştirilir. Bihruz Bey, az buçuk Fransızcasıyla berberler, kunduracılar, terziler ve garsonlarla konuşmayı, araba kullanmayı ve şık giyinip kendine bakmayı marifet bilmekte ve komik durumlara düşmektedir. Roman kahramanı Bihruz Bey, birçok yönden Ahmet Mithat Efendi'nin Felatun Bey'le Rakım Efendi adlı romanındaki Felatun Bey karakteriyle benzerlikler gösterir.
Kitap bir aşk hikâyesini anlatmakla beraber, dönemin toplumsal ve sosyal yapısını incelemekte, İstanbul'un entelektüel çevresini oluşturan Jön Türklerin ve üst tabakanın yaşantısını eleştirmektedir.
Ahmet Hamdi Tanpınar, Araba Sevdası için “Muayyen iktisadi şartlar etrafında teşekkül etmiş köksüz bir kalabalığın romanıdır” yorumunu yapmıştır.
Uyarlamalar
Roman, tiyatro yazarı Betül Odabaşı Törk tarafından 2015 yılında tiyatroya uyarlanmıştır. Ayrıca TRT tarafından hazırlanan radyo tiyatrosu bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ Zeynep Kerman. . İslam Ansiklopedisi. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Onur Torun (21 Ocak 2022). . Mahal Edebiyat. 18 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Nuray Sancar. . Evrensel. 6 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . TRT Radyo. 26 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Araba Sevdasi Recaizade Mahmud Ekrem in 1896 yilinda Servet i Funun mecmuasinda nr 258 291 Subat 1311 Eylul 1312 resimli olarak tefrika edildikten sonra 1897 de kitap halinde yayimlanan romanidir Eser Turk edebiyatinda ilk realist roman ornegi olarak kabul edilmektedir Araba SevdasiAnonim Yayincilik baskisinin kapagiYazarRecaizade Mahmud EkremUlke TurkiyeDilTurkceTurlerRealist romanYayim1897Romanin konusuBir pasa oglu olan Bihruz Bey yarim yamalak bir ogrenim gormus 23 24 yaslarinda bir genctir Babasi olunce annesiyle kendisine 28 000 liralik bir servet kalir Yazlari Camlica da kislari Suleymaniye de oturur Calismakta oldugu isyerine ara sira ugrar Butun meraki pek zarif arabasiyla gezinti yerlerinde dolasip kendini gostermek herkesten daha sik giyinmek Turkce cumleler arasinda Fransizca sozcukler kullanmaktir Berber garson terzi ve kunduracilarla Fransizca konusur Bihruz Bey bir gun eglenmek luks kiyafetleri luks asalari ve gayet pahali olan at arabasiyla caka satmak icin bir acik hava eglence yerine park diyebiliriz fakat giris ucretli bahceli havuzlu bir mekan gitmisken yine kendisi gibi gayet luks bir aractan lando inen iki kadin gorur ve birden bu kadinlarin birine asik olur Bihruz Bey aslinda kadina asik olmaktan ziyade kendi kafasindaki kadin modeline asik olmustur Onu cok yuksek bir aileden zanneder turlu turlu hulyalara kapilir Bihruz Bey Perives Hanim a once cicek verir ertesi hafta da arabasina bir mektup atar Fakat o gunden sonra da kizi bir daha gormez Bihruz Bey in ayni dairede birlikte calistigi Kesfi Bey adinda bir arkadasi vardir Kesfi Bey yalanciligiyla unlu bir adamdir Bir gun kizdan haber alamadigi icin uzulen Bihruz Bey e Perives in oldugunu soyler Delikanli kendini buyuk bir aciya kaptirir ne yazik ki sevgilisinin mezarinin nerede oldugunu bile bilmemektedir Bu arada Bihruz Bey in serveti de tukenmektedir Bir ramazan aksami carsida dolasirken Perives e rastlar ama onu olen kadinin kiz kardesi zanneder Sonunda karsilastigi kadinin Perives in kendisi oldugunu anlar Ayrica kadinin zannettigi gibi yuksek bir aileden gelmedigini fark eder Perives le yanindaki Cengi Hanim in kucumseyici sozleri ve gulusmeleri arasinda hizla yanlarindan uzaklasir KarakterlerBihruz Bey Tam da donemin burjuva gencliginin olmasi gerektigi gibi Fransiz kulturune hayran zuppe bir genctir Ona gore Turkce kaba ve yetersiz bir dildir Turkler kaba ve medeniyetten yoksun insanlardir Turkce gerekmedigi surece konusulmamalidir Ama o donem yuksek memur ve tuccar cocuklarinin genelinde oldugu gibi Fransizcaya da hakim degildir ve Turkce Fransizca karisimi bir dil ile konusur Oyle ki dogru durust Fransizca siir cevirisi bile yapamaz Ayrica Bihruz Bey mirasyedi bir genctir ve hayati luks alafranga kiyafetler ismarlamak kir kahvelerinde ve mesire yerlerinde luks arabasiyla gezmekten ibarettir Yine Bihruz Bey in diger bir karakteristik ozelligi ise istedigi her seye sahip olmasi ve bunun verdigi simarikligin pencesinde olmasidir ki hikayenin ana kismi da biraz da bu konu uzerinden gelisir Perives Hanim Romanda Bihruz Bey in asik oldugu kadin Bihruz Bey in zannettiginin aksine ortalama bir aileden gelen hem kendini gostermek hem de gezme amacli olarak surekli mesire alanlarina gelen birisidir Kesfi Bey Bihruz Bey in Bab i Ali de onunla ayni kalemde calisan bir arkadasi Romanda duzenbaz ve yalanci bir kisilik olarak karsimiza cikar Mosyo Pierre Bihruz Bey in evine gelen ve ona Fransizca ogreten paragoz egitmen Valide Hanim Bihruz Bey in annesi Cengi Hanim Perives Hanim in yakin arkadasi TemalarRoman donemin Istanbul unda gorulen kimi cahilce davranis kaliplarini eglence ve zevk yasamini anlatmaktadir Osmanli yenilesme hareketleri cercevesinde Tanzimat la birlikte Bati ya acilan Osmanli Devleti nde yasanan batililasma surecinin yanlis ozelliklerinin vurgulandigi yapitta Bihruz Bey ve onun romantik aski konu edilmistir Romanda Bihruz Bey karakterinden hareketle batililasmayi anlamayan tip elestirilir Bihruz Bey az bucuk Fransizcasiyla berberler kunduracilar terziler ve garsonlarla konusmayi araba kullanmayi ve sik giyinip kendine bakmayi marifet bilmekte ve komik durumlara dusmektedir Roman kahramani Bihruz Bey bircok yonden Ahmet Mithat Efendi nin Felatun Bey le Rakim Efendi adli romanindaki Felatun Bey karakteriyle benzerlikler gosterir Kitap bir ask hikayesini anlatmakla beraber donemin toplumsal ve sosyal yapisini incelemekte Istanbul un entelektuel cevresini olusturan Jon Turklerin ve ust tabakanin yasantisini elestirmektedir Ahmet Hamdi Tanpinar Araba Sevdasi icin Muayyen iktisadi sartlar etrafinda tesekkul etmis koksuz bir kalabaligin romanidir yorumunu yapmistir UyarlamalarRoman tiyatro yazari Betul Odabasi Tork tarafindan 2015 yilinda tiyatroya uyarlanmistir Ayrica TRT tarafindan hazirlanan radyo tiyatrosu bulunmaktadir Kaynakca Zeynep Kerman Islam Ansiklopedisi 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Onur Torun 21 Ocak 2022 Mahal Edebiyat 18 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Nuray Sancar Evrensel 6 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi TRT Radyo 26 Mart 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi