Avşa (Yunanca: Ἀφησιά Afisia, Orta Çağ Yunancası: Ἀφουσία Aphousia), Marmara Denizi'nde ada.
Avşa | |
---|---|
Coğrafya | |
Avşa | |
Koordinatlar | 40°30′43″K 27°29′55″D / 40.51194°K 27.49861°D |
Takımadası | Marmara Adaları |
Denizi | Marmara Denizi |
Siyasi | |
Adadaki ülke(ler) | |
Bölge | Marmara Bölgesi |
İl | Balıkesir |
İlçe | Marmara |
İstanbul'a deniz otobüsüyle 2,5 Erdek'e ise gemiyle 1 saat 50 dakika uzaklıktadır. Balıkesir'in Marmara ilçesine bağlı bir yerleşim yeridir. İlçe merkezine 11 km, il merkezine 155 km uzaklıktadır. Avşa adasının diğer adı "Türkeli" adasıdır. Fakat "Türkeli" ismi "Avşa" olarak değişmiştir.
Takımadalar arasında, kapladığı alan bakımından, Avşa Adası Marmara ve Paşalimanı Adalarından sonra gelir. Uzunluğu 7 km, genişliği 4 km.'dir. 1965 yılında 1146 nüfusu olan adada, son nüfus sayımına göre 2000, gayriresmî olarak da 2500 kişi yaşamaktadır. Yazın ise Avşa Adası yoğun geçen turizm sezonu dolayısıyla 90.000 - 100.000 insanı barındırmaktadır. Gerek eğlence ve gerekse dinlence bakımından imkanları bulunan Avşa Adası'na yaz sezonunda İstanbul'dan her gün 2 ya da 3 deniz otobüsü ve İDO' ait gemi tarifeli sefer yapmaktadır, hafta sonları ek seferler de konulmaktadır.
Tarihçe
Avşa'nın ilk yerli halkı hakkındaki ilk yazılı bilgiler coğrafyacı Strabon ve tarihçi Plinius'un kitaplarında bulunmaktadır. Toprak durumu bakımından hiçbir zaman zengin olamamış, bağımsız bir idareye kavuşamamış olan ada, tarih içinde, çevresinde hakim olan kuvvetin arkasından gitmiştir. Hristiyan din adamları için bir sürgün yeri olarak kullanılmış ve bütün Orta Çağ boyunca boş kalmıştır. Şimdiye kadar hiçbir sistematik kazı yapılmamıştır. Ancak adada, anakara Kapıdağ Yarımadası'ndan ayrılmadan önce bazı ilkel toplulukların yaşadığı, avcılıkla geçindiği, anakara ile bağlantı kesilince yeni bir yaşam biçimi geliştirdikleri, avcılığı azaltarak tarım, besicilik ve balıkçılıkla geçindikleri bazı buluntular nedeniyle anlaşılmaktadır.
Avşa’nın yüzyıllar içinde değişerek gelen birçok ismi vardır. Kyzikos’lu Diogenes, Propontis adalarını anlatırken Ofiousa ile Fisia’yı birbirinden ayırmıştır. Plinius bu adaya OPHiUSSA der. Bizans tarihinde ise adanın ismi AFOUSiA’dır. La Mottraye 17. yüzyıl başında, adaya buradaki Meryem Ana Manastırı nedeniyle Pnagia adı verildiğinden bahseder. Marmara Adalarında tarihi incelemeler yapan Gedeon’a, Patrikhane tarafından verilen 1892 tarihli vasiyetnamede ise, adanın ismi AOSiA şeklinde yazılmıştır. Rumlar adayı terk etmeden önce ise AFISSIA ismini kullanmışlardır. Ada’nın ismi daha sonraki zamanlarda Araplar Adası olarak da anılmıştır.
Yakın zamanlarda adanın resmi adı Türkeli olmuştur. Daha sonraları günümüzde adanın tarihi isminin Türkçeleştirilmiş şekli olan AVŞA kullanılmaya başlanmıştır.
2 Kasım 1991 tarihinde "Avşa Adası" adı altında belediye statüsü alarak beldeye dönüştü. 12 Kasım 2012'de TBMM'de kabul edilen 6360 sayılı kanun ile mahalle oldu.
Coğrafi yapısı
Marmara Denizi'nin güney batısında 3 büyük (Marmara-Avşa-Paşalimanı) ve 9 küçük ada vardır. Marmara adaları ismini taşıyan bu adalar, yapı ve yer şekilleri bakımından Kapıdağ Yarımadası'nın Marmara Denizi'ndeki uzantısı görünümündedirler. 4. zamanın sonlarında deniz seviyesinin yükselmesi ve alçak kesimlerin sular altında kalması sonunda, anakara Kapıdağ Yarımadası'ndan ve birbirinden ayrılarak bugünkü şekillerini almışlardır.
Avşa Adası'nın Marmara ve diğer adalarla arasındaki derinlik 16–35 m arasındadır. Sadece Ekinlik Adası'nı birleştiren kara parçası 1–4 m derinlikte olduğundan sakin havalar da bu bağlantıyı izlemek mümkün olmaktadır. Adanın uzunluğu 9 km, eni 4 km kadardır. Toplam yüzölçümü 36 km²'dir. Adanın batısında üzerinde bir deniz feneri bulunan Hayırsız Ada yer alır.
Takımadalara adını veren ve grubun en büyüğü olan Marmara Adası orta kesiminde 700 metreyi bulan yüksek bir ada görünümünde iken, Paşalimanı, Avşa ve Ekinlik adaları yüksekliği 100-250 metre arasında değişin basık ve yumuşak görünümlü yassı adalardır ve İstanbul'a yaklaşık 65 (64.840) Mil uzaklıktadırlar. İstanbul'un kirli kıyılarından kaçanlar ile deniz ve tatil hasretlerini gidermek isteyen Ankaralılar gözlerini Marmara'nın bu güzel adalarına çevirdiler. İlk öncüler Marmara Adası'na ayak bastılarsa da kıyıdaki kumsalların azlığı hemen arkada yükselen ve dikleşen arazi ile Beldeye Teşkilatının katı imar kuralları yüzünden gözlerini biraz ötede kıyıları boyunca uzanan geniş ve ince kumlu plajlar, yumuşak arazi yapısına sahip Avşa Adası'na çevirdiler. Ayrıca henüz konut yapımına daha yumuşak bakan Köy Kanunları (1992'de belediye oldu) geçerli idi. Bu nedenle 1969 yılından itibaren Avşa Adası Marmara Bölgesi'nin vazgeçilmez turistik merkezi durumuna geldi. Bu olay köy ekonomisinin birdenbire gelişmesine ve aranan her şeyi kolayca bulunduğu bir konuma getirdi.
Avşa Adası, diğer adalar gibi anakara Kapıdağı'na bağlı idi. Dördüncü zamanın sonunda deniz seviyesinin yükselmesi ile anakaradan ve birbirlerinden ayrıldılar. Bu nedenle Avşa ile Marmara Adası arasındaki derinlik 35 metrede kalır. Avşa ile diğer adalar ve Kapıdağ arasındaki derinlikler 16 metreyi geçmez. Özellikle Avşa ile ekinlik adasını birleştiren kara parçası 1 metre ile 4 metre derinliği ancak bulur. Sakin havalarda bu bağlantıyı izlemek mümkündür.Adanın yapılan zemin etütlerinde granit taştan oluşmuş olduğu uzmanlar tarafından belgelenmiştir. 17 Ağustos 1999'da yaşanan depremden sonra adada hiçbir yıkım olmamıştır.
Nüfus
Yıl | Nüfus |
---|---|
2012 | 2527 |
2011 | 2559 |
2010 | 2602 |
2009 | 2613 |
2008 | 2661 |
2007 | 1969 |
2000 | 2611 |
1990 | 2617 |
1985 | 1319 |
1980 | 1228 |
İklim
Avşa Adası Marmara'nın orta bölümünde bulunduğu için bölge iklimi gibi bazı özellikler taşır. Akdeniz ikliminin birçok özelliğini yansıttığı gibi Karadeniz'in etkisi de kendini gösterir. Kış döneminde bu bölgenin güneyinde ve Akdeniz üzerinde oluşan hava akımları alanı orta ve doğu Avrupa üzerinde bulunan kuzey cephenin güney doğru kayması sonucu batıdan gelen kar ve yağmur getiren siklonların ve bunların cephesel faaliyetlerinin etkisinde kalır. Yaz dönemleri ise bu faaliyetler ortadan kalkar. Bunun yerini farklı bir sistem alır. Bu değişiş güneşin görünürdeki hareketi ile Büyük sahra üzerindeki yüksek basınç kuşağının Akdeniz üzerine yerleşmesi ve bu iklim bölgesinin Marmara'yı etkisel altına almasında ileri gelir.
Ortalama sıcaklık ile en soğuk ay Ocak'tır. Yaz döneminde bir tarafta Basra Körfezi'nde oluşan alçak basınç, diğer taraftan Avrupa üzerindeki yüksek basıncın sonucu ada kuzey, kuzeybatı yönlü rüzgarların etkisinde kalır. İki farklı iklim bölgesi ortasında yer aldığı için ada yazın kuzeydeki soğuk cephenin dalgalanışına bağlı olarak bazen kısa süreli fırtınaların etkisinde kalır. En sıcak ay 24.6 ortalama sıcaklık ile Temmuz'dur. Yağmurlar en çok Aralık ayında görülür. Çok nadir olarak yağan kar Ocak Şubat aylarında düşer.
Ekonomi
Ada, İstanbul'a olan yakınlığı nedeniyle yerli turistler için cazip bir tatil noktasıdır. Turizmden daha fazla faydalanabilmek için Avşa, nispeten sakin bir tatil seçeneği sunan Kuzey Ege'deki tatil yerlerinin aksine birçok tesisle turistlere renkli bir gece hayatı da sunmaktadır. Ayrıca Marmaradaki adalara ait Adakarası üzümünden üretilen şarap sayesinde bağcılık ve şarap fabrikaları, turizme paralel olarak gelişerek yeni iş imkânları yaratmaktadır.
Koylar
Avşa Adası'nda oldukça fazla koy bulunmaktadır. Bunlara ulaşım zor olsa da, gerek teknelerle gerekse binek araçlarla ulaşmak mümkündür. Avşa Adası'nın belli başlı koyları şunlardır; Mavi koy, Altınkum Koyu, Manastır Koyu, Tavşanlı Koyu, Çınar Koyu, Kumtur Koyu, Atanaş Koyu, Yiğitler Koyu.
Ulaşım
İstanbul, Bostancı ve Yenikapı'dan İDO hızlı feribotları ile; Tekirdağ, Akport Limanı'ndan, Erdek'ten feribot ile sağlanmaktadır.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mayıs 2016.
- ^ . 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2014.
- ^ Bu karar, Resmi Gazete'de 19.04.2005 tarihinde yayınlanmıştır. Kararın metni şöyledir : "Yer Adının Değiştirilmesine Dair Karar İçişleri Bakanlığından: Balıkesir İli Marmara ilçesine bağlı Avşa (Türkeli) Beldesinin isminin “AVŞA” olarak değiştirilmesi 5272 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca uygun görülmüştür."
- ^ (PDF). Resmî Gazete. 6 Kasım 1991. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
- ^ "Kanun No. 6360". 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Nisan 2014.
- ^ Nüfus Kaynak 23 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 28 Şubat 2014
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Eylül 2018.
Wikimedia Commons'ta Avşa ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Avsa Yunanca Ἀfhsia Afisia Orta Cag Yunancasi Ἀfoysia Aphousia Marmara Denizi nde ada AvsaCografyaAvsa Adasi nin Marmara Denizi ndeki konumuAvsa Adasi nin Marmara Denizi ndeki konumuAvsaAvsa Adasi nin Balikesir deki konumuKoordinatlar40 30 43 K 27 29 55 D 40 51194 K 27 49861 D 40 51194 27 49861TakimadasiMarmara AdalariDeniziMarmara DeniziSiyasiAdadaki ulke ler TurkiyeBolgeMarmara BolgesiIlBalikesirIlceMarmara Istanbul a deniz otobusuyle 2 5 Erdek e ise gemiyle 1 saat 50 dakika uzakliktadir Balikesir in Marmara ilcesine bagli bir yerlesim yeridir Ilce merkezine 11 km il merkezine 155 km uzakliktadir Avsa adasinin diger adi Turkeli adasidir Fakat Turkeli ismi Avsa olarak degismistir Takimadalar arasinda kapladigi alan bakimindan Avsa Adasi Marmara ve Pasalimani Adalarindan sonra gelir Uzunlugu 7 km genisligi 4 km dir 1965 yilinda 1146 nufusu olan adada son nufus sayimina gore 2000 gayriresmi olarak da 2500 kisi yasamaktadir Yazin ise Avsa Adasi yogun gecen turizm sezonu dolayisiyla 90 000 100 000 insani barindirmaktadir Gerek eglence ve gerekse dinlence bakimindan imkanlari bulunan Avsa Adasi na yaz sezonunda Istanbul dan her gun 2 ya da 3 deniz otobusu ve IDO ait gemi tarifeli sefer yapmaktadir hafta sonlari ek seferler de konulmaktadir TarihceAvsa nin ilk yerli halki hakkindaki ilk yazili bilgiler cografyaci Strabon ve tarihci Plinius un kitaplarinda bulunmaktadir Toprak durumu bakimindan hicbir zaman zengin olamamis bagimsiz bir idareye kavusamamis olan ada tarih icinde cevresinde hakim olan kuvvetin arkasindan gitmistir Hristiyan din adamlari icin bir surgun yeri olarak kullanilmis ve butun Orta Cag boyunca bos kalmistir Simdiye kadar hicbir sistematik kazi yapilmamistir Ancak adada anakara Kapidag Yarimadasi ndan ayrilmadan once bazi ilkel topluluklarin yasadigi avcilikla gecindigi anakara ile baglanti kesilince yeni bir yasam bicimi gelistirdikleri avciligi azaltarak tarim besicilik ve balikcilikla gecindikleri bazi buluntular nedeniyle anlasilmaktadir Avsa nin yuzyillar icinde degiserek gelen bircok ismi vardir Kyzikos lu Diogenes Propontis adalarini anlatirken Ofiousa ile Fisia yi birbirinden ayirmistir Plinius bu adaya OPHiUSSA der Bizans tarihinde ise adanin ismi AFOUSiA dir La Mottraye 17 yuzyil basinda adaya buradaki Meryem Ana Manastiri nedeniyle Pnagia adi verildiginden bahseder Marmara Adalarinda tarihi incelemeler yapan Gedeon a Patrikhane tarafindan verilen 1892 tarihli vasiyetnamede ise adanin ismi AOSiA seklinde yazilmistir Rumlar adayi terk etmeden once ise AFISSIA ismini kullanmislardir Ada nin ismi daha sonraki zamanlarda Araplar Adasi olarak da anilmistir Yakin zamanlarda adanin resmi adi Turkeli olmustur Daha sonralari gunumuzde adanin tarihi isminin Turkcelestirilmis sekli olan AVSA kullanilmaya baslanmistir 2 Kasim 1991 tarihinde Avsa Adasi adi altinda belediye statusu alarak beldeye donustu 12 Kasim 2012 de TBMM de kabul edilen 6360 sayili kanun ile mahalle oldu Cografi yapisiHavadan Avsa Adasi Marmara Denizi nin guney batisinda 3 buyuk Marmara Avsa Pasalimani ve 9 kucuk ada vardir Marmara adalari ismini tasiyan bu adalar yapi ve yer sekilleri bakimindan Kapidag Yarimadasi nin Marmara Denizi ndeki uzantisi gorunumundedirler 4 zamanin sonlarinda deniz seviyesinin yukselmesi ve alcak kesimlerin sular altinda kalmasi sonunda anakara Kapidag Yarimadasi ndan ve birbirinden ayrilarak bugunku sekillerini almislardir Avsa Adasi nin Marmara ve diger adalarla arasindaki derinlik 16 35 m arasindadir Sadece Ekinlik Adasi ni birlestiren kara parcasi 1 4 m derinlikte oldugundan sakin havalar da bu baglantiyi izlemek mumkun olmaktadir Adanin uzunlugu 9 km eni 4 km kadardir Toplam yuzolcumu 36 km dir Adanin batisinda uzerinde bir deniz feneri bulunan Hayirsiz Ada yer alir Takimadalara adini veren ve grubun en buyugu olan Marmara Adasi orta kesiminde 700 metreyi bulan yuksek bir ada gorunumunde iken Pasalimani Avsa ve Ekinlik adalari yuksekligi 100 250 metre arasinda degisin basik ve yumusak gorunumlu yassi adalardir ve Istanbul a yaklasik 65 64 840 Mil uzakliktadirlar Istanbul un kirli kiyilarindan kacanlar ile deniz ve tatil hasretlerini gidermek isteyen Ankaralilar gozlerini Marmara nin bu guzel adalarina cevirdiler Ilk onculer Marmara Adasi na ayak bastilarsa da kiyidaki kumsallarin azligi hemen arkada yukselen ve diklesen arazi ile Beldeye Teskilatinin kati imar kurallari yuzunden gozlerini biraz otede kiyilari boyunca uzanan genis ve ince kumlu plajlar yumusak arazi yapisina sahip Avsa Adasi na cevirdiler Ayrica henuz konut yapimina daha yumusak bakan Koy Kanunlari 1992 de belediye oldu gecerli idi Bu nedenle 1969 yilindan itibaren Avsa Adasi Marmara Bolgesi nin vazgecilmez turistik merkezi durumuna geldi Bu olay koy ekonomisinin birdenbire gelismesine ve aranan her seyi kolayca bulundugu bir konuma getirdi Avsa Adasi diger adalar gibi anakara Kapidagi na bagli idi Dorduncu zamanin sonunda deniz seviyesinin yukselmesi ile anakaradan ve birbirlerinden ayrildilar Bu nedenle Avsa ile Marmara Adasi arasindaki derinlik 35 metrede kalir Avsa ile diger adalar ve Kapidag arasindaki derinlikler 16 metreyi gecmez Ozellikle Avsa ile ekinlik adasini birlestiren kara parcasi 1 metre ile 4 metre derinligi ancak bulur Sakin havalarda bu baglantiyi izlemek mumkundur Adanin yapilan zemin etutlerinde granit tastan olusmus oldugu uzmanlar tarafindan belgelenmistir 17 Agustos 1999 da yasanan depremden sonra adada hicbir yikim olmamistir NufusYil Nufus2012 25272011 25592010 26022009 26132008 26612007 19692000 26111990 26171985 13191980 1228IklimAvsa Adasi Marmara nin orta bolumunde bulundugu icin bolge iklimi gibi bazi ozellikler tasir Akdeniz ikliminin bircok ozelligini yansittigi gibi Karadeniz in etkisi de kendini gosterir Kis doneminde bu bolgenin guneyinde ve Akdeniz uzerinde olusan hava akimlari alani orta ve dogu Avrupa uzerinde bulunan kuzey cephenin guney dogru kaymasi sonucu batidan gelen kar ve yagmur getiren siklonlarin ve bunlarin cephesel faaliyetlerinin etkisinde kalir Yaz donemleri ise bu faaliyetler ortadan kalkar Bunun yerini farkli bir sistem alir Bu degisis gunesin gorunurdeki hareketi ile Buyuk sahra uzerindeki yuksek basinc kusaginin Akdeniz uzerine yerlesmesi ve bu iklim bolgesinin Marmara yi etkisel altina almasinda ileri gelir Ortalama sicaklik ile en soguk ay Ocak tir Yaz doneminde bir tarafta Basra Korfezi nde olusan alcak basinc diger taraftan Avrupa uzerindeki yuksek basincin sonucu ada kuzey kuzeybati yonlu ruzgarlarin etkisinde kalir Iki farkli iklim bolgesi ortasinda yer aldigi icin ada yazin kuzeydeki soguk cephenin dalgalanisina bagli olarak bazen kisa sureli firtinalarin etkisinde kalir En sicak ay 24 6 ortalama sicaklik ile Temmuz dur Yagmurlar en cok Aralik ayinda gorulur Cok nadir olarak yagan kar Ocak Subat aylarinda duser EkonomiAda Istanbul a olan yakinligi nedeniyle yerli turistler icin cazip bir tatil noktasidir Turizmden daha fazla faydalanabilmek icin Avsa nispeten sakin bir tatil secenegi sunan Kuzey Ege deki tatil yerlerinin aksine bircok tesisle turistlere renkli bir gece hayati da sunmaktadir Ayrica Marmaradaki adalara ait Adakarasi uzumunden uretilen sarap sayesinde bagcilik ve sarap fabrikalari turizme paralel olarak geliserek yeni is imkanlari yaratmaktadir KoylarAvsa Adasi nda oldukca fazla koy bulunmaktadir Bunlara ulasim zor olsa da gerek teknelerle gerekse binek araclarla ulasmak mumkundur Avsa Adasi nin belli basli koylari sunlardir Mavi koy Altinkum Koyu Manastir Koyu Tavsanli Koyu Cinar Koyu Kumtur Koyu Atanas Koyu Yigitler Koyu UlasimIstanbul Bostanci ve Yenikapi dan IDO hizli feribotlari ile Tekirdag Akport Limani ndan Erdek ten feribot ile saglanmaktadir Kaynakca Arsivlenmis kopya 4 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mayis 2016 23 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Subat 2014 Bu karar Resmi Gazete de 19 04 2005 tarihinde yayinlanmistir Kararin metni soyledir Yer Adinin Degistirilmesine Dair Karar Icisleri Bakanligindan Balikesir Ili Marmara ilcesine bagli Avsa Turkeli Beldesinin isminin AVSA olarak degistirilmesi 5272 sayili Kanunun 10 uncu maddesi uyarinca uygun gorulmustur PDF Resmi Gazete 6 Kasim 1991 12 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2021 Kanun No 6360 15 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2014 Nufus Kaynak 23 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 28 Subat 2014 Arsivlenmis kopya 29 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Eylul 2018 Wikimedia Commons ta Avsa ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir