Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Akdeniz (Osmanlı Türkçesi: بحر سفيد Bahr-i Sefīd, آق دڭيز Akdeñiz ya da بحر متوسط, Bahr-i Mutavassıt), Atlas Okyanusu'na bağlı, kuzeyinde Avrupa, güneyinde Afrika, doğusunda Asya kıtaları bulunan deniz. 2,5 milyon km² civarında alanı kaplayan deniz, Cebelitarık Boğazı ile Atlas Okyanusu'ndan, Çanakkale Boğazı ile Marmara Denizi'nden ve Süveyş Kanalı ile Kızıldeniz'den ayrılır. Akdeniz’in tuzluluk oranı ‰ 38 (binde 38) olup tuz oranı fazla olan denizler grubunda değerlendirilir.
| Akdeniz | |
|---|---|
 Akdeniz ve bu iç denizi çevreleyen ülkelerin uydu görüntüsü (NASA) | |
| Havza | |
| Ülke(ler) | Tüm Liste |
| Konum | Güney Avrupa Batı Asya Kuzey Afrika |
| Koordinatlar | 38°K 17°D / 38°K 17°D |
| Ada(lar) | ± 3.300 |
| Yerleşim(ler) (sahil) | Antalya, Atina, Barselona, İzmir, Marsilya, Mersin, Roma, Adana, Valensiya |
| Genel bilgiler | |
| Aktığı yer | Atlas Okyanusu |
| Tür | Deniz |
| Akarsu (gelen) | Marmara Denizi, Nil nehri, Cheliff nehri, Ebro nehri, Tiber nehri, Rhône Nehri, Po nehri |
| Ortalama derinlik | 1.500 m (4.900 ft) |
| En derin noktası | 5.267 m (17.280 ft) |
| Yüzölçümü | 2.500.000 km2 (970.000 sq mi) |
| Su hacmi | 3.750.000 km3 (900.000 cu mi) |
| (İkamet süresi) | 80-100 sene |
| Tuzluluk | 3,8 % |
| Sıcaklık | 12-28 °C (54-82 °F) |
| Wikimedia Commons | |
 | |
Etimoloji
İngilizcede Mediterranean Sea denilir. Bu da Latincedeki Mediterraneustan (Medi: Orta + terra: Toprak, yer) gelmektedir. Yunancada Mesogeios denir. Arapçadaki karşılığı البحر الأبيض المتوسط (El Bahre-l Ebyedu'l-Mutavassit) “'ortada yer alan beyaz deniz'” anlamındadır. Farsça'da Akdeniz için kullanılan Bahr-i Sefid ismi Osmanlı dönemi haritalarında da gözükmektedir. Romalılar da Mare Nostrum olarak tanımlanmaktaydı, anlamı ise Bizim Deniz'di.
“Akdeniz” isminin kaynağıyla ilgili inanılan iddialardan bir diğeri de eski Türklerde “mavi” rengin doğunun, “ak” rengin batının, “kırmızı” rengin güneyin ve “kara” rengin kuzeyin sembolü olarak kullanılmış olmasıdır. Bu iddiaya göre Akdeniz adlandırmasını ortaya koyan dil bilincinde Ege ve Akdeniz'i tek bir deniz olarak gören yaklaşım vardır. Bu yaklaşıma göre Türkiye'nin kuzeyindeki denize Karadeniz adının verilmesinin sebebi de budur.
Coğrafya
Dünyanın en büyük iç denizidir. Derin bir denizdir ve en derin noktası İyon Denizi'nde bulunan ve yaklaşık 5267 metre olan Kalipso Çukuru'dur. Doğu Akdeniz Havzası, Batı Akdeniz Havzası'ndan daha derindir. Özellikle Doğu Akdeniz olmak üzere tuzluluk oranı yüksektir. Kıbrıs ile Mısır arasındaki kısımda tuzluluk oranı binde 39'a ulaşır. Akdeniz'e kıyısı olan 22 ülke vardır.
Akdeniz'e kıyısı olan ülkeler
Bölümler
Alt Denizler
- Alboran Denizi, İspanya ve Fas arasında,
- Balear Denizi, İspanya ve Balear Adaları arasında,
- Ligurya Denizi, Korsika ve Sardinya adaları arasında,
- Tiren Denizi, Sardinya, İtalya Yarımadası ve Sicilya arasında,
- Adriyatik Denizi, İtalya Yarımadası ve Balkan Yarımadası arasında,
- İyon Denizi, İtalya, Yunanistan ve Arnavutluk arasında,
- Libya Denizi, Libya ile Girit arasında,
- Ege Denizi, Yunanistan ve Türkiye arasında,
- Girit Denizi, Girit'in kuzeyinde,
- Trakya Denizi, Kuzey Ege’de
- Mirtoan Denizi, Kiklad Adaları ve Mora Yarımadası arasında,
- Marmara Denizi, Ege Denizi ve Karadeniz arasında,
- Kilikya Denizi, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasında.
Boğazlar
- Cebelitarık Boğazı, İspanya ve Fas arasında,
- Messina Boğazı, İtalya Yarımadası ve Sicilya arasında,
- Bonifacio Boğazı, Korsika ve Sardinya arasında,
- Sicilya Boğazı, Sicilya ve Tunus arasında,
- Otranto Boğazı, İtalya ve Arnavutluk arasında,
- Çanakkale Boğazı, Marmara Denizi ve Ege Denizi arasında,
- İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Karadeniz arasında.
Körfezler
- Saros Körfezi, kuzey Türkiye'de,
- , güney Fransa'da,
- Taranto Körfezi, güney İtalya'da,
- Antalya Körfezi, güney Türkiye'de,
- Sirte Körfezi, kuzey Libya'da,
- , doğu Tunus'ta,
- Mersin Körfezi, güney Türkiye'de,
- Edremit Körfezi, kuzeybatı Türkiye'de,
- İzmir Körfezi, batı Türkiye'de,
- Gökova Körfezi, güneybatı Türkiye'de.
- İskenderun Körfezi, güney Türkiye'de
- Fethiye Körfezi, güney Türkiye'de
- , güney Türkiye'de
- İzmit Körfezi, kuzeybatı Türkiye'de
- , kuzey Arnavutluk'ta.
İklim
| Ocak | Şubat | Mart | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Marsilya [1]16 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 13 | 13 | 13 | 14 | 16 | 18 | 21 | 22 | 21 | 18 | 16 | 14 |
| Barselona [2]18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 13 | 13 | 13 | 14 | 17 | 20 | 23 | 25 | 23 | 20 | 17 | 15 |
| Valensiya [3]31 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 14 | 13 | 14 | 15 | 17 | 21 | 24 | 26 | 24 | 21 | 18 | 15 |
| Napoli [4]31 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 15 | 14 | 14 | 15 | 18 | 22 | 25 | 27 | 25 | 22 | 19 | 16 |
| Málaga [5]27 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 16 | 15 | 15 | 16 | 17 | 20 | 22 | 23 | 22 | 20 | 18 | 16 |
| Cebelitarık [6]17 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 16 | 15 | 16 | 16 | 17 | 20 | 22 | 22 | 22 | 20 | 18 | 17 |
| Atina [7]27 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 16 | 15 | 15 | 16 | 18 | 21 | 24 | 24 | 24 | 21 | 19 | 17 |
| Kandiye [8]26 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 16 | 15 | 15 | 16 | 19 | 22 | 24 | 25 | 24 | 22 | 20 | 18 |
| Malta [9]3 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 16 | 16 | 15 | 16 | 18 | 21 | 24 | 26 | 25 | 23 | 21 | 18 |
| Antalya [10]8 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 14 | 15 | 18 | 21 | 25 | 30 | 34 | 34 | 31 | 26 | 20 | 16 |
| Larnaka [11]31 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 18 | 17 | 17 | 18 | 20 | 24 | 26 | 27 | 27 | 25 | 22 | 19 |
| Mersin [12][] | 18 | 18 | 19 | 22 | 24 | 25 | 27 | 29 | 28 | 26 | 24 | 22 |
| Tel Aviv [13]27 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 18 | 17 | 17 | 18 | 21 | 24 | 26 | 28 | 27 | 26 | 23 | 20 |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b . 7 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2012.
- ^ Kâtib Çelebi, Kitab-ı Cihannüma, 1648 bk: 360 Yıllık Öykü: Cihannüma 28 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2012.
- ^ Ertuğrul Yaman, Eyüp Bacanlı, Türk Dili El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara 2009, s. 35-36
Kaynakça
5.
Dış bağlantılar
- Greenpeace campaign "Defending Our Mediterranean": Threats, Solutions and Photo Petition12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Akdeniz Osmanli Turkcesi بحر سفيد Bahr i Sefid آق دڭيز Akdeniz ya da بحر متوسط Bahr i Mutavassit Atlas Okyanusu na bagli kuzeyinde Avrupa guneyinde Afrika dogusunda Asya kitalari bulunan deniz 2 5 milyon km civarinda alani kaplayan deniz Cebelitarik Bogazi ile Atlas Okyanusu ndan Canakkale Bogazi ile Marmara Denizi nden ve Suveys Kanali ile Kizildeniz den ayrilir Akdeniz in tuzluluk orani 38 binde 38 olup tuz orani fazla olan denizler grubunda degerlendirilir AkdenizAkdeniz ve bu ic denizi cevreleyen ulkelerin uydu goruntusu NASA HavzaUlke ler Tum ListeKonumGuney Avrupa Bati Asya Kuzey AfrikaKoordinatlar38 K 17 D 38 K 17 D 38 17Ada lar 3 300Yerlesim ler sahil Antalya Atina Barselona Izmir Marsilya Mersin Roma Adana ValensiyaGenel bilgilerAktigi yerAtlas OkyanusuTurDenizAkarsu gelen Marmara Denizi Nil nehri Cheliff nehri Ebro nehri Tiber nehri Rhone Nehri Po nehriOrtalama derinlik1 500 m 4 900 ft En derin noktasi5 267 m 17 280 ft Yuzolcumu2 500 000 km2 970 000 sq mi Su hacmi3 750 000 km3 900 000 cu mi Ikamet suresi80 100 seneTuzluluk3 8 Sicaklik12 28 C 54 82 F Wikimedia CommonsAkdeniz haritasiAkdeniz bolgesi rolyefiEtimolojiIngilizcede Mediterranean Sea denilir Bu da Latincedeki Mediterraneustan Medi Orta terra Toprak yer gelmektedir Yunancada Mesogeios denir Arapcadaki karsiligi البحر الأبيض المتوسط El Bahre l Ebyedu l Mutavassit ortada yer alan beyaz deniz anlamindadir Farsca da Akdeniz icin kullanilan Bahr i Sefid ismi Osmanli donemi haritalarinda da gozukmektedir Romalilar da Mare Nostrum olarak tanimlanmaktaydi anlami ise Bizim Deniz di Akdeniz isminin kaynagiyla ilgili inanilan iddialardan bir digeri de eski Turklerde mavi rengin dogunun ak rengin batinin kirmizi rengin guneyin ve kara rengin kuzeyin sembolu olarak kullanilmis olmasidir Bu iddiaya gore Akdeniz adlandirmasini ortaya koyan dil bilincinde Ege ve Akdeniz i tek bir deniz olarak goren yaklasim vardir Bu yaklasima gore Turkiye nin kuzeyindeki denize Karadeniz adinin verilmesinin sebebi de budur Denizanasi Akdeniz de sik rastlanilan bir hayvandir CografyaDunyanin en buyuk ic denizidir Derin bir denizdir ve en derin noktasi Iyon Denizi nde bulunan ve yaklasik 5267 metre olan Kalipso Cukuru dur Dogu Akdeniz Havzasi Bati Akdeniz Havzasi ndan daha derindir Ozellikle Dogu Akdeniz olmak uzere tuzluluk orani yuksektir Kibris ile Misir arasindaki kisimda tuzluluk orani binde 39 a ulasir Akdeniz e kiyisi olan 22 ulke vardir Akdeniz e kiyisi olan ulkeler Arnavutluk Birlesik Krallik Bosna Hersek Cezayir Fas Filistin Devleti Fransa Hirvatistan Ispanya Israil Italya Karadag Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti Kibris Cumhuriyeti Libya Lubnan Malta Monako Misir Slovenya Suriye Tunus Turkiye YunanistanBolumlerAlt Denizler Alboran Denizi Ispanya ve Fas arasinda Balear Denizi Ispanya ve Balear Adalari arasinda Ligurya Denizi Korsika ve Sardinya adalari arasinda Tiren Denizi Sardinya Italya Yarimadasi ve Sicilya arasinda Adriyatik Denizi Italya Yarimadasi ve Balkan Yarimadasi arasinda Iyon Denizi Italya Yunanistan ve Arnavutluk arasinda Libya Denizi Libya ile Girit arasinda Ege Denizi Yunanistan ve Turkiye arasinda Girit Denizi Girit in kuzeyinde Trakya Denizi Kuzey Ege de Mirtoan Denizi Kiklad Adalari ve Mora Yarimadasi arasinda Marmara Denizi Ege Denizi ve Karadeniz arasinda Kilikya Denizi Turkiye ve Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti arasinda Bogazlar Marmara Denizi ve Karadeniz i birlestiren Istanbul BogaziCebelitarik Bogazi Ispanya ve Fas arasinda Messina Bogazi Italya Yarimadasi ve Sicilya arasinda Bonifacio Bogazi Korsika ve Sardinya arasinda Sicilya Bogazi Sicilya ve Tunus arasinda Otranto Bogazi Italya ve Arnavutluk arasinda Canakkale Bogazi Marmara Denizi ve Ege Denizi arasinda Istanbul Bogazi Marmara Denizi ve Karadeniz arasinda Korfezler Saros Korfezi kuzey Turkiye de guney Fransa da Taranto Korfezi guney Italya da Antalya Korfezi guney Turkiye de Sirte Korfezi kuzey Libya da dogu Tunus ta Mersin Korfezi guney Turkiye de Edremit Korfezi kuzeybati Turkiye de Izmir Korfezi bati Turkiye de Gokova Korfezi guneybati Turkiye de Iskenderun Korfezi guney Turkiye de Fethiye Korfezi guney Turkiye de guney Turkiye de Izmit Korfezi kuzeybati Turkiye de kuzey Arnavutluk ta IklimAkdeniz bolgesi sehirlerinde sicaklik C Ocak Subat Mart Nisan Mayis Haziran Temmuz Agustos Eylul Ekim Kasim AralikMarsilya 1 16 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 13 13 13 14 16 18 21 22 21 18 16 14Barselona 2 18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 13 13 13 14 17 20 23 25 23 20 17 15Valensiya 3 31 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 14 13 14 15 17 21 24 26 24 21 18 15Napoli 4 31 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 15 14 14 15 18 22 25 27 25 22 19 16Malaga 5 27 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 16 15 15 16 17 20 22 23 22 20 18 16Cebelitarik 6 17 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 16 15 16 16 17 20 22 22 22 20 18 17Atina 7 27 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 16 15 15 16 18 21 24 24 24 21 19 17Kandiye 8 26 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde 16 15 15 16 19 22 24 25 24 22 20 18Malta 9 3 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 16 16 15 16 18 21 24 26 25 23 21 18Antalya 10 8 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 14 15 18 21 25 30 34 34 31 26 20 16Larnaka 11 31 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 18 17 17 18 20 24 26 27 27 25 22 19Mersin 12 olu kirik baglanti 18 18 19 22 24 25 27 29 28 26 24 22Tel Aviv 13 27 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 18 17 17 18 21 24 26 28 27 26 23 20Ayrica bakinizAkdeniz adalari Ayrik deniz Deniz Gol Ic deniz Korfez Nehir Okyanus Suveys KanaliKaynakca a b 7 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Temmuz 2012 Katib Celebi Kitab i Cihannuma 1648 bk 360 Yillik Oyku Cihannuma 28 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arsivlenmis kopya 30 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Temmuz 2012 Ertugrul Yaman Eyup Bacanli Turk Dili El Kitabi Grafiker Yayinlari Ankara 2009 s 35 36Kaynakca5 Dis baglantilarGreenpeace campaign Defending Our Mediterranean Threats Solutions and Photo Petition12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde