Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aralıkçılar İsyanı veya Dekabrist İsyanı (Rusça: Восстание декабристов, Latin harfleriyle: Vosstaniye dekabristov, Birebir çevirisinde (Aralıkçıların Ayaklanması) 26 Aralık (Eski usulde tarih 14 Aralık) 1825 tarihinde, Çarlık Rusyası'nda, I. Aleksandr'ın ani ölümünün ardından St. Petersburg'daki Senato Meydanı'nda çıkan bir ayaklanmadır. I. Nikolay tahttan feragat eden abisi muhtemel veliaht Konstantin`in yerine tahta geçince 3000 imparatorluk askeri ayaklandı. Aralık ayında olduğu için "Aralıkçılar İsyanı" adını alan bu olay, İsyancıların, liderleri arasındaki anlaşmazlık nedeniyle zayıflamış olsalar da, büyük bir kalabalığın huzurunda Senato binasının dışında sadık askerlerle karşı karşıya geldiler. Kargaşa sırasında İmparatorun elçisi Mikhail Miloradovich bir suikasta kurban gitti. Sonunda sadık askerler ağır toplarla ateş açarak isyancıları dağıttı. I. Nikolay tarafından bastırıldı. İsyancıların birçoğu idamla, hapisle ya da Sibirya sürgünüyle cezalandırıldı. Komplocular Dekabristler (Rusça: декабристы, Latin harfleriyle: dekabristy) olarak tanındı.
| Aralıkçılar İsyanı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1820'lerdeki Devrimler | |||||||
 Peter's Meydanı'nda Dekabristler (, 1853) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Rus İmparatorluğu | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 |  I. Nikolay Mikhail Miloradovich | ||||||
| Güçler | |||||||
| 3,000 Piyade | 9,000 Piyade | ||||||
Kurtuluş birliği ve refah birliği
İlk başlarda pek çok subay Çar I. Aleksandr'ın Rus toplumu ve siyasetinde başlattığı liberal reformdan cesaret aldı. Liberalizm resmi düzeyde teşvik edilerek Napolyon ve Aleksandr arasındaki yakınlaşma döneminde yüksek beklentiler yaratıldı. Alexander'ın rejimindeki en önemli reform savunucusu Kont Mikhail Mikhailovich Speransky idi. Speransky, rejimin ilk yıllarında İçişleri Bakanlığı'nın örgütlenmesine, kilise eğitiminde reform yapılmasına ve hükûmetin ülkenin ekonomik kalkınmasındaki rolünün güçlendirilmesine ilham kaynağı oldu. Speransky'nin rolü 1808'de büyük ölçüde arttı. O tarihten Napolyon ve istilasına benzer bir liberal olarak korktukları 1812 yılına kadar Speransky, Rusya hükûmetinin yeniden düzenlenmesi için planlar geliştirdi. Artan düşmanlık nedeniyle sürgüne kaçmak zorunda kaldı.
1819'da sürgünden dönen Speransky, yerel yönetimde reform yapmakla görevlendirilerek Sibirya valisi olarak atandı. 1818 yılında Çar, Kont Nikolay Nikolayeviç Novosiltsev'den bir anayasa hazırlamasını istedi. Baltık eyaletlerinde serfliğin kaldırılması 1816 ve 1819 yılları arasında gerçekleştirildi. Ancak, Çar'ın siyasi liberalleşmeden kaynaklandığına inandığı iç ve dış huzursuzluklar, bir dizi baskıya ve eski itidal ve muhafazakarlık hükûmetine geri dönülmesine yol açtı.
Bu arada, Napoléon Savaşları'nın getirdiği tecrübeler ve köylü askerlerin çektiği acıların farkına varılması, Dekabrist subayların ve sempatizanların toplumdaki reform değişikliklerine ilgi duymasına neden oldu. Saray yaşam tarzını reddederek, balolarda süvari kılıçlarını takarak (dans etmek istemediklerini belirtmek için) ve kendilerini akademik çalışmaya adayarak sarayı küçümsediklerini gösterdiler. Bu yeni uygulamalar, Dekabristlerin hem köylüyü (yani temel Rus halkını) hem de yurtdışındaki entelektüellerin devam eden reform hareketlerini kucaklama isteği olarak zamanın ruhunu yakaladı.
Pavel Pestel reformun nedenlerini tanımladı:
En başından beri serflere özgürlük verilmesinin uygun olacağı düşünülüyordu; bu amaçla soyluların çoğunluğu İmparator'a bu konuda dilekçe vermek üzere davet edilecekti. Bu daha sonra birçok kez düşünüldü, ancak kısa süre sonra soyluların ikna edilemeyeceğini anladık. Ve zaman geçtikçe, Ukrayna soyluları askeri valilerinin benzer bir projesini kesinlikle reddettiğinde daha da ikna olduk.
Tarihçiler, Birleşik Devletler Bağımsızlık Bildirgesi ve Amerikan Devrimi'nin diğer ulusları olduğu gibi Dekabristleri de etkilemiş olabileceğini belirtmişlerdir. Nikita Muravyov tarafından yazılan anayasa Birleşik Devletler Anayasasına oldukça benziyordu. Ancak Dekabristler Amerika Birleşik Devletleri'nde köleliğe karşıydı. Rusya'daki tüm ülkelerdeki köle ve serflerin ivedilikle serbest bırakılması için çalıştılar. Pestel ve takipçileri, ABD'nin barışçıl zamanlardaki federal modeline, kurulacak Rus/Birleşik Slav federasyonunu tehdit ettiği gerekçesiyle karşı çıkmış; sadece ABD'nin devrimci modelini benimsemişlerdir. Amerikan devrimci modelinin Rusya için en iyi biçim olabileceği konusunda Pestel ile hemfikir olmakla birlikte, Polonya yurtsever toplumu bir federasyon kurulmasına katılmayı kabul etmeyecekti. Litvanya, Belarus ve Ukrayna'nın üniter bir Polonya'ya (yani aşağı yukarı eski Polonya-Litvanya Topluluğu topraklarına) dahil olacağı, Rusya'nın bu bölgelerin işlerine karışmayacağı, Birleşik Devletler tarzı bir cumhuriyet ya da başka bir devlet istiyorlardı.
1816'da Rus İmparatorluk Muhafızları'ndan birkaç subay, Kurtuluş Birliği ya da Anavatanın Sadık ve Gerçek Evlatları olarak bilinen bir cemiyet kurdu. Cemiyet, idealist Pavel Pestel'in katılımıyla devrimci bir nitelik kazandı. Tüzük, karbonari örgütlerinin tüzüklerine benziyordu. Pestel, imparatorun başkenti Saint Petersburg'dan Varşova'ya nakletme ve Rus toprak ağalarının rızası olmadan tüm köylüleri özgürleştirme niyetinde olduğuna dair söylentiler çıktığında Yakuşkin tarafından desteklendi. Varşova merkezli bir hükûmeti etkilemeleri mümkün olmayacaktı. Yakuşkin daha devrimden önce imparatoru öldürmeyi planlıyordu. Rus toprak ağalarından oluşan cemiyet bu tür söylentilere dayanarak imparatoru öldürmeyi reddedince Yakuşkin cemiyetten ayrıldı. Daha liberal olan Mikhail Muravyov-Vilensky, Tugendbund'unkine benzer yeni bir tüzük oluşturdu. Devrimci planları yoktu ve cemiyete Refah Birliği adı verildi. Yine de yasadışı kabul ediliyordu ve mason localarına benziyordu. (Önde gelen üyesi Alexander von Benckendorff hariç, küçük Rus Şövalyeleri Tarikatı da Kurtuluş Birliği üyeleriyle birlikte Refah Birliği'ne katıldı).
1820'de Semenovski Alayı'nda çıkan bir isyanın ardından cemiyet 1821'de faaliyetlerini askıya almaya karar verdi. Bununla birlikte, iki grup gizlice çalışmaya devam etti: Ukrayna'da küçük bir garnizon kasabası olan Tulchin'de bulunan ve Pestel'in öne çıkan figür olduğu Güney Cemiyeti ve Saint Petersburg'da bulunan ve muhafız subayları Nikita Muraviev, Prens S. P. Trubetskoy ve Prens Eugene Obolensky tarafından yönetilen Kuzey Cemiyeti. Daha ılımlı olan Kuzey Toplumu'nun siyasi hedefleri, sınırlı bir imtiyaza sahip İngiliz tarzı bir anayasal monarşiydi. Gelecekte bunun yerini bir cumhuriyetin alabileceğini ama bunun sadece halkın iradesine göre olacağını öngörüyorlardı. Ayrıca bir yasama meclisi olması gerektiğine inanıyorlardı ve imparatorluk ailesinin idam edilmesini istemiyorlardı. Rus toprak ağalarının çıkarları doğrultusunda, yani Baltık eyaletlerinde serfliğin kaldırılmasına benzer bir şekilde toprak ağalarının elinde kalacak şekilde serfliğin kaldırılmasını desteklediler. Ayrıca kanun önünde eşitliği de destekliyorlardı. Pestel'in etkisi altındaki Güney Cemiyeti daha radikaldi ve monarşiyi kaldırmak, Kurtuluş Birliği'ne benzer bir cumhuriyet kurmak ve Kurtuluş Birliği planlarının aksine toprağı yeniden dağıtmak, yarısını devlet mülkiyetine almak ve geri kalanını köylüler arasında bölüştürmek istiyordu. Birleşik Slavlar Cemiyeti (Slav Birliği - Pan-Slavizm olarak da bilinir) 1823 yılında Ukrayna'da Novohrad-Volynsky'de (şimdiki Zviahel) kurulmuştur. Hiçbir zaman yazılmamış olan programı Güney Cemiyeti'ninkine benziyordu ancak ana vurgu Rusya (Ukrayna dahil), Polonya, Moldavya (Besarabya dahil) ile Eflak, Transilvanya, Macaristan (Slovakya, Slovenya, Voyvodina, Karpat-Ukrayna diğer adıyla Zakarpattia dahil), Hırvatistan, Sırbistan, Dalmaçya, Bohemya ve Moravya'nın Çek toprakları, yani tüm Slav ve Vikinglerin eşit federasyonu üzerineydi. Yani gelecekte Bulgaristan ve Makedonya hariç tüm Slav ve Ulah ülkeleri. Bu cemiyet Güney Cemiyeti'ne katıldı ve Eylül 1825'te Slav federasyonu gayretinin Güney Cemiyeti tarafından tanınması karşılığında programını kabul etti.
Senato meydanında
İmparator I. Aleksandr 1 Aralık (Eski usulde tarih 19 Kasım) 1825'te öldüğünde, kraliyet muhafızları Aleksandr'ın kardeşi Konstantin'e bağlılık yemini ettiler. Konstantin feragatini kamuoyuna açıkladığında ve Nikolay tahta geçmek için öne çıktığında, Kuzey Cemiyeti harekete geçti. Başkent geçici bir karışıklık içindeyken ve Konstantin'e bir yemin edilmişken, cemiyet gizli toplantılarda alay liderlerini Nikolay'a bağlılık yemini etmemeye ikna etmek için çabaladı. Bu çabalar Dekabrist İsyanı ile sonuçlandı. Cemiyet liderleri Prens Sergei Trubetskoy'u geçici yönetici olarak seçti.
26 Aralık [Eski usulde tarih 14 Aralık] sabahı, yaklaşık 3.000 kişiye komuta eden bir grup subay (Moskova Muhafız Alayı, Grenadier Muhafız Alayı ve Muhafız Donanması unsurları) Senato Meydanı'nda toplanarak yeni çar I. Nikolay'a bağlılık yemini etmeyi reddettiler ve bunun yerine Konstantin'e sadakatlerini ilan ettiler. Saint Petersburg'da konuşlanmış olan diğer birliklerin de onlara katılmasını bekliyorlardı ama hayal kırıklığına uğradılar. İsyan, sözde lideri Prens Trubetskoy tarafından terk edilince sekteye uğradı. İkinci komutanı Albay Bulatov da ortadan kayboldu. Aceleyle yapılan bir istişarenin ardından isyancılar Prens Eugene Obolensky'yi yeni lider olarak atadılar.
Senato binasının dışında konuşlanmış olan 3,000 isyancı ile 9,000 sadık asker arasında saatlerce süren bir çatışma yaşandı ve isyancılar tarafından ateş açıldı. Olayları izleyen büyük bir sivil kalabalık isyancılarla dostane ilişkiler kurmaya başladı ancak çatışmaya katılmadı. Sonunda Nikolay (yeni çar) bizzat meydana geldi ve Kont Mihail Miloradoviç'i isyancılarla görüşmesi için gönderdi. Miloradoviç halka seslenirken Pyotr Kakhovsky tarafından sırtından vurularak öldürüldü ve ardından Yevgeny Obolensky tarafından bıçaklandı. Aynı zamanda, Teğmen Nikolay Panov liderliğindeki isyancı bir el bombası mangası Kışlık Saray'a girdi ancak ele geçirmeyi başaramadı ve geri çekildi.
Günün büyük bir bölümünü isyancılarla uzlaşmak için sonuçsuz girişimlerle geçiren Nikolay, Majesteleri İmparatoriçe Maria Theodorovna'nın Şövalye Muhafız Alayı'nın buzlu kaldırımlarda kayarak düzensizlik içinde geri çekildiği bir süvari hücumu emri verdi. Nihayet günün sonunda Nikolay, üç topçuya yıkıcı bir etki yaratmak üzere grapeshot mühimmatıyla ateş açmalarını emretti. Katliamdan kaçınmak için isyancılar dağılıp kaçtılar. Bazıları kuzeydeki Neva nehrinin donmuş yüzeyinde yeniden toplanmaya çalıştı. Ancak topçu ateşine hedef oldular ve çok sayıda kayıp verdiler. Top ateşiyle kırılan buzlar yüzünden birçoğu battı. Kuzeydeki isyan sona erdi. Gece boyunca polis ve sadık ordu birliklerinin şehri ve Neva nehrini temizlemek için ayrıldığına dair bir söylenti vardı, çünkü çok sayıda ölü, ölmekte olan ve yaralı nehre atılmıştı.
İsyanın gelişimi
Çar I. Aleksandr`ın ani ölümünün ardından saray muhafızları tahtın yeni varisi olarak kardeşi Konstantin'e bağlılıklarını bildirdiler. O tahta geçmek istemeyince, yerine küçük kardeşi I. Nikolay geçti. Bu durumdan hoşnut olmayan 3000 isyancı asker 26 Aralık sabahı diğer birliklerin de kendilerine katılacağı umuduyla Senato Meydanı'nda toplandı. Beklentileri gerçekleşmediği gibi, liderleri Prens Trubetskoy ve Albay Bulatov da çatışma alanından kaçtı. Asiler, Prens Yevgeny Obolensky`i yeni lider olarak seçtiler.
I. Nikolay'ın 9000 kişilik ordusu asilerle gün boyu çatıştı. Nikolay süvari alaylarını kullanmak istediyse de, atlar buzlu taş parkelerde kayarak dağıldılar. Günün sonuna doğru Nikolay`ın emrindeki üç topun salkım mermilerini ateşlemesiyle asilerin direnci kırıldı. Kuzeye, donmuş Neva Nehri`ne doğru kaçarak tekrar toparlanmak isteyen asilerin birçoğu, devam eden top atışlarıyla ve nehrin buzunun kırılmasıyla boğularak ve donarak hayatlarını kaybetti.
İsyanın sonlanması ve tutuklanmalar
İsyanın beş lideri idam edildi. 120 kişi Sibirya'ya ağır çalışmaya veya sürgüne gönderildi. Liderlerin idamı sırasında, ölmeden ipleri koptu. Rus geleneklerine göre, eğer bir kişinin idam sırasında ipi koparsa, hayatı bağışlanırdı. Ancak Nikolay onların hayatını bağışlamadı. Yeni ip getirttirip, idamı tekrarlattı.
II. Aleksandr tahta çıktıktan bir yıl sonra, 26 Ağustos 1856 tarihinde, çıkardığı afla asilerin haklarını ve ayrıcalıklarını iade etti. Ancak sürgündekilerin hepsi batıya dönmedi. 1861'de yapılan toprak reformu sürgündekilerin bir kısmının batıya dönmesinde etkili oldu.
Kaynakça
- ^ Sherman, R and Pearce, R (2002) Pg. 23
- ^ David Moon. "The Abolition of Serfdom in Russia". Harlow: Pearson Education Limited, 2001. Page xiv
- ^ A similar liberal reaction followed the Crimean War in 1854 and resulted in the emancipation of the serfs in 1861.
- ^ a b Pestel, quoted in A.G. Mazour (1937), p. 8
- ^ "A. Etkind. Another freedom". 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Şubat 2024.
- ^ "Опыт США и конституционные проекты декабристов". 3 Aralık 2011. 4 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Şubat 2024.
- ^ O'Meara, P. (17 Şubat 2016). The Decembrist Pavel Pestel: Russia's First Republican. Springer. ISBN – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Дружинин Н. М. Революционное движение в России в XIX веке. М., 1985. С.323. Нечкина М. В. Движение декабристов. Т.1. М., 1955. С.134.
- ^ a b Peter Neville (2003) Russia: A Complete History: 120-1
- ^ "Павел Иванович Пестель | Государственное управление в России в портретах". 4 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Şubat 2024.
- ^ в 20:42, Александр Федотиков 12 09 2016 (4 Temmuz 2020). "Общество соединённых славян – народные декабристы". histerl.ru. 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Şubat 2024.
- ^ Горбачевский И. И. Записки. Письма. – М., 1963. Нечкина М. В. Общество соединенных славян. – М.; Л., 1927. Оксман Ю. Г. Из истории агитационно-пропагандистской литературы 20-х гг. XIX в. // Очерки из истории движения декабристов: Сб. ст. – М., 1954.
- ^ Edward Crankshaw (1978) The Shadow of the Winter Palace. London, Penguin: 14–16
- ^ Edward Crankshaw (1978) The Shadow of the Winter Palace. London, Penguin: 15–16
- ^ Edward Crankshaw (1978) The Shadow of the Winter Palace. London, Penguin: 13–18
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aralikcilar Isyani veya Dekabrist Isyani Rusca Vosstanie dekabristov Latin harfleriyle Vosstaniye dekabristov Birebir cevirisinde Aralikcilarin Ayaklanmasi 26 Aralik Eski usulde tarih 14 Aralik 1825 tarihinde Carlik Rusyasi nda I Aleksandr in ani olumunun ardindan St Petersburg daki Senato Meydani nda cikan bir ayaklanmadir I Nikolay tahttan feragat eden abisi muhtemel veliaht Konstantin in yerine tahta gecince 3000 imparatorluk askeri ayaklandi Aralik ayinda oldugu icin Aralikcilar Isyani adini alan bu olay Isyancilarin liderleri arasindaki anlasmazlik nedeniyle zayiflamis olsalar da buyuk bir kalabaligin huzurunda Senato binasinin disinda sadik askerlerle karsi karsiya geldiler Kargasa sirasinda Imparatorun elcisi Mikhail Miloradovich bir suikasta kurban gitti Sonunda sadik askerler agir toplarla ates acarak isyancilari dagitti I Nikolay tarafindan bastirildi Isyancilarin bircogu idamla hapisle ya da Sibirya surgunuyle cezalandirildi Komplocular Dekabristler Rusca dekabristy Latin harfleriyle dekabristy olarak tanindi Aralikcilar Isyani1820 lerdeki DevrimlerPeter s Meydani nda Dekabristler 1853 Tarih26 AralikBolgeSankt Peterburg Rusya ImparatorluguSonucHukumet zaferi Dekabristler idam edildi veya Sibirya ya sinir disi edildiTaraflar Rus ImparatorluguKomutanlar ve liderler I Nikolay Mikhail Miloradovich Gucler3 000 Piyade9 000 PiyadeKurtulus birligi ve refah birligiIlk baslarda pek cok subay Car I Aleksandr in Rus toplumu ve siyasetinde baslattigi liberal reformdan cesaret aldi Liberalizm resmi duzeyde tesvik edilerek Napolyon ve Aleksandr arasindaki yakinlasma doneminde yuksek beklentiler yaratildi Alexander in rejimindeki en onemli reform savunucusu Kont Mikhail Mikhailovich Speransky idi Speransky rejimin ilk yillarinda Icisleri Bakanligi nin orgutlenmesine kilise egitiminde reform yapilmasina ve hukumetin ulkenin ekonomik kalkinmasindaki rolunun guclendirilmesine ilham kaynagi oldu Speransky nin rolu 1808 de buyuk olcude artti O tarihten Napolyon ve istilasina benzer bir liberal olarak korktuklari 1812 yilina kadar Speransky Rusya hukumetinin yeniden duzenlenmesi icin planlar gelistirdi Artan dusmanlik nedeniyle surgune kacmak zorunda kaldi 1819 da surgunden donen Speransky yerel yonetimde reform yapmakla gorevlendirilerek Sibirya valisi olarak atandi 1818 yilinda Car Kont Nikolay Nikolayevic Novosiltsev den bir anayasa hazirlamasini istedi Baltik eyaletlerinde serfligin kaldirilmasi 1816 ve 1819 yillari arasinda gerceklestirildi Ancak Car in siyasi liberallesmeden kaynaklandigina inandigi ic ve dis huzursuzluklar bir dizi baskiya ve eski itidal ve muhafazakarlik hukumetine geri donulmesine yol acti Bu arada Napoleon Savaslari nin getirdigi tecrubeler ve koylu askerlerin cektigi acilarin farkina varilmasi Dekabrist subaylarin ve sempatizanlarin toplumdaki reform degisikliklerine ilgi duymasina neden oldu Saray yasam tarzini reddederek balolarda suvari kiliclarini takarak dans etmek istemediklerini belirtmek icin ve kendilerini akademik calismaya adayarak sarayi kucumsediklerini gosterdiler Bu yeni uygulamalar Dekabristlerin hem koyluyu yani temel Rus halkini hem de yurtdisindaki entelektuellerin devam eden reform hareketlerini kucaklama istegi olarak zamanin ruhunu yakaladi Pavel Pestel reformun nedenlerini tanimladi En basindan beri serflere ozgurluk verilmesinin uygun olacagi dusunuluyordu bu amacla soylularin cogunlugu Imparator a bu konuda dilekce vermek uzere davet edilecekti Bu daha sonra bircok kez dusunuldu ancak kisa sure sonra soylularin ikna edilemeyecegini anladik Ve zaman gectikce Ukrayna soylulari askeri valilerinin benzer bir projesini kesinlikle reddettiginde daha da ikna olduk Tarihciler Birlesik Devletler Bagimsizlik Bildirgesi ve Amerikan Devrimi nin diger uluslari oldugu gibi Dekabristleri de etkilemis olabilecegini belirtmislerdir Nikita Muravyov tarafindan yazilan anayasa Birlesik Devletler Anayasasina oldukca benziyordu Ancak Dekabristler Amerika Birlesik Devletleri nde kolelige karsiydi Rusya daki tum ulkelerdeki kole ve serflerin ivedilikle serbest birakilmasi icin calistilar Pestel ve takipcileri ABD nin bariscil zamanlardaki federal modeline kurulacak Rus Birlesik Slav federasyonunu tehdit ettigi gerekcesiyle karsi cikmis sadece ABD nin devrimci modelini benimsemislerdir Amerikan devrimci modelinin Rusya icin en iyi bicim olabilecegi konusunda Pestel ile hemfikir olmakla birlikte Polonya yurtsever toplumu bir federasyon kurulmasina katilmayi kabul etmeyecekti Litvanya Belarus ve Ukrayna nin uniter bir Polonya ya yani asagi yukari eski Polonya Litvanya Toplulugu topraklarina dahil olacagi Rusya nin bu bolgelerin islerine karismayacagi Birlesik Devletler tarzi bir cumhuriyet ya da baska bir devlet istiyorlardi 1816 da Rus Imparatorluk Muhafizlari ndan birkac subay Kurtulus Birligi ya da Anavatanin Sadik ve Gercek Evlatlari olarak bilinen bir cemiyet kurdu Cemiyet idealist Pavel Pestel in katilimiyla devrimci bir nitelik kazandi Tuzuk karbonari orgutlerinin tuzuklerine benziyordu Pestel imparatorun baskenti Saint Petersburg dan Varsova ya nakletme ve Rus toprak agalarinin rizasi olmadan tum koyluleri ozgurlestirme niyetinde olduguna dair soylentiler ciktiginda Yakuskin tarafindan desteklendi Varsova merkezli bir hukumeti etkilemeleri mumkun olmayacakti Yakuskin daha devrimden once imparatoru oldurmeyi planliyordu Rus toprak agalarindan olusan cemiyet bu tur soylentilere dayanarak imparatoru oldurmeyi reddedince Yakuskin cemiyetten ayrildi Daha liberal olan Mikhail Muravyov Vilensky Tugendbund unkine benzer yeni bir tuzuk olusturdu Devrimci planlari yoktu ve cemiyete Refah Birligi adi verildi Yine de yasadisi kabul ediliyordu ve mason localarina benziyordu Onde gelen uyesi Alexander von Benckendorff haric kucuk Rus Sovalyeleri Tarikati da Kurtulus Birligi uyeleriyle birlikte Refah Birligi ne katildi 1820 de Semenovski Alayi nda cikan bir isyanin ardindan cemiyet 1821 de faaliyetlerini askiya almaya karar verdi Bununla birlikte iki grup gizlice calismaya devam etti Ukrayna da kucuk bir garnizon kasabasi olan Tulchin de bulunan ve Pestel in one cikan figur oldugu Guney Cemiyeti ve Saint Petersburg da bulunan ve muhafiz subaylari Nikita Muraviev Prens S P Trubetskoy ve Prens Eugene Obolensky tarafindan yonetilen Kuzey Cemiyeti Daha ilimli olan Kuzey Toplumu nun siyasi hedefleri sinirli bir imtiyaza sahip Ingiliz tarzi bir anayasal monarsiydi Gelecekte bunun yerini bir cumhuriyetin alabilecegini ama bunun sadece halkin iradesine gore olacagini ongoruyorlardi Ayrica bir yasama meclisi olmasi gerektigine inaniyorlardi ve imparatorluk ailesinin idam edilmesini istemiyorlardi Rus toprak agalarinin cikarlari dogrultusunda yani Baltik eyaletlerinde serfligin kaldirilmasina benzer bir sekilde toprak agalarinin elinde kalacak sekilde serfligin kaldirilmasini desteklediler Ayrica kanun onunde esitligi de destekliyorlardi Pestel in etkisi altindaki Guney Cemiyeti daha radikaldi ve monarsiyi kaldirmak Kurtulus Birligi ne benzer bir cumhuriyet kurmak ve Kurtulus Birligi planlarinin aksine topragi yeniden dagitmak yarisini devlet mulkiyetine almak ve geri kalanini koyluler arasinda bolusturmek istiyordu Birlesik Slavlar Cemiyeti Slav Birligi Pan Slavizm olarak da bilinir 1823 yilinda Ukrayna da Novohrad Volynsky de simdiki Zviahel kurulmustur Hicbir zaman yazilmamis olan programi Guney Cemiyeti ninkine benziyordu ancak ana vurgu Rusya Ukrayna dahil Polonya Moldavya Besarabya dahil ile Eflak Transilvanya Macaristan Slovakya Slovenya Voyvodina Karpat Ukrayna diger adiyla Zakarpattia dahil Hirvatistan Sirbistan Dalmacya Bohemya ve Moravya nin Cek topraklari yani tum Slav ve Vikinglerin esit federasyonu uzerineydi Yani gelecekte Bulgaristan ve Makedonya haric tum Slav ve Ulah ulkeleri Bu cemiyet Guney Cemiyeti ne katildi ve Eylul 1825 te Slav federasyonu gayretinin Guney Cemiyeti tarafindan taninmasi karsiliginda programini kabul etti Senato meydanindaDekabrist Isyani Vasily Perov un Mikhail Miloradovich in tarafindan oldurulmesini gosteren tablosu Imparator I Aleksandr 1 Aralik Eski usulde tarih 19 Kasim 1825 te oldugunde kraliyet muhafizlari Aleksandr in kardesi Konstantin e baglilik yemini ettiler Konstantin feragatini kamuoyuna acikladiginda ve Nikolay tahta gecmek icin one ciktiginda Kuzey Cemiyeti harekete gecti Baskent gecici bir karisiklik icindeyken ve Konstantin e bir yemin edilmisken cemiyet gizli toplantilarda alay liderlerini Nikolay a baglilik yemini etmemeye ikna etmek icin cabaladi Bu cabalar Dekabrist Isyani ile sonuclandi Cemiyet liderleri Prens Sergei Trubetskoy u gecici yonetici olarak secti 26 Aralik Eski usulde tarih 14 Aralik sabahi yaklasik 3 000 kisiye komuta eden bir grup subay Moskova Muhafiz Alayi Grenadier Muhafiz Alayi ve Muhafiz Donanmasi unsurlari Senato Meydani nda toplanarak yeni car I Nikolay a baglilik yemini etmeyi reddettiler ve bunun yerine Konstantin e sadakatlerini ilan ettiler Saint Petersburg da konuslanmis olan diger birliklerin de onlara katilmasini bekliyorlardi ama hayal kirikligina ugradilar Isyan sozde lideri Prens Trubetskoy tarafindan terk edilince sekteye ugradi Ikinci komutani Albay Bulatov da ortadan kayboldu Aceleyle yapilan bir istisarenin ardindan isyancilar Prens Eugene Obolensky yi yeni lider olarak atadilar Senato binasinin disinda konuslanmis olan 3 000 isyanci ile 9 000 sadik asker arasinda saatlerce suren bir catisma yasandi ve isyancilar tarafindan ates acildi Olaylari izleyen buyuk bir sivil kalabalik isyancilarla dostane iliskiler kurmaya basladi ancak catismaya katilmadi Sonunda Nikolay yeni car bizzat meydana geldi ve Kont Mihail Miloradovic i isyancilarla gorusmesi icin gonderdi Miloradovic halka seslenirken Pyotr Kakhovsky tarafindan sirtindan vurularak olduruldu ve ardindan Yevgeny Obolensky tarafindan bicaklandi Ayni zamanda Tegmen Nikolay Panov liderligindeki isyanci bir el bombasi mangasi Kislik Saray a girdi ancak ele gecirmeyi basaramadi ve geri cekildi Gunun buyuk bir bolumunu isyancilarla uzlasmak icin sonucsuz girisimlerle geciren Nikolay Majesteleri Imparatorice Maria Theodorovna nin Sovalye Muhafiz Alayi nin buzlu kaldirimlarda kayarak duzensizlik icinde geri cekildigi bir suvari hucumu emri verdi Nihayet gunun sonunda Nikolay uc topcuya yikici bir etki yaratmak uzere grapeshot muhimmatiyla ates acmalarini emretti Katliamdan kacinmak icin isyancilar dagilip kactilar Bazilari kuzeydeki Neva nehrinin donmus yuzeyinde yeniden toplanmaya calisti Ancak topcu atesine hedef oldular ve cok sayida kayip verdiler Top atesiyle kirilan buzlar yuzunden bircogu batti Kuzeydeki isyan sona erdi Gece boyunca polis ve sadik ordu birliklerinin sehri ve Neva nehrini temizlemek icin ayrildigina dair bir soylenti vardi cunku cok sayida olu olmekte olan ve yarali nehre atilmisti Isyanin gelisimiCar I Aleksandr in ani olumunun ardindan saray muhafizlari tahtin yeni varisi olarak kardesi Konstantin e bagliliklarini bildirdiler O tahta gecmek istemeyince yerine kucuk kardesi I Nikolay gecti Bu durumdan hosnut olmayan 3000 isyanci asker 26 Aralik sabahi diger birliklerin de kendilerine katilacagi umuduyla Senato Meydani nda toplandi Beklentileri gerceklesmedigi gibi liderleri Prens Trubetskoy ve Albay Bulatov da catisma alanindan kacti Asiler Prens Yevgeny Obolensky i yeni lider olarak sectiler I Nikolay in 9000 kisilik ordusu asilerle gun boyu catisti Nikolay suvari alaylarini kullanmak istediyse de atlar buzlu tas parkelerde kayarak dagildilar Gunun sonuna dogru Nikolay in emrindeki uc topun salkim mermilerini ateslemesiyle asilerin direnci kirildi Kuzeye donmus Neva Nehri ne dogru kacarak tekrar toparlanmak isteyen asilerin bircogu devam eden top atislariyla ve nehrin buzunun kirilmasiyla bogularak ve donarak hayatlarini kaybetti Isyanin sonlanmasi ve tutuklanmalarIsyanin bes lideri idam edildi 120 kisi Sibirya ya agir calismaya veya surgune gonderildi Liderlerin idami sirasinda olmeden ipleri koptu Rus geleneklerine gore eger bir kisinin idam sirasinda ipi koparsa hayati bagislanirdi Ancak Nikolay onlarin hayatini bagislamadi Yeni ip getirttirip idami tekrarlatti II Aleksandr tahta ciktiktan bir yil sonra 26 Agustos 1856 tarihinde cikardigi afla asilerin haklarini ve ayricaliklarini iade etti Ancak surgundekilerin hepsi batiya donmedi 1861 de yapilan toprak reformu surgundekilerin bir kisminin batiya donmesinde etkili oldu Kaynakca Sherman R and Pearce R 2002 Pg 23 David Moon The Abolition of Serfdom in Russia Harlow Pearson Education Limited 2001 Page xiv A similar liberal reaction followed the Crimean War in 1854 and resulted in the emancipation of the serfs in 1861 a b Pestel quoted in A G Mazour 1937 p 8 A Etkind Another freedom 3 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Subat 2024 Opyt SShA i konstitucionnye proekty dekabristov 3 Aralik 2011 4 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Subat 2024 O Meara P 17 Subat 2016 The Decembrist Pavel Pestel Russia s First Republican Springer ISBN 9780230504608 Google Books vasitasiyla Druzhinin N M Revolyucionnoe dvizhenie v Rossii v XIX veke M 1985 S 323 Nechkina M V Dvizhenie dekabristov T 1 M 1955 S 134 a b Peter Neville 2003 Russia A Complete History 120 1 Pavel Ivanovich Pestel Gosudarstvennoe upravlenie v Rossii v portretah 4 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Subat 2024 v 20 42 Aleksandr Fedotikov 12 09 2016 4 Temmuz 2020 Obshestvo soedinyonnyh slavyan narodnye dekabristy histerl ru 3 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Subat 2024 Gorbachevskij I I Zapiski Pisma M 1963 Nechkina M V Obshestvo soedinennyh slavyan M L 1927 Oksman Yu G Iz istorii agitacionno propagandistskoj literatury 20 h gg XIX v Ocherki iz istorii dvizheniya dekabristov Sb st M 1954 Edward Crankshaw 1978 The Shadow of the Winter Palace London Penguin 14 16 Edward Crankshaw 1978 The Shadow of the Winter Palace London Penguin 15 16 Edward Crankshaw 1978 The Shadow of the Winter Palace London Penguin 13 18