Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aran Atya (Aran Ata, "Altın Ata"; Macarca: Arany Atya veya Arany Atyácska) Macar mitolojisinde yer alan bir tanrıdır. Sözcük birebir "Altın Baba" anlamına gelir. Savaş tanrısı Hadur'un babasıdır. Karısının adı Hajnal Anyácska (Şafak Ana)'dır.
Macar Sel Destanı'ndaki Konumu
Destana göre, her yerin ormanlarla kaplı olduğu bir çağda periler, devler ve insanlar yeryüzünde birlikte yaşardı. Tıpkı Altay yaratılış efsanesinde olduğu gibi, Aran Atya kendi ülkesini yaratmak istediğinde bir yaban ördeğinden yardım ister. Suya dalarak biraz toprak getirmesini söyler. Ama ördek dilinin altında kendisi için biraz çamur saklar. Daha sonra toprağın nerede bulunabileceğini bir tanrıçadan öğrenir. Toprak hiçbir yerde yoktur ancak yalnızca denizin karşı kıyısındadır. Aran Atya toprağı ele geçirmek istemektedir. Bütün bunlar olup biterken Lúdvérc (Lidérc) ile olan mücadelesine yer verilir destanın bazı kısımlarında. Lúdvérc (Lidérc) günümüz Macar toplumunda bile inanılan şeytani bir varlıktır. Mezarlıklarda ve tenha yerlerde yaşadığına inanılır. Kadınlara ve genç kızlara musallat olur. Uçurumlar, dağlar ve denizler anlatının önemli figürleridir. Aran Atya insanları Lúdvérc'e karşı cesaretlendirmek ister fakat sözlerini dinletemez. Ama periler ve devler Lúdvérc'i sinsice kışkırtırlar. Üst Dünyanın tanrı ve tanrıçaları zaman zaman olaylara müdahil olurlar. Destana damgasını vuran 77 sayısıdır. 77 uçurum, 77 gün sürekli vurgulanır. Yeryüzünü tıpkı Nuh tufanında olduğu gibi sular kaplar. Bahçeleri ve arazileri yükselen sular doldurur. Aran Atya yüksek bir dağın tepesinde insanlara yol gösterir ve bir sal yapmalarına yardımcı olur… Destanda renkli doğa betimlemeleri sık sık yer alır. Saraylardan ve içindeki eğlencelerden sıkça bahsedilir. Türk destanlarında yer alan Dünya Dağı (dünyanın merkezinde yer alan efsane dağı) Aran Atya'nın zaman zaman ulaşmaya çalıştığı bazen de ikamet ettiği yerdir. Altay söylencelerinde bu dağın adının Altın Dağ olması da Aran Atya'nın isminin anlamı ile bağlantısını net olarak ortaya koyar. Tanrısal yarışmalar yine rastlanan bir motiftir destanda. Sel yükselmeden önce Aran Atya'nın salı yapmasına engel olabilecek pek çok şey çıkar ama o hepsinin üstesinden gelir. Son günde salı yetiştirir ve bitirir. Sular yükselirken insanlar ve hayvanlar çiftler halinde sala binerler. Sonra sular çekilir ve insanlar karaya ayak basar. Destanda ara sıra ejderhalara (Macarca: Sarkany) da rastlanır.
Türk mitolojisi ile bağlantısı
Altın'ın kutsallığı temsil etmesi ve Türkçe Aran (Eren) sözcüğü ile Ural-Altay döneminden bağlantılı olması açısından Türk mitolojisi ile yakından alakalıdır. Ayrıca Türk-Halk kültüründeki Aran İyesi (ve onun eril biçimi olan Aran Ata) adlı ahırın koruyucusu olduğuna inanılan varlık ile de isim benzerliği bulunur. Hatta bu benzerlik bir iki küçük ses farkı hariç birebir aynıdır.
Kaynakça
- ^ Encyclopedia Mythica Hadur 13 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Adatbannk - Lexicon lüdérc (lidérc) 15 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Macarca)
Dış bağlantılar
- A magyar vízözön mondája 3 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Macarca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aran Atya Aran Ata Altin Ata Macarca Arany Atya veya Arany Atyacska Macar mitolojisinde yer alan bir tanridir Sozcuk birebir Altin Baba anlamina gelir Savas tanrisi Hadur un babasidir Karisinin adi Hajnal Anyacska Safak Ana dir Macar Sel Destani ndaki KonumuDestana gore her yerin ormanlarla kapli oldugu bir cagda periler devler ve insanlar yeryuzunde birlikte yasardi Tipki Altay yaratilis efsanesinde oldugu gibi Aran Atya kendi ulkesini yaratmak istediginde bir yaban ordeginden yardim ister Suya dalarak biraz toprak getirmesini soyler Ama ordek dilinin altinda kendisi icin biraz camur saklar Daha sonra topragin nerede bulunabilecegini bir tanricadan ogrenir Toprak hicbir yerde yoktur ancak yalnizca denizin karsi kiyisindadir Aran Atya topragi ele gecirmek istemektedir Butun bunlar olup biterken Ludverc Liderc ile olan mucadelesine yer verilir destanin bazi kisimlarinda Ludverc Liderc gunumuz Macar toplumunda bile inanilan seytani bir varliktir Mezarliklarda ve tenha yerlerde yasadigina inanilir Kadinlara ve genc kizlara musallat olur Ucurumlar daglar ve denizler anlatinin onemli figurleridir Aran Atya insanlari Ludverc e karsi cesaretlendirmek ister fakat sozlerini dinletemez Ama periler ve devler Ludverc i sinsice kiskirtirlar Ust Dunyanin tanri ve tanricalari zaman zaman olaylara mudahil olurlar Destana damgasini vuran 77 sayisidir 77 ucurum 77 gun surekli vurgulanir Yeryuzunu tipki Nuh tufaninda oldugu gibi sular kaplar Bahceleri ve arazileri yukselen sular doldurur Aran Atya yuksek bir dagin tepesinde insanlara yol gosterir ve bir sal yapmalarina yardimci olur Destanda renkli doga betimlemeleri sik sik yer alir Saraylardan ve icindeki eglencelerden sikca bahsedilir Turk destanlarinda yer alan Dunya Dagi dunyanin merkezinde yer alan efsane dagi Aran Atya nin zaman zaman ulasmaya calistigi bazen de ikamet ettigi yerdir Altay soylencelerinde bu dagin adinin Altin Dag olmasi da Aran Atya nin isminin anlami ile baglantisini net olarak ortaya koyar Tanrisal yarismalar yine rastlanan bir motiftir destanda Sel yukselmeden once Aran Atya nin sali yapmasina engel olabilecek pek cok sey cikar ama o hepsinin ustesinden gelir Son gunde sali yetistirir ve bitirir Sular yukselirken insanlar ve hayvanlar ciftler halinde sala binerler Sonra sular cekilir ve insanlar karaya ayak basar Destanda ara sira ejderhalara Macarca Sarkany da rastlanir Turk mitolojisi ile baglantisiAltin in kutsalligi temsil etmesi ve Turkce Aran Eren sozcugu ile Ural Altay doneminden baglantili olmasi acisindan Turk mitolojisi ile yakindan alakalidir Ayrica Turk Halk kulturundeki Aran Iyesi ve onun eril bicimi olan Aran Ata adli ahirin koruyucusu olduguna inanilan varlik ile de isim benzerligi bulunur Hatta bu benzerlik bir iki kucuk ses farki haric birebir aynidir Kaynakca Encyclopedia Mythica Hadur 13 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Adatbannk Lexicon luderc liderc 15 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Macarca Dis baglantilarA magyar vizozon mondaja 3 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Macarca