Bu madde, ; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur.Aralık 2023) ( |
Aračinovo Krizi, 12 Haziran 2001 tarihinde Kuzey Makedonya'nın başkenti Üsküp'ün yakınlarındaki Araçinova köyünün Ulusal Kurtuluş Ordusu tarafından işgal edilmesi ve Makedon ordusunun geri alması sırasında yaşanan bir takım olaylardır.
Araçinova Krizi | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2001 Makedonya isyanı | |||||||||
•Sol üst: Aračinovo'daki Makedon T-55 tankı ve mürettebatı.
| |||||||||
42°01′35″K 21°33′50″D / 42.02639°K 21.56389°D
| |||||||||
Taraflar | |||||||||
| | ||||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||||
| | ||||||||
Çatışan birlikler | |||||||||
| | ||||||||
Güçler | |||||||||
| | ||||||||
Kayıplar | |||||||||
| |
Makedon saldırısı, birlikleri bir ateşkes anlaşmasının ardından kuşatma altındaki isyancıları tahliye eden NATO ile bir açmaza neden oldu. Kriz, 2001 Makedonya savaşının dönüm noktası ve en tartışmalı olaylarından biri olarak kabul edilmektedir.
Olayın gelişmesi
12 Haziran 2001'de birkaç yüz kişiden oluşan bir NLA isyancı grubu, başkent Üsküp'ün sekiz kilometre ilerisinde bulunan ve etnik olarak karışık bir köy olan Aracinovo'nun kontrolünü ele geçirdi. Aračinovo köyünü ele geçiren NLA güçlerinin komutanı Xhezair Shaqiri, birliklerinin 120 mm'lik havan toplarına sahip olduğunu söyledi ve Makedon ordusunun ülkenin kuzeyindeki NLA mevzilerine yönelik saldırılarını durdurmaması halinde 120 mm'lik havan toplarımızla polis karakolları, havaalanı, hükûmet binaları ve parlamentoda dahil olmak üzere elimden gelen her şeye saldırmaya başlayacağım açıklamasında bulundu. Shaqiri’nin amacı, isyancıların temel taleplerini ülkenin anayasal geleceğine ilişkin görüşmelere dahil etmekti ancak bu talep hükûmet tarafından açıkça reddedildi. Daha önce Makedonya hükûmet güçleri, MH-1 Operasyonu, Vaksince Operasyonu gibi başarılı operasyonlarla bir dizi köyü geri aldı ve Slupčane yakınlarındaki bölgenin kontrolü için savaşmaktalardı, burada yavaş kazanımlar elde ettiler, bu durum köylerde güvenlik güçlerini birden fazla kez operasyonlarını durdurmaya zorlayan binlerce sivilin varlığı nedeniyle karmaşık bir hal aldı.
Aracinovo'nun ele geçirilmesi, birçoğu kuzeye komşu Kosova'ya kaçan bölge sakinlerinin daha fazla göç etmesine neden oldu. Makedonya Hükûmeti, NLA'nın ültimatomuna resmi bir yanıt vermedi, ancak raporlara göre kilit tesislerin etrafındaki güvenliği arttırdı.
Aracinovo krizi, Makedonya hükûmeti üzerinde, NATO ve Avrupa Birliği'nin çatışmaya siyasi bir çözüm bulunması yönündeki diplomatik baskısını daha da arttırdı. Aračinovo krizinin çektiği ilgi o kadar büyüktü ki, NATO Genel Sekreteri George Robertson ve Avrupa Birliği güvenlik şefi Javier Solana çatışmaya siyasî bir çözüm bulunması yönündeki çabaları desteklemek için Makedonya'yı ziyaret etti. Kriz aynı zamanda çatışmanın çözümüne yönelik yaklaşım konusunda hükûmet içindeki bölünmeyi de derinleştirdi. Başbakan Lubço Georgievski ve İçişleri Bakanı, Mart ve Mayıs 2001'deki başarılı saldırıların devamından yanayken, Cumhurbaşkanı Boris Traykovski ise siyasî bir çözüm için bastırmaktaydı.
Solana ile görüşmesi sırasında Cumhurbaşkanı Trajkovski, Aracinovo krizini siyasî diyalog yoluyla çözme sözü verdi. Ancak, "Krizin Çözümü için Koordinasyon Organı" ve "Üsküp Şehri Savunma Komutanlığı" ile yapılan birkaç toplantının ardından, 18 Haziran'da Aračinovo'daki NLA güçlerini ezmek için askeri bir operasyon yürütülmesine karar verildi. Askerî plan, General Pande Petrovski tarafından hazırlandı. Plana göre operasyon Ordunun topçu ve hava desteği vermesiyle, polis ve piyade birlikleri tarafından yürütülecekti. NATO'nun Makedonya'daki temsilcileri bu karardan haberdar edilmedi.
Operasyon
Makedon güvenlik güçleri tarafından yapılacak operasyon 21 Haziran günü sabah saat 4:30'da ordunun top ateşleriyle başlamıştır. Makedon ordusu en ağır ateş gücünden oluşan helikopter ve savaş gemilerini köydeki hedeflere saldırması için kullanmıştır. Akşam karanlığında, İçişleri Bakanlığı'nın 6. müfrezesi ve Özel Polis birimi "Tiger", komşu Singelich banliyösü yönünden bir saldırı başlatmıştır. Bu saldırı Brnjarci yönünden bir tank müfrezesinin saldırısıyla koordine edilmiş ve böylece Aracinovo'nun kuzeyden bağlantısı kesilmiştir. Kuzey tarafında yaşan ilk çatışmalardan sonra güvenlik güçleri yavaş yavaş köy mezarlıklarına yaklaşmış ve isyancılar yeni cami çevresindeki mevzilerini güçlendirdirmiştir. Aracinovo operasyonunu komuta eden General Pande Petrovski'ye göre, ARM'nin elinde yaklaşık 20.000 askerden oluşan birkaç zırhlı tabur, 54 tank, 120-130 havan topu, Mi-24 helikopterleri ve NLA'yı etkili bir savaş gücü olarak yok etmek için yeterli miktarda mühimmat vardı. Savaş üç gün sürmüş ve Makedon raporlarında köyün üçte ikisinin ele geçirildiği iddia edilmiştir. Ancak yerel köylüler Makedon Ordusunun hiç ilerlemediğini ve köye giremediğini iddia etmiştir. Batılı raporlar da Makedon iddialarını sorgulamış ve Makedon Saldırısının başarısızlıkla sonuçlandığını ileri sürmüştür. Makedon basını, NATO'nun Makedon ordusunun kasabaya saldırmasından dolayı NLA isyancılarını kurtarmak için ateşkese aracılık ettiğini iddia etmiştir. Ancak bu iddialara daha sonra Batılı raporlar tarafından itiraz edilmiş ve NLA'yı kasabadan çıkarmak işin ateşkes isteyenin Makedon hükûmeti olduğunu iddia etmişlerdir.
NLA'nın elinde bulunan mevzilerin doğu kısmına yönelik yapılan saldırılarda, özellikle Bel Kamen tarafında güçlü direniş nedeniyle daha da yavaş ilerlenmiştir. Bel Kamen ancak güneyden saldırıya destek için takviye birlikler gönderildiğinde polisin eline geçmiştir. İsyancılar, ekipmanlarının çoğunu geride bırakarak Bel Kamen'den geri çekilmiştir. Köyün batısındaki 354 rakımlı tepe de ilk gün ele geçirilerek güvenlik güçlerinin köye girmesinin önü açılmıştır. Operasyonun ilk gününün sonunda Makedon polisi köye kuzeyden ve batıdan girmeyi başarmış, ancak UGK mevzilerinin güçlü direnişi nedeniyle çok yavaş ilerlemiştir. Doğuda ve güneyde polis geçici olarak köyün girişinde mevzi kurmuştur.
İkinci günde Makedon birlikleri NLA'nın elindeki Aracinovo'yu ağır bir topçu ateşine tutmaya devam etmiştir. İkinci gün operasyonları Sukhoi Su-25 keşif uçuşlarıyla başlamış, bunu topçu, tank ve helikopter taarruzları izlemiştir. Orduya ait Mi-24 helikopterleri köyün üzerine çullanarak NLA'nın Makedonya'nın başkentini ve havaalanını bombalamakla tehdit ettiği bölgeye defalarca ateş açmıştır. Havan ateşiyle desteklenen polis, doğu tarafından köye piyade saldırıları düzenlemiş ve merkeze doğru küçük ilerlemeler kaydetmiştir. Batı tarafından polis yeni camiye kadar ilerlemiş ve köyün sadece merkezi UGK'nın elinde kalmıştır. Makedonya ordu sözcüsü, piyadelerin savaşın ikinci gününde büyük bir taarruzun parçası olarak köyün üçte birini geri aldığını söylemiştir. İkinci gün isyancılar şiddetli bir direniş göstermiştir. NLA direnişi, Makedon güvenlik güçlerinin saldırısının üçüncü gününde Brnjarci mezarlığında üç polis mensubunun çatışmada öldürülmesiyle doruğa ulaşmıştır. Özel polis birimi "Tiger "ın bir üyesi de 28 Haziran'da aldığı yaralar nedeniyle ölmüştür. Resmi olarak açıklanmamış olsa da dost ateşinden şüphelenilmektedir. Aynı birliğin komutanı Stojance Angelov köyün merkezine sızma girişimi sırasında ağır yaralanmıştır. Ancak kayıplara rağmen güvenlik güçleri operasyonlara devam etmiştir.
Makedon güvenlik güçleri, ateşkes için yapılan uluslararası baskılara rağmen etnik Arnavut isyancılara yönelik saldırılarını üçüncü gün de sürdürmüştür. Bir hükümet sözcüsü isyancıların dört ya da beş gün içinde yenilgiye uğratılacağından emin olduğunu açıklamıştır. Çatışmanın üçüncü gününde polis köyün üçte ikisini kontrol ettiğini iddia etmiş ve ciddi bir direnişle karşılaşılan köy merkezine saldırıldığını söylemiştir. Köy merkezine doğru ilerlerken, güvenlik güçleri her yeni NLA noktasını önce top ve tank mermileriyle bombalamış ve daha sonra polisi göndermiştir. Bu taktik, istihbarat kaynaklarına göre sadece sınırlı miktarda erzağa sahip olan isyancıları tüketmek için tasarlanmıştı. Savaşın dördüncü gününde Cumhurbaşkanı Trajkovski güvenlik güçlerine tüm operasyonları derhal durdurmaları yönünde emir vermiştir.
Operasyonun durdurulması
Operasyondan sorumlu olan General Pande Petrovski, 25 Haziran'da sabah saat 9:00'da Başkan tarafından çağrılmış ve operasyonun durdurulması yönünde emir verilmiştir. Ancak Petrovski, saldırının devam etmesini emretmiştir. 12:45'te başkan general Petrovski'yi tekrar aramış ve şöyle demiştir: “General, saat 13:00'e kadar Aracinovo'daki tüm faaliyetlerinizin durdurulmasını istiyorum ve NATO elçileriyle görüşmek üzere "Belvi" oteline gideceksiniz. Sakın havacılığı kullanmaya kalkmayın, oyun oynamayın, konunun ne olduğunu zaten açıkladım!”.
Petrovski güvenlik güçlerine askeri faaliyetlerin durdurulması emrini vermiş ve televizyon ekipleri, yabancı diplomatlar, hükümet temsilcileri ve Cumhurbaşkanı kabinesinin temsilcileriyle karşılaştığı "Belvi" oteline yönelmiştir. Kendisine, “herkesin saat 16:00'da Javier Solana'nın gelmesini bekledikleri” yönünde bilgi verilmiştir.
Aynı gün AB'nin üst düzey dış politika yetkilisi Javier Solana ile yapılan görüşmede Makedon hükûmeti Aračinovo'daki askeri faaliyetlerini tamamen durdurmayı ve NLA isyancılarının kuşatılmış köyü terk etmesine izin vermeyi kabul etmiştir. Cumhurbaşkanı Boris Trajkovski ve Javier Solana arasındaki görüşmelerin ardından Makedon hükûmeti Aračinovo'da NLA'ya karşı yürüttüğü saldırıya son verdiğini resmen açıklamıştır.
İsyancıların tahliye edilmesinin, 101. Hava İndirme Tümenine bağlı ABD askerlerinin lojistik desteğiyle gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştır. Tahliye sırasında isyancıların silahlarını, ölü ve yaralılarını yanlarında götürecekleri de hükûmet tarafından kabul edilmiştir. Tahliyenin lojistik detayları ABD'nin Balkanlar özel temsilcisi Peter Feith tarafından organize edilmiştir. Tahliye saat 17:00'de başlamış ve Üsküp Uluslararası Havaalanı'ndaki Able Sentry Kampı'nda bulunan Kosova'daki KFOR bünyesindeki Amerikan birliğinden ABD Ordusu personeli tarafından gerçekleştirilmiştir. NLA isyancılarının tahliyesi ile görevlendirilen ABD askerleri Makedonya'yı geçerek köyde bulunan tüm NLA üyelerini yanlarına alarak köye girmiştir. Ancak tahliye güzergâhına doğru ilerlerken, tahliyeyi protesto eden etnik Makedon sivil gruplar tarafından yerleştirilen barikatlara rastlamışlardır. Hükûmet sivillerle konuşmak üzere temsilciler gönderdikten sonra, siviller barikatları kaldırmayı ve konvoyun planlandığı gibi ilerlemesine izin vermeyi kabul etmiştir. Konvoy, isyancıları NLA kontrolündeki Nikuştak köyüne taşımıştır. Ertesi gün Makedon birlikleri Aracinovo'ya girmiş ve başkente yönelik stratejik tehdit ortadan kalkmıştır.
Kaynakça
- ^ Според податоци од генералот Панде Петровски
- ^ a b Lamont, Christopher K. (22 Nisan 2016). International Criminal Justice and the Politics of Compliance (İngilizce). Routledge. ISBN . 28 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ Pardew, James W. (5 Ocak 2018). Peacemakers: American Leadership and the End of Genocide in the Balkans (İngilizce). University Press of Kentucky. ISBN . 13 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ a b Phillips, John (2004). Macedonia : warlords and rebels in the Balkans. Internet Archive. New Haven, CT : Yale University Press. ISBN . Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "Генерал Тејта: ОНА планираше „виетнамски" напади врз Скопје – DW – 3.02.2014". dw.com (Makedonca). 15 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ a b Laity, Mark (2008). Preventing War in Macedonia: Pre-emptive Diplomacy for the 21st Century (İngilizce). Royal United Services Institute. 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ a b Zartman, I. William (13 Mayıs 2019). I William Zartman: A Pioneer in Conflict Management and Area Studies: Essays on Contention and Governance (İngilizce). Springer. ISBN . 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ a b Collier, Paul; Sambanis, Nicholas (1 Ocak 2005). Understanding Civil War: Europe, Central Asia, and other regions (İngilizce). World Bank Publications. ISBN . 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ a b Digest of United States Practice in International Law (İngilizce). International Law Institute. 2001. 9 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ a b Raith, Michael (2006). Der rot-grüne Beitrag zur Konfliktregulierung in Südosteuropa: eine rollen- und zivilmachttheoretische Untersuchung der deutschen Kosovo- und Mazedonienpolitik (Almanca). Nomos. ISBN . 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ a b Wood, Nicholas; Aracinovo (28 Haziran 2001). "Police retake gutted town of seven people". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 6 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ a b c "CNN.com - Macedonia army calls ceasefire - June 11, 2001". edition.cnn.com. 1 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ a b "Rebels threaten Macedonian capital" (İngilizce). 11 Haziran 2001. 1 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ Poolos, Alexandra (9 Nisan 2008). "Macedonia: Troops Step Up Offensive Against Ethnic Albanian Fighters". Radio Free Europe/Radio Liberty (İngilizce). 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ Naegele, Jolyon (9 Nisan 2008). "Macedonia: Army Declares Cease-Fire After UCK Ultimatum". Radio Free Europe/Radio Liberty (İngilizce). 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ Staff (11 Haziran 2001). "Macedonian government launches new attack on rebels". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "CNN.com - Fighting traps Macedonia villagers - May 21, 2001". edition.cnn.com. 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ a b 2001 Војна со две лица". Манчо Митевски. Култура. 2008. 24 Aralık 2023.
- ^ "Nato presses for Macedonia peace" (İngilizce). 14 Haziran 2001. 12 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f g "19" (PDF). 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "Analysis: Attack changes political picture" (İngilizce). 22 Haziran 2001. 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ Pardew, James W. (24 Aralık 2023). Peacemakers: American Leadership and the End of Genocide in the Balkans (İngilizce). University Press of Kentucky. ISBN . 13 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
- ^ a b "29". star.dnevnik.com.mk. 3 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "Macedonia defiant as attacks continue" (İngilizce). 24 Haziran 2001. 1 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "CNN.com - Macedonian army pounds village - June 22, 2001". www.cnn.com. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ a b "Third day of shelling in Macedonia" (İngilizce). 24 Haziran 2001. 1 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "33". www.mkd.mk. 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "34". www.mkd.mk. 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ a b "35". star.dnevnik.com.mk. 3 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "Ceasefire agreed in Macedonia" (İngilizce). 24 Haziran 2001. 10 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "Macedonia 'agrees ceasefire'" (İngilizce). 24 Haziran 2001. 10 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "Dnevnik". web.archive.org. 11 Aralık 2014. 11 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "ОНА планираше виетнамски напади врз Скопје". web.archive.org. 21 Mart 2017. 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde oksuz maddedir zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmis bir baglanti yoktur Lutfen ilgili maddelerden bu sayfaya baglanti vermeye calisin Aralik 2023 Aracinovo Krizi 12 Haziran 2001 tarihinde Kuzey Makedonya nin baskenti Uskup un yakinlarindaki Aracinova koyunun Ulusal Kurtulus Ordusu tarafindan isgal edilmesi ve Makedon ordusunun geri almasi sirasinda yasanan bir takim olaylardir Aracinova Krizi2001 Makedonya isyani Sol ust Aracinovo daki Makedon T 55 tanki ve murettebati Sag ust Kuzey Makedonya daki NLA militanlari Orta sol Kumanovo yakinlarinda Hizli Mudahaleler icin Makedon Ozel Polis Birimi nin bir mufrezesi 2001 Orta sag Makedonya Savunuculari Aniti Sol alt Radusa yakinlarinda Makedon polis sinir devriyesi 42 01 35 K 21 33 50 D 42 02639 K 21 56389 D 42 02639 21 56389 Tarih12 25 Haziran 2001BolgeAracinovo Uskup Kuzey MakedonyaSonucMakedon un Aracinovo yu askeri gucle ele gecirememesi Ateskes anlasmasi NATO guclerinin arabuluculuguyla isyancilarin geri cekilmesiCografi DegisikliklerMakedon birlikleri anlasmadan sonra AGIT gozetimi altinda Aracinovo uzerindeki kontrolu yeniden ele gecirmistir TaraflarNLA MakedonyaKomutanlar ve liderlerXhezair Shaqiri Emrush Suma Avdil Jakupi Nazmi Sulejmani Beqir Sadiku Lefter KoxhajBoris Trajkovski Pande Petrovski Ljube Boskoski Risto Galevski Stojance AngelovCatisan birlikler113 Tugay Ismet Jashari Skanderbeg ozel birimiMakedon Ordusu Makedon Polisi Kaplanlar Birimi Ozel operasyon birimi Kurtlar ozel harekat alayi Ozel Destek BirimiGucler350 isyanci makedonya 18 468 personel MI 24 saldiri helikopterleri MI 17 ve MI 8 helikopterleri T 55 tanki 54 adet 130 adet mayin tarama gemisi 40 adet obus 10 adet hafif roketatar 135 adet occop tasiyicisiKayiplar6 olu3 olu 1 olu 17 olu Makedon saldirisi birlikleri bir ateskes anlasmasinin ardindan kusatma altindaki isyancilari tahliye eden NATO ile bir acmaza neden oldu Kriz 2001 Makedonya savasinin donum noktasi ve en tartismali olaylarindan biri olarak kabul edilmektedir Aracinova Savasi nda Makedon Ordusu nun yedek tank murettebatiOlayin gelismesi12 Haziran 2001 de birkac yuz kisiden olusan bir NLA isyanci grubu baskent Uskup un sekiz kilometre ilerisinde bulunan ve etnik olarak karisik bir koy olan Aracinovo nun kontrolunu ele gecirdi Aracinovo koyunu ele geciren NLA guclerinin komutani Xhezair Shaqiri birliklerinin 120 mm lik havan toplarina sahip oldugunu soyledi ve Makedon ordusunun ulkenin kuzeyindeki NLA mevzilerine yonelik saldirilarini durdurmamasi halinde 120 mm lik havan toplarimizla polis karakollari havaalani hukumet binalari ve parlamentoda dahil olmak uzere elimden gelen her seye saldirmaya baslayacagim aciklamasinda bulundu Shaqiri nin amaci isyancilarin temel taleplerini ulkenin anayasal gelecegine iliskin gorusmelere dahil etmekti ancak bu talep hukumet tarafindan acikca reddedildi Daha once Makedonya hukumet gucleri MH 1 Operasyonu Vaksince Operasyonu gibi basarili operasyonlarla bir dizi koyu geri aldi ve Slupcane yakinlarindaki bolgenin kontrolu icin savasmaktalardi burada yavas kazanimlar elde ettiler bu durum koylerde guvenlik guclerini birden fazla kez operasyonlarini durdurmaya zorlayan binlerce sivilin varligi nedeniyle karmasik bir hal aldi Aracinovo nun ele gecirilmesi bircogu kuzeye komsu Kosova ya kacan bolge sakinlerinin daha fazla goc etmesine neden oldu Makedonya Hukumeti NLA nin ultimatomuna resmi bir yanit vermedi ancak raporlara gore kilit tesislerin etrafindaki guvenligi arttirdi Aracinovo krizi Makedonya hukumeti uzerinde NATO ve Avrupa Birligi nin catismaya siyasi bir cozum bulunmasi yonundeki diplomatik baskisini daha da arttirdi Aracinovo krizinin cektigi ilgi o kadar buyuktu ki NATO Genel Sekreteri George Robertson ve Avrupa Birligi guvenlik sefi Javier Solana catismaya siyasi bir cozum bulunmasi yonundeki cabalari desteklemek icin Makedonya yi ziyaret etti Kriz ayni zamanda catismanin cozumune yonelik yaklasim konusunda hukumet icindeki bolunmeyi de derinlestirdi Basbakan Lubco Georgievski ve Icisleri Bakani Mart ve Mayis 2001 deki basarili saldirilarin devamindan yanayken Cumhurbaskani Boris Traykovski ise siyasi bir cozum icin bastirmaktaydi Solana ile gorusmesi sirasinda Cumhurbaskani Trajkovski Aracinovo krizini siyasi diyalog yoluyla cozme sozu verdi Ancak Krizin Cozumu icin Koordinasyon Organi ve Uskup Sehri Savunma Komutanligi ile yapilan birkac toplantinin ardindan 18 Haziran da Aracinovo daki NLA guclerini ezmek icin askeri bir operasyon yurutulmesine karar verildi Askeri plan General Pande Petrovski tarafindan hazirlandi Plana gore operasyon Ordunun topcu ve hava destegi vermesiyle polis ve piyade birlikleri tarafindan yurutulecekti NATO nun Makedonya daki temsilcileri bu karardan haberdar edilmedi OperasyonMakedon guvenlik gucleri tarafindan yapilacak operasyon 21 Haziran gunu sabah saat 4 30 da ordunun top atesleriyle baslamistir Makedon ordusu en agir ates gucunden olusan helikopter ve savas gemilerini koydeki hedeflere saldirmasi icin kullanmistir Aksam karanliginda Icisleri Bakanligi nin 6 mufrezesi ve Ozel Polis birimi Tiger komsu Singelich banliyosu yonunden bir saldiri baslatmistir Bu saldiri Brnjarci yonunden bir tank mufrezesinin saldirisiyla koordine edilmis ve boylece Aracinovo nun kuzeyden baglantisi kesilmistir Kuzey tarafinda yasan ilk catismalardan sonra guvenlik gucleri yavas yavas koy mezarliklarina yaklasmis ve isyancilar yeni cami cevresindeki mevzilerini guclendirdirmistir Aracinovo operasyonunu komuta eden General Pande Petrovski ye gore ARM nin elinde yaklasik 20 000 askerden olusan birkac zirhli tabur 54 tank 120 130 havan topu Mi 24 helikopterleri ve NLA yi etkili bir savas gucu olarak yok etmek icin yeterli miktarda muhimmat vardi Savas uc gun surmus ve Makedon raporlarinda koyun ucte ikisinin ele gecirildigi iddia edilmistir Ancak yerel koyluler Makedon Ordusunun hic ilerlemedigini ve koye giremedigini iddia etmistir Batili raporlar da Makedon iddialarini sorgulamis ve Makedon Saldirisinin basarisizlikla sonuclandigini ileri surmustur Makedon basini NATO nun Makedon ordusunun kasabaya saldirmasindan dolayi NLA isyancilarini kurtarmak icin ateskese aracilik ettigini iddia etmistir Ancak bu iddialara daha sonra Batili raporlar tarafindan itiraz edilmis ve NLA yi kasabadan cikarmak isin ateskes isteyenin Makedon hukumeti oldugunu iddia etmislerdir NLA nin elinde bulunan mevzilerin dogu kismina yonelik yapilan saldirilarda ozellikle Bel Kamen tarafinda guclu direnis nedeniyle daha da yavas ilerlenmistir Bel Kamen ancak guneyden saldiriya destek icin takviye birlikler gonderildiginde polisin eline gecmistir Isyancilar ekipmanlarinin cogunu geride birakarak Bel Kamen den geri cekilmistir Koyun batisindaki 354 rakimli tepe de ilk gun ele gecirilerek guvenlik guclerinin koye girmesinin onu acilmistir Operasyonun ilk gununun sonunda Makedon polisi koye kuzeyden ve batidan girmeyi basarmis ancak UGK mevzilerinin guclu direnisi nedeniyle cok yavas ilerlemistir Doguda ve guneyde polis gecici olarak koyun girisinde mevzi kurmustur Ikinci gunde Makedon birlikleri NLA nin elindeki Aracinovo yu agir bir topcu atesine tutmaya devam etmistir Ikinci gun operasyonlari Sukhoi Su 25 kesif ucuslariyla baslamis bunu topcu tank ve helikopter taarruzlari izlemistir Orduya ait Mi 24 helikopterleri koyun uzerine cullanarak NLA nin Makedonya nin baskentini ve havaalanini bombalamakla tehdit ettigi bolgeye defalarca ates acmistir Havan atesiyle desteklenen polis dogu tarafindan koye piyade saldirilari duzenlemis ve merkeze dogru kucuk ilerlemeler kaydetmistir Bati tarafindan polis yeni camiye kadar ilerlemis ve koyun sadece merkezi UGK nin elinde kalmistir Makedonya ordu sozcusu piyadelerin savasin ikinci gununde buyuk bir taarruzun parcasi olarak koyun ucte birini geri aldigini soylemistir Ikinci gun isyancilar siddetli bir direnis gostermistir NLA direnisi Makedon guvenlik guclerinin saldirisinin ucuncu gununde Brnjarci mezarliginda uc polis mensubunun catismada oldurulmesiyle doruga ulasmistir Ozel polis birimi Tiger in bir uyesi de 28 Haziran da aldigi yaralar nedeniyle olmustur Resmi olarak aciklanmamis olsa da dost atesinden suphelenilmektedir Ayni birligin komutani Stojance Angelov koyun merkezine sizma girisimi sirasinda agir yaralanmistir Ancak kayiplara ragmen guvenlik gucleri operasyonlara devam etmistir Makedon guvenlik gucleri ateskes icin yapilan uluslararasi baskilara ragmen etnik Arnavut isyancilara yonelik saldirilarini ucuncu gun de surdurmustur Bir hukumet sozcusu isyancilarin dort ya da bes gun icinde yenilgiye ugratilacagindan emin oldugunu aciklamistir Catismanin ucuncu gununde polis koyun ucte ikisini kontrol ettigini iddia etmis ve ciddi bir direnisle karsilasilan koy merkezine saldirildigini soylemistir Koy merkezine dogru ilerlerken guvenlik gucleri her yeni NLA noktasini once top ve tank mermileriyle bombalamis ve daha sonra polisi gondermistir Bu taktik istihbarat kaynaklarina gore sadece sinirli miktarda erzaga sahip olan isyancilari tuketmek icin tasarlanmisti Savasin dorduncu gununde Cumhurbaskani Trajkovski guvenlik guclerine tum operasyonlari derhal durdurmalari yonunde emir vermistir Operasyonun durdurulmasiOperasyondan sorumlu olan General Pande Petrovski 25 Haziran da sabah saat 9 00 da Baskan tarafindan cagrilmis ve operasyonun durdurulmasi yonunde emir verilmistir Ancak Petrovski saldirinin devam etmesini emretmistir 12 45 te baskan general Petrovski yi tekrar aramis ve soyle demistir General saat 13 00 e kadar Aracinovo daki tum faaliyetlerinizin durdurulmasini istiyorum ve NATO elcileriyle gorusmek uzere Belvi oteline gideceksiniz Sakin havaciligi kullanmaya kalkmayin oyun oynamayin konunun ne oldugunu zaten acikladim Petrovski guvenlik guclerine askeri faaliyetlerin durdurulmasi emrini vermis ve televizyon ekipleri yabanci diplomatlar hukumet temsilcileri ve Cumhurbaskani kabinesinin temsilcileriyle karsilastigi Belvi oteline yonelmistir Kendisine herkesin saat 16 00 da Javier Solana nin gelmesini bekledikleri yonunde bilgi verilmistir Ayni gun AB nin ust duzey dis politika yetkilisi Javier Solana ile yapilan gorusmede Makedon hukumeti Aracinovo daki askeri faaliyetlerini tamamen durdurmayi ve NLA isyancilarinin kusatilmis koyu terk etmesine izin vermeyi kabul etmistir Cumhurbaskani Boris Trajkovski ve Javier Solana arasindaki gorusmelerin ardindan Makedon hukumeti Aracinovo da NLA ya karsi yuruttugu saldiriya son verdigini resmen aciklamistir Isyancilarin tahliye edilmesinin 101 Hava Indirme Tumenine bagli ABD askerlerinin lojistik destegiyle gerceklestirilmesi kararlastirilmistir Tahliye sirasinda isyancilarin silahlarini olu ve yaralilarini yanlarinda goturecekleri de hukumet tarafindan kabul edilmistir Tahliyenin lojistik detaylari ABD nin Balkanlar ozel temsilcisi Peter Feith tarafindan organize edilmistir Tahliye saat 17 00 de baslamis ve Uskup Uluslararasi Havaalani ndaki Able Sentry Kampi nda bulunan Kosova daki KFOR bunyesindeki Amerikan birliginden ABD Ordusu personeli tarafindan gerceklestirilmistir NLA isyancilarinin tahliyesi ile gorevlendirilen ABD askerleri Makedonya yi gecerek koyde bulunan tum NLA uyelerini yanlarina alarak koye girmistir Ancak tahliye guzergahina dogru ilerlerken tahliyeyi protesto eden etnik Makedon sivil gruplar tarafindan yerlestirilen barikatlara rastlamislardir Hukumet sivillerle konusmak uzere temsilciler gonderdikten sonra siviller barikatlari kaldirmayi ve konvoyun planlandigi gibi ilerlemesine izin vermeyi kabul etmistir Konvoy isyancilari NLA kontrolundeki Nikustak koyune tasimistir Ertesi gun Makedon birlikleri Aracinovo ya girmis ve baskente yonelik stratejik tehdit ortadan kalkmistir Kaynakca Spored podatoci od generalot Pande Petrovski a b Lamont Christopher K 22 Nisan 2016 International Criminal Justice and the Politics of Compliance Ingilizce Routledge ISBN 978 1 317 11425 3 28 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Pardew James W 5 Ocak 2018 Peacemakers American Leadership and the End of Genocide in the Balkans Ingilizce University Press of Kentucky ISBN 978 0 8131 7436 5 13 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 a b Phillips John 2004 Macedonia warlords and rebels in the Balkans Internet Archive New Haven CT Yale University Press ISBN 978 0 300 10268 0 Erisim tarihi 24 Aralik 2023 General Teјta ONA planirashe vietnamski napadi vrz Skopјe DW 3 02 2014 dw com Makedonca 15 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 a b Laity Mark 2008 Preventing War in Macedonia Pre emptive Diplomacy for the 21st Century Ingilizce Royal United Services Institute 4 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 a b Zartman I William 13 Mayis 2019 I William Zartman A Pioneer in Conflict Management and Area Studies Essays on Contention and Governance Ingilizce Springer ISBN 978 3 030 06079 4 4 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 a b Collier Paul Sambanis Nicholas 1 Ocak 2005 Understanding Civil War Europe Central Asia and other regions Ingilizce World Bank Publications ISBN 978 0 8213 6050 7 4 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 a b Digest of United States Practice in International Law Ingilizce International Law Institute 2001 9 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 a b Raith Michael 2006 Der rot grune Beitrag zur Konfliktregulierung in Sudosteuropa eine rollen und zivilmachttheoretische Untersuchung der deutschen Kosovo und Mazedonienpolitik Almanca Nomos ISBN 978 3 8329 1917 7 4 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 a b Wood Nicholas Aracinovo 28 Haziran 2001 Police retake gutted town of seven people The Guardian Ingilizce ISSN 0261 3077 6 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 a b c CNN com Macedonia army calls ceasefire June 11 2001 edition cnn com 1 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 a b Rebels threaten Macedonian capital Ingilizce 11 Haziran 2001 1 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Poolos Alexandra 9 Nisan 2008 Macedonia Troops Step Up Offensive Against Ethnic Albanian Fighters Radio Free Europe Radio Liberty Ingilizce 8 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Naegele Jolyon 9 Nisan 2008 Macedonia Army Declares Cease Fire After UCK Ultimatum Radio Free Europe Radio Liberty Ingilizce 8 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Staff 11 Haziran 2001 Macedonian government launches new attack on rebels The Guardian Ingilizce ISSN 0261 3077 18 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 CNN com Fighting traps Macedonia villagers May 21 2001 edition cnn com 8 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 a b 2001 Voјna so dve lica Mancho Mitevski Kultura 2008 24 Aralik 2023 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Nato presses for Macedonia peace Ingilizce 14 Haziran 2001 12 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 a b c d e f g 19 PDF 27 Mart 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Analysis Attack changes political picture Ingilizce 22 Haziran 2001 16 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Pardew James W 24 Aralik 2023 Peacemakers American Leadership and the End of Genocide in the Balkans Ingilizce University Press of Kentucky ISBN 978 0 8131 7436 5 13 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Aralik 2023 a b 29 star dnevnik com mk 3 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Macedonia defiant as attacks continue Ingilizce 24 Haziran 2001 1 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 CNN com Macedonian army pounds village June 22 2001 www cnn com 27 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 a b Third day of shelling in Macedonia Ingilizce 24 Haziran 2001 1 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 33 www mkd mk 8 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 34 www mkd mk 8 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 a b 35 star dnevnik com mk 3 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Ceasefire agreed in Macedonia Ingilizce 24 Haziran 2001 10 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Macedonia agrees ceasefire Ingilizce 24 Haziran 2001 10 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Dnevnik web archive org 11 Aralik 2014 11 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023 ONA planirashe vietnamski napadi vrz Skopјe web archive org 21 Mart 2017 21 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2023