Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Ocak 2021) |
Araştırma dürüstlüğü veya bilimsel araştırmada dürüstlük, araştırma, bilim ve sanatla ilgili bir konuda yapılan yöntemli, bilimsel inceleme anlamını taşımaktadır. Bu duruma istinaden araştırılan ya da araştırılmak üzere yayımlanan bilginin doğruluk ve güven kuralları çerçevesinde yayımlanması gerekir. Doğru bilgiye erişmek üzere araştırma yapan kitlenin doğruluğundan emin olması adına bilgiyi yayımlayan kişinin tarafsız ve dürüst bir şekilde yayımlama yapması gerekir.
Araştırmanın ve araştırma sürecinin bir kuralı vardır. Araştırma boyunca dürüstlük esas alınmaktadır.
Araştırmanın gelişiminde ve yayımlanmasında dürüstlük ön plana çıkan ilkelerden biridir. Aynı zamanda en fazla çiğnenen, ihlal edilen bir kuraldır.
Araştırma ve dürüstlük yaşamın tamamını içeren iki kavramdır. Sadece verilerin değiştirilmesi, üzerinde dokunuşlar yapılmasından ziyade hemen hemen yaşamın bütününde var olan dürüstlük de bu durumun bir parçasıdır. Dürüstlük birçok sözlüğe bakıldığında; doğruluk, gerçeği saklamama ya da özü sözü bir gibi benzer anlamlara gelse de araştırma boyutunda bunları bütünüyle ele almaktayız.
Önemli hususlardan bir diğeri de kişinin araştırmada dürüst davranıp davranmadığının da açığa çıkarılmasıdır. Yapılan bir araştırma kendinden önceki bir araştırmanın üzerine yapıldığı aşikârdır. Bu bağlamda insanların otokontrolünü kurup bir önceki araştırmadan yararlanmanın ötesine gitmemesi gereklidir.
Araştırma süresince bilimsel güvenilirlik adına problemler yaşanmaması ve toplumsal fayda açısından dürüst olunması gerekir. Bu bağlamda bireysel olduğu kadar kurumsal faktörler de bulunmaktadır. Bireysel olarak ele aldığımızda kişinin kendi ile ahlaken dürüst araştırma yapmakta yeterli olup olmadığı üzerine odaklanılmakta fakat kurumsal olarak incelendiğinde, güvenilir bilim üretmek için aynı zamanda halka da faydalı olmak için çaba sarf edilmektedir. Çok fazla kurum ve kuruluş da Araştırma dürüstlüğü konusunda politikalar geliştirmektedir.
Araştırmalarda dürüstlük ilkeleri
Güvenilirlik, dürüstlük, saygı ve hesap verebilirlik olarak dört ana başlıktan oluşmaktadır. Bunlardan ilki araştırma dürüstlüğünde güvenilirlik. Araştırma dürüstlüğünde güvenilirlik; araştırmalarda yer alan tasarımların, yöntemlerin, metotların ve analizlerin farklı yöntemlerle doğru olma durumlarının sınanması gereklidir. Hedef kitle toplum olduğundan dolayı halka veya bilim dünyasına yayınlanan bilgiler doğru olmalıdır. Güvenilir olmayan bilgi zararlı olabilir ve buna istinaden toplumda yankı uyandırır bu nedenle araştırmacılar kendilerini sorumlu hissetmelidir. Bir diğer ilke olan saygı; bir başkasının düşüncelerini, kaleme aldıklarını ya da uğraşını kullanırken uygun bir şekilde haberdar olmasını sağlamak, izin almaktır. Yaptığımız araştırmanın topluma, insanlığa, canlılar alemine ve kültürel mirasa etkisi üzerine kafa yormak gibi konular da bu başlık altında yer almaktadır. Üçüncü ilke hesap verebilirliktir. Genellikle araştırmalarda etik ihlallerinin soruşturulmasında rastlanan bu ilke araştırma yaparken basamakların başından sonuna kadar ismi bulunan herkesin sorumluluğudur. Yapılan araştırma şeffaf olmalıdır. Bu ilkelerden sapmaların en çok yaşandığı olaylar bilimsel makalelerdir.
Araştırma dürüstlüğünde suistimal
Suistimal kelimesinin anlamı her ne kadar yetki veya görevi kötüye kullanmak olsa dahi bu durum araştırmalarda da anlamını korumaktadır. Fabrikasyon, sahtecilik, intihal ve suistimal iddialarıyla uygunsuz şekilde başa çıkma terimleri yalnızca bunlardan birkaçıdır. Fabrikasyon, verileri, sonuçları veya çıktıları uydurarak bunları gerçekmiş gibi sunmak, raporlamak veya kaydetmektir. Bu terimlerin tanımı kendi içlerinde farklı olsa dahi her birinin ortak noktası usulsüz olma durumudur. Sahtecilik, araştırma malzemelerini veya sürecini manipüle etmek, verileri değiştirmek veya silerek araştırmanın kayıtlarda doğru temsil edilmemesine yol açmaktadır. İntihal, başkalarının fikirlerini, süreçlerini veya sözlerini atıfta bulunmadan kendine mal etmektir. Bir başka usulsüzlük, suistimal iddialarıyla uygunsuz şekilde başa çıkmaktır. Bu usulsüzlük, bilinen ya da şüphelenilen bir ihlâli bildirmemek, ihbarcılara karşı misilleme girişimleri gibi olası ihlalleri ele almamak, herhangi bir ihlâl iddiası ile ilgili delilleri yok etmektir.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Ocak 2021 Arastirma durustlugu veya bilimsel arastirmada durustluk arastirma bilim ve sanatla ilgili bir konuda yapilan yontemli bilimsel inceleme anlamini tasimaktadir Bu duruma istinaden arastirilan ya da arastirilmak uzere yayimlanan bilginin dogruluk ve guven kurallari cercevesinde yayimlanmasi gerekir Dogru bilgiye erismek uzere arastirma yapan kitlenin dogrulugundan emin olmasi adina bilgiyi yayimlayan kisinin tarafsiz ve durust bir sekilde yayimlama yapmasi gerekir Arastirmanin ve arastirma surecinin bir kurali vardir Arastirma boyunca durustluk esas alinmaktadir Arastirmanin gelisiminde ve yayimlanmasinda durustluk on plana cikan ilkelerden biridir Ayni zamanda en fazla cignenen ihlal edilen bir kuraldir Arastirma ve durustluk yasamin tamamini iceren iki kavramdir Sadece verilerin degistirilmesi uzerinde dokunuslar yapilmasindan ziyade hemen hemen yasamin butununde var olan durustluk de bu durumun bir parcasidir Durustluk bircok sozluge bakildiginda dogruluk gercegi saklamama ya da ozu sozu bir gibi benzer anlamlara gelse de arastirma boyutunda bunlari butunuyle ele almaktayiz Onemli hususlardan bir digeri de kisinin arastirmada durust davranip davranmadiginin da aciga cikarilmasidir Yapilan bir arastirma kendinden onceki bir arastirmanin uzerine yapildigi asikardir Bu baglamda insanlarin otokontrolunu kurup bir onceki arastirmadan yararlanmanin otesine gitmemesi gereklidir Arastirma suresince bilimsel guvenilirlik adina problemler yasanmamasi ve toplumsal fayda acisindan durust olunmasi gerekir Bu baglamda bireysel oldugu kadar kurumsal faktorler de bulunmaktadir Bireysel olarak ele aldigimizda kisinin kendi ile ahlaken durust arastirma yapmakta yeterli olup olmadigi uzerine odaklanilmakta fakat kurumsal olarak incelendiginde guvenilir bilim uretmek icin ayni zamanda halka da faydali olmak icin caba sarf edilmektedir Cok fazla kurum ve kurulus da Arastirma durustlugu konusunda politikalar gelistirmektedir Arastirmalarda durustluk ilkeleriGuvenilirlik durustluk saygi ve hesap verebilirlik olarak dort ana basliktan olusmaktadir Bunlardan ilki arastirma durustlugunde guvenilirlik Arastirma durustlugunde guvenilirlik arastirmalarda yer alan tasarimlarin yontemlerin metotlarin ve analizlerin farkli yontemlerle dogru olma durumlarinin sinanmasi gereklidir Hedef kitle toplum oldugundan dolayi halka veya bilim dunyasina yayinlanan bilgiler dogru olmalidir Guvenilir olmayan bilgi zararli olabilir ve buna istinaden toplumda yanki uyandirir bu nedenle arastirmacilar kendilerini sorumlu hissetmelidir Bir diger ilke olan saygi bir baskasinin dusuncelerini kaleme aldiklarini ya da ugrasini kullanirken uygun bir sekilde haberdar olmasini saglamak izin almaktir Yaptigimiz arastirmanin topluma insanliga canlilar alemine ve kulturel mirasa etkisi uzerine kafa yormak gibi konular da bu baslik altinda yer almaktadir Ucuncu ilke hesap verebilirliktir Genellikle arastirmalarda etik ihlallerinin sorusturulmasinda rastlanan bu ilke arastirma yaparken basamaklarin basindan sonuna kadar ismi bulunan herkesin sorumlulugudur Yapilan arastirma seffaf olmalidir Bu ilkelerden sapmalarin en cok yasandigi olaylar bilimsel makalelerdir Arastirma durustlugunde suistimalSuistimal kelimesinin anlami her ne kadar yetki veya gorevi kotuye kullanmak olsa dahi bu durum arastirmalarda da anlamini korumaktadir Fabrikasyon sahtecilik intihal ve suistimal iddialariyla uygunsuz sekilde basa cikma terimleri yalnizca bunlardan birkacidir Fabrikasyon verileri sonuclari veya ciktilari uydurarak bunlari gercekmis gibi sunmak raporlamak veya kaydetmektir Bu terimlerin tanimi kendi iclerinde farkli olsa dahi her birinin ortak noktasi usulsuz olma durumudur Sahtecilik arastirma malzemelerini veya surecini manipule etmek verileri degistirmek veya silerek arastirmanin kayitlarda dogru temsil edilmemesine yol acmaktadir Intihal baskalarinin fikirlerini sureclerini veya sozlerini atifta bulunmadan kendine mal etmektir Bir baska usulsuzluk suistimal iddialariyla uygunsuz sekilde basa cikmaktir Bu usulsuzluk bilinen ya da suphelenilen bir ihlali bildirmemek ihbarcilara karsi misilleme girisimleri gibi olasi ihlalleri ele almamak herhangi bir ihlal iddiasi ile ilgili delilleri yok etmektir Kaynakca Arsivlenmis kopya 29 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2020 Arsivlenmis kopya 10 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2021 Research misconduct 18 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan