Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ahmed Arif Hikmet Bey Efendi (d. 1786, İstanbul - ö. 1859, İstanbul) 1846 - 1854 doneminde Osmanlı Şeyhülislamı.
Ahmed Arif Hikmet Bey Efendi | |
|---|---|
| Doğum | 1786 İstanbul |
| Ölüm | 22 Mart 1859 İstanbul |
| Meslek | Müderrris, kadı, Osmanlı Devleti müftüsü/şeyhülislamı. |
| Ebeveyn(ler) | İbrahim İsmet Bey (babası) |
Yaşamı
Tam ismi Seyyid Hacı Ahmet Arif Hikmet Beyefendi'dir. 1786'da İstanbul'da doğmuştur. Babası İbrahim İsmet Bey padişah III. Selim döneminde nakib-ül-eşraf ve kazasker idi. Büyük dedesi ve dedesi devlet adamları olup vezirlik rütbesine erişmişlerdi.
İstanbul'da bir ileri medrese eğitimi gördükten sonra 1796'da müderris olarak ilk ilmiyye görevine başladı. Bu arada ilimsel ve edebî çalışmalara da başladı. 1816'da Kudüs kadılığına tayin edildi. Sonra sırasıyla 1820'de Mısır kadılığı ve 1821'de Medine kadılığı görevine getirildi. 1826'da Mekke payesi verildi ve hac görevini ifa edip "hacı" olarak da anılmaya başlandı. 1828'de İstanbul payesi verilip İstanbul'a geldi. 1829'da Rumeli'nde nüfus tahrir işlerini nezaret etme görevi verildi. 1830'da nakip-ül-eşraf görevine getirildi ve görevden Haziran 1834'te azledildi. 1834'te Anadolu kazaskeri ve 1838'de Rumeli Kazaskeri görevlerine tayin edildi. 1839'da Meclis-i Vala-yı Ahkam-ı Adliye üyeliğine seçildi. Hemen ardından Rumeli müfettişliği'ne getirildi ve Dar-ı Şura müffettişi oldu. Osmanlı topraklarında eğitimin yaygınlaştırılması amaci ile kurulan Meclis-i Maarif-i Muvakkat'a üye seçildi.
1 Aralık 1846'da Şeyhülislam oldu. Şeyhülislam olarak yedi buçuk yıl görevde kaldı. Sultan Abdülmecid döneminde ortaya çıkan "Softalar Vakası" sırasında müsemahadar davrandığı için 11 Mart 1854'te bu görevden azledildi.
Aralık 1858'de kendisinden sonra șeyhülislam olam Meşrepzade Mehmed Arif Efendi ölünce ikinci bir defa şeyhülislam olması muhtemel olduğu kabul edilmekte idi. Fakat Ahmet Arif Hikmet Bey ile sadrazam olan Âli Paşa arasında ihtilaflar olduğu için bu gerçekleşmedi.
Mart 1859'da İstanbul'da ölmüştür. Mezarı Üsküdar'da Kartalbaba Tekkesi karşısında bulunan ve kendi adını taşıyan sebil çeşmenin bitişiğindedir.
Kütüphanesi
Ahmet Arif Hikmet Bey Efendi'nin âlim, edip ve şair olduğu bilinmektedir. Nadide ve genel olarak yazma kitap toplaması ile isim yapmıştır. Şahsi kütüphanesinin 12,000 ciltlik nadide eseri ihtiva ettiği bildirilmektedir. Bu kitapların bir listesi kendisi tarafından hazırlanmıştır ve bu liste İstanbul Teknik Üniversitesi kitaplığında bulunmaktadır.
Hicaz'da kadı olarak görev yapmakta iken 1853-55 yıllarında Medine'deki Mescid-i Nebevi'nin kıble tarafında bir kütüphane inşa ettirmiştir. Bu kütüphaneye kendi koleksiyonundan 5.000 kadar kitap bağışlamıştır. Bu kütüphanenin günümüzde kendi adıyla anıldığı bildirilmektedir.
İstanbul'daki şahsi kütüphanesi Ahmet Cevdet Paşa'nin eserlerine kaynak olduğu Ahamet Cevdet Paşa hatıralarında bahsedilmektedir. Bu şahsi kütüphane Ahmet Arif Hikmet Bey Efendi'nin ölümü ile yeğeni Beykozlu İzzet Efendi'ye geçmiştir. Bu kitapların bir kısmı İbnülemin Mahmut Kemal İnal tarafından satın alınmış ve İstanbul Teknik Üniversitesi Kitaplığı"'na hibe edilmiştir.
Eserleri
Edebiyat, biyografi ve fıkıh üzerinde eserleri bulunmaktadır:
- Divan-ı Arif Hikmet Beyefendi: Klasik divan edebiyatı'na uygun şiirler yazmıştır. Bu şiirlerde Nef'i, Nabi ve Nedim'den etkilendiği görülmektedir. Divan edebiyatı 19. yüzyılda eski olarak görülmekle beraber Tanzimat Edebiyatı'nın şairlerinden olan Namık Kemal onun II. Mahmud döneminin en iyi şairlerinden olduğunu belirtmiştir. Şiir eserlerini Türkçe, Arapça ve Farsça olarak üç dilde yazmıştır ve bunlar divanında toplanmıştır. Ahmet Cevdet Paşa bu divanı genellikle övmüş ve özellikle Arapça şiirlerin gayet güzide olduğunu belirtmiștir. Divan, "Mehmet Ziver Bey" editörlüğü altında hazırlanıp eski Arapça alfabeli yazılı olarak (Hicri 1283'te) İstanbul'da Divan-i Arif Hikmet Beyefendi adı ile bastırılmıştır.
- Tezkere-i Şuarra: 1502-1837 döneminde yaşamış olan 203 şairin biyografisinin mahlaslarına göre sıralanmış olarak ihtiva etmektedir. Yazma olarak bir nüshası Millet Kütüphanesi'nde bulunmaktadır.
- Mecmûat-i Teracim: Ulema ve tarikat şeyhleri ve șairlerinin biyografilerini ihtiva eder.
- Hulasatü'l makalât fi mecâlis'i mukâlemât:
- Ahkâmü'l-mer'iyye fi'l-avâz'l-emirriye: Yazma kopyası bulunmakla beraber (Hicri 1285, 1267, 1269'da) birkaç kere İstanbul'da basılmıştır.
- Keşfü'z Zunûn zeyli: Eksik olarak bazı yazma nüshaları bulunmaktadır.
- Ayrıca kendi el yazısıyla yazılmış Rumeli Teftiş Defterl, Mecmua-i Esar ve kısa bilgileri kapsayan bir hatıra defteri.
Kaynakça
- ^ a b c d e Yayın Kurulu, (1999) "Arif Hikmet Beyefendi", Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, C.1 s.250,
- ^ a b c Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.III s.274-275 [1]
- ^ Cerrahoğlu, İ. (1988), "Şeyhülislam Arif Hikmet ve Medine-i Münnevverde Kurduğu Kütüphane", A.Ü. Ílahiyat Fakültesi Dergisi C.30 s.111.
- ^ a b Ahmet Cevdet Paşa (1308) Belagat-i Osmaniyye İstanbul, s.171, 193, (Osmanlıca)
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- TDV İslâm Ansiklopedisi'nde Arif Hikmet Bey
- Yayın Kurulu, (1999) "Arif Hikmet Beyefendi", Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, C.1 s.250,
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicil-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.III s.274-275 [2]
- Meşihat-i Celiye-i İslamiyye Heyeti,
- Osmanlıca: (1334/1916) Ìlmiyye Salnamesi, Ìstanbul:Matbaa-i Amire s.590
- Yeni Türkçe: (Haz. Seyit Ali Kahraman, Ahmed Nezih Galitekin, Cevdet Dadaş) (----) İlmiyye Salnamesi, İstanbul:İşaret Yayınları,
| Önce gelen: Mekkizade Mustafa Asım Efendi | Osmanlı Şeyhülislamı 1846-1854 | Sonra gelen: Meşrepzade Mehmed Arif Efendi |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmed Arif Hikmet Bey Efendi d 1786 Istanbul o 1859 Istanbul 1846 1854 doneminde Osmanli Seyhulislami Ahmed Arif Hikmet Bey EfendiDogum1786 IstanbulOlum22 Mart 1859 IstanbulMeslekMuderrris kadi Osmanli Devleti muftusu seyhulislami Ebeveyn ler Ibrahim Ismet Bey babasi YasamiTam ismi Seyyid Haci Ahmet Arif Hikmet Beyefendi dir 1786 da Istanbul da dogmustur Babasi Ibrahim Ismet Bey padisah III Selim doneminde nakib ul esraf ve kazasker idi Buyuk dedesi ve dedesi devlet adamlari olup vezirlik rutbesine erismislerdi Istanbul da bir ileri medrese egitimi gordukten sonra 1796 da muderris olarak ilk ilmiyye gorevine basladi Bu arada ilimsel ve edebi calismalara da basladi 1816 da Kudus kadiligina tayin edildi Sonra sirasiyla 1820 de Misir kadiligi ve 1821 de Medine kadiligi gorevine getirildi 1826 da Mekke payesi verildi ve hac gorevini ifa edip haci olarak da anilmaya baslandi 1828 de Istanbul payesi verilip Istanbul a geldi 1829 da Rumeli nde nufus tahrir islerini nezaret etme gorevi verildi 1830 da nakip ul esraf gorevine getirildi ve gorevden Haziran 1834 te azledildi 1834 te Anadolu kazaskeri ve 1838 de Rumeli Kazaskeri gorevlerine tayin edildi 1839 da Meclis i Vala yi Ahkam i Adliye uyeligine secildi Hemen ardindan Rumeli mufettisligi ne getirildi ve Dar i Sura muffettisi oldu Osmanli topraklarinda egitimin yayginlastirilmasi amaci ile kurulan Meclis i Maarif i Muvakkat a uye secildi 1 Aralik 1846 da Seyhulislam oldu Seyhulislam olarak yedi bucuk yil gorevde kaldi Sultan Abdulmecid doneminde ortaya cikan Softalar Vakasi sirasinda musemahadar davrandigi icin 11 Mart 1854 te bu gorevden azledildi Aralik 1858 de kendisinden sonra șeyhulislam olam Mesrepzade Mehmed Arif Efendi olunce ikinci bir defa seyhulislam olmasi muhtemel oldugu kabul edilmekte idi Fakat Ahmet Arif Hikmet Bey ile sadrazam olan Ali Pasa arasinda ihtilaflar oldugu icin bu gerceklesmedi Mart 1859 da Istanbul da olmustur Mezari Uskudar da Kartalbaba Tekkesi karsisinda bulunan ve kendi adini tasiyan sebil cesmenin bitisigindedir KutuphanesiAhmet Arif Hikmet Bey Efendi nin alim edip ve sair oldugu bilinmektedir Nadide ve genel olarak yazma kitap toplamasi ile isim yapmistir Sahsi kutuphanesinin 12 000 ciltlik nadide eseri ihtiva ettigi bildirilmektedir Bu kitaplarin bir listesi kendisi tarafindan hazirlanmistir ve bu liste Istanbul Teknik Universitesi kitapliginda bulunmaktadir Hicaz da kadi olarak gorev yapmakta iken 1853 55 yillarinda Medine deki Mescid i Nebevi nin kible tarafinda bir kutuphane insa ettirmistir Bu kutuphaneye kendi koleksiyonundan 5 000 kadar kitap bagislamistir Bu kutuphanenin gunumuzde kendi adiyla anildigi bildirilmektedir Istanbul daki sahsi kutuphanesi Ahmet Cevdet Pasa nin eserlerine kaynak oldugu Ahamet Cevdet Pasa hatiralarinda bahsedilmektedir Bu sahsi kutuphane Ahmet Arif Hikmet Bey Efendi nin olumu ile yegeni Beykozlu Izzet Efendi ye gecmistir Bu kitaplarin bir kismi Ibnulemin Mahmut Kemal Inal tarafindan satin alinmis ve Istanbul Teknik Universitesi Kitapligi na hibe edilmistir EserleriEdebiyat biyografi ve fikih uzerinde eserleri bulunmaktadir Divan i Arif Hikmet Beyefendi Klasik divan edebiyati na uygun siirler yazmistir Bu siirlerde Nef i Nabi ve Nedim den etkilendigi gorulmektedir Divan edebiyati 19 yuzyilda eski olarak gorulmekle beraber Tanzimat Edebiyati nin sairlerinden olan Namik Kemal onun II Mahmud doneminin en iyi sairlerinden oldugunu belirtmistir Siir eserlerini Turkce Arapca ve Farsca olarak uc dilde yazmistir ve bunlar divaninda toplanmistir Ahmet Cevdet Pasa bu divani genellikle ovmus ve ozellikle Arapca siirlerin gayet guzide oldugunu belirtmiștir Divan Mehmet Ziver Bey editorlugu altinda hazirlanip eski Arapca alfabeli yazili olarak Hicri 1283 te Istanbul da Divan i Arif Hikmet Beyefendi adi ile bastirilmistir Tezkere i Suarra 1502 1837 doneminde yasamis olan 203 sairin biyografisinin mahlaslarina gore siralanmis olarak ihtiva etmektedir Yazma olarak bir nushasi Millet Kutuphanesi nde bulunmaktadir Mecmuat i Teracim Ulema ve tarikat seyhleri ve șairlerinin biyografilerini ihtiva eder Hulasatu l makalat fi mecalis i mukalemat Ahkamu l mer iyye fi l avaz l emirriye Yazma kopyasi bulunmakla beraber Hicri 1285 1267 1269 da birkac kere Istanbul da basilmistir Kesfu z Zunun zeyli Eksik olarak bazi yazma nushalari bulunmaktadir Ayrica kendi el yazisiyla yazilmis Rumeli Teftis Defterl Mecmua i Esar ve kisa bilgileri kapsayan bir hatira defteri Kaynakca a b c d e Yayin Kurulu 1999 Arif Hikmet Beyefendi Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Yayinlari C 1 s 250 ISBN 975 08 0073 7 a b c Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C III s 274 275 1 Cerrahoglu I 1988 Seyhulislam Arif Hikmet ve Medine i Munnevverde Kurdugu Kutuphane A U Ilahiyat Fakultesi Dergisi C 30 s 111 a b Ahmet Cevdet Pasa 1308 Belagat i Osmaniyye Istanbul s 171 193 Osmanlica Ayrica bakinizOsmanli seyhulislamlari listesiDis baglantilarTDV Islam Ansiklopedisi nde Arif Hikmet Bey Yayin Kurulu 1999 Arif Hikmet Beyefendi Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Yayinlari C 1 s 250 ISBN 975 08 0073 7 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicil i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C III s 274 275 2 Mesihat i Celiye i Islamiyye Heyeti Osmanlica 1334 1916 Ilmiyye Salnamesi Istanbul Matbaa i Amire s 590 Yeni Turkce Haz Seyit Ali Kahraman Ahmed Nezih Galitekin Cevdet Dadas Ilmiyye Salnamesi Istanbul Isaret Yayinlari ISBN 975 350 064 5Once gelen Mekkizade Mustafa Asim Efendi Osmanli Seyhulislami 1846 1854 Sonra gelen Mesrepzade Mehmed Arif Efendi