Armağan Durdağ d 1981 istanbul Türk besteci akademisyendir Armağan Durdağ Eserlerinde postminimalist anlayışı da

Armağan Durdağ (d. 1981, İstanbul), Türk besteci, akademisyendir.

Armağan Durdağ

Eserlerinde postminimalist anlayışı da içeren Batı Neo-Romantizmi ile geleneksel Türk makam ve halk müziğinin melodik ve ritmik renklerini sentezleyen bir Postmodern yaklaşım görülür.

Yaşamı

1981 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Lise öğrenimini İstanbul'da Eyüboğlu Eğitim Kurumları’nda tamamladı. Orta ve lise öğrenimi boyunca Mert Bilginer ile piyano ve müzik kültürü; lise öğreniminden sonra Dr. Nail Yavuzoğlu ile klasik ve caz müziği armonisi, form analizi, orkestrasyon ve Türk Müziği teorisi çalıştı. 2004 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı'na girdi; Müzik Teknolojileri Bölümü, Ses Kayıtları Anabilim Dalı'ndan birincilikle mezun oldu. Bir yandan da Faris Akarsu ile piyano çalışmalarına devam etti.

2008 yılında ABD'ye giderek Washington Müzik Konservatuvarı'nda Dr. Jeffery Watson ile piyano ve bestecilik, Dr. A.Scott Wood ile şeflik çalıştı. 2009 yılında Fahir Atakoğlu'nun Faces & Places adlı caz albümünün yaylı orkestrasyonlarını yaptı. Grammy aday-adaylığına seçilen bu albüme katkısından ötürü Recording Academy’de “Grammy'e oy verme statüsündeki üye” lik hakkını elde etti.

2009-2011 yılları arasında Memphis Üniversitesi'nde aldığı bursla Kompozisyon bölümünde yüksek lisans eğitimi yaptı. Bu kurumda Roma ödülü sahibi Kamran İnce ile bestecilik, Kraig Alan Williams ile orkestra şefliği, Sam Viviano ile piyano çalıştı.

Durdağ, 2015-2018 yılları arasında Arizona Üniversitesi’nde aldığı bursla Kompozisyon bölümünde doktora eğitimi tamamladı. Bu kurumda Daniel Asia ile bestecilik, Thomas Cockrell ile orkestra şefliği çalıştı. Bu kurumda öğretmen asistanlığı yaparak Kompozisyon bölümünde dersler verdi. Durdağ Memphis ve Arizona üniversitelerindeki eğitimi boyunca Amerikalı önemli bestecilerden Joseph Schwantner (Pulitzer ödüllü), Marc Mellits, Fred Lerdahl (Pulitzer ödüllü), Sophia Serghi, Christopher Trapani (Roma ödüllü), Chris Brubeck, David Maslanka, and Joan Tower (Grammy ödüllü) gibi isimlerin ustalık sınıflarına katıldı.

Eserleri Türkiye, ABD, Ermenistan, Polonya ve Almanya'da seslendirilen Durdağ'ın Kâtibim türküsünün temasından esinlenerek yazdığı ve viyolonsel sanatçısı Rahşan Apay'a ithaf ettiği viyolonsel ve piyano için Katibim Çeşitlemeleri (2008) en çok seslendirilen eserleri arasındadır.

Bestecinin iki alto saksafon ve perküsyon orkestrası için ikili konçerto olan Bridges of Light (Işığın Köprüleri) adlı eseri ilk defa kendi yönetiminde Mayıs 2011'de Memphis, ABD’de Allen Rippe ve Walter Hoehen tarafından seslendirildi. Durdağ, 2012 yılında Dünya Saksafon Kongresi’nde İskoçya’da çalınmak üzere saksafon virtüözü Allen Rippe tarafından sipariş edilen eseri İsrail-Filistin Savaşı’nda hayatlarını kaybeden iki halka ithaf etmiştir.

Sanatçıya İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı'nın kuruluşunun 37. yıldönümü onuruna sipariş edilen “Panthalassa” adlı senfonik uvertür, 2012’de İstanbul’da Filarmonia İstanbul tarafından şef Hakan Şensoy yönetiminde seslendirildi. Adını Pangea adlı süper-kıtayı çevreleyen Panthalassa süper-okyanusundan alan eserde büyük orkestraya ilave olarak iki zurna ve iki Ramazan davulu da yer alır. Rahşan Apay tarafından sipariş edilen "Roxana" Viyolonsel Konçertosu' nun ilk seslendirilişi 21 Mart 2013'te Bursa'da İbrahim Yazıcı yönetiminde gerçekleşti. Besteci, eserde Makedonyalı imparator Büyük İskender’in nikahlı tek eşi Pers güzeli Roxana’nın gözünden İskender’e olan aşkını ve onun imparatorluğunun ve ideallerinin büyüklüğünü tasvir eder. “Armağan Durdağ Ensemble” adını verdiği toplulukla geleneksel Türk çalgıları ile Batı müziği çalgıları, bir mezzo-soprano ve kimi zaman elektronik müziği birleştiren “Yeni Dünya için Yeni Bir Müzik” adlı projeyi yürüten Durdağ bu proje çerçevesinde mizansenler eşliğinde kurguladığı iki konserlik bir proje olan "Renklerin Coğrafyası" ve “Özgürlüğün Portresi " adlı eserlerini besteledi.

Eşi çellist Rahşan Apay'ın annesini kaybetmesi üzerine bestelediği Anne başlıklı eseri 32. Uluslararası Ankara Müzik Festivali’nde Orkestra Ankara’nın siparişi üzerine bu orkestra tarafından ilk seslendirilişi gerçekleşti.

Süreyya Operası'nın siparişi ile yazılmış Cahiller Ülkesi adlı trionun ilk seslendirilişi 15 Mayıs 2013'te İstanbul'da gerçekleşti. Besteci eserde, modern Türkiye'de aydınların cahilliğe isyanını ve tepki verme ihtiyacını ifade etmiştir.

Durdağ’ın soprano Ece İdil’in rica üzerine 2013 senesinde tekrar kaleme aldığı Katibim adlı eseri Polonya’nın Varşova kentindeki Wilanow Sarayı’nda 7. Avrupa Şarkıları Festivali kapsamında 19 Ekim 2013’te ilk seslendirilişi soprano Ece İdil ve piyanist Metin Ülkü tarafından gerçekleştirildi. Daha sonra bu eser, Ece İdil ve Metin Ülkü’nün 2017 yılında çıkardığı Balkanlardan isimli albümde yer aldı.

Bestecinin Sığınak adlı alto ve soprano saksafon, viyolonsel ve piyano için Amerikalı saksafon sanatçısı Allen Rippe tarafından sipariş edilmiş triosu Suriye’deki savaştan kaçan insanlara ve dünya çapında korkunç savaşlardan ve zorluklardan ötürü sevdikleri ülkelerinden kaçmak zorunda kalan diğer tüm insanlara ithaf edilmiştir. Sığınak’ın ilk seslendirilişi 18 Şubat 2017’de Arizona Üniversitesi’nin Crowder Hall konser salonu’nda gerçekleşmiştir.

Uluslararası çapta başarıya sahip ve Türkiye’de yerleşik çağdaş müzik topluluğu Hezarfen Ensemble’nin “Doğu ve Batı’nın Ötesinde: Evrim Geçiren Kültürlerarası Pratiği Geliştirme ve Belgeleme” başlıklı 5 yıllık Avrupa Araştırma Konseyi projesi kapsamında Armağan Durdağ’a sipariş edilmiş, karma topluluk, klasik kemençe ve kanun için İstanbul isimli eserinin, 17 Ağustos 2017 tarihinde Almanya’nın Fulda kentindeki Guitar+Microtonal Festivali’nde Hezarfen Ensemble tarafından ilk seslendirilişi yapılmıştır.

Besteci, 1. Senfoni “Anlayış Denizi” ni Arizona Üniversitesi’ndeki doktora bitirme tezi kapsamında 2018 yılının Mayıs ayında tamamladı.

T.C. Cumhurbaşkanlığı tarafından 2019 senesinin Göbeklitepe yılı ilan edildiği sırada, Durdağ'ın uzun aylardır bu konuda uzman yazar Levent Sepici ile birlikte çalışmalarını yürütmesinin sonucu ve İzmir KODA orkestrasının siparişi ile yaylı çalgılar orkestrası için bestelediği 35 dakikalık Göbekli Tepe ismindeki 9 bölümlü eserin prömiyeri maestro Oğuzhan Kavruk yönetimindeki KODA orkestrası 12 Aralık 2019 tarihinde İzmir’de gerçekleşmiştir.

Bestecinin özel projesi “Yeni Bir Dünya için Yeni Müzik” ve bu proje kapsamında yazdığı ilk eser Renklerin Coğrafyası, 63 dakikalık 15 bölümlü bir müzik olup; ney, klasik kemençe, ud, bendir gibi etnik enstrümanların yanında yaylı orkestrası, piyano, şan, bilgisayar, vurmalılar gibi Batı enstrümanları için yazılmıştır. Tevrat, İncil ve Kur'an’dan alıntıların yanı sıra dünyaca ünlü Yunan filozofları, 12. ve 13.yy Pers, Türk ve Alman şair ve mistikleri ve bazı bilim adamlarından da alıntılar kullanılarak yer yer resitatif ve şarkılamaların yer aldığı eserin dünya prömiyeri, İstanbul Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda, bestecinin de piyano çalarak katıldığı, şef Burak Tüzün yönetimindeki Armağan Durdağ Ensemble tarafından 2012 yılında yapıldı. Bu projenin ikinci ayağı olarak bestelenen 7 bölümlü ikinci eser Özgürlüğün Portresi ’nin prömiyeri 2015 yılında yine CRR Konser Salonu'nda gerçekleşti. İlk 15 bölüm olan Renklerin Coğrafyası’nın albüm kaydı, İngilizce adı “The Land of Colors” ile CD formatında Amerika Birleşik Devletleri çapında, internet üzerinden ise dijital platformlarda tüm dünyada Far&Here etiketiyle 2019 yılının Mayıs ayında yayımlanmıştır.

Armağan Durdağ, ABD’de Grammy ödüllerini veren Recording Academy’nin Oy Veren Üye statüsündeki bir üyesidir. Türkiye’de bir MÜZİKOTEK bestecisidir. Eser hakları, Amerika'da Amerikan Besteciler, Yazarlar ve Yayımcılar Birliği (ASCAP), Türkiye'de ise Müzik Eseri Sahibi Grubu (MSG) tarafından koruma altındadır. Besteci, İstanbul Maltepe Üniversitesi Konservatuvarı Bestecilik ve Orkestra Şefliği Ana Sanat Dalı’nda Doktor Öğretim Üyeliği ve Ana Sanat Dalı Başkanlığı yanında, Cemal Reşit Rey Bestecilik Akademisi'nin kurucusu, direktörlüğü ve Turgay Erdener ve Hasan Uçarsu ile birlikte Akademi öğretmenliği görevlerini sürdürmektedir.

Eserleri

Orkestra

Kırmızı Yelken, op.1, 2007, yaylı çalgılar orkestrası için.  İlk seslendirilişi: 12 Aralık 2007, Orkestra İstanbul, şef: Oğuzhan Balcı. Cemal Reşit Rey Konser Salonu, İstanbul, Türkiye.
Panthalassa, op.8, 2012, senfoni orkestrası, iki zurna ve iki asma davul için. İlk seslendirilişi: 3 Mart 2012, Philharmonia İstanbul, şef: Hakan Şensoy. Cemal Reşit Rey Konser Salonu, İstanbul, Türkiye.
Renklerin Coğrafyası, op.9, 2012, ney, kemençe, ud, klarnet, piyano, mezzo-soprano, bendir, darbuka, Batı vurmalıları, yaylı orkestrası ve elektronikler için. İlk seslendirilişi: 28 Kasım 2012, Armağan Durdağ Ensemble, şef: Burak Tüzün. Cemal Reşit Rey Konser Salonu, İstanbul, Türkiye.
Anne, op.15, yaylı çalgılar orkestrası için.  İlk seslendirilişi: 13 Nisan 2015, Orkestra Ankara, şef: Alessandro Cedrone. 32. Uluslararası Ankara Müzik Festivali, MEB Şura Salonu, Ankara, Türkiye.
1. Senfoni “Anlayış Denizi”, op.20, 2018, senfoni orkestrası için.
Göbekli Tepe, op.21, 2019, yaylı orkestrası için. İlk seslendirilişi: 12 Aralık 2019, KODA Orkestrası, şef: Oğuzhan Kavruk. Hikmet Şimşek Sanat Merkezi, İzmir, Türkiye.

Solo Çalgı ve Orkestra

Işığın Köprüleri, op.7, 2011, İki alto saksafon ve perküsyon orkestrası için 3 bölümlü konçerto.  İlk Seslendirilişi: 13 Mayıs 2011, şef: Armağan Durdağ. Harris Hall Konser Salonu, Memphis Üniversitesi, Memphis, ABD.
"Roxana" Viyolonsel Konçertosu, op.10, 2013, senfoni orkestrası ve viyolonsel için 3 bölümlü konçerto.  İlk seslendirilişi: 21 Mart 2013, Bursa Bölge Devlet Senfoni Orkestrası, solist: Rahşan Apay, şef: İbrahim Yazıcı. Atatürk Kongre Kültür Merkezi, Bursa, Türkiye.

Oda Müziği

Sessizliğin Perisi, op.3, 2009, flüt, klarnet, perküsyon, marimba, piyano, keman, viyolonsel için.
Saf Zihnin Göl Kenarındaki Düşler, op.4, 2010, flüt, klarnet, marimba, piyano, keman, viyolonsel için.  İlk seslendirilişi: 23 Şubat 2010, Contemporary Chamber Players, şef: Kamran İnce. Harris Hall Konser Salonu, Memphis Üniversitesi, Memphis, ABD.
Kırılmalar, op.5, 2011, klarnet, piyano, keman, viyola, viyolonsel için.  İlk seslendirilişi: 3 Nisan 2011, şef: Nadya Potemkina. Memphis Üniversitesi, Harris Hall Konser Salonu, Memphis, ABD.
Dolunayın İronisi, op.6, 2011, bas klarnet, korno, piyano, keman için.  İlk Seslendirilişi: 11 Nisan 2011, Luna Nova Ensemble, şef: Kamran İnce. Harris Hall Konser Salonu, Memphis Üniversitesi, Memphis, ABD.
Cahiller Ülkesi, op.11, 2013, flüt, viyolonsel ve piyano için.  İlk seslendirilişi: 15 Mayıs 2013, flüt,  Bülent Evcil; viyolonsel, Rahşan Apay; piyano, Cana Gürmen. Süreyya Operası, İstanbul, Türkiye.
Taylan, op.14, klarnet, viyolonsel ve piyano için.  İlk seslendirilişi: 23 Aralık 2014, Trio Kuvars Viyolet. Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi, İzmir, Türkiye.
Beyaz, op.17, 2015, piyano ve yaylı beşlisi için. İlk seslendirilişi: 28 Aralık 2015, Armağan Durdağ Ensemble. Cemal Reşit Rey Konser Salonu, İstanbul, Türkiye.
Sığınak, op.18, 2016, alto ve soprano saksafon, viyolonsel ve piyano için. İlk seslendirilişi: 19 Şubat 2017, Allen Rippe, alto ve soprano saksafon; Rahşan Apay, viyolonsel; Christian Martin, piyano. Crowder Hall Konser Salonu, Arizona Üniversitesi, Tucson, ABD.
İstanbul, op.19, 2017, kemençe, kanun, flüt, klarnet, perküsyon, piyano ve yaylı dörtlüsü için. İlk seslendirilişi: 17 Ağustos 2017, Hezarfen Ensemble, şef: Andreas Meier. Guitar+Microtanal Festivali, Vonderau Müzesi, Fulda, Almanya.

Solo Çalgı/Ses ve Piyano

Kâtibim Çeşitlemeleri, op.2, 2008, viyolonsel ve piyano için.  İlk seslendirilişi: 9 Mart 2008, Rahşan Apay, viyolonsel; Dina Hasanova, piyano. Coşkun Kırca Konser Salonu, Galatasaray Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Katibim, op. 12, 2013, soprano ve piyano için. İlk seslendirilişi: 19 Ekim 2013, Ece İdil, soprano; Metin Ülkü, piyano. 7. Avrupa Şarkıları Festivali, Wilanow Sarayı, Varşova, Polonya.
Doğu Güneşinin Peşinde, op.13, 2014, fagot ve piyano için.

Solo Çalgı

Morun Sonsuz Tonları, op. 16, solo obua için.  İlk seslendirilişi: 31 Ocak 2016, Christian Zatarain, obua. Crowder Hall Konser Salonu, Arizona Üniversitesi, Tucson, ABD.

Albümleri

The Land of Colors (2019), Far&Here etiketiyle ABD’de CD olarak, tüm dünyada internet üzerinden yayınlanmıştır. Bestecinin 2012 senesinde oluşturduğu "Yeni Bir Dünya için Yeni Müzik" adlı iki konsere yayılan müzik projesinin ilk ayağı olan, 63 dakikalık 15 bölümlü, ney, kemençe, ud, klarnet, piyano, bendir, darbuka, Batı vurmalıları, yaylı orkestrası, elektronikler ve mezzo-soprano için yazılmış; Mevlana, Hacı Bektaş Veli, Yunus Emre, Kibele, Meryem, Davut, Süleyman ve Mustafa Kemal Atatürk gibi isimlerin dünya barışı ve insanların birliği üzerine olan öğretileri ve sözlerinin kullanıldığı eseri, Renklerin Coğrafyası’nın albüm kaydı.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c . Ankarafestivalcom sitesi, 32. Ankara Festivali sayfası,. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
^ Hasanoğlu, Olga. "Türkiye'nin Genç Nesil Bestecilerinden Armağan Durdağ'ın Piyanolu Yapıtları" (PDF). UHMAD Uluslararası Hakemli Müzik Araştırmaları Dergisi, Sayı 2016 Kış İlkbahar Dönemi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2016. ^[]
^ ^a ^b "Armağan Durdağ". Turkish Cultural Foundation web sitesi. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
^ ^a ^b "Armağan Durdağ". Muzikotek bestecileri tanıtım sayfası. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
^ Kahramankaptan, Şefik. "Gelmeyenlerin kaçırmış sayılacağı bir konser". Sanattanyansimalar.com sitesi 6 Ocak 2016. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
^ . Walterhoehn.com sitesi. 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
^ "Armağan Durdağ 'Panthalassa' Dünya Prömiyeri". www.andante.com.tr. Andante dergisi 24 Şubat 2012. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
^ "21 Mart 2013 Konseri" (PDF). Bursa Senfoni Orkestrası yıllık programı. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
^ . www.muzikkursu.com. Muzikkursu.com sitesi. 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
^ "Yeni Bir Dünya için Yeni Müzik'in dünya prömiyeri CRR'de". www.andante.com.tr. Andante dergisi, 28 Ekim 2012. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
^ . www.istanbulajansi.is. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
^ Kahramankaptan, Şefik. "Yepyeni bir "Horon", çok duygulu bir "Anne". Sanattanyansimalar.com sitesi 14 nisan 2015. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
^ Uluç, Hıncal. "Bu Nasıl Carmen'dir?". www.sabah.com.tr. Sabah gazetesi, 16 Mayıs 2013. 12 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
^ "Cahiller Ülkesi Dünya Prömiyeri". www.wherevent.com/. Whereevent.com sitesi, Mayıs 2013. 1 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
^ . crrkonsersalonu.ibb.istanbul. 13 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.

[festival-1] . Ankarafestivalcom sitesi, 32. Ankara Festivali sayfası,. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.

[olga-2] Hasanoğlu, Olga. "Türkiye'nin Genç Nesil Bestecilerinden Armağan Durdağ'ın Piyanolu Yapıtları" (PDF). UHMAD Uluslararası Hakemli Müzik Araştırmaları Dergisi, Sayı 2016 Kış İlkbahar Dönemi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2016. ^[]

[kisisel-3] "Armağan Durdağ". Turkish Cultural Foundation web sitesi. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.

[muzikotek-4] "Armağan Durdağ". Muzikotek bestecileri tanıtım sayfası. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.

[sefik-5] Kahramankaptan, Şefik. "Gelmeyenlerin kaçırmış sayılacağı bir konser". Sanattanyansimalar.com sitesi 6 Ocak 2016. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.

[hoehn-6] . Walterhoehn.com sitesi. 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.

[pantha-7] "Armağan Durdağ 'Panthalassa' Dünya Prömiyeri". www.andante.com.tr. Andante dergisi 24 Şubat 2012. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.

[bursa-8] "21 Mart 2013 Konseri" (PDF). Bursa Senfoni Orkestrası yıllık programı. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.

[muzikkursu-9] . www.muzikkursu.com. Muzikkursu.com sitesi. 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.

[andante-10] "Yeni Bir Dünya için Yeni Müzik'in dünya prömiyeri CRR'de". www.andante.com.tr. Andante dergisi, 28 Ekim 2012. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.

[ozgurluk-11] . www.istanbulajansi.is. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.

[yansima-12] Kahramankaptan, Şefik. "Yepyeni bir "Horon", çok duygulu bir "Anne". Sanattanyansimalar.com sitesi 14 nisan 2015. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.

[hincal-13] Uluç, Hıncal. "Bu Nasıl Carmen'dir?". www.sabah.com.tr. Sabah gazetesi, 16 Mayıs 2013. 12 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.

[cahillik-14] "Cahiller Ülkesi Dünya Prömiyeri". www.wherevent.com/. Whereevent.com sitesi, Mayıs 2013. 1 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.

[15] . crrkonsersalonu.ibb.istanbul. 13 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022.