Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arnavut alfabesi (Arnavutça: Alfabeti shqip), Arnavutça'nın yazımında kullanılan alfabedir. Latin alfabesinden uyarlanmış olup 36 harften oluşur.
| Büyük harf | A | B | C | Ç | D | E | Ë | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | X | Y | Z | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Küçük harf | a | b | c | ç | d | dh | e | ë | f | g | gj | h | i | j | k | l | ll | m | n | nj | o | p | q | r | rr | s | sh | T | th | u | v | x | xh | y | z | zh |
Arnavut alfabesi Arnavut alfabesi | |
| Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? alın. | |
Tarihçe
Zengin bir yazılı geleneğe sahip olmayan Arnavutça, 15. yüzyıldan itibaren zaman zaman farklı alfabelerle yazıya dökülmüştü. Arnavutların bölünmüş olduğu üç dini topluluk, kendi dinine özgü sayılan alfabeyi kullanmayı tercih ediyordu. Böylece Müslüman Arnavutlar Arap yazısını, güneydeki Ortodoks Tosklar Yunan yazısını, kuzeydeki Katolik Ghegler ise Latin yazısını kullandılar.
1878 Berlin Konferansı'ndan sonra gelişen Arnavut ulusal bilinci, tüm Arnavutların kullanabileceği bir yazının benimsenmesini gerektirdi. 1879'de İstanbul'da Abdül ve Şemseddin Sami Fraşeri kardeşler, Latin ve Yunan harflerinin karışımından oluşan İstanbul Alfabesi'ni oluşturdular. Bu alfabeyle bir gramer ve bir dizi okul kitabı yayınlandıysa da çok yaygınlık kazanamadı.
20. yüzyıl başlarında Kuzey Arnavutluk'taki İşkodra'da doğan Bashkimi (Başkim, "Birlik") edebiyat grubu, kentteki Fransisken rahiplerinin desteğiyle Latin harfleri esasına dayanan bugünkü Arnavut alfabesini geliştirdi. Meşrutiyet'in ilanından sonra Manastır'da toplanan Ulusal Kongre, tek Arnavut alfabesinin benimsenmesi kararını aldı. Ancak uzun tartışmalara rağmen Kongre, İstanbul alfabesi, Başkim alfabesi ve yine Latin esaslı olan Agimi alfabesi arasında bir karar veremedi. 1909 ve 1910'da İttihat ve Terakki yönetimi Arap harflerine dayalı bir Arnavut alfabesini benimsetmeye çalıştı. 1911'de Ergiri (Gjirokastër) ve Görice'de (Korçë) Latin alfabesi lehine gösteriler yapılınca, Elbasan'da İslam uleması Latin alfabesi kullanmanın şer'an küfür olduğuna dair fetva verdi. Ancak İttihat ve Terakki'ye yakın kalemlerden Hüseyin Cahit Bey'in (Yalçın) Latin alfabesi lehine ısrarlı yayınları üzerine aynı yıl İstanbul hükûmeti Latin alfabesine yönelik itirazlarından vazgeçti. 28 Kasım 1912'de Arnavutluk'un bağımsızlığını ilan ederek başa geçen Avlonyalı İsmail Kemal Bey, Başkim alfabesinin savunucularından idi. Buna karşılık 1914'te askeri bir ayaklanma ile başa geçen Esat Paşa Toptani, yeniden Arap yazısını canlandırmaya çalıştı. Günümüzde Arnavutçanın yazımı için kullanılan alfabe Başkim kökenlidir.[]
Harfler
Harf UFA Yunan Arap Kiril Başkim Türk A a α آ а a a B b μπ, π ب б b b C c τζ, τσ تس ц ts c Ç ç τσσ چ ч ch ç D d ντ, τ د д d d Dh dh δ ذ δ dh δ E e ε ا е é ε Ë ë α - ъ e e F f φ ف ф f f G g γκ, γ غ г g g Gj gj γκι, γι ﻚ гї, гj, ђ γ gh H h χ ﻫ х h h I i ι, η ا ї, и i i J j γ, γι, j ى ѣ, j j j K k κ ڧ к k k L l λ لل л, љ l l Ll ll λι л ll λ M m μ م м m m N n ν ن н n n Nj nj ννι نى нї, њ gn ŋ O o ο, ω - о o o P p π ٻ п p p Q q κι, κj ﮎ кї, ћ c q R r ρ ر р c q Rr rr ρρ ر рр ρ rr S s σ, ς س с s s Sh sh σσ ش ш sh σ T t τ ت т t t Th th θ ث ѳ th θ U u ου او у u u V v β و в v v X x dσ دس дс z x Xh xh dς ج џ zh x̦ Y y ιου, υ و ју, ӱ y y Z z ζ ز з x z Zh zh ζζ ژ ж xh z̧
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Newmark, Leonard; Hubbard, Philip; Prifti, Peter R. (1982). Standard Albanian: A Reference Grammar for Students. Stanford University Press. 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ocak 2016.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Arnavut alfabesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Omniglot10 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arnavut alfabesi Arnavutca Alfabeti shqip Arnavutca nin yaziminda kullanilan alfabedir Latin alfabesinden uyarlanmis olup 36 harften olusur Buyuk harf A B C C D E E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y ZKucuk harf a b c c d dh e e f g gj h i j k l ll m n nj o p q r rr s sh T th u v x xh y z zhArnavut alfabesi source source Arnavut alfabesiDinlerken sorun mu yasiyorsunuz Medya yardimi alin TarihceZengin bir yazili gelenege sahip olmayan Arnavutca 15 yuzyildan itibaren zaman zaman farkli alfabelerle yaziya dokulmustu Arnavutlarin bolunmus oldugu uc dini topluluk kendi dinine ozgu sayilan alfabeyi kullanmayi tercih ediyordu Boylece Musluman Arnavutlar Arap yazisini guneydeki Ortodoks Tosklar Yunan yazisini kuzeydeki Katolik Ghegler ise Latin yazisini kullandilar 1878 Berlin Konferansi ndan sonra gelisen Arnavut ulusal bilinci tum Arnavutlarin kullanabilecegi bir yazinin benimsenmesini gerektirdi 1879 de Istanbul da Abdul ve Semseddin Sami Fraseri kardesler Latin ve Yunan harflerinin karisimindan olusan Istanbul Alfabesi ni olusturdular Bu alfabeyle bir gramer ve bir dizi okul kitabi yayinlandiysa da cok yayginlik kazanamadi 20 yuzyil baslarinda Kuzey Arnavutluk taki Iskodra da dogan Bashkimi Baskim Birlik edebiyat grubu kentteki Fransisken rahiplerinin destegiyle Latin harfleri esasina dayanan bugunku Arnavut alfabesini gelistirdi Mesrutiyet in ilanindan sonra Manastir da toplanan Ulusal Kongre tek Arnavut alfabesinin benimsenmesi kararini aldi Ancak uzun tartismalara ragmen Kongre Istanbul alfabesi Baskim alfabesi ve yine Latin esasli olan Agimi alfabesi arasinda bir karar veremedi 1909 ve 1910 da Ittihat ve Terakki yonetimi Arap harflerine dayali bir Arnavut alfabesini benimsetmeye calisti 1911 de Ergiri Gjirokaster ve Gorice de Korce Latin alfabesi lehine gosteriler yapilinca Elbasan da Islam ulemasi Latin alfabesi kullanmanin ser an kufur olduguna dair fetva verdi Ancak Ittihat ve Terakki ye yakin kalemlerden Huseyin Cahit Bey in Yalcin Latin alfabesi lehine israrli yayinlari uzerine ayni yil Istanbul hukumeti Latin alfabesine yonelik itirazlarindan vazgecti 28 Kasim 1912 de Arnavutluk un bagimsizligini ilan ederek basa gecen Avlonyali Ismail Kemal Bey Baskim alfabesinin savunucularindan idi Buna karsilik 1914 te askeri bir ayaklanma ile basa gecen Esat Pasa Toptani yeniden Arap yazisini canlandirmaya calisti Gunumuzde Arnavutcanin yazimi icin kullanilan alfabe Baskim kokenlidir kaynak belirtilmeli HarflerArnavut Arap alfabesi Elifbaja shqip Vithkuqi alfabesiHarf UFA Yunan Arap Kiril Baskim TurkA a a a آ a a aB b b mp p ب b b bC c t s tz ts تس c ts cC c t ʃ tss چ ch ch cD d d nt t د d d dDh dh d d ذ d dh dE e e e ا e e eE e e a e eF f f f ف f f fG g ɡ gk g غ g g gGj gj ɟ gki gi ﻚ gyi gj ђ g ghH h h x ﻫ h h hI i i i h ا yi i i iJ j j g gi j ى ѣ j j jK k k k ڧ k k kL l l l لل l љ l lLl ll ɫ li l ll lM m m m م m m mN n n n ن n n nNj nj ɲ nni نى nyi њ gn ŋO o o o w o o oP p p p ٻ p p pQ q c ki kj ﮎ kyi ћ c qR r ɾ r ر r c qRr rr r rr ر rr r rrS s s s s س s s sSh sh ʃ ss ش sh sh sT t t t ت t t tTh th 8 8 ث ѳ th 8U u u oy او u u uV v v b و v v vX x d z ds دس ds z xXh xh d ʒ ds ج џ zh x Y y y ioy y و јu ӱ y yZ z z z ز z x zZh zh ʒ zz ژ zh xh z Ayrica bakinizArnavutca Latin alfabesinden tureyen alfabelerKaynakca Newmark Leonard Hubbard Philip Prifti Peter R 1982 Standard Albanian A Reference Grammar for Students Stanford University Press 13 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ocak 2016 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Arnavut alfabesi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Omniglot10 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde