Arpalık Maaşı, Osmanlı Devletinde idare, saray ve bilim insanları (ilmiye sınıfı) ile görevine son verilen veya emekli olan memurlara ödenen maaş veya ek ödenektir (munzam tahsisat).
Osmanlı Devleti idare ve saray insanları ile ilmiye sınıfı mensuplarına maaşlarından ayrı olarak veya emekliye ayrıldıkları zaman arpalığı bir nevi ödenek olarak verirdi.
Arpalığın ne zaman verilmeye başlandığı kesin olarak bilinmemektedir. Bu ödenek, başlangıçta Yeniçeri Ağası, gibi askeri şahıslara verilmekte iken sonraları şeyhülislam ve kazaskere, 17. yüzyıldan itibaren de vezirlere ve verilmeye başlanmıştır.
Arpalığın azami miktarı, ilim adamlarına senede 70 bin akçe, yeniçeri ağasına 58 bin akçe, saray erkanına 20 bin akçe olarak tespit edilmiştir. Arpalık, Bervech-i arpalık dirlik) veya Bervech-i arpalık ulûfe yoluyla ödenirdi. Bervech-i arpalık dirlik, belirli bir kaza veya sancağın yıllık gelirinin bir kısmının tahsis edilmesi; Bervech-i arpalık ulûfe ise hazineden belli bir yevmiye verilmesi demektir.
Bu usul birçok yolsuzluğa sebep olduğu için 18. yüzyılda kaldırılarak yalnızca ilmiye sınıfına ödeme yapılmaya devam edilmiş, ancak tanzimattan sonra tamamen kaldırılmış ve yerine "tarik" maaşı konulmuştur. Meşrutiyetten sonra ilmiye sınıfına da diğer devlet memurları gibi düzenli aylık ve emeklilik maaşı bağlanarak arpalık usulü tamamen kaldırılmıştır.
Kaynakça
- Osmanlı Tarihi Ansiklopedisi (1985)
- Osmanlı Devleti İlmiye Teşkilâtı; s. 18
- Arpalık (İbn-ül-Emîn, T.T.E.M, sene-16); s. 276
- Târih-i Cevdet; 4.cilt, sh. 292
- Osmanlı Târihi Deyimleri; 1.cilt, s. 84
- Büyük Türkiye Târihi; 10.cilt, s. 238
Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arpalik Maasi Osmanli Devletinde idare saray ve bilim insanlari ilmiye sinifi ile gorevine son verilen veya emekli olan memurlara odenen maas veya ek odenektir munzam tahsisat Osmanli Devleti idare ve saray insanlari ile ilmiye sinifi mensuplarina maaslarindan ayri olarak veya emekliye ayrildiklari zaman arpaligi bir nevi odenek olarak verirdi Arpaligin ne zaman verilmeye baslandigi kesin olarak bilinmemektedir Bu odenek baslangicta Yeniceri Agasi gibi askeri sahislara verilmekte iken sonralari seyhulislam ve kazaskere 17 yuzyildan itibaren de vezirlere ve verilmeye baslanmistir Arpaligin azami miktari ilim adamlarina senede 70 bin akce yeniceri agasina 58 bin akce saray erkanina 20 bin akce olarak tespit edilmistir Arpalik Bervech i arpalik dirlik veya Bervech i arpalik ulufe yoluyla odenirdi Bervech i arpalik dirlik belirli bir kaza veya sancagin yillik gelirinin bir kisminin tahsis edilmesi Bervech i arpalik ulufe ise hazineden belli bir yevmiye verilmesi demektir Bu usul bircok yolsuzluga sebep oldugu icin 18 yuzyilda kaldirilarak yalnizca ilmiye sinifina odeme yapilmaya devam edilmis ancak tanzimattan sonra tamamen kaldirilmis ve yerine tarik maasi konulmustur Mesrutiyetten sonra ilmiye sinifina da diger devlet memurlari gibi duzenli aylik ve emeklilik maasi baglanarak arpalik usulu tamamen kaldirilmistir KaynakcaOsmanli Tarihi Ansiklopedisi 1985 Osmanli Devleti Ilmiye Teskilati s 18 Arpalik Ibn ul Emin T T E M sene 16 s 276 Tarih i Cevdet 4 cilt sh 292 Osmanli Tarihi Deyimleri 1 cilt s 84 Buyuk Turkiye Tarihi 10 cilt s 238Osmanli Imparatorlugu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz