Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ateşten Gömlek, Halide Edip Adıvar'ın savaş sırasında yaşanan bir aşk öyküsünü konu edinen ve 1922 yılında Kurtuluş Savaşı devam ederken tefrika edilmiş olan romanı.
 | |
| Yazar | Halide Edip Adıvar |
|---|---|
| Tür | Roman |
| Yayım | Haziran 1922 |
| Yayımcı | Özgür Yayınları |
| ISBN | |
Roman, savaşta iki bacağını kaybeden ve kafasından vurulan Peyami'nin hastanede yazdığı hatıralarından oluşur. Türk edebiyatında Kurtuluş Savaşı üzerine yazılan ilk romandır.
Savaş sırasında İkdam gazetesinde tefrika edilmiş; savaş bittikten sonra 1923 yılında Teşebbüs Matbaası'nda kitap olarak basılmıştır. Eser, Vurun Kahpeye, Ankara, Yaban gibi romanları içeren "Kurtuluş Savaşı anlatıları" türünün kurucu metni kabul edilir.
Bu romanla birlikte "ateşten gömlek" sözü, Türk edebiyatında vatan aşkını çağrıştıran özel bir ifade kalıbı haline gelmiştir.
Romanın adı
"Ateşten Gömlek", Yakup Kadri’nin kendi yazacağı bir romana koymayı düşündüğü bir addır. Yakup Kadri bu düşüncesini, her ikisi de cephedeyken sohbet sırasında Halide Edip’le paylaşmıştı. Halide Edip,"Ben de bir 'Ateşten Gömlek' yazacağım." diyerek ona takıldı. Halide Hanım Sakarya Savaşı'ndan sonra Ankara'ya döndüğünde bir romanı yazmaya başladı ve romanına, en uygun isim olarak gördüğü 'Ateşten Gömlek' adını koydu.
Halide Edip, romanın başında bir açık mektup yayımlayarak Yakup Kadri'ye bu metafor için hem teşekkür etmiş hem de af dilemiştir. Yakup Kadri, Halide Edip'in bu romanı yazmasından sonra Ateşten Gömlek adında başka bir roman yazmamış; Kurtuluş Savaşı'nın çeşitli yönlerini Sodeom ve Gomore (1928), Yaban (1932) ve Ankara (1934) adlı romanlarına işlemiştir.
Konu
Roman baş kişisi Ayşe'nin, kocası Mukbil Bey ve çocuğu Hasan İzmir'in işgali sırasında düşman tarafından öldürülmüştür. Ayşe, İstanbul’a akrabası Peyami’nin yanına gelir. Peyami, Sultanahmet mitinginden bir gün önce gelen Ayşe'yi karşılar; ve İzmir ile özdeşleştirdiği Ayşe'nin yeşil gözlerinden etkilenir. Ayşe ile Peyami'nin yanına Binbaşı İhsan da katılır ve Kuvâ-yi Milliye’ye hizmet etmek üzere Anadolu'ya geçerler. İhsan da Peyami gibi Ayşe'ye aşık olmuştur; ama İzmir’in kurtuluşunu tek aşkı ve hayali yapan Ayşe, ancak İzmir kurtarıldıktan sonra teklife cevap vereceğini söyler. Ayşe'ye duydukları aşk, Bu aşk hem İhsan, hem Peyami için ateşten bir gömleğe dönüşür.
Ayşe, Eskişehir Asker Hastanesinde ve Polatlı Sahra Hastanesinde hemşire olarak çalışır. Bu arada Binbaşı İhsan da Ayşe’ye aşık olur. İhsan Ayşe'ye evlenme teklifi eder ama İzmir’in kurtuluşunu tek aşkı ve hayali yapan Ayşe, ancak İzmir kurtarıldıktan sonra teklife cevap vereceğini söyler. Peyami ise Ayşe'ye sevgisini hiçbir zaman söylemez.
İhsan ve Ayşe cephede ölürler, yaralanan Peyami, kafasında kalan bir kurşunla Ankara Cebeci Hastanesinde "ateşten gömlek" ismini verdiği anılarını yazmayı tamamlar ve kafasındaki kurşunun çıkarılması için girdiği ameliyatta hayatını kaybeder. Doktorlar, Peyami'nin anı defterindeki isimleri araştırır ve ne Ayşe'nin ne de İhsan'ın hiçbir zaman var olmadığını fark eder.
Uyarlamaları
Roman, ilk defa 1923 yılında sinemaya uyarlandı. Kemal Film tarafından Muhsin Ertuğrul yönetmenliğinde çekilen film, henüz işgal altında olan İstanbul'da gösterime girdiğinde olağanüstü coşkulu bir hava yarattı Ateşten Gömlek ikinci defa Vedat Örfi Bengü tarafından 1950'de sinemaya uyarlandı. Günümüzde her iki filmin kayıtları da mevcut değildir.
Roman, 1987 yılında Ateşten Günler adıyla dört bölümlük dizi olarak TRT tarafından televizyona uyarlandı.
Ayrıca radyo tiyatrosuna uyarlandı. Çeşitli yerlerde tiyatro oyunu olarak sahnelendi.
Kaynakça
- ^ Özyeğin Üniversitesi, 'Türk Edebiyatında Tefrika Roman Tarihi' proje sayfası 8 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Mutlu, Betül (30 Haziran 2018). "Tek Ateşten Gömlek, İki Ayrı Coğrafya: Ateşten Gömlek ve Zeynep Romanlarında Vatanın Temsili Olarak Kadın". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 7 (2): 684-694. doi:10.15869/itobiad.390593. ISSN 2147-1185.
- ^ "Edebiyat". edebiyat.k12.org.tr. 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2024.
- ^ a b Adıvar, Halide Edib (27 Haziran 2014). Ateşten Gömlek: Selim İleri'nin Sonsözüyle. Can Yayınları. ISBN . 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2022.
- ^ . 29 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015.
- ^ Yildirim, Yüksel (31 Aralık 2021). "Tarihsel Süreç İçinde Türk Sinemasında Kadın (1920-1990)". Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 6 (4): 71-85. ISSN 2564-7946. 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2022.
- ^ ""100 YIL SONRA ATEŞTEN GÖMLEK" PANELİ". zeytinburnukultursanat.com. 21 Ekim 2022. 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Atesten Gomlek Halide Edip Adivar in savas sirasinda yasanan bir ask oykusunu konu edinen ve 1922 yilinda Kurtulus Savasi devam ederken tefrika edilmis olan romani Atesten GomlekYazarHalide Edip AdivarTurRomanYayimHaziran 1922YayimciOzgur YayinlariISBN975 447 079 0 Roman savasta iki bacagini kaybeden ve kafasindan vurulan Peyami nin hastanede yazdigi hatiralarindan olusur Turk edebiyatinda Kurtulus Savasi uzerine yazilan ilk romandir Savas sirasinda Ikdam gazetesinde tefrika edilmis savas bittikten sonra 1923 yilinda Tesebbus Matbaasi nda kitap olarak basilmistir Eser Vurun Kahpeye Ankara Yaban gibi romanlari iceren Kurtulus Savasi anlatilari turunun kurucu metni kabul edilir Bu romanla birlikte atesten gomlek sozu Turk edebiyatinda vatan askini cagristiran ozel bir ifade kalibi haline gelmistir Romanin adi Atesten Gomlek Yakup Kadri nin kendi yazacagi bir romana koymayi dusundugu bir addir Yakup Kadri bu dusuncesini her ikisi de cephedeyken sohbet sirasinda Halide Edip le paylasmisti Halide Edip Ben de bir Atesten Gomlek yazacagim diyerek ona takildi Halide Hanim Sakarya Savasi ndan sonra Ankara ya dondugunde bir romani yazmaya basladi ve romanina en uygun isim olarak gordugu Atesten Gomlek adini koydu Halide Edip romanin basinda bir acik mektup yayimlayarak Yakup Kadri ye bu metafor icin hem tesekkur etmis hem de af dilemistir Yakup Kadri Halide Edip in bu romani yazmasindan sonra Atesten Gomlek adinda baska bir roman yazmamis Kurtulus Savasi nin cesitli yonlerini Sodeom ve Gomore 1928 Yaban 1932 ve Ankara 1934 adli romanlarina islemistir KonuRoman bas kisisi Ayse nin kocasi Mukbil Bey ve cocugu Hasan Izmir in isgali sirasinda dusman tarafindan oldurulmustur Ayse Istanbul a akrabasi Peyami nin yanina gelir Peyami Sultanahmet mitinginden bir gun once gelen Ayse yi karsilar ve Izmir ile ozdeslestirdigi Ayse nin yesil gozlerinden etkilenir Ayse ile Peyami nin yanina Binbasi Ihsan da katilir ve Kuva yi Milliye ye hizmet etmek uzere Anadolu ya gecerler Ihsan da Peyami gibi Ayse ye asik olmustur ama Izmir in kurtulusunu tek aski ve hayali yapan Ayse ancak Izmir kurtarildiktan sonra teklife cevap verecegini soyler Ayse ye duyduklari ask Bu ask hem Ihsan hem Peyami icin atesten bir gomlege donusur Ayse Eskisehir Asker Hastanesinde ve Polatli Sahra Hastanesinde hemsire olarak calisir Bu arada Binbasi Ihsan da Ayse ye asik olur Ihsan Ayse ye evlenme teklifi eder ama Izmir in kurtulusunu tek aski ve hayali yapan Ayse ancak Izmir kurtarildiktan sonra teklife cevap verecegini soyler Peyami ise Ayse ye sevgisini hicbir zaman soylemez Ihsan ve Ayse cephede olurler yaralanan Peyami kafasinda kalan bir kursunla Ankara Cebeci Hastanesinde atesten gomlek ismini verdigi anilarini yazmayi tamamlar ve kafasindaki kursunun cikarilmasi icin girdigi ameliyatta hayatini kaybeder Doktorlar Peyami nin ani defterindeki isimleri arastirir ve ne Ayse nin ne de Ihsan in hicbir zaman var olmadigini fark eder UyarlamalariRoman ilk defa 1923 yilinda sinemaya uyarlandi Kemal Film tarafindan Muhsin Ertugrul yonetmenliginde cekilen film henuz isgal altinda olan Istanbul da gosterime girdiginde olaganustu coskulu bir hava yaratti Atesten Gomlek ikinci defa Vedat Orfi Bengu tarafindan 1950 de sinemaya uyarlandi Gunumuzde her iki filmin kayitlari da mevcut degildir Roman 1987 yilinda Atesten Gunler adiyla dort bolumluk dizi olarak TRT tarafindan televizyona uyarlandi Ayrica radyo tiyatrosuna uyarlandi Cesitli yerlerde tiyatro oyunu olarak sahnelendi Kaynakca Ozyegin Universitesi Turk Edebiyatinda Tefrika Roman Tarihi proje sayfasi 8 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Mutlu Betul 30 Haziran 2018 Tek Atesten Gomlek Iki Ayri Cografya Atesten Gomlek ve Zeynep Romanlarinda Vatanin Temsili Olarak Kadin Insan ve Toplum Bilimleri Arastirmalari Dergisi 7 2 684 694 doi 10 15869 itobiad 390593 ISSN 2147 1185 Edebiyat edebiyat k12 org tr 8 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2024 a b Adivar Halide Edib 27 Haziran 2014 Atesten Gomlek Selim Ileri nin Sonsozuyle Can Yayinlari ISBN 978 975 07 2004 8 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Temmuz 2022 29 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mart 2015 Yildirim Yuksel 31 Aralik 2021 Tarihsel Surec Icinde Turk Sinemasinda Kadin 1920 1990 Al Farabi Uluslararasi Sosyal Bilimler Dergisi 6 4 71 85 ISSN 2564 7946 4 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2022 100 YIL SONRA ATESTEN GOMLEK PANELI zeytinburnukultursanat com 21 Ekim 2022 22 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2024