Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Atina Politeknik Ayaklanması 1973 yılında Yunanistan'da 1967 yılından beri sürmekte olan askerî cuntaya karşı gerçekleştirilen büyük çaplı ayaklanma. 14 Kasım 1973'te başlayan olaylar cunta karşıtı geniş çaplı bir ayaklanmaya dönüşmüş ve 17 Kasım sabahı Politeknik kapısından giren tankla birlikte kanlı bir hal almıştır.
| Atina Politeknik Ayaklanması Εξέγερση του Πολυτεχνείου | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Politeknik dışındaki protestocular. | |||||||
| |||||||
Nedenleri
21 Nisan 1967'den beri süren askeri dikta dönemi kişisel özgürlüklerin askıya alındığı, siyasi partilerin kapatıldığı, politikacıların ve vatandaşların politik görüşleri nedeniyle sürgüne gönderildiği, tutuklandığı ve işkence gördüğü bir dönem olarak tarihe geçmiştir.
1973 yılında askerî cunta lideri Yorgo Papadopulos bir "liberalizasyon" dönemi başlatmış ve bu kapsamda siyasi tutuklular özgür bırakılmış, sansür kısmen kaldırılmış, yeni bir anayasa ve sivil yönetime dönüş için seçim yapılması sözü verilmiştir. Buna karşın muhalefet ve özellikle sosyalistler cuntaya karşı siyasi bir hareket başlatmışlardır.
Birleşik Devletler sosyalistleri baskılamaya karşı gizli bir operasyon başlatmış ve buna yönelik John Maury önderliğinde bir CIA operasyonuyla cunta liderlerine destek vermiştir. Amerikan başkan yardımcısı Spiro Agnew cunta için "Perikles'in antik Atina'yı yönetmesinden beri Yunanistan'ın başına gelen en iyi şey" demiştir.
Politik yaşamın her alanını kontrol etmeye çalışan cuntacılar 1967'den beri öğrenci birliklerini öğrenci seçimlerini yasaklayarak ele geçirmiş, öğrencileri zorla askere almış ve ulusal öğrenci birliğinin başına seçilmemişleri getirmiştir. Bu olaylar öğrenciler arasında darbecilere karşı bir hoşnutsuzluk yaratmış ve jeoloji öğrencisi 1970 yılında Cenova'da darbeyi protesto için intihar etmiştir. Bu olay dışında ilk toplu halk hareketi 21 Şubat 1973'te meydana gelmiştir.
Bu tarihte hukuk öğrencileri grev yapmış, kent merkezindeki Atina Üniversitesi Hukuk Fakültesi binalarında barikat kurmuş ve 88 arkadaşlarının zorla askere alınması üzerine gençlerin zorla askere alınmasıyla ilgili yasanın iptalini istemişlerdir. Buna karşı polis müdahalesi yaşanmış ve birçok öğrenci polisin orantısız güç kullanımına maruz kalmıştır. Hukuk Fakültesinde yaşanan olaylar bazen Politeknik Ayaklanmasının ilk aşaması olarak kabul görür.
Olaylar
14 Kasım 1973 tarihinde Politeknik olarak da bilinen Atina Ulusal Teknik Üniversitesi öğrencileri greve gitmiş ve askerî darbe rejimini protesto etmiştir. Kendilerini Osmanlı İmparatorluğu'nun Mesalongi Kuşatması hakkında Yunan ulusal şairi tarafından yazılan şiire referansla "Kuşatılmış Özgürler" (Ελεύθεροι Πολιορκημένοι) olarak adlandıran öğrenciler barikatlar kurmuş, laboratuvar gereçleriyle bir radyo istasyonu kurmuş ve tüm Atina'da yayın yapmıştır:
Politeknik burada! Yunanistan Halkı, Politeknik diktatörlüğe karşı ve demokrasi için ortak mücadelenin, bizim ve sizin mücadelenizin bayrak taşıyıcısıdır!"
Sonradan politikaya atılan Maria Damanaki, mücadelenin sözcülerinden olmuştur. Ardından binlerce işçi ve genç Politeknik içinde ve dışında ayaklananlara katılmıştır.
17 Kasım 1973 tarihinin sabah saatlerinde geçiş hükûmeti Politeknik kapılarına çarpan bir tank göndermiştir. Bunun ardından Spiros Markezinis Papadopulos'a sıkıyönetimi tekrar devreye sokması talebinde bulunmuştur.
Sıkı tedbirlerle birlikte sokak ışıkları söndürülmüş, bölge üniversitenin jeneratörlerini kullanan kampüsün ışıklarıyla aydınlanmıştır. Halka açık olmayan Avlonas'taki bir ordu yerleşkesinde hala tutulmakta olan türü bir tank sabah 3 sularında Politeknik kapısına çarpmıştır. Hollandalı bir gazetecinin gizlice çektiği net olmayan görüntülerin bulunduğu anda tankın öğrencilerin yoğun bir şekilde bulunduğu kampüsün demir kapısına çarpışı görüntülenmiştir. İşgal edilmiş yerleşkede bulunan radyo istasyonunda kayıt altına alınan belgeler günümüze ulaşmıştır. Bu kayıtlarda genç bir erkeğin askeri düzene uymayan "protestocu kardeşler"e müdahale edilmemesi için askerlere umutsuzca "silahlı kardeşlerim" diye haykırması bulunmaktadır. Duygusal patlamayla Yunanistan Ulusal Marşını okuyan gencin sesinin olduğu kayıt tankın bahçeye girmesiyle sona erer.
Cuntanın devrilmesinden sonra yürütülen resmi soruşturmaya göre bu olayda hiçbir öğrenci ölmemiştir. Olaylarda Atina Politeknik dışında 24 kişi ölmüştür. Ölenler arasında polis G. Dertlidis tarafından öldürülen 19 yaşındaki , lise öğrencileri ve ve Zografu'da ateş ortasında kalan 5 yaşında bir erkek çocuk vardır. Cuntanın devrilmesinin ardından görülen davalarda ayaklanmalar boyunca ayaklanmalar sırasında birçok göstericinin öldürülmüş olduğu belgelenmiş olsa da bu sayı tam olarak belli olmayıp politik bir tartışmaya yol açmaya devam etmektedir. Buna ek olarak olaylarda yüzlerce sivil de yaralanmıştır.
Cunta liderlerinden Dimitrios Yoannidis güvenlik güçlerini Atina Politeknik ayaklanmasına karşı cezalandırıcı eylemlerde bulunmaya teşvikte bulunmuş ve bu durum savcı tarafından iddianameye eklenerek Yoannidis olaylarda ahlaki açıdan sorumlu bulunarak hapis cezasına çarptırılmıştır.
Sonrası
14 Kasım'da olaylar Spiros Markezinis tarafından başlatılan liberalizasyon girişimlerine ani bir son verilmesine neden olan olayları tetiklemiştir. Papadopulos bu liberalizasyon döneminde ve hatta dikta döneminde Yunan politik yaşamını tekrar manipüle etmeye çalıştıysa da başarısız olmuştur. İronik biçimde 1980'lerde destekçileri tarafından yayınlanan kitapçıkta Papadopulos'un ülkenin en önemli mühendislik okulu olan Politeknik'e başladığı ancak mezun olmadığı belirtilmiştir. Cunta mensubu Tuğgeneral Dimitrios Yoannidis 25 Kasımda ayaklanmaları kullanarak Papadopulos ve Markezinis önderliğindeki cuntaya karşı darbe örgürlemiştir. Ordu yönetimi yeniden tesis edilmiş, General Fedon Gizikis Cumhurbaşkanı, Adamantios Andruçopulos Başbakan ilan edilmişse de Yoannidis arka planda ülkeyi yöneten kişi olmuştur.
Yoannidis'in 15 Temmuz 1974'te Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Başepiskopos III. Makarios'a karşı başarısız darbe girişimi Türkiye tarafından Kıbrıs Harekâtı ile sonuçlanmıştır. Olaylar ordu rejiminin sönümlenmesine ve metapolitefsi döneminin başlamasına yol açmıştır. Konstantin Karamanlis Fransa'dan çağrılmış ve Cumhurbaşkanı Fedon Giziki idaresinde Yunanistan Başbakanı olmuştur. 1974 Yunanistan genel seçimleriyle on yıllık bir aradan sonra ilk serbest seçimler gerçekleştirilmiştir.
Olaylar Yunanistan dahil birçok ülkede terörist olarak görülen 17 Kasım Devrimci Örgütü'nün adlandırılmasına ilham olmuştur.
Günümüze etkileri
17 Kasım ülkedeki tüm eğitim kurumlarında tatildir ve bu günde tüm üniversiteler kapalı olmasına rağmen öğrenciler tarafından anmalar gerçekleştirilir. Olayların merkezi Atina Politeknik öğrencilerin kampüsü ilk işgal ettiği 15 Kasımda kapalıdır. Öğrenciler ve politikacılar 1940'lardaki Yunan Direnişi'nde ölen Politeknik öğrencilerinin adlarının olduğu anıta çelenk bırakırlar. Anma günü geleneksel olarak Politeknik kampüsünde başlayıp biten bir eylemle sona erer. Birçokları tarafından askeri dikta döneme karşı kahramanca bir direniş olarak görğlüp tiranlığa karşı direnişin simgesi olan ayaklanma kimileri içinse Yoannidis'in Markezinis tarafından başlatılan liberalizasyon dönemine son vermek için kullandığı bir araç olarak görülmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Brown, Kenneth (1974). "Greece". The World Book Year Book 1974. Chicago: . s. 340. ISBN . LCCN 62-4818.
- ^ Yunanca: Εδώ Πολυτεχνείο! Λαέ της Ελλάδας το Πολυτεχνείο είναι σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού αγώνα μας ενάντια στη δικτατορία και για την Δημοκρατία, transliterasyon: Etho Polytechneio! Lae tis Elladas to Polytechneio einai simaioforos tou agona mas, tou agona sas, tou koinou agona mas enantia sti diktatoria kai gia tin Dimokratia)
- ^ a b , Athens News, 4 Ekim 2002
- ^ BBC: On this day 27 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . alıntı: It follows growing unrest in Greece, and comes eight days after student uprisings in which 13 people died and hundreds were injured..
- ^ , and:the notorious Brigadier Dimitrios Ioannidis now serving a life sentence for his part in the 1967 seizure of power – immediately scrapped a programme of liberalisation introduced earlier and: His was but to do the bidding of a junta strongman who had never made a secret of his belief that Greeks were not ready for democracy. Athens News, 17 November 1999 through Internet archive
- ^ Ioannis Tzortzis, University of Birmingham quote 1: Thus the students ‘had been played straight into the hands of Ioannidis, who looked upon the coming elections with a jaundiced eye. quote 2: Ioannidis said to Pattakos ‘we are not playing. We shall have a dictatorship, send all our opponents to exile on the islands and stay in power for thirty years!’ through Internet Archive
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Atina Politeknik Ayaklanmasi 1973 yilinda Yunanistan da 1967 yilindan beri surmekte olan askeri cuntaya karsi gerceklestirilen buyuk capli ayaklanma 14 Kasim 1973 te baslayan olaylar cunta karsiti genis capli bir ayaklanmaya donusmus ve 17 Kasim sabahi Politeknik kapisindan giren tankla birlikte kanli bir hal almistir Atina Politeknik Ayaklanmasi E3egersh toy PolytexneioyPoliteknik disindaki protestocular Tarih17 Kasim 1973BolgePoliteknik YunanistanSonucAyaklanma bastirildi Cunta iktidarda kaldi Pek cok ogrenci oldurulduNedenleri21 Nisan 1967 den beri suren askeri dikta donemi kisisel ozgurluklerin askiya alindigi siyasi partilerin kapatildigi politikacilarin ve vatandaslarin politik gorusleri nedeniyle surgune gonderildigi tutuklandigi ve iskence gordugu bir donem olarak tarihe gecmistir 1973 yilinda askeri cunta lideri Yorgo Papadopulos bir liberalizasyon donemi baslatmis ve bu kapsamda siyasi tutuklular ozgur birakilmis sansur kismen kaldirilmis yeni bir anayasa ve sivil yonetime donus icin secim yapilmasi sozu verilmistir Buna karsin muhalefet ve ozellikle sosyalistler cuntaya karsi siyasi bir hareket baslatmislardir Birlesik Devletler sosyalistleri baskilamaya karsi gizli bir operasyon baslatmis ve buna yonelik John Maury onderliginde bir CIA operasyonuyla cunta liderlerine destek vermistir Amerikan baskan yardimcisi Spiro Agnew cunta icin Perikles in antik Atina yi yonetmesinden beri Yunanistan in basina gelen en iyi sey demistir Politik yasamin her alanini kontrol etmeye calisan cuntacilar 1967 den beri ogrenci birliklerini ogrenci secimlerini yasaklayarak ele gecirmis ogrencileri zorla askere almis ve ulusal ogrenci birliginin basina secilmemisleri getirmistir Bu olaylar ogrenciler arasinda darbecilere karsi bir hosnutsuzluk yaratmis ve jeoloji ogrencisi 1970 yilinda Cenova da darbeyi protesto icin intihar etmistir Bu olay disinda ilk toplu halk hareketi 21 Subat 1973 te meydana gelmistir Bu tarihte hukuk ogrencileri grev yapmis kent merkezindeki Atina Universitesi Hukuk Fakultesi binalarinda barikat kurmus ve 88 arkadaslarinin zorla askere alinmasi uzerine genclerin zorla askere alinmasiyla ilgili yasanin iptalini istemislerdir Buna karsi polis mudahalesi yasanmis ve bircok ogrenci polisin orantisiz guc kullanimina maruz kalmistir Hukuk Fakultesinde yasanan olaylar bazen Politeknik Ayaklanmasinin ilk asamasi olarak kabul gorur Olaylar14 Kasim 1973 tarihinde Politeknik olarak da bilinen Atina Ulusal Teknik Universitesi ogrencileri greve gitmis ve askeri darbe rejimini protesto etmistir Kendilerini Osmanli Imparatorlugu nun Mesalongi Kusatmasi hakkinda Yunan ulusal sairi tarafindan yazilan siire referansla Kusatilmis Ozgurler Eley8eroi Poliorkhmenoi olarak adlandiran ogrenciler barikatlar kurmus laboratuvar gerecleriyle bir radyo istasyonu kurmus ve tum Atina da yayin yapmistir Politeknik burada Yunanistan Halki Politeknik diktatorluge karsi ve demokrasi icin ortak mucadelenin bizim ve sizin mucadelenizin bayrak tasiyicisidir Sonradan politikaya atilan Maria Damanaki mucadelenin sozculerinden olmustur Ardindan binlerce isci ve genc Politeknik icinde ve disinda ayaklananlara katilmistir 17 Kasim 1973 tarihinin sabah saatlerinde gecis hukumeti Politeknik kapilarina carpan bir tank gondermistir Bunun ardindan Spiros Markezinis Papadopulos a sikiyonetimi tekrar devreye sokmasi talebinde bulunmustur Siki tedbirlerle birlikte sokak isiklari sondurulmus bolge universitenin jeneratorlerini kullanan kampusun isiklariyla aydinlanmistir Halka acik olmayan Avlonas taki bir ordu yerleskesinde hala tutulmakta olan turu bir tank sabah 3 sularinda Politeknik kapisina carpmistir Hollandali bir gazetecinin gizlice cektigi net olmayan goruntulerin bulundugu anda tankin ogrencilerin yogun bir sekilde bulundugu kampusun demir kapisina carpisi goruntulenmistir Isgal edilmis yerleskede bulunan radyo istasyonunda kayit altina alinan belgeler gunumuze ulasmistir Bu kayitlarda genc bir erkegin askeri duzene uymayan protestocu kardesler e mudahale edilmemesi icin askerlere umutsuzca silahli kardeslerim diye haykirmasi bulunmaktadir Duygusal patlamayla Yunanistan Ulusal Marsini okuyan gencin sesinin oldugu kayit tankin bahceye girmesiyle sona erer Cuntanin devrilmesinden sonra yurutulen resmi sorusturmaya gore bu olayda hicbir ogrenci olmemistir Olaylarda Atina Politeknik disinda 24 kisi olmustur Olenler arasinda polis G Dertlidis tarafindan oldurulen 19 yasindaki lise ogrencileri ve ve Zografu da ates ortasinda kalan 5 yasinda bir erkek cocuk vardir Cuntanin devrilmesinin ardindan gorulen davalarda ayaklanmalar boyunca ayaklanmalar sirasinda bircok gostericinin oldurulmus oldugu belgelenmis olsa da bu sayi tam olarak belli olmayip politik bir tartismaya yol acmaya devam etmektedir Buna ek olarak olaylarda yuzlerce sivil de yaralanmistir Cunta liderlerinden Dimitrios Yoannidis guvenlik guclerini Atina Politeknik ayaklanmasina karsi cezalandirici eylemlerde bulunmaya tesvikte bulunmus ve bu durum savci tarafindan iddianameye eklenerek Yoannidis olaylarda ahlaki acidan sorumlu bulunarak hapis cezasina carptirilmistir Sonrasi14 Kasim da olaylar Spiros Markezinis tarafindan baslatilan liberalizasyon girisimlerine ani bir son verilmesine neden olan olaylari tetiklemistir Papadopulos bu liberalizasyon doneminde ve hatta dikta doneminde Yunan politik yasamini tekrar manipule etmeye calistiysa da basarisiz olmustur Ironik bicimde 1980 lerde destekcileri tarafindan yayinlanan kitapcikta Papadopulos un ulkenin en onemli muhendislik okulu olan Politeknik e basladigi ancak mezun olmadigi belirtilmistir Cunta mensubu Tuggeneral Dimitrios Yoannidis 25 Kasimda ayaklanmalari kullanarak Papadopulos ve Markezinis onderligindeki cuntaya karsi darbe orgurlemistir Ordu yonetimi yeniden tesis edilmis General Fedon Gizikis Cumhurbaskani Adamantios Andrucopulos Basbakan ilan edilmisse de Yoannidis arka planda ulkeyi yoneten kisi olmustur Yoannidis in 15 Temmuz 1974 te Kibris Cumhuriyeti cumhurbaskani Basepiskopos III Makarios a karsi basarisiz darbe girisimi Turkiye tarafindan Kibris Harekati ile sonuclanmistir Olaylar ordu rejiminin sonumlenmesine ve metapolitefsi doneminin baslamasina yol acmistir Konstantin Karamanlis Fransa dan cagrilmis ve Cumhurbaskani Fedon Giziki idaresinde Yunanistan Basbakani olmustur 1974 Yunanistan genel secimleriyle on yillik bir aradan sonra ilk serbest secimler gerceklestirilmistir Olaylar Yunanistan dahil bircok ulkede terorist olarak gorulen 17 Kasim Devrimci Orgutu nun adlandirilmasina ilham olmustur Gunumuze etkileri17 Kasim ulkedeki tum egitim kurumlarinda tatildir ve bu gunde tum universiteler kapali olmasina ragmen ogrenciler tarafindan anmalar gerceklestirilir Olaylarin merkezi Atina Politeknik ogrencilerin kampusu ilk isgal ettigi 15 Kasimda kapalidir Ogrenciler ve politikacilar 1940 lardaki Yunan Direnisi nde olen Politeknik ogrencilerinin adlarinin oldugu anita celenk birakirlar Anma gunu geleneksel olarak Politeknik kampusunde baslayip biten bir eylemle sona erer Bircoklari tarafindan askeri dikta doneme karsi kahramanca bir direnis olarak gorglup tiranliga karsi direnisin simgesi olan ayaklanma kimileri icinse Yoannidis in Markezinis tarafindan baslatilan liberalizasyon donemine son vermek icin kullandigi bir arac olarak gorulmektedir Ayrica bakiniz1967 1974 Yunanistan askeri cuntasi MetapolitefsiKaynakca Brown Kenneth 1974 Greece The World Book Year Book 1974 Chicago s 340 ISBN 0 7166 0474 4 LCCN 62 4818 Yunanca Edw Polytexneio Lae ths Elladas to Polytexneio einai shmaioforos toy agwna mas toy agwna sas toy koinoy agwna mas enantia sth diktatoria kai gia thn Dhmokratia transliterasyon Etho Polytechneio Lae tis Elladas to Polytechneio einai simaioforos tou agona mas tou agona sas tou koinou agona mas enantia sti diktatoria kai gia tin Dimokratia a b Athens News 4 Ekim 2002 BBC On this day 27 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde alinti It follows growing unrest in Greece and comes eight days after student uprisings in which 13 people died and hundreds were injured and the notorious Brigadier Dimitrios Ioannidis now serving a life sentence for his part in the 1967 seizure of power immediately scrapped a programme of liberalisation introduced earlier and His was but to do the bidding of a junta strongman who had never made a secret of his belief that Greeks were not ready for democracy Athens News 17 November 1999 through Internet archive Ioannis Tzortzis University of Birmingham quote 1 Thus the students had been played straight into the hands of Ioannidis who looked upon the coming elections with a jaundiced eye quote 2 Ioannidis said to Pattakos we are not playing We shall have a dictatorship send all our opponents to exile on the islands and stay in power for thirty years through Internet Archive