Avrupa Birliği nin gelecekteki genişlemesi demokratik olan serbest piyasaya sahip olan ve Avrupa Birliği hukukuna uygun

Avrupa Birliği'nin gelecekteki genişlemesi, demokratik olan, serbest piyasaya sahip olan ve Avrupa Birliği hukukuna uygun seviyeye gelebilecek olan her Avrupa ülkesine açıktır. Geçmişteki genişleme Avrupa Birliği'ne üye ülke sayısını kurulduğundan beridir altıdan yirmi yediye çıkarmıştır. (Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu ile 1952'de üye olan Kurucu altı üye başlangıç olarak kabul edilir). Giriş kriterleri 1993'te kabul edilen (Kopenhag Kriterleri) ve (Maastricht Anlaşması)'nın 49. maddesinde belirtilir. Bir ülkenin Avrupalı olup olmadığı Avrupa Birliği kurumları tarafından yapılan siyasi değerlendirmeyle ortaya çıkar.

Şu anki üyeler

  Müzakerelerin devam ettiği ülkeler

  Aday ülkeler
  Başvuran ülkeler

  Aday olan ancak müzakereleri dondurulmuş ülke

26 Mart 2020 tarihi itibarıyla AB'ye aday altı ülke vardır ve bu ülkelerin üyelik müzakereleri başlamıştır. (Türkiye, Sırbistan, Karadağ, (Arnavutluk) ve (Kuzey Makedonya)), iki ülke ise potansiyel adaydır ((Bosna-Hersek) ve (Kosova)).

Doğu Avrupa hakkında, 'dan Heather Grabbe "Yakın zamanda AB üyeliği başvurusu yapmak için Belarus çok otoriter, Moldova çok fakir, Rusya çok büyük ve Ukrayna çok korkak." dedi. Fakat, Doğu Ortaklığı üyelerinin tamamı gelecekte olası bir AB üyeliğiyle ilgili olduklarını gösterdi.

Ukrayna 28 Şubat 2022'de üyelik için başvurdu. En ileri adaylar olan Karadağ ve Sırbistan'ın diğerlerinden daha erken tarihte birliğe katılmaları bekleniyor. Diğer ülkeler ilerlerken, Türkiye müzakereleri fiilen durma noktasındadır.

Güncel Genişleme Takvimi

AB'nin genişleme takvimi Türkiye, Batı Balkanlar ve İzlanda'yı içermektedir. Türkiye'nin AB üyelik süreci uzun yıllardan beri devam etmektedir ve müzakerelerin daha da uzayacağı öngörülmüştür. AB, Batı Balkan ülkelerine sivil savaşın sonu ermesi durumunda birliğe dahil edilmeleri konusunda taahhüt vermiş ve bu bağlamda bu ülkelerden biri birliğe girmiş, biri birliğe kabul edilmiş, üçü müzakere sürecinde, biri adaylığa kabul edilmiş ve diğerleriyle de katılım öncesi anlaşmaları yapılmıştır. Son olarak İzlanda, son yıllarda uygulanan ve aşırı avlanma ile ilgili hassas müzakereleri aşılabilirse Avrupa Ekonomik Alanı üyeliğinden dolayı hızlı bir şekilde müzakereleri tamamlaması bekleniyor. Aynı zamanda İzlanda, Avrupa Birliği üyelik şartlarının pek çoğunu yerine getirmiş ve şimdiden AB'nin yasal düzenlemelerinin üçte ikisini uygulamaktadır.

Devlet	Durum	Avrupa Birliği Ortaklık Antlaşması	Üyelik Uygulaması	Adaylık Durumu	Müzakerelerin Başlaması	Taramanın Tamamlanması	Müktesebat kapalı/açık
(Arnavutluk)	Müzakere	2009-04-01 (SAA)	2009-04-28	2014-06-24	2020-03-26	-	-
(Bosna-Hersek)	Potansiyel Aday	2015-06-01 (SAA)	2016-02-15	-	-	-	-
(Kosova)	(Statüsü tartışmalı)! Potansiyel Aday	2016-04-01 (SAA)	-	-	-	-
(Kuzey Makedonya)	Müzakere	2004-04-01 (SAA)	2004-03-22	2005-12-17	2020-03-26	-	-
(Karadağ)	Müzakere	2010-05-01 (SAA)	2008-12-15	2010-12-17	2012-06-29	2013-06-27	2/20 (33)
Moldova	Müzakere	1 Temmuz 2016	3 Mart 2022	23 Haziran 2023	14 Aralık 2023
(Sırbistan)	Müzakere	2013-09-01 (SAA)	2009-12-22	2012-03-01	2014-01-21	2015-03-24
(Türkiye)	Müzakere	1964-12-01 ((AA))	1987-04-14	1999-12-12	2005-10-03	2006-10-13	1/14 (33)
Ukrayna	Müzakere	1 Ağustos 2017	28 Şubat 2022	23 Haziran 2023	14 Aralık 2023

Onaylanmış adaylar

26 Mart 2020 tarihi itibarıyla Avrupa Birliğine başvurmuş ve aynı zamanda üyelik müzakereleri devam eden altı ülke bulunmaktadır. Türkiye 2005, Karadağ 2012, Sırbistan 2014, Arnavutluk ve Kuzey Makedonya 2020'den beri üyelik müzakerelerine devam etmektedir fakat Türkiye'nin adaylık süreci daha uzun süredir devam etmektedir, ülke 1987'de başvurmuştur ve adaylığı 1999'da onaylanmıştır. 2005 yılında müzakereler başlamıştır. Bu ülkeyi AB standartlarına getirmenin zorluğundan ve ülkeye verilen siyasi tepkiler ve Ab kriterlerine uymaması nedeniyledir.

Bosna-Hersek ve Kosova potansiyel adaydır.

İzlanda

İzlanda'da ekonomik krizin ardından 2009 yılının Temmuz ayında AB'ye katılmak için başvurmuştur. İzlanda hükûmeti, yakın zamanda AB üyelik müzakerelerine başlayıp başlamamak konusunda bir referandum yapmayı kabul etmiştir. Bu karar İzlanda'nın AB'ye karşı olan geleneksel hareket tarzına ters düşmüştür, fakat halkın müzakerelere başlanmasını destekleyip desteklemeyeceği belli değildir. Eğer müzakereler açılırsa, İzlanda tüm başlıkları kısa sürede tamamlayıp üye olabilir, çünkü pek çok konu zaten Avrupa Ekonomik Alanı'na girebilmek için AB müktesebatına uygun hale getirilmiştir.

Norveç gibi, kendi karasularında balıkçılık kaynakları üzerinde kontrolü kaybetme korkusu taşıyan İzlanda, AB'ye katılmak için isteksiz olması tek büyük sorunu olarak gözükmektedir. Ancak, İzlanda 2008 yılı ekonomik krizinin güçlü etkisi yüzünden AB'ye üyelik için önemli ölçüde tartışmalar hızlanmış ve Bağımsızlık Partisi, en büyük muhalif parti, (son bir referanduma ek olarak) bir referandum sonrasında katılım müzakerelerinin başlatılmasına karar verdi. AB ile müzakerelere başlamak için bir öneri, 16 Temmuz 2009 tarihinde az çoğunluk tarafından Temmuz 2009'da İzlanda parlamentosu'nda (bir ön müzakere referandum olmadan) kabul edildi. Uygulama 27 Temmuz'da Avrupa Birliği Konseyi tarafından kabul edildi. 8 Eylül'de, AB Komisyonu yakınsama kriterleri ve AB hukukunun benimsenmesinin yerine getirilmesi hakkında İzlanda'ya 2.500 sorunun bulunduğu bir liste gönderdi. İzlanda 22 Ekim 2009 tarihinde komisyona tüm soruların cevabını verdi. 2 Kasım'da Belçika'nın ve İzlanda Büyükelçisi Stefan Haukur Johannesson, İzlanda ile AB arasındaki üyelik müzakerelerinin baş müzakerecisi olarak seçildi. Şubat 2010'da, Genişleme ve Avrupa Komşuluk Politikasından sorumlu Avrupa Komiseri, İzlanda ile üyelik müzakerelerinin başlatılması için Avrupa Birliği Konseyi'ne tavsiyede bulundu. Avrupa Konseyi müzakerelere başlamak hususunda Haziran ayında karar verdi ve 17 Haziran 2010 tarihinde, AB'ye üyelik müzakerelerinin resmen açılmasını onaylayarak İzlanda'ya resmi aday statüsü verildi. 26 Temmuz 2010 tarihinde, Avrupa Birliği dışişleri bakanları resmen başlayacak müzakereler için yeşil ışık verdi ve ertesi gün görüşmelere başlamak için anlaştılar. Müzakerelerin ilk yıllık raporu Kasım 2010'da yayımlandı.

AB Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu üyesi Stefan Füle, balıkçılık ile tarım politikası, çevre, bölgesel kalkınma, gıda güvenliği ve mali alanı kapsayan fasıllarda İzlanda ile güçlükler yaşanabileceğini dile getirdi. Stefan Füle, İzlanda'ya bu konuları açık ve direkt bir şekilde ele alma çağrısında bulundu. Ancak İzlandalılar için balıkçılık AB'ye üyelik sürecinde önemli bir engel olarak görülüyor. Çünkü İzlanda, ihracatının yaklaşık yarısını balıkçılık sektöründen sağlıyor. 35 yıldır 200 millik karasularında tek başına avlanan İzlandalı balıkçılar AB'ye girerek avını İspanyol ya da İngiliz meslektaşlarıyla paylaşmak istemiyorlar. İzlandalı gazeteci Mar Petursson, Dünya’da balık fiyatları arttı ve balıkçılık bizim ihracatımızın temeli. İzlanda'da ithalat da çok azaldı. şeklinde görüşünü belirtmiştir.

Nisan 2013 İzlanda seçimleri sonrasında, yeni İzlanda hükûmeti süresiz AB katılım müzakerelerini dondurma kararı aldığını açıkladı. 13 Haziran'da, İzlanda Dışişleri Bakanı Gunnar Bragi Sveinsson, yeni seçilen hükûmetin "müzakereleri beklemeye" alınmasını Avrupa Komisyonu'na bildirdi. Althing'in (İzlanda parlamentosu) onayı olmaksızın, Avrupa Birliği, İzlanda'nın resmi başvurusunu geri çekmediğini belirtmesine rağmen, 12 Mart 2015 tarihinde, İzlanda Dışişleri Bakanı (Gunnar Bragi Sveinsson), üyelik başvurusunu geri çekme ile ilgili AB'ye bir mektup gönderdiğini ifade etmiştir.

2017'de İzlanda'nın yeni seçilen hükûmeti, AB üyelik müzakerelerini sürdürme konusunda referandum yapıp yapmayacağı konusunda parlamentoda oy kullanacağını açıkladı. Bununla birlikte, Kasım 2017'de bu hükûmetin yerini Bağımsızlık Partisi, Sol Yeşil Hareket ve İlerici Parti koalisyonu aldı; hepsi üyeliğe karşıdır. 63 milletvekilinden sadece 11'i AB üyeliğini destekliyor.

Sırbistan

29 Nisan 2008 tarihinde, Sırp yetkililer AB ile İstikrar ve Ortaklık Anlaşmasını imzaladı ve Sırbistan Cumhurbaşkanı 2008 yılı sonuna kadar resmi aday statüsü aradı. Hollanda hükûmeti savaş suçlusu Ratko Mladiç'in yakalanmazsa anlaşmayı onaylamayacağını bildirdi. Aday statüsü elde etmek için büyük engel çıkarmadan 26 Mayıs 2011 tarihinde Mladiç Sırbistan'da yakalandı. Ocak 2009 itibarıyla, Sırp hükûmeti tek taraflı anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerini uygulamaya başlamıştır. Siyasi alandaki aksiliklere rağmen, 7 Aralık 2009'da AB ile Sırbistan arasında ticaret anlaşması imzalandı. Sırp vatandaşları, Aralık 19, 2009 tarihinde Schengen bölgesine vizesiz seyahat kazandı ve Sırbistan resmen 22 Aralık 2009 tarihinde AB üyeliğine başvurdu.

Kasım 2010 yılında, The Economist "AB Dışişleri Bakanları'nın, Sırbistan'ın Avrupa Birliği üyeliği talebinin alınması konusunda anlaşmaya vardıklarını" belirtti. Avrupa Komisyonu, yaklaşık 2500 soru yasama anket gönderdi ve Sırbistan 31 Ocak 2011 tarihinde hepsini cevaplandırdı. 12 Ekim 2011 tarihinde Avrupa Komisyonu, Sırbistan'ın AB üyeliği için başarılı uygulamasını takiben bir resmi AB aday statüsü verilmesi gerektiğini tavsiye etti. Sırbistan'a adaylık statüsü 1 Mart 2012 tarihinde Avrupa Konseyi tarafından verildi.

22 Nisan 2013 tarihinde Avrupa Komisyonu, Sırbistan ile AB üyelik müzakerelerinin başlanmasını tavsiye etti. 28 Haziran 2013 tarihinde Avrupa Konseyi, Sırbistan ile katılım müzakereleri Konsey tarafından onayladı ve en geç Ocak 2014 yılında müzakerelerin başlanacağını duyurdu.

Sırbistan, 21 Ocak 2014 tarihinde Avrupa Birliği ile tam üyelik müzakerelerine başladı. Başbakan Yardımcısı (Aleksandar Vuçiç), 2018 yılına kadar katılım müzakerelerini tamamlamak ve 2020'de de AB'ye tam üye olmayı hedeflediklerini bildirdi.

Sırbistan'ın müzakerelerini 2023'ün sonuna kadar tamamlaması ve Birliğin 2025'e kadar katılmasına izin vermesi bekleniyor.

Karadağ

Karadağ, Sırbistan ve Karadağ devletini terk edip bağımsız bir devlet haline gelebilmesi için 21 Mayıs 2006 tarihinde yapılan referandumda Karadağ halkının bağımsızlıktan yana oy verdi. Bağımsızlığını elde ettikten sonra, Karadağ resmen 15 Aralık 2008 tarihinde Avrupa Komisyonuna (AK) Avrupa Birliği'ne üyelik başvurusunda bulundu. Karadağ'ın tek taraflı olarak daha önce Alman markı olarak para birimini kullanmış, 2002 yılında para birimi olarak Euro'yu kabul etti. İstikrar ve Ortaklık Anlaşması üzerindeki görüşmeler Eylül 2006'da başladı. İstikrar ve Ortaklık Anlaşması resmen 15 Ekim 2007 tarihinde imzalandı ve tüm Avrupa Birliğine üye 27 devletin onayı geldikten sonra 1 Mayıs 2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 17 Aralık 2010 tarihinde, Karadağ resmiyeten AB'ye aday ülke oldu. Karadağ nüfusunun % 76.2'si AB üyeliğine lehine oy verdi. Nüfusun yalnızca % 9.8'i AB üyeliğine karşı oy kullanmıştır.

Avrupa Konseyi Aralık 2011'de Haziran 2012'de müzakerelerin başlatılması amacıyla katılım sürecini başlattı. Daha sonra Karadağ ile katılım müzakereleri 29 Haziran 2012'de başladı. 32 fasıl açılmış olan ülke, AB üyelerinin yetkilileri arasında yaygın bir desteğe sahiptir ve ülkenin AB'ye katılımının 2025 yılına kadar mümkün olduğu düşünülüyor. Avrupa Komisyonu, katılım sürecine ilişkin 2016 değerlendirmesinde Karadağ'ı müzakere eden ülkeler arasında üyelik için en yüksek hazırlık seviyesine sahip olarak tanımladı.

Karadağ şu anda, AB aday ülkeleri için bir finansman mekanizması kapsamında, Katılım Öncesi Yardım Aracı olarak 2020 yılına kadar kalkınma yardımı amacıyla 507 milyon euro alacaktır.

Kuzey Makedonya

Makedonya turuncu renkte gösterilmiştir.

Makedonya üye olmak için 22 Mart 2004'te başvurmuştur. Adaylığı ise 9 Eylül 2005 tarihinde onaylanmıştır. AB liderleri de bu adaylığı 17 Aralık 2005 tarihinde onaylamıştır ve ülkeyi resmi aday statüsüne yükseltmişlerdir; fakat müzakereler için henüz bir tarih verilmemiştir.

Ülke güneydeki komşusu ve AB üyesi olan Yunanistan'la ismi yüzünden sorunlar yaşamaktadır. Yunanistan "Makedonya" ismini kendi kuzey bölgesi Makedonya ile ilgili bazı amaçlara hizmet ettiği gerekçesiyle kabul etmemektedir. (ayrıca bakınız: ). Bu yüzden Avrupa birliği ülkeyi geçici olarak "eski Yugoslav cumhuriyeti Makedonya" (eYcM) olarak çağırıyor. Avrupa Komisyonu, Makedonya'nın 2009 yılından beri üst üste üç toplantıya üyelik müzakerelerine başlamasını tavsiye etti.

4 Ekim 2012 tarihinde Yunan dışişleri bakanı isim sorunu çözmek adına bir Mutabakat Zaptı (MoU) için bir taslak ileterek, adlandırma anlaşmazlığın bir çözüme oldukça yakın olacağını iletti. Euractiv sitesine göre teklif, 8 Kasım 2012 tarihinde Makedonya dışişleri bakanı tarafından olumlu yanıtlandı. Makedonya'nın üyelik müzakerelerine başlamasının yanında yine de - Yunanistan ile sorununun çözmesinin yanında - veto ve müzakereleri bloke etme hakkına sahip olan Bulgaristan'ıda ikna etmesi gerekiyor. 11 Aralık 2012 tarihinde, Avrupa Birliği Konseyi, Makedonya'nın, Bulgaristan ve Yunanistan ile anlaşmazlığı konusunda bir anlaşmaya varılması üzerine şartlı olarak 2013 yılının ikinci çeyreğinde müzakereleri başlatma sonucuna varmıştır.

Birleşmiş Milletler arabulucusu , 26 Mart 2014 tarihinde başlayacak "isim anlaşmazlığı" kapsamında yeni bir müzakere turuna Yunanistan ve Makedonya'yı davet etti. Şubat 2014 yılında Avrupa Parlamentosu, Makedonya'nın AB üyeliği için müzakerelere başlaması kapsamında, kendi değerlendirmesine göre, Kopenhag kriterlerini yeterince yerine getirildiğini belirten bir kararı kabul etmesinin hemen ardından, katılım müzakerelerinin başlatılması için ve tarih verilebilmesi için Avrupa Konseyine çağrıda bulundu. Mayıs 2014 itibarıyla isim anlaşmazlığı, hala çözülememiştir ancak müzakerelerin 25 Mayıs'ta Yunan AP seçimleri ve yerel seçimler sonrasında devam edileceği açıklandı. Haziran 2014 yılında Konsey toplantısında, Makedonya'nın katılım müzakereleri için başlangıç tarihini verilmesi gündemde gelmedi. Katılım müzakerelerinin 15 Ekim 2019'da başlaması bekleniyordu, ancak bu Avrupa Birliği tarafından reddedilmiştir. 26 Mart 2020'de Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin Kuzey Makedonya ile üyelik müzakerelerine başlanması konusunda siyasi uzlaşıya vardığı bildirildi ancak müzakere süreci Bulgaristan tarafından iki yıldan fazla bir süre engellendi.

24 Haziran 2022'de Bulgaristan parlamentosu, ülkenin Kuzey Makedonya ile AB katılım müzakerelerini başlatma konusundaki vetosunu kaldırmaya yönelik revize edilmiş Fransız önerisini kabul etti ve Kuzey Makedonya Meclisi de 16 Temmuz 2022'de üyelik müzakerelerinin başlamasına izin vererek bunu yaptı. Aynı gün, müzakerelerin yeniden başlaması 19 Temmuz 2022 olarak belirlendi.

Kuzey Makedonya şu anda, AB aday ülkeleri için bir finansman mekanizması kapsamında, Katılım Öncesi Yardım Aracı olarak 2020 yılına kadar kalkınma yardımı amacıyla 1.3 milyar euro alacaktır.

Türkiye

AB açısından Türkiye'nin durumu son yıllarda büyük önem kazanmış ve oldukça tartışmalı bir konu haline gelmiştir.^[] Türkiye 1949 yılından bu yana Avrupa Konseyi'nin kurucu üyelerinden biridir ve imzalanan AET-Türkiye Ortaklık Anlaşmasının (Ankara Antlaşması) sonucu olarak ortak üye olmuştur. Ülke resmen 14 Nisan 1987'de tam üyelik için başvuruda bulundu ancak 1999'daki Helsinki Zirvesi'nde aday ülke olarak kabul edilmesinden önce 12 yıl geçmiştir. 17 Aralık 2004 (büyük 2004 genişlemesi sonrasında) tarihinde Brüksel'deki bir zirveden sonra, Avrupa Konseyi Türkiye ile üyelik müzakerelerinin, resmen 3 Ekim 2005 tarihinde açılacağını duyurdu. 20 Ekim 2005 tarihinde başlayan tarama süreci 18 Ekim 2006 tarihinde tamamlanmıştır.

Türkiye, Dünya'nın on üçüncü büyük ekonomisi, Avrupa Konseyinin ise en büyük yedinci ekonomisi ile 1996 yılında AB-Türkiye Gümrük Birliği'nin yürürlüğe girmesinden beri AB ortak gümrük topraklarının bir parçasıdır. Türkiye'de, 1961 yılında Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütünün kurucu üyesi oldu. Güvenlik Teşkilatı'nın kurucu üyesi ve 1973 yılında Avrupa İşbirliği ve de 2011 yılında dağılmasına kadar 1992 Batı Avrupa Birliği ortak üyesi oldu. Türkiye aynı zamanda Avrupa Birliği ile yakın bağları var olmakla beraber, G-20 büyük ekonomileri (1999) kurucu üyesidir. Ayrıca Türkiye NATO'nun ikinci büyük askerî gücüne sahiptir ve önemli bir bölgesel güçtür. 2006 yılında İsveç Dışişleri Bakanı (Carl Bildt), "[Türkiye'nin katılımı]'nın AB'ye Akdeniz'in ve Karadeniz'in açıkça Doğu'nun stratejik çıkarına olan istikrarı konusunda istikrar için belirleyici bir rol vereceğini belirtti."

Ancak eski Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ve Almanya Başbakanı Angela Merkel gibi liderler Türkiye'nin üyeliğine karşı çıkmışlardır. Muhalifler Türkiye'nin ifade özgürlüğü gibi liberal bir demokraside beklenen temel ilkelere saygı göstermediğini savunmaktadırlar. Türkiye'nin büyük nüfusu aynı zamanda temsili Avrupa kurumlarındaki güç dengesini de değiştirecektir. AB'ye üye olduktan sonra, Türkiye'nin 84 milyonluk nüfusu sayesinde Avrupa Parlamentosu'ndaki en büyük Avrupa Parlamentosu milletvekili sayısına ulaşacaktır. Türkiye ayrıca bir AB devleti olan, Kıbrıs Cumhuriyetini, Kıbrıs Sorunu konusunda tanımamaktadır ve Kıbrıs hükûmeti Türkiye ile yapılan müzakerelerde bazı başlıkların açılmasını engellemektedir.

Türkiye'nin AB ile ilişkileri 2016'daki 15 Temmuz darbe girişimi ve sonrasındaki tasfiyelerin ardından ciddi şekilde kötüleşmiştir. 24 Kasım 2016 tarihinde Avrupa Parlamentosu, insan hakları ve hukukun üstünlüğü endişeleri konusunda "Türkiye ile devam eden katılım müzakerelerinin geçici olarak dondurulmasını" gerektiren bağlayıcı olmayan bir kararı onayladı. 13 Aralık'ta, Avrupa Konseyi (üye devletlerin devlet veya hükûmet başkanlarını içeren), Türkiye'nin otokratikliğe ilerledikçe, "hüküm süren şartlar" da Türkiye'nin üyelik müzakerelerinde yeni bir başlık açmayacağına karar verdi. AB üyeliğinin imkânsız olduğunu belirtildi. 2017 yılı itibarıyla ve özellikle Recep Tayyip Erdoğan'ın anayasa referandumundaki zaferinin ardından, Türkiye'nin katılım müzakereleri etkin bir şekilde dondurulmuştur.

2017'de AB yetkilileri, Türk politikalarının AB üyeliğine uygunluğunun (Kopenhag kriterlerini) ihlal ettiğini ifade etti. 26 Haziran 2018'de AB'nin Genel İşler Konseyi hazırlanan raporda, "Konsey, Türkiye'nin Avrupa Birliği'nden uzaklaştığını kaydeder. Bu nedenle, Türkiye'nin katılım müzakereleri etkin bir şekilde durmuştur ve açılış ve kapanış için başka başlıklar düşünülmemektedir. AB-Türkiye Gümrük Birliği'nin modernizasyonu için daha fazla çalışma öngörülmemektedir. ” şeklinde raporunu belirtmiştir. 2021 itibarıyla ve özellikle Recep Tayyip Erdoğan'ın anayasa referandumunda kazandığı zaferin ardından, Türkiye'nin üyelik müzakereleri fiilen durma noktasındadır. Ancak Temmuz 2023'te Erdoğan, Türkiye'nin AB üyeliği konusunu İsveç'in NATO üyeliği başvurusu bağlamında gündeme getirdi. Eylül 2023'te Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Avrupa Birliği'nin Türkiye ile ilişkilerinde kopma noktasına geldiğini ve Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üyelik sürecinde yollarının ayrılacağını duyurdu.

Arnavutluk

Arnavutluk 28 Nisan 2009 tarihinde AB üyeliğine başvurdu. Resmen "potansiyel aday ülke" olarak AB tarafından tanınarak, Arnavutluk 2003 yılında İstikrar ve Ortaklık Anlaşması konulu müzakerelere başladılar. İstikrar ve Ortaklık Anlaşması 12 Haziran 2006 tarihinde imzalanmış ve böylece AB üyeliği yolunda ilk önemli adımı tamamlamadan, 1 Nisan 2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Arnavutluk 2004 ve 2007 yıllarında, son zamanlarda Orta Avrupa ve Akdeniz ülkeleri ile aynı yolu izleyerek kapsamlı olarak AB kurumları ile meşgul oldu ve 2009 yılında tam üye olarak NATO'ya katıldı. Ayrıca bir istikrar unsuru olarak Balkanların sorunlu ve bölünmüş bölgedeki Avrupa Birliği ve ABD'nin güçlü bir müttefiki olma konumunu korumuştur.

16 Kasım 2009 tarihinde AB üyeliği için başvuru yapılan Arnavutluk Hükûmeti tarafından gönderildikten sonra Avrupa Birliği Konseyi, katılım müzakerelerine başlamak için Arnavutluk Cumhuriyetinin hazırlığına ilişkin bir değerlendirmeyi hazırlamak için Avrupa Komisyonuna sordu. Bir süreç genellikle bir yıl sürdü. 16 Aralık 2009 tarihinde Avrupa Komisyonu, Arnavutluk Hükûmetine hazırlıklarla ilgili anket sundu. Arnavutluk 14 Nisan 2010 tarihinde Avrupa Komisyonuna tüm sorularının cevaplarını gönderdi. Adaylık statüsü ülkede uzun yıllar süren politik satır nedeniyle, 2010 yılının Aralık ayında Karadağ ile birlikte AB tarafından tanınmadı. 2010 yılının Aralık ayında, Arnavutluk vatandaşlarına Avrupa Birliği tarafından Schengen bölgesine vizesiz seyahat hakkı verilmiştir.

AB Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu üyesi Stefan Fule Arnavutluk'a yaptığı resmi ziyarette Arnavutluk'ta bu yıl (2012) değişim rüzgarı esmeye başladı. 2012 yılının sonunda Arnavutluk, AB'ye aday ülke statüsünü sağlama şansına sahiptir ve Arnavutluk'un yeri AB'dedir ifadesinde bulunmuştur.

Danimarka ve Hollanda'da dahil olmak üzere birçok devlet, Arnavutluk'a aday statüsü verilmesine karşı oldular ve Aralık 2013 tarihli toplantıda, Avrupa Birliği Konseyi, Haziran 2014 tarihine kadar kararını erteledi.

Mart 2015 yılında, Arnavutluk ve AB arasında beşinci "Yüksek Düzeyli Diyalog toplantısında'nda, AB Komisyonu'nun Arnavutluk ile katılım müzakerelerinin başlaması için başlangıç tarihinin aşağıdaki iki koşulun yerine getirilmesi gerektiği bildirildi: 1) Hükûmet, muhalefet ile siyasi diyaloğa yeniden başlaması gerekir. 2) Arnavutluk henüz kamu yönetimi, hukuk, yolsuzluk üstünlüğü, organize suç, temel haklara uyulması için reformları yerine getirmesi gereklidir.).

Arnavutluk Başbakanı, Sonbahar 2015 yılında Komisyona 5 anahtar reformunun uygulanması konusunda detaylı bir ilerleme raporu sunacaktır.

Mayıs 2019'da, Avrupa Komiseri Johannes Hahn AB'nin Arnavutluk ile açık üyelik görüşmelerinde öneride bulundu. Konsey, 1 Haziran 2019'da, müzakerelerin kısa bir süre sonra başlayacağı düşünülen katılım müzakerelerini başlatma yolunu belirledi.

26 Mart 2020 tarihinde Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin, Arnavutluk ile üyelik müzakerelerine başlanması konusunda siyasi uzlaşıya vardığı bildirildi. ancak müzakere süreci Bulgaristan tarafından iki yıldan fazla bir süre engellendi. 24 Haziran 2022'de Bulgaristan parlamentosu, ülkenin AB katılım müzakerelerini başlatma konusundaki vetosunu kaldırmaya yönelik revize edilmiş Fransız önerisini kabul etti. Aynı gün, müzakerelerin yeniden başlaması 19 Temmuz 2022 olarak belirlendi.

Arnavutluk'un AB üyeliği, Kuzey Makedonya'nın AB üyeliği ile birlikte geliyor. Arnavutluk'a katılım müzakerelerini başlatmak için adalet sisteminde reformlar yapılması, yeni bir seçim yasası, yolsuz hâkimler için dava açılması ve Yunan azınlığı için insan haklarına saygı gibi belirli ön koşullar verildi.

AB aday ülkeleri için bir finansman mekanizması kapsamında, Arnavutluk şu anda, Katılım Öncesi Yardım Aracı olarak 2020 yılına kadar kalkınma yardımı için 1,2 milyar Euro alacaktır.

Resmi potansiyel aday olarak tanınan ülkeler

Bosna-Hersek

Ana madde: (Bosna-Hersek'in Avrupa Birliği üyeliği süreci)

Bosna-Hersek'in hala birçok ekonomik ve siyasi sorunları vardır. Son zamanlarda Lahey'deki savaş suçları mahkemesiyle işbirliği de dahil olmak üzere yavaş ama kararlı bir ilerleme olmuştur. İstikrar ve Ortaklık Anlaşması müzakereleri 2005 yılı içinde başlamış ve Aralık 2007 sonuca varılmıştır. Bu adaylık statüsü ve üyelik müzakereleri için uygulama yapmadan önce ilk adımdır.

İstikrar ve Ortaklık Anlaşması, 4 Aralık 2007 tarihinde AB Genişleme Komiseri (Olli Rehn) ve Başbakan (Nikola Spiriç) tarafından parafe edildi. 16 Haziran 2008 tarihinde ise Anlaşma imzalanmıştır.

Dışişleri Bakanı 'a göre, Bosna-Hersek Nisan ve Haziran 2009 tarihleri arasında üyelik için başvuru yapmayı planlanmaktadır. Şubat 2010'da, Alkalaj, Bosna'nın yıl sonuna kadar üyelik başvurusunda bulunmayı planladıklarını belirtti. Yine, hiçbir başlık açılamamıştır.

Bosna Hersek vatandaşları 2010 yılının Aralık ayında AB'ye vizesiz seyahat hakkı kazanmışlardır.

Bosna Hersek 15 Şubat 2016 tarihinde AB'ye üyelik için başvurmuştur.

Bosna-Hersek'in Başvurusu 20 Eylül 2016 tarihinde kabul edildi.

9 Aralık 2016 tarihinde, Bosna-Hersek Avrupa Komisyonu'ndan katılım anketini aldı ve ankete verilen yanıtlar Şubat 2018'de sunuldu. 20 Haziran 2018'de Avrupa Komisyonu, Ankete 655 takip sorusu gönderdi. Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı Başkanı (Milorad Dodik), 5 Mart 2019'daki ek soruların cevaplarını verdi. Bosna'nın başvurusu hakkında Mayıs 2019'da Avrupa Komisyonu tarafından bir görüş yayınlandı. Bosna-Hersek'in en son yanıtını 5 Mart 2019'da sunduğunda 22 politika ve siyasi kriter sorusu hala cevaplanmamıştı. Avrupa Komisyonu'nun anket formundaki tüm soruları başarıyla yanıtlayana kadar "işleyişi sağlamak" için potansiyel bir aday ülke olmaya devam ediyor.

Birçok gözlemci, AB üyeliği isteyen Batı Balkan ülkeleri arasında AB entegrasyonu açısından Bosna-Hersek'in en altta sırada yer aldığını tahmin ediyor.

8 Kasım 2023'te Avrupa Komisyonu, üyelik kriterlerine gerekli uyum sağlandıktan sonra Bosna ile müzakerelerin başlatılmasını önerdi.

Kosova

Kosova'nın AB üyeliği yolundaki en önemli engeli bağımsızlık ilanı olan Şubat 2008 tarihi itibarıyla üye ülkelerin anlaşmazlıkları olmasıdır. Kosovalı siyasetçiler Kosova'nın 2015 yılında AB'ye katılmasını beklediklerini duyurdu.

Kosova vatandaşları AB vize rejimi altında olup vize muafiyetinde henüz yararlanamayan tek Balkan ülkesidir. Ocak 2012 tarihinde Avrupa Birliği ve Kosova arasında vize muafiyeti müzakereleri başlatılmıştır.

Kosova henüz üyelik için başvurmamış potansiyel bir aday olarak AB tarafından tanınmaktadır.

Kosova ve Sırbistan daha da ilişkilerin normalleştirilmesi bir anlaşma birkaç gün sonra, Avrupa Komisyonu, AB ve Kosova arasında bir İstikrar ve Ortaklık Anlaşması müzakerelerinin başlatılmasına yetki verilmesi için tavsiyede bulundu. 28 Haziran 2013 tarihinde Avrupa Konseyi, Kosova ile müzakerelerin açılması konusunda Avrupa Birliği'nin sonuçlarını Konsey onayladı. Görüşmeler 28 Ekim'de başladı ve 2 Mayıs 2014 tarihinde tamamlandı. Anlaşma 25 Temmuz'da parafe edildi. Kosova, 27 Ekim 2015 tarihinde AB ile 'ni imzalamış ve 2016 yılında yürürlüğe girmiştir.

6 Şubat 2018'de Avrupa Komisyonu altı Batı Balkan ülkesini kapsayacak şekilde genişleme planını yayınladı: Arnavutluk, Bosna-Hersek, Kosova, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Sırbistan. Plan, altı başvuranın hepsinin 2025'ten sonra Avrupa Birliği üyesi olarak katılım sağlayabileceğini öngörüyor.

Kosova 2020 yılına kadar kalkınma yardımı olarak 1.3 milyar euro alacaktır.

5 AB ülkesi ve Sırbistan tarafından tanınmayan Kosova, 14 Aralık 2022'de tam başvuruda bulundu ve Avrupa Birliği tarafından potansiyel aday olarak görülmektedir.

Ukrayna-Gürcistan-Moldova üçlüsü

Gürcistan, Moldova ve Ukrayna, AB ile bir Ortaklık Anlaşması'nı onayladı ve Avrupa Parlamentosu 2014'te "Avrupa Birliği, Gürcistan, Moldova ve Ukrayna Antlaşması'nın 49. Avrupa perspektifine sahip, demokrasi, temel özgürlüklere ve insan haklarına saygı, azınlık haklarına saygı ve hakların üstünlüğünü sağlama ilkelerine uygun olarak AB üyeliğine başvurabilir" denildi. Ayrıca, gümrük tarifelerinin ve kotaların aşamalı olarak kaldırılması yoluyla pazarların açılmasıyla "ticari ilişkilerin modernleştirilmesi [...] ve ekonomik kalkınma için çerçeve oluşturan ve ticaretle ilgili çeşitli sektörlerdeki yasaların, normların ve yönetmeliklerin kapsamlı bir şekilde uyumlaştırılması, ekonomilerinin kilit sektörlerinin AB standartlarıyla uyumlu hale getirilmesi için koşulların yaratılmasıyla AB ile Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Bölgesi'ne girdiler. Ancak AB, 2010'larda Sovyet sonrası alana daha fazla yayılmadı.

Ocak 2021'e kadar, Gürcistan ve Ukrayna, 2024'te AB üyeliğine resmen başvurmaya hazırlanıyorlardı. Ancak, 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından, Ukrayna 28 Şubat 2022'de AB üyeliği için başvuruda bulundu, onu 3 Mart 2022'de Gürcistan ve Moldova izledi. 23 Haziran 2022'de Avrupa Konseyi, Moldova ve Ukrayna'ya aday statüsü verdi ve Gürcistan'ı potansiyel bir üyelik adayı olarak tanıdı. Konsey, Ukrayna ve Moldova için adaylık kararını alırken, katılım müzakerelerinin başlatılmasını hukukun üstünlüğünün güçlendirilmesi, yolsuzlukla mücadele ve yönetişim süreçlerinin iyileştirilmesiyle ilgili sırasıyla yedi ve dokuz temel alanın ele alınması şartına bağladı.

Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, 28 Mart 2023'te Moldova'da yaptığı konuşmada, "Konsey'in yıl sonuna kadar Ukrayna ve Moldova ile müzakerelerin başlatılması konusunda karar vermesi gerekecek. Bu siyasi bir karar olacak" dedi. Komisyon tarafından yayınlanacak raporu da dikkate alarak, yıl sonuna kadar olumlu bir karara varılacağını yürekten ümit ediyorum."

8 Kasım 2023'te Avrupa Komisyonu, Moldova ve Ukrayna ile müzakerelerin başlatılmasını ve Gürcistan'a aday statüsü verilmesini önerdi.

14 Aralık 2023'te Avrupa Konseyi, Moldova ve Ukrayna ile katılım müzakerelerinin başlatılmasına ve Gürcistan'a aday statüsü verilmesine karar verdi.

Ayrıca bakınız

(Avrupa Birliği'nden ayrılma)
Avrupa bütünleşmesi
(Katılım Öncesi Yardım Aracı)

Kaynakça

^ ^a ^b 4 Nisan 2020 tarihinde
^ ^a ^b 26 Mart 2020 tarihinde arşivlendi
^ Economist (29 Nisan 2004). "Ever-Expanding Union?". Economist.com. 11 Haziran 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2007.
^ Andrew Rettman (22 Ekim 2010). "EU unlikely to expand into post-Soviet east in next decade". euobserver. 11 Mart 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Temmuz 2018.
^ "EU candidate status for Albania". European Commission. 24 Haziran 2014. 18 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
^ "European Commission—Enlargement—Potential Candidates". 14 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ekim 2011.
^ "Serbia starts negotiations to join EU". B92. 21 Ocak 2014. 8 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2014.
^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2010.
^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2010.
^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Haziran 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2010.
^ RÚV, Application not formally withdrawn 2 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ Lawless, Jill (7 Mart 2017). "Iceland gets new govt, could restart talks on entering EU". Associated Press. 12 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mart 2017.
^ "New Icelandic center-right coalition to give parliament vote on EU referendum". Reuters. 11 Ocak 2017. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2017.
^ Iceland: further from EU membership than ever 15 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., euobserver 11 December 2017
^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2014.
^ "Nacrt Stretegije za proširenje EU" (Sırpça). 6 Kasım 2018 tarihinde kaynağından .
^ . Kathimerini (English edition). 8 Kasım 2012. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2012.
^ "Bulgaria vetoes Macedonia's EU accession talks". . 2 Kasım 2012. 24 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
^ "EU blocks Albania and North Macedonia membership bids". 18 Ekim 2019. 30 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Kasım 2019.
^ ^a ^b "Bulgaria Blocks North Macedonia's EU Accession Negotiations - Novinite.com - Sofia News Agency". novinite.com. 18 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2020.
^ ^a ^b . 16 Temmuz 2022. 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
^ . NATO. 16 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Turkey, America and Europe: Who is losing Turkey?". The Economist. 28 Eylül 2006. 11 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2011.
^ Bhalla, Reva; Goodrich, Lauren; Zeihan, Peter (17 Mart 2009). . Stratfor. 23 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020.
^ Friedman, George (31 Temmuz 2007). "The Geopolitics of Turkey". Stratfor. 10 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020.
^ Ekman, Ivar (11 Aralık 2006). "Top Swedish official backs Turkey for EU". International Herald Tribune. 15 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
^ "BBC: EU hails Turkey free speech move". BBC News. 30 Nisan 2008. 2 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2011.
^ "Turkey's bid to join the EU is a bad joke; but don't kill it". The Economist. 13 Ekim 2016. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mart 2020.
^ "EU-Turkey Relations Reaching a Crossroads". Carnegie. 11 Nisan 2017. 17 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mart 2020.
^ "P8_TA(2016)0450". European Parliament. 24 Kasım 2017. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Kasım 2017.
^ "Freeze EU accession talks with Turkey until it halts repression, urge MEPs". European Parliament. 10 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mart 2020.
^ Weise, Zia (24 Kasım 2016). "EU parliament votes overwhelmingly in favour of scrapping Turkey accession talks". The Telegraph. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2019.
^ Kempf, Danny (13 Aralık 2016). "EU says won't expand Turkey membership talks". Yahoo. Agence France-Presse. 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2019.
^ Pierini, Marc (12 Aralık 2016). . Carnegie Europe. 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2019.
^ ^a ^b Emmott, Robin (2 Mayıs 2017). "Turkey's EU dream is over, for now, top official says". Reuters. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2019.
^ ""Turkey is no longer an EU candidate", MEP says". EuroNews. 10 Nisan 2017. 10 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2019.
^ Gonen, Emre (2 Mayıs 2017). "A truce with the EU?". Daily Sabah - EuroNews. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2019.
^ "New clashes likely between Turkey, Europe". Al-Monitor. 23 Haziran 2017. 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mart 2020.
^ "European Neighbourhood Policy And Enlargement Negotiations - European Commission: Turkey". European Commission. 2 Aralık 2019. 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Şubat 2020. the General Affairs Council decided in June 2018 that accession negotiations with Turkey are effectively frozen.
^ "Parliament wants to suspend EU accession negotiations with Turkey" (Basın açıklaması). European Parliament. 13 Mart 2019. 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Şubat 2020.
^ (PDF). Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs - Directorate for EU Affairs. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2020. February 20: European Parliament Foreign Affairs Committee agreed on a draft resolution that calling for the suspension of EU accession negotiations with Turkey.
^ ""Turkey is no longer an EU candidate", MEP says". EuroNews. 10 Nisan 2017. 10 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2019.
^ Gonen, Emre (2 Mayıs 2017). "A truce with the EU?". Daily Sabah - EuroNews. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2019.
^ Huseyin Hayatsever, Ece Toksabay (10 Temmuz 2023). "Erdogan links Sweden's NATO membership to Turkey's EU accession". Reuters. 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Temmuz 2023.
^ "Turkey could part ways with EU if necessary, Erdogan says". Reuters. 16 Eylül 2023. 18 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
^ . 17 Aralık 2013. 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2013.
^ "5 priorities for negotiations, Fleckenstein defends report in EP, "Reforms in Albania are ambitious"". Top Channel. 25 Şubat 2015. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ekim 2016.
^ "Start of accession talks, Tirana demands a date, Brussels is silent". Independent Balkan News Agency. 24 Mart 2015. 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ekim 2016.
^ "EC: Albania and North Macedonia to open the negotiations". European Western Balkans. European Western Balkans. 29 Mayıs 2019. 31 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Haziran 2019.
^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ekim 2016.
^ "Key findings of the Opinion on Bosnia and Herzegovina's EU membership application and analytical report" (PDF). European Commission. 29 Mayıs 2019. 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Haziran 2019.
^ "Commission Opinion on Bosnia and Herzegovina's application for membership of the European Union" (PDF). European Commission. 29 Mayıs 2019. 10 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 5 Haziran 2019.
^ Reuters. "UK, Germany offer plan to break Bosnia's EU deadlock". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2015.
^ . (Sırpça). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2015.
^ . "Sretno Albanijo, BiH ostaje posljednja "crna rupa" Balkana i Evrope" (Boşnakça). 30 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2015.
^ . "Najveća povijesna nepravda: BiH u zadnjem vagonu jugoistočnog vlaka prema EU" (Sırp-Hırvatça). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2015.
^ "Press Release - 3251st Council meeting" (PDF). Council of the European Union. 25 Haziran 2013. 28 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Ağustos 2013.
^ "European Council 27/28 June 2013 Conclusions" (PDF). (European Council). 28 Haziran 2013. 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Ağustos 2013.
^ "Kosovo Launches Crucial SAA Talks With EU". (Balkan Insight). 28 Ekim 2013. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ekim 2013.
^ . (Avrupa Birliği Dış İlişkiler Servisi). 2 Mayıs 2014. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2014.
^ . Ministry of European Integration of the Republic of Kosovo. 25 Temmuz 2014. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2014.
^ "Strategy for the Western Balkans". European Commission. 6 Şubat 2018. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2018.
^ "Kosovo to apply for EU membership by end of 2022". euractiv.com (İngilizce). 10 Haziran 2022. 11 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2022.
^ "Georgia can apply for EU membership if it complies with democratic principles". Trend.Az. 18 Nisan 2014. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2019.
^ < EU-Ukraine Deep and Comprehensive Free Trade Area^[]. trade.ec.europa.eu.
^ Rettman, Andrew (22 Ekim 2010). "EU unlikely to expand into post-Soviet east in next decade". Euobserver.com. 11 Mart 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2011.
^ "У 2024 році Україна подасть заявку на вступ до ЄС". www.ukrinform.ua. 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
^ Makszimov, Vlagyiszlav (22 Ocak 2021). "Georgian president visits Brussels in push for 2024 EU membership application". www.euractiv.com (İngilizce). 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
^ "Georgia-EU Relations Within Georgia's 2024 Objective to Apply for the EU Membership". GeorgianJournal (Gürcüce). 3 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
^ . www.rferl.org. 3 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ . www.devdiscourse.com. 3 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; UA-MD-candidate-council isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
^ "EC to decide on opening negotiations over EU accession of Moldova, Ukraine, Georgia by year-end - Charles Michel | Rustavi2". rustavi2.ge (İngilizce). 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mart 2023.
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; UkraineMoldovaNegotiationsrec isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
^ "European Council conclusions on Ukraine, enlargement and reforms". European Council. 14 Aralık 2023. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023.

Dış bağlantılar

Enlargement 15 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Europa
European Union Member States and applicant countries30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . -
, by Vojin Dimitrijevic, Florence Hartmann, Dejan Jovic, Tija Memisevic, edited by Judy Batt, Jelena Obradović, Chaillot Paper No. 116, June 2009,