Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ayçiçek yağı ayçiçeği bitkisinin çekirdeklerinden diğer bir deyişle tohumlarından elde edilen açık sarı renkli ve hafif tadı olan bitkisel bir yağdır. Yapısında bol miktarda doymamış yağ asitlerini barındırır ve genel itibarıyla besin amaçlı kullanılır. Bunun yanında Biyodizel yapımında ve ilaç sanayinde kullanılmaktadır. Ayçiçek yağı dünyada en çok üretilen dört bitkisel yağdan birisidir.
 | |
| Rengi | Açık sarı |
|---|---|
| İçerdiği Maddeler | |
| Yağ asitleri | 14–39 % %,(HO-Çeşitleri: 70–92 %) |
| Linoleik asitler | 0–0,3 % |
| Palmatik asitler | 3–6 % |
| Σ doymuş yağ asitleri | 8 % |
| Σ tekli doymamış yağ asitleri | 27 % |
| Σ çoklu doymamış yağ asitleri | 65 % |
| İçeriğindeki diğer maddeler | Klorofil, Karotenoidler |
| Özellikleri | |
| Yoğunluğu | 0,93 kg/l |
| Erime Noktası | –16 bis −18 °C |
| Dumanlanma Sıcaklığı | 209–213 °C |
| Tutuşma Sıcaklığı | 316 °C |
| İyod Değeri | 118–144 |
| Besin Değeri | 37,1 MJ/kg |
| Akmazlık | 68,9 mm2/s |
| Üretim ve Kullanımı | |
| Üretimde Önemli Ülkeler | Rusya, AB Ülkeleri, Arjantin, Ukrayna |
| Dünyadaki Üretim Miktarı | 10,0 Milyon ton (2007/2008) |
| Uyarılar | |
Özellikler
Soğuk presleme yöntemiyle elde edilmiş ayçiçek yağı genel itibarıyla açık sarı renginde olur. Bunun yanında sıcak presleme yoluyla elde edilmişi ise kırmızımsı renkte olur. Preslemeden sonra uygulanan Ekstraksiyon ve arıtma işlemlerin uygulanmasıyla yağın rengi tekrar sarımsı ve açık bir rengi alır. Ayçiçek yağı neredeyse kokusuzdur. Eğer iyi bir şekilde koklanırsa hafif aromatik yağ kokusu ya da daha çok fıstık fındık kokusuna benzeyen bir kokuya sahip olduğu görülür. Tadıysa genel itibarıyla hafiftir.
Kimyevi İhtivası
Ayçiçek yağının içinde bulunan yağ asitleri genel itibarıyla tohumdan tohuma değişiklik göstermektedir. Geleneksel tohumlarda elde edilmiş olan yağın yapısında % 48 -74 arasında doymamış yağ asitlerinin ihtiva eder. Yalnız buradaki tekli veya çoklu doymamış yağ asitleri mahsulden mahsule farklı oranlarda olabilmektedir.
Bunun yanında ‘’Yüksek oleik ayçiçeği’’ denilen ayçiçeklerin çekirdeklerinden elde edilmiş yağın yapısında doymamış yağ asitlerin oranı geleneksel ayçiçeğinden elde edilmiş yağın oranına göre daha düşüktü. Yüksek oleik ayçiçeğinden elde edilmiş yağın %10 civarında doymamış yağ asiti bulunmaktadır. Bununla sıcağa karşı dayanıklılığı artmaktadır.
Genel itibarıyla bitkisel yağların yağ asitleri büyük oranda Trigliserit’e bağlanmış Gliserin’den oluşmaktadır. Ayçiçek yağının yapısındaki serbest yağ asitlerinin miktarı %1,8’in altındadır. Buna karşılık yapısında yüksek oranda E Vitamini bulunmaktadır. Bu özelliğinden dolayı depolama için daha elverişli bir hale almaktadır.
Hikayesi
Ayçiçek yağının kullanılması bundan 300-400 yıl öncesine kadar Kuzey Amerikalılar’a dayanmaktadır. Tahminlere göre ayçiçeğinin Avrupa'ya gelmesi İspanyolların aracılığıyla olmuştur. İspanyollar yağı İtalya’ya Almanya’ya ve Fransa’ya getirmişlerdir. Bu ülkeler bitkiyle çok tanışmış olmalarına rağmen günümüzde dünyada ayçiçek yağı üretiminin başını Rusya çekmektedir. Bunu ikinci sırada Avrupa Birliği ülkeleri takip etmektedir. Diğer iki önemli üreticide Arjantin ve Ukrayna’dır. Yapılan tahminlere göre dünyada 11,5 Milyon ton (2008/2009) ayçiçek yağı üretimi yapılmaktadır.
Üretimi ve Depolanması
Ayçiçek yağı elde etmek için öncelikle olgunlaşmış bitkinin çekirdekleri alınır. Daha sonra bu tohumlar soyulur ve öğütülür. Bu işlemlerden sonra birçok bitkisel yağdan yağ elde etme biçimi olan soğuk presleme yöntemi kullanılır. Burada soyulmuş ve öğütülmüş çekirdeklerden yağ elde edilir. Bunun yanında büyük fabrikalarda genel itibarıyla sıcak presleme yöntemi kullanılır. Yalnız bu yöntemin kullanıldığı yerlerde yağı istenmeyen parçacıklardan temizlemek için ekstra arıtma işleminden geçirilir.
Üretilen yağlar satışa sunulmadan önce depolanmaktadırlar. Bu işlem sırasında bazı şartlara dikkat etmek gerekmektedir. Bitkisel yağlar genel itibarıyla 20 °C’in altındaki sıcaklıklarda ve güneş ışığına direkt maruz kalmayacak şekilde depolanmalıdır. Ayçiçek yağı bu şartlar sağlandığı zaman en fazla 12 ay bozulma olmadan depolanabilir.
Kullanım Alanları
Mutfakta vazgeçilemez yemeklik bir yağ olarak kullanılmasının yanı sıra ilaç sanayinde ve endüstriyel amaçlar içinde kullanılmaktadır. Bitkisel yağlar genel itibarıyla yemeksel yağların en değerlileridir. Çünkü hem pişirmek için kullanıla bildiği gibi bazı pişirilmeyen yiyeceklerin tadını artırmak için de kullanılmaktadır. Örneğin salatada, tatlı yapımında, soslarda, kızartmalarda ve daha sayamadığımız birçok yiyeceğin yapım ya da sunum esansında bitkisel yağlar bir numaralı tercih olarak yerini almaktadır. Yüksek oleik ayçiçeğinden elde edilmiş yağlar yüksek sıcaklıklara daha dayanıklı olduklarından, genel itibarıyla kızartmalarda tercih edilmektedir.
Endüstriyel alanda ise daha çok boya sanayisinde kullanılmaktadır. Bunlara evlerimizi boyalamak için kullanılan yağlı boyaları ve sanatçıların resim çizmek için kullandıkları boyaları örnek olarak verebiliriz. Bunun yanında deri endüstrisinde ve gıda sanayisinde de kullanılmaktadır. Bu saydığımız kullanım alanların dışında bazı Avrupa birliği ülkelerinde ekolojik yakıt olarak da kullanılmaktadır. Avrupa’da 2007 yılında üretilen ayçiçek yağının %10’na yakını ekolojik yakıt olarak araçlarda kullanılmıştır.
Kaynakça
- ^ a b "Alman Beslenme, Tarım ve Tüketici koruma bakanlığı (2008 bilgilendirme eki)" (PDF). 20 Şubat 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Ekim 2015.
- ^ a b c d e "Alman Biyo EnerjiBilgileri" (PDF). 26 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Ekim 2015.
- ^ Siegfried Graser, N. Jack, S. Pantoulier (Hrsg.): Agrarmärkte 2007. Schriftenreihe der Bayerischen Landesanstalt für Landwirtschaft. Bd 4. Freising-Weihenstephan 2008, S. 83-85. ISSN 1611-4159.
- ^ Landesanstalt für Entwicklung der Landwirtschaft und der ländlichen Räume und Bayerische Landesanstalt für Landwirtschaft, 2009: Agrarmärkte. Jahresheft 2008. S. 49-50.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aycicek yagi aycicegi bitkisinin cekirdeklerinden diger bir deyisle tohumlarindan elde edilen acik sari renkli ve hafif tadi olan bitkisel bir yagdir Yapisinda bol miktarda doymamis yag asitlerini barindirir ve genel itibariyla besin amacli kullanilir Bunun yaninda Biyodizel yapiminda ve ilac sanayinde kullanilmaktadir Aycicek yagi dunyada en cok uretilen dort bitkisel yagdan birisidir Aycicek yagiRengiAcik sariIcerdigi MaddelerYag asitleri14 39 HO Cesitleri 70 92 Linoleik asitler0 0 3 Palmatik asitler3 6 S doymus yag asitleri8 S tekli doymamis yag asitleri27 S coklu doymamis yag asitleri65 Icerigindeki diger maddelerKlorofil KarotenoidlerOzellikleriYogunlugu0 93 kg lErime Noktasi 16 bis 18 CDumanlanma Sicakligi209 213 CTutusma Sicakligi316 CIyod Degeri118 144Besin Degeri37 1 MJ kgAkmazlik68 9 mm2 sUretim ve KullanimiUretimde Onemli UlkelerRusya AB Ulkeleri Arjantin UkraynaDunyadaki Uretim Miktari10 0 Milyon ton 2007 2008 UyarilardOzelliklerSoguk presleme yontemiyle elde edilmis aycicek yagi genel itibariyla acik sari renginde olur Bunun yaninda sicak presleme yoluyla elde edilmisi ise kirmizimsi renkte olur Preslemeden sonra uygulanan Ekstraksiyon ve aritma islemlerin uygulanmasiyla yagin rengi tekrar sarimsi ve acik bir rengi alir Aycicek yagi neredeyse kokusuzdur Eger iyi bir sekilde koklanirsa hafif aromatik yag kokusu ya da daha cok fistik findik kokusuna benzeyen bir kokuya sahip oldugu gorulur Tadiysa genel itibariyla hafiftir Kimyevi IhtivasiAycicek yaginin genel kimyasal formulu Burada R1 R2 ve R3 olarak isaretlenenler ya Alkil ya da Alken kalintilaridir ve bu kalintilar genellikle tekli bir karbon atomu sayisina sahiptirler Aycicek yaginin icinde bulunan yag asitleri genel itibariyla tohumdan tohuma degisiklik gostermektedir Geleneksel tohumlarda elde edilmis olan yagin yapisinda 48 74 arasinda doymamis yag asitlerinin ihtiva eder Yalniz buradaki tekli veya coklu doymamis yag asitleri mahsulden mahsule farkli oranlarda olabilmektedir Bunun yaninda Yuksek oleik aycicegi denilen ayciceklerin cekirdeklerinden elde edilmis yagin yapisinda doymamis yag asitlerin orani geleneksel ayciceginden elde edilmis yagin oranina gore daha dusuktu Yuksek oleik ayciceginden elde edilmis yagin 10 civarinda doymamis yag asiti bulunmaktadir Bununla sicaga karsi dayanikliligi artmaktadir Genel itibariyla bitkisel yaglarin yag asitleri buyuk oranda Trigliserit e baglanmis Gliserin den olusmaktadir Aycicek yaginin yapisindaki serbest yag asitlerinin miktari 1 8 in altindadir Buna karsilik yapisinda yuksek oranda E Vitamini bulunmaktadir Bu ozelliginden dolayi depolama icin daha elverisli bir hale almaktadir HikayesiAycicek yaginin kullanilmasi bundan 300 400 yil oncesine kadar Kuzey Amerikalilar a dayanmaktadir Tahminlere gore ayciceginin Avrupa ya gelmesi Ispanyollarin araciligiyla olmustur Ispanyollar yagi Italya ya Almanya ya ve Fransa ya getirmislerdir Bu ulkeler bitkiyle cok tanismis olmalarina ragmen gunumuzde dunyada aycicek yagi uretiminin basini Rusya cekmektedir Bunu ikinci sirada Avrupa Birligi ulkeleri takip etmektedir Diger iki onemli ureticide Arjantin ve Ukrayna dir Yapilan tahminlere gore dunyada 11 5 Milyon ton 2008 2009 aycicek yagi uretimi yapilmaktadir Uretimi ve DepolanmasiAycicegi cekirdegi Aycicek yagi elde etmek icin oncelikle olgunlasmis bitkinin cekirdekleri alinir Daha sonra bu tohumlar soyulur ve ogutulur Bu islemlerden sonra bircok bitkisel yagdan yag elde etme bicimi olan soguk presleme yontemi kullanilir Burada soyulmus ve ogutulmus cekirdeklerden yag elde edilir Bunun yaninda buyuk fabrikalarda genel itibariyla sicak presleme yontemi kullanilir Yalniz bu yontemin kullanildigi yerlerde yagi istenmeyen parcaciklardan temizlemek icin ekstra aritma isleminden gecirilir Uretilen yaglar satisa sunulmadan once depolanmaktadirlar Bu islem sirasinda bazi sartlara dikkat etmek gerekmektedir Bitkisel yaglar genel itibariyla 20 C in altindaki sicakliklarda ve gunes isigina direkt maruz kalmayacak sekilde depolanmalidir Aycicek yagi bu sartlar saglandigi zaman en fazla 12 ay bozulma olmadan depolanabilir Kullanim AlanlariMutfakta vazgecilemez yemeklik bir yag olarak kullanilmasinin yani sira ilac sanayinde ve endustriyel amaclar icinde kullanilmaktadir Bitkisel yaglar genel itibariyla yemeksel yaglarin en degerlileridir Cunku hem pisirmek icin kullanila bildigi gibi bazi pisirilmeyen yiyeceklerin tadini artirmak icin de kullanilmaktadir Ornegin salatada tatli yapiminda soslarda kizartmalarda ve daha sayamadigimiz bircok yiyecegin yapim ya da sunum esansinda bitkisel yaglar bir numarali tercih olarak yerini almaktadir Yuksek oleik ayciceginden elde edilmis yaglar yuksek sicakliklara daha dayanikli olduklarindan genel itibariyla kizartmalarda tercih edilmektedir Endustriyel alanda ise daha cok boya sanayisinde kullanilmaktadir Bunlara evlerimizi boyalamak icin kullanilan yagli boyalari ve sanatcilarin resim cizmek icin kullandiklari boyalari ornek olarak verebiliriz Bunun yaninda deri endustrisinde ve gida sanayisinde de kullanilmaktadir Bu saydigimiz kullanim alanlarin disinda bazi Avrupa birligi ulkelerinde ekolojik yakit olarak da kullanilmaktadir Avrupa da 2007 yilinda uretilen aycicek yaginin 10 na yakini ekolojik yakit olarak araclarda kullanilmistir Kaynakca a b Alman Beslenme Tarim ve Tuketici koruma bakanligi 2008 bilgilendirme eki PDF 20 Subat 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Ekim 2015 a b c d e Alman Biyo EnerjiBilgileri PDF 26 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Ekim 2015 Siegfried Graser N Jack S Pantoulier Hrsg Agrarmarkte 2007 Schriftenreihe der Bayerischen Landesanstalt fur Landwirtschaft Bd 4 Freising Weihenstephan 2008 S 83 85 ISSN 1611 4159 Landesanstalt fur Entwicklung der Landwirtschaft und der landlichen Raume und Bayerische Landesanstalt fur Landwirtschaft 2009 Agrarmarkte Jahresheft 2008 S 49 50