Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aya Marko Bazilikası (Yunanca: Βασιλική του Αγίου Μάρκου, romanize: Vasiliki tu Ayu Marku), Yunanistan'ın Kandiye kentinde bulunan bir eski bir Roma Katolik bazilikası ve sanat galerisidir. Bazilika, 13. yüzyılda Venedikliler tarafından inşa edilmiştir ve Elefterios Venizelos Meydanı'nda yer almaktadır. Venedikliler döneminde öncelikle adanın yerel lordlar ve memurlar tarafından kullanılmıştır. 1669'da Girit'in Osmanlı tarafından fethinden sonra Defterdar Ahmet Paşa Camii adıyla camiye çevrilmiş ve 1915'e kadar bu şekilde kalmıştır. Bina 1956'dan sonra restore edilmiş ve o zamandan beri halka açık bir sanat galerisi olarak işlev görmektedir. Girit şehir ve kasabalarında hala ayakta duran birkaç Roma Katolik kilisesinden biridir. Mimari olarak yükseltilmiş bir merkezi nefe sahip üç nefli bir bazilika kilisesidir. Batı cephesindeki girişinde bir revak vardır.
 Aya Marko Bazilikası | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Kandiye, Yunanistan |
| Koordinatlar | 35°20′21″K 25°08′01″D / 35.33917°K 25.13361°D |
| İnanç | Roma Katolik |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Venedik |
| Tamamlanma | 1239 |
Tarihçe
Venedik dönemi
Aya Marko Bazilikası, Dördüncü Haçlı Seferi'nin ardından Venediklilerin Girit'i fethinden sonra 1239'da inşa edildi ve ilk taş Yerapetra'nın Latin piskoposu tarafından yerine konuldu. Batı kiliselerine uygun olarak ve Latin dogmasının farklılığını vurgulayarak Gotik tarzda inşa edildi. Girit'in başkenti Kandiye'nin merkezinde, Kandiye Dükü'nün sarayının karşısında inşa edildi ve yerel komünün dük ve üst düzey yetkilileri tarafından ihtiyaçları için kullanıldı. Kilise Latin piskoposa değil, kiliseden sorumlu bir vali veya "papaz" atayan dükün kendisine aitti. Dük dereceleri bazilikanın girişinde ilan edildi ve aynı zamanda lordların ve yetkililerin görevlerinin resmi olarak üstlenildiği yerdi. Dükün ailesinin üyeleri kilisenin bahçesine gömüldü.
İlk kilise 1303 Girit depreminde ciddi hasar gördü, ancak daha sonra restore edildi. 1508'de adayı vuran daha da güçlü bir deprem Aya Marko'ya yeniden zarar verdi. 1552 tarihli bir raporda kuzey duvarının çökmek üzere olduğu ve bu nedenle ikisi günümüze kadar ulaşan dört payanda ile desteklendiği belirtiliyor. 1514 tarihli bir belgede yerel dük, bazilikanın onarım çalışmaları için İsfakiye kasabasından ahşap kirişlerin transfer edilmesini istedi. Bu çalışmalar 1557'de tamamlandı, ancak Aya Marko 1564 ve 1595'teki depremlerin ardından bir kez daha kısmen yıkıldı. Kilisedeki yenileme çalışmaları 1599'da inşaatçı Miheles Raptopulos ve marangoz Yannis Kladas'ın sorumluluğunda gerçekleşti, ancak 1625'teki bir otopsinin ardından kuzey duvarının tekrar çökmek üzere olduğu kabul edildi.
Girit Savaşı (1645–1669) sırasında bazilikanın çan kulesi bir gözlemevi olarak kullanılmış ve çanları her bombardıman başladığında çalmıştır. Aziz Markus'un çan kulesi, tepesi düz ve siperli olması ve ayrıca bir saate sahip olması nedeniyle şehirdeki diğerlerinden farklıydı. Kandiye'nin Osmanlılara teslim olmasından sonra Venedikliler çanları ve diğer kalıntıları götürdüler.
Osmanlı dönemi
1669'da Kandiye'nin düşmesinden sonra bina, 1661-2'den 1675'e kadar Osmanlı defterdarı olan Ahmet Paşa'ya teslim edildi. Ahmet Paşa, Katolik kilisesini camiye çevirdi ve camiyi finanse etmek için dükün sarayı da dahil olmak üzere şehrin bazı binalarını satın aldı. Aya Marko'nun çan kulesini yıktı ve yerine bir minare inşa edildi, ayrıca kilisenin iç kısmındaki duvar resimleri ve freskler kaldırıldı ve kemik kalıntıları atılarak bir mihrap ve minber inşa edildi. Cami, kurucusu Defterdar Ahmet Paşa'nın adını almıştır. 1915'te Yunan devleti tarafından kapatılıncaya kadar iki yüzyıldan fazla bir süre cami olarak kaldı.
Osmanlı gezgini Evliya Çelebi 1669'da Girit'i ziyaret etti ve bazilikanın Kandiye pazarında, cephesi çeşme meydanına (Morosini Çeşmesi) bakan bir konumda bulunduğunu ve şehrin ana kamu binalarından biri için kusursuz bir İslami köken sağlayan uydurma bir hikaye olan Halife Ömer zamanında Sultan Mansur tarafından kurulduğunu yazdı. Ayrıca binanın kuzeyinde bir avlu bulunabileceğini ve kuzey duvarına musluklar inşa edildiğini yazdı. Caminin kuzeyde, güneyde ve doğuda toplam üç avlusu, bir kuyusu ve bir sarnıcı vardı. Minaresi bazilikanın güney köşesine inşa edildi ve kalıntıları bugün bile hala görülebiliyor. Külliye ayrıca üç dükkan, bir mahzen ve iki katlı bir binadan oluşuyordu.
Yeni caminin bakımı ve işletimi için dokuz ev, iki manastır kompleksi, yirmi iki dükkan ve iki çiftlikten oluşan bir vakıf (vakıf) vardı. Bunlardan altı ev ve bir manastır kompleksi şehrin Hristos Kefalas bölgesinde, bir ev ve bir çiftlik Agros Kefalas bölgesinde, bir ev ve on yedi dükkan Aya Kiryakos bölgesinde, bir ev, bir manastır kompleksi ve bir çiftlik Arhistrategos bölgesinde ve son olarak beş dükkan Yannis Krisostom bölgesinde yer alıyordu. 1688'de Kandiye kadısının hesabına göre, caminin vakfının şehir surlarının dışında bir türbeyi de koruduğu belirtiliyor.
1706'da 1.034 kuruşa mal olan yenileme çalışmaları yapıldı. 1761'de yeni bir yenileme çalışması için yeni bir talepte bulunuldu ve bunun 18.287 paraya mal olduğu tahmin ediliyor.
Modern dönem
1924'teki Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi ve adanın Müslüman toplumunun ayrılmasının ardından eski cami Yunanistan Ulusal Bankası'nın ve ardından Kandiye belediyesinin eline geçti ve ilk başta sinema olarak kullanıldı. Minare 1924'te yıkıldı. 1949'da Kandiye Bölge Turizm Komitesi (STCH), kilisenin ve şehrin diğer anıtlarının yenilenmesi için fon sağlamayı önerdi. 1950'lerin başında belediye meclisi kilisenin yıkılmasını ve yerine bir belediye tiyatrosu veya postane inşa edilmesini önerdi, ancak gerekli fonlar toplanamadığı için bu plan terk edildi. 1954'te arkeoloji konseyi kilisenin korunmasına karar verdi ve 1956'da bazilikanın restorasyon çalışmaları Girit Tarih Çalışmaları Derneği tarafından başladı. Bu, Girit'te Batı mimarisine ait bir anıt için yapılan en eski restorasyondu. Bu bazilika, Girit adasında hala ayakta duran birkaç Roma Katolik kilisesinden biridir.
Restorasyon sırasında, orta koridor orijinal yerine geri dönmesi için yükseltildi ve yanlarına her iki tarafta on iki tane olmak üzere sivri pencereler eklendi. Ayrıca, kilisenin yan duvarlarında oluşturulan çeşitli açıklıklar tekrar kapatıldı, kuzey duvarına güneyle uyumlu beş sivri pencere eklendi, revak yeniden inşa edildi, kilisenin zemini yeni levhalarla kaplandı, yeni sıva yapıldı, iç sütun dizisinin tabanları ve pencerelerdeki metal camlar onarıldı ve son olarak bina betonla güçlendirilirken kapılar inşa edildi.
1960'ta restorasyon çalışmalarının tamamlanmasından bu yana, eski kilise belediye sanat galerisi olarak kullanıldı. 1961'de Girit Tarihi Çalışmaları Derneği'nin himayesinde düzenlenen Girit çalışmaları üzerine ilk uluslararası konferansa ev sahipliği yaptı. Sanat eserlerinin sergilendiği sergilere ev sahipliği yapmaktadır, en dikkat çekenleri 1990'daki Domenikos Theotokopulos sergisi, 1998'deki Girit Okulu sergisi ve yine 1998'deki Fayum mumya portreleri sergisi olup, bunları uluslararası konferanslar izlemiştir. Galeride Maria Fioraki, Lefteris Kanakakis, Thomas Fanurakis, Yeoryos Yeoryades ve Lilian Manolakaki gibi birçok Yunan sanatçı eserlerini sergilemiştir.
Mimarisi
Kilise binası
Aya Marko, üç nefli bazilika tipi bir kilisedir. İç kısımda, güney ve batı tarafında boyutları 32 x 15,6 metre iken, kuzey ve doğu tarafları otuz santimetre daha uzundur. Kostas Lassithiotakis, bu asimetrinin kuzey duvarının çeşitli yeniden yapılanmalarından kaynaklandığını teorileştirmiştir. Orta nef, 6,6 m genişliğiyle en geniş olanıdır, güneydeki 4,6 m genişliğinde ve kuzeydeki 4,4 m genişliğindedir. Neflerin uzunlamasına oranları, bazilikanın uzunlamasına boyutlarını büyük ölçüde vurgular. Ekseni, batı-doğu eksenine göre 25 derece güneye doğru eğimlidir. Kilisenin doğu duvarında niş yoktur.
Çatısı ahşaptan yapılmış ve üç parçalıdır, merkezi kısım diğer ikisinin üzerinde çıkıntı yapar, bu da 1625'te Georgios Corner tarafından tasvir edildiği şeklidir. Osmanlı döneminde kilise-cami yeniden düzenlenmiş ve çatı çift taraflı bir şekil almıştır. 1900'lerin ortalarındaki restorasyon çalışmaları sırasında çatı orijinal tasarımına döndürülmüş ve merkezi koridor beton levha kullanılarak yükseltilmiştir. Zemin dikdörtgen plakalardan ve yerel taştan yapılmıştır. Kilisenin merkezi kapısı düz bir lentoya ve kabartma bir kemere sahiptir. Güney duvarında kilisenin orijinal yapımına dayanan beş sivri uçlu pencere korunmuştur. Kuzey duvarındaki pencereler, merkezi koridorun yan duvarlarındaki toplam yirmi dört pencere gibi 1956 yenileme çalışmaları sırasında inşa edilmiştir.
Venedik İttar Sarayı'nın süslü kapısı kilisenin iç kısmına aktarılmış ve kilisenin kuzey girişinin iç tarafına entegre edilmiştir. Aya Marko'nun güney iç duvarında, bilinmeyen bir binadan gelen Gotik tarzda üç loblu bir pencere yerleştirilmiştir. Üç sivri uçlu açıklığı vardır, merkezi olanı en uzun olanıdır ve hepsi sivri uçlu kemerin içindedir. İyi yontulmuş beyaz taşlardan oluşur. Geçmişte hem güney hem de kuzey duvarlarında birden fazla kapı vardı, ancak zamanla bunlar engellendi. Kilisenin iç kısmı, restorasyon çalışmaları yapıldıktan sonra ortaya çıkan Bizans duvar resimleriyle dekore edilmişti.
Bazilikanın güneybatı köşesinde, 4,2 metre yüksekliğinde kare yontulmuş taşlardan yapılmış eski çan kulesinin tabanı ve üzerindeki yıkılmış minarenin kalıntıları hala görülebilir.
Sütunlar
Koridorlar, her biri altı Gohi kemeri destekleyen yeşil granitten yapılmış beş sütundan oluşan iki sıra sütunla birbirinden ayrılmıştır. Sütunların her biri farklı bir yüksekliktedir. Başlıkları da birbirinden farklıdır, ancak hepsi yaldızlıdır. Kuzey tarafındakilerden dördü basit sepet şeklindedir, en doğudaki ise Gotik yivli tarzdadır ve güney sütun dizisinin en doğudaki sütununda da buna eşdeğerdir. Yivli başlıklar on dördüncü yüzyıla tarihlenmektedir. Yivli bir başlık sütun tabanı olarak kullanılmıştır. Sütunların tabanları da farklıdır, çünkü taştan yapılmışlardır ve dışarıdan dekoratif yaprak tasarımına sahip harçla kaplanmıştır.
Sütunların neden aynı boyutta olmadığı tam olarak bilinmemektedir. Bir teoriye göre her sütun farklı, daha eski binalardan gelmektedir ve hepsi daha sonra Aya Marko'ya dahil edilmiştir. Kostas Lassithiotakis, farklı sütunların Saint Mark'ta şimdiye kadar yapılmış tüm farklı restorasyon çalışmalarının sonucu olmasının en olası olduğunu, bazı sütunların orijinal yapılardan, diğerlerinin ise daha sonraki onarım çalışmalarından kalma olduğunu, buna bazilikanın iç kısmının istikrar için yeniden yapılandırılmasının da dahil olduğunu ileri sürmektedir. Ayrıca 1552 tarihli bir dük raporunda kilisenin sekiz kemeri olduğu söylendiğini, ancak şimdi on iki kemeri olduğunu da belirtmektedir. Ekstra kemerlerin Heracleium ve Knossos arkeolojik alanlarındaki Greko-Romen anıtlarından olması mümkündür.
Revak
Bina, batı cephesindeki girişinde sütunlu bir revakla birlikte, yaygın olarak Aya Marko'nun Loggia'sı olarak bilinir. Sütunlar, düz bir çatıyı destekleyen beş kemeri desteklemek için kullanılırdı. Ortadaki kemer, 3,83 metrelik bir açıklığa sahip en büyüğüdür. Çevresindekilerden bir metre daha geniştir. Revak 6,15 metre uzunluğundadır.
Kostas Lassithiotakis, Orta Çağ İtalyan kiliselerinin nadiren revaklara sahip olduğunu ve Aziz Mark'ın revakının Rönesans stiline dayanarak, bunun kilisenin orijinal inşasına tarihlenemeyeceğini, bunun yerine çok daha sonra eklendiğini belirtir. Loca, tezgahlarda tahıl satan tüccarlar tarafından kullanılırdı. Osmanlı döneminde düz çatı kaldırıldı ve doğrudan sütunların üzerine dayanan eğimli bir çatı eklendi. Orijinal sütunlardan yalnızca üçü hayatta kaldı ve başlıkları yaklaşık on dördüncü yüzyıla tarihleniyor.
Eski kilisenin yenileme çalışmaları sırasında revakın orijinal haline getirilmesi için girişimlerde bulunuldu. Çatı için takviyeli beton levha kullanıldı ve bu levha içeriden dikdörtgen paneller oluşturan ahşap kirişlerle kaplandı. Rönesans tarzı kabartmalar korniş ve kemerlere yerleştirildi.
Galeri
-
![image]()
Revakın yakın çekimi -
![image]()
Sütunların eski fotoğrafı. -
![image]()
Galerinin içerisi. -
![image]()
Eski fotoğraf.
Kaynakça
- ^ a b "Ναός του Αγίου Μάρκου". www.heraklion.gr (Yunanca). Δήμος Ηρακλείου. 14 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2024.
- ^ a b Gratziou 2010, s. 27
- ^ a b Alexiou & Lassithiotakis 1958, s. 11
- ^ Georgopoulou 2001, ss. 171–172
- ^ Gerola 1908, s. 17
- ^ a b c Alexiou & Lassithiotakis 1958, s. 13
- ^ a b c d Alexiou & Lassithiotakis 1958, s. 12
- ^ a b c Alexiou & Lassithiotakis 1958, s. 15
- ^ a b c d "Τζαμί του ντεφτερντάρ Αχμέτ Πασά στο Χάνδακα". digitalcrete.ims.forth.gr. 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2019.
- ^ a b Alexiou & Lassithiotakis 1958, s. 21
- ^ Dimanopoulos 2015, s. 115
- ^ Dimanopoulos 2015, ss. 119–120
- ^ Dimanopoulos 2015, s. 121
- ^ Gratziou 2010, s. 15
- ^ Alexiou & Lassithiotakis 1958, ss. 21–23
- ^ a b Gratziou 2010, s. 55
- ^ "Το Β' Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο". www.kathimerini.gr. Η Καθημερινή. 30 Eylül 2001. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2019.
- ^ "Δημοτική Πινακοθήκη". www.heraklion.gr. Δήμος Ηρακλείου. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2019.
- ^ a b Alexiou & Lassithiotakis 1958, s. 18
- ^ a b c d Alexiou & Lassithiotakis 1958, s. 19
- ^ Gratziou 2010, s. 186
- ^ a b c Alexiou & Lassithiotakis 1958, s. 20
- ^ a b c Alexiou & Lassithiotakis 1958, s. 14
- ^ a b c Alexiou & Lassithiotakis 1958, s. 22
- ^ Gratziou 2010, s. 73
- ^ Panagopoulos 1979, s. 140
Bibliyografi
- Alexiou, Stylianos; Lassithiotakis, Konstantinos (1958). Η αποκατάστασις του ναού του Αγίου Μάρκου του Χάνδακος. Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών.
- Georgopoulou, Maria (2001). "Οι γοτθικές εκκλησίες του Αγίου Μάρκου στις αποικίες της Βενετίας". Θ΄ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΡΗΤΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Ελούντα, 1-6 Οκτωβρίου 2001 Περιλήψεις Επιστημονικών Ανακοινώσεων. Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών. ISBN .
- (1908). Monumenti Veneti nell' isola di Creta /ricerche e descrizione fatte dal dottor Giuseppe Gerola per incarico del R. Istituto (İtalyanca). Venedik: R. Instituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti.
- Gratziou, Olga (2010). Η Κρήτη στην ύστερη μεσαιωνική εποχή: Η μαρτυρία της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής. Heraklion: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. ISBN .
- Dimanopoulos, Spyros (2015). "Αστικός χώρος, κοινωνικά υποκείμενα και τουριστική ανάπτυξη. Η περίπτωση του Ηρακλείου, 1945-1960". Μνήμων. Cilt 34. ss. 97-124. doi:10.12681/mnimon.10174. ISSN 2241-7524.
- Panagopoulos, Beata Maria (1979). Cistercian and mendicant monasteries in medieval Greece. Chicago: University of Chicago Press. ISBN .
Dış bağlantılar
- Resmî site
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aya Marko Bazilikasi Yunanca Basilikh toy Agioy Markoy romanize Vasiliki tu Ayu Marku Yunanistan in Kandiye kentinde bulunan bir eski bir Roma Katolik bazilikasi ve sanat galerisidir Bazilika 13 yuzyilda Venedikliler tarafindan insa edilmistir ve Elefterios Venizelos Meydani nda yer almaktadir Venedikliler doneminde oncelikle adanin yerel lordlar ve memurlar tarafindan kullanilmistir 1669 da Girit in Osmanli tarafindan fethinden sonra Defterdar Ahmet Pasa Camii adiyla camiye cevrilmis ve 1915 e kadar bu sekilde kalmistir Bina 1956 dan sonra restore edilmis ve o zamandan beri halka acik bir sanat galerisi olarak islev gormektedir Girit sehir ve kasabalarinda hala ayakta duran birkac Roma Katolik kilisesinden biridir Mimari olarak yukseltilmis bir merkezi nefe sahip uc nefli bir bazilika kilisesidir Bati cephesindeki girisinde bir revak vardir Aya Marko Bazilikasi Basilikh toy Agioy MarkoyAya Marko BazilikasiTemel bilgilerKonumKandiye YunanistanKoordinatlar35 20 21 K 25 08 01 D 35 33917 K 25 13361 D 35 33917 25 13361InancRoma KatolikMimariMimari turKiliseMimari bicimVenedikTamamlanma1239TarihceVenedik donemi Aya Marko Bazilikasi Dorduncu Hacli Seferi nin ardindan Venediklilerin Girit i fethinden sonra 1239 da insa edildi ve ilk tas Yerapetra nin Latin piskoposu tarafindan yerine konuldu Bati kiliselerine uygun olarak ve Latin dogmasinin farkliligini vurgulayarak Gotik tarzda insa edildi Girit in baskenti Kandiye nin merkezinde Kandiye Duku nun sarayinin karsisinda insa edildi ve yerel komunun duk ve ust duzey yetkilileri tarafindan ihtiyaclari icin kullanildi Kilise Latin piskoposa degil kiliseden sorumlu bir vali veya papaz atayan dukun kendisine aitti Duk dereceleri bazilikanin girisinde ilan edildi ve ayni zamanda lordlarin ve yetkililerin gorevlerinin resmi olarak ustlenildigi yerdi Dukun ailesinin uyeleri kilisenin bahcesine gomuldu Ilk kilise 1303 Girit depreminde ciddi hasar gordu ancak daha sonra restore edildi 1508 de adayi vuran daha da guclu bir deprem Aya Marko ya yeniden zarar verdi 1552 tarihli bir raporda kuzey duvarinin cokmek uzere oldugu ve bu nedenle ikisi gunumuze kadar ulasan dort payanda ile desteklendigi belirtiliyor 1514 tarihli bir belgede yerel duk bazilikanin onarim calismalari icin Isfakiye kasabasindan ahsap kirislerin transfer edilmesini istedi Bu calismalar 1557 de tamamlandi ancak Aya Marko 1564 ve 1595 teki depremlerin ardindan bir kez daha kismen yikildi Kilisedeki yenileme calismalari 1599 da insaatci Miheles Raptopulos ve marangoz Yannis Kladas in sorumlulugunda gerceklesti ancak 1625 teki bir otopsinin ardindan kuzey duvarinin tekrar cokmek uzere oldugu kabul edildi Girit Savasi 1645 1669 sirasinda bazilikanin can kulesi bir gozlemevi olarak kullanilmis ve canlari her bombardiman basladiginda calmistir Aziz Markus un can kulesi tepesi duz ve siperli olmasi ve ayrica bir saate sahip olmasi nedeniyle sehirdeki digerlerinden farkliydi Kandiye nin Osmanlilara teslim olmasindan sonra Venedikliler canlari ve diger kalintilari goturduler Osmanli donemi 20 yuzyilin basinda caminin gorunumu 1669 da Kandiye nin dusmesinden sonra bina 1661 2 den 1675 e kadar Osmanli defterdari olan Ahmet Pasa ya teslim edildi Ahmet Pasa Katolik kilisesini camiye cevirdi ve camiyi finanse etmek icin dukun sarayi da dahil olmak uzere sehrin bazi binalarini satin aldi Aya Marko nun can kulesini yikti ve yerine bir minare insa edildi ayrica kilisenin ic kismindaki duvar resimleri ve freskler kaldirildi ve kemik kalintilari atilarak bir mihrap ve minber insa edildi Cami kurucusu Defterdar Ahmet Pasa nin adini almistir 1915 te Yunan devleti tarafindan kapatilincaya kadar iki yuzyildan fazla bir sure cami olarak kaldi Osmanli gezgini Evliya Celebi 1669 da Girit i ziyaret etti ve bazilikanin Kandiye pazarinda cephesi cesme meydanina Morosini Cesmesi bakan bir konumda bulundugunu ve sehrin ana kamu binalarindan biri icin kusursuz bir Islami koken saglayan uydurma bir hikaye olan Halife Omer zamaninda Sultan Mansur tarafindan kuruldugunu yazdi Ayrica binanin kuzeyinde bir avlu bulunabilecegini ve kuzey duvarina musluklar insa edildigini yazdi Caminin kuzeyde guneyde ve doguda toplam uc avlusu bir kuyusu ve bir sarnici vardi Minaresi bazilikanin guney kosesine insa edildi ve kalintilari bugun bile hala gorulebiliyor Kulliye ayrica uc dukkan bir mahzen ve iki katli bir binadan olusuyordu Yeni caminin bakimi ve isletimi icin dokuz ev iki manastir kompleksi yirmi iki dukkan ve iki ciftlikten olusan bir vakif vakif vardi Bunlardan alti ev ve bir manastir kompleksi sehrin Hristos Kefalas bolgesinde bir ev ve bir ciftlik Agros Kefalas bolgesinde bir ev ve on yedi dukkan Aya Kiryakos bolgesinde bir ev bir manastir kompleksi ve bir ciftlik Arhistrategos bolgesinde ve son olarak bes dukkan Yannis Krisostom bolgesinde yer aliyordu 1688 de Kandiye kadisinin hesabina gore caminin vakfinin sehir surlarinin disinda bir turbeyi de korudugu belirtiliyor 1706 da 1 034 kurusa mal olan yenileme calismalari yapildi 1761 de yeni bir yenileme calismasi icin yeni bir talepte bulunuldu ve bunun 18 287 paraya mal oldugu tahmin ediliyor Modern donem Eski Aya Marko Bazilikasi ndaki Gorsel Sanatlar Muzesi 1924 teki Turkiye Yunanistan nufus mubadelesi ve adanin Musluman toplumunun ayrilmasinin ardindan eski cami Yunanistan Ulusal Bankasi nin ve ardindan Kandiye belediyesinin eline gecti ve ilk basta sinema olarak kullanildi Minare 1924 te yikildi 1949 da Kandiye Bolge Turizm Komitesi STCH kilisenin ve sehrin diger anitlarinin yenilenmesi icin fon saglamayi onerdi 1950 lerin basinda belediye meclisi kilisenin yikilmasini ve yerine bir belediye tiyatrosu veya postane insa edilmesini onerdi ancak gerekli fonlar toplanamadigi icin bu plan terk edildi 1954 te arkeoloji konseyi kilisenin korunmasina karar verdi ve 1956 da bazilikanin restorasyon calismalari Girit Tarih Calismalari Dernegi tarafindan basladi Bu Girit te Bati mimarisine ait bir anit icin yapilan en eski restorasyondu Bu bazilika Girit adasinda hala ayakta duran birkac Roma Katolik kilisesinden biridir Restorasyon sirasinda orta koridor orijinal yerine geri donmesi icin yukseltildi ve yanlarina her iki tarafta on iki tane olmak uzere sivri pencereler eklendi Ayrica kilisenin yan duvarlarinda olusturulan cesitli acikliklar tekrar kapatildi kuzey duvarina guneyle uyumlu bes sivri pencere eklendi revak yeniden insa edildi kilisenin zemini yeni levhalarla kaplandi yeni siva yapildi ic sutun dizisinin tabanlari ve pencerelerdeki metal camlar onarildi ve son olarak bina betonla guclendirilirken kapilar insa edildi 1960 ta restorasyon calismalarinin tamamlanmasindan bu yana eski kilise belediye sanat galerisi olarak kullanildi 1961 de Girit Tarihi Calismalari Dernegi nin himayesinde duzenlenen Girit calismalari uzerine ilk uluslararasi konferansa ev sahipligi yapti Sanat eserlerinin sergilendigi sergilere ev sahipligi yapmaktadir en dikkat cekenleri 1990 daki Domenikos Theotokopulos sergisi 1998 deki Girit Okulu sergisi ve yine 1998 deki Fayum mumya portreleri sergisi olup bunlari uluslararasi konferanslar izlemistir Galeride Maria Fioraki Lefteris Kanakakis Thomas Fanurakis Yeoryos Yeoryades ve Lilian Manolakaki gibi bircok Yunan sanatci eserlerini sergilemistir MimarisiKilise binasi Bazilikanin ici Aya Marko uc nefli bazilika tipi bir kilisedir Ic kisimda guney ve bati tarafinda boyutlari 32 x 15 6 metre iken kuzey ve dogu taraflari otuz santimetre daha uzundur Kostas Lassithiotakis bu asimetrinin kuzey duvarinin cesitli yeniden yapilanmalarindan kaynaklandigini teorilestirmistir Orta nef 6 6 m genisligiyle en genis olanidir guneydeki 4 6 m genisliginde ve kuzeydeki 4 4 m genisligindedir Neflerin uzunlamasina oranlari bazilikanin uzunlamasina boyutlarini buyuk olcude vurgular Ekseni bati dogu eksenine gore 25 derece guneye dogru egimlidir Kilisenin dogu duvarinda nis yoktur Catisi ahsaptan yapilmis ve uc parcalidir merkezi kisim diger ikisinin uzerinde cikinti yapar bu da 1625 te Georgios Corner tarafindan tasvir edildigi seklidir Osmanli doneminde kilise cami yeniden duzenlenmis ve cati cift tarafli bir sekil almistir 1900 lerin ortalarindaki restorasyon calismalari sirasinda cati orijinal tasarimina dondurulmus ve merkezi koridor beton levha kullanilarak yukseltilmistir Zemin dikdortgen plakalardan ve yerel tastan yapilmistir Kilisenin merkezi kapisi duz bir lentoya ve kabartma bir kemere sahiptir Guney duvarinda kilisenin orijinal yapimina dayanan bes sivri uclu pencere korunmustur Kuzey duvarindaki pencereler merkezi koridorun yan duvarlarindaki toplam yirmi dort pencere gibi 1956 yenileme calismalari sirasinda insa edilmistir Venedik Ittar Sarayi nin suslu kapisi kilisenin ic kismina aktarilmis ve kilisenin kuzey girisinin ic tarafina entegre edilmistir Aya Marko nun guney ic duvarinda bilinmeyen bir binadan gelen Gotik tarzda uc loblu bir pencere yerlestirilmistir Uc sivri uclu acikligi vardir merkezi olani en uzun olanidir ve hepsi sivri uclu kemerin icindedir Iyi yontulmus beyaz taslardan olusur Gecmiste hem guney hem de kuzey duvarlarinda birden fazla kapi vardi ancak zamanla bunlar engellendi Kilisenin ic kismi restorasyon calismalari yapildiktan sonra ortaya cikan Bizans duvar resimleriyle dekore edilmisti Bazilikanin guneybati kosesinde 4 2 metre yuksekliginde kare yontulmus taslardan yapilmis eski can kulesinin tabani ve uzerindeki yikilmis minarenin kalintilari hala gorulebilir Sutunlar Koridorlar her biri alti Gohi kemeri destekleyen yesil granitten yapilmis bes sutundan olusan iki sira sutunla birbirinden ayrilmistir Sutunlarin her biri farkli bir yuksekliktedir Basliklari da birbirinden farklidir ancak hepsi yaldizlidir Kuzey tarafindakilerden dordu basit sepet seklindedir en dogudaki ise Gotik yivli tarzdadir ve guney sutun dizisinin en dogudaki sutununda da buna esdegerdir Yivli basliklar on dorduncu yuzyila tarihlenmektedir Yivli bir baslik sutun tabani olarak kullanilmistir Sutunlarin tabanlari da farklidir cunku tastan yapilmislardir ve disaridan dekoratif yaprak tasarimina sahip harcla kaplanmistir Sutunlarin neden ayni boyutta olmadigi tam olarak bilinmemektedir Bir teoriye gore her sutun farkli daha eski binalardan gelmektedir ve hepsi daha sonra Aya Marko ya dahil edilmistir Kostas Lassithiotakis farkli sutunlarin Saint Mark ta simdiye kadar yapilmis tum farkli restorasyon calismalarinin sonucu olmasinin en olasi oldugunu bazi sutunlarin orijinal yapilardan digerlerinin ise daha sonraki onarim calismalarindan kalma oldugunu buna bazilikanin ic kisminin istikrar icin yeniden yapilandirilmasinin da dahil oldugunu ileri surmektedir Ayrica 1552 tarihli bir duk raporunda kilisenin sekiz kemeri oldugu soylendigini ancak simdi on iki kemeri oldugunu da belirtmektedir Ekstra kemerlerin Heracleium ve Knossos arkeolojik alanlarindaki Greko Romen anitlarindan olmasi mumkundur Revak Revak sutunu Bina bati cephesindeki girisinde sutunlu bir revakla birlikte yaygin olarak Aya Marko nun Loggia si olarak bilinir Sutunlar duz bir catiyi destekleyen bes kemeri desteklemek icin kullanilirdi Ortadaki kemer 3 83 metrelik bir acikliga sahip en buyugudur Cevresindekilerden bir metre daha genistir Revak 6 15 metre uzunlugundadir Kostas Lassithiotakis Orta Cag Italyan kiliselerinin nadiren revaklara sahip oldugunu ve Aziz Mark in revakinin Ronesans stiline dayanarak bunun kilisenin orijinal insasina tarihlenemeyecegini bunun yerine cok daha sonra eklendigini belirtir Loca tezgahlarda tahil satan tuccarlar tarafindan kullanilirdi Osmanli doneminde duz cati kaldirildi ve dogrudan sutunlarin uzerine dayanan egimli bir cati eklendi Orijinal sutunlardan yalnizca ucu hayatta kaldi ve basliklari yaklasik on dorduncu yuzyila tarihleniyor Eski kilisenin yenileme calismalari sirasinda revakin orijinal haline getirilmesi icin girisimlerde bulunuldu Cati icin takviyeli beton levha kullanildi ve bu levha iceriden dikdortgen paneller olusturan ahsap kirislerle kaplandi Ronesans tarzi kabartmalar kornis ve kemerlere yerlestirildi GaleriRevakin yakin cekimi Sutunlarin eski fotografi Galerinin icerisi Eski fotograf Kaynakca a b Naos toy Agioy Markoy www heraklion gr Yunanca Dhmos Hrakleioy 14 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Kasim 2024 a b Gratziou 2010 s 27 a b Alexiou amp Lassithiotakis 1958 s 11 Georgopoulou 2001 ss 171 172 Gerola 1908 s 17 a b c Alexiou amp Lassithiotakis 1958 s 13 a b c d Alexiou amp Lassithiotakis 1958 s 12 a b c Alexiou amp Lassithiotakis 1958 s 15 a b c d Tzami toy ntefterntar Axmet Pasa sto Xandaka digitalcrete ims forth gr 20 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2019 a b Alexiou amp Lassithiotakis 1958 s 21 Dimanopoulos 2015 s 115 Dimanopoulos 2015 ss 119 120 Dimanopoulos 2015 s 121 Gratziou 2010 s 15 Alexiou amp Lassithiotakis 1958 ss 21 23 a b Gratziou 2010 s 55 To B Die8nes Krhtologiko Synedrio www kathimerini gr H Ka8hmerinh 30 Eylul 2001 21 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ekim 2019 Dhmotikh Pinako8hkh www heraklion gr Dhmos Hrakleioy 10 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2019 a b Alexiou amp Lassithiotakis 1958 s 18 a b c d Alexiou amp Lassithiotakis 1958 s 19 Gratziou 2010 s 186 a b c Alexiou amp Lassithiotakis 1958 s 20 a b c Alexiou amp Lassithiotakis 1958 s 14 a b c Alexiou amp Lassithiotakis 1958 s 22 Gratziou 2010 s 73 Panagopoulos 1979 s 140BibliyografiAlexiou Stylianos Lassithiotakis Konstantinos 1958 H apokatastasis toy naoy toy Agioy Markoy toy Xandakos Etairia Krhtikwn Istorikwn Meletwn Georgopoulou Maria 2001 Oi got8ikes ekklhsies toy Agioy Markoy stis apoikies ths Benetias 8 DIE8NES KRHTOLOGIKO SYNEDRIO Eloynta 1 6 Oktwbrioy 2001 Perilhpseis Episthmonikwn Anakoinwsewn Etaireia Krhtikwn Istorikwn Meletwn ISBN 978 960 86721 2 3 1908 Monumenti Veneti nell isola di Creta ricerche e descrizione fatte dal dottor Giuseppe Gerola per incarico del R Istituto Italyanca Venedik R Instituto Veneto di Scienze Lettere ed Arti Gratziou Olga 2010 H Krhth sthn ysterh mesaiwnikh epoxh H martyria ths ekklhsiastikhs arxitektonikhs Heraklion Panepisthmiakes Ekdoseis Krhths ISBN 978 960 524 301 2 Dimanopoulos Spyros 2015 Astikos xwros koinwnika ypokeimena kai toyristikh anapty3h H periptwsh toy Hrakleioy 1945 1960 Mnhmwn Cilt 34 ss 97 124 doi 10 12681 mnimon 10174 ISSN 2241 7524 Panagopoulos Beata Maria 1979 Cistercian and mendicant monasteries in medieval Greece Chicago University of Chicago Press ISBN 0 226 64544 4 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Aya Marko Bazilikasi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi site