Ağaç Ana - Türk mitolojisinde ve halk kültüründe Ağaç Tanrıça. Farklı şivelerde Ağaç (Ağaş, Ağas, Yağaç, Yığaç, Cığaç, Eves) Ana olarak da bilinir. Moğolcada Mod ve Modun (Modon) Eçe olarak söylenir.
Özellikler
Yerle göğü birbirine bağlayan yaşam ağacı Ulu Kayın’ı (Bay Terek’i) korur. Bazı Türk boyları ağaçtan türediklerine inanırlar. Örneğin bir boyun adı olan Kıpçak kelimesi, “Ağaç Kovuğu” demektir. Kıpçak’ı annesi, bir adanın ortasında bulunan ağacın kovuğunda doğurmuştur. Kıpçaklar da onun soyundan türemişlerdir. Aslında ağaç kovuğunun içerisinde yer alan kadın motifinin sonraki çağlarda, söylenceyi daha gerçekçi bir hale getirmek için oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Daha eski dönemlerde doğrudan ağaçtan doğma şeklinde bir anlayışın varolduğu rahatlıkla söylenebilir ve buradaki ağaç da aslında sıradan bir ağaç olmayıp, Ulu Kayın’dır. Çünkü o, tüm yaşamı ve doğurganlığı simgelemektedir. Bir benzetim yapıldığında Oğuz Han’ın ilk eşinin de Ağaç Ana kavramıyla bağlantılı olduğu görülebilir. Oğuz Han’ın bulduğu bu kız da bir ağacın ortasında oturmaktadır. Ve daha sonra doğurduğu üç oğlundan türeyen Üçoklar adı verilen Türk boylarının anası olarak kabul edilir. Ağaç, soyluluğu da ifade eder. Türk kültüründe büyük ve kovuğu olan ağaçlara saygı duyulur, hatta bu tür ağaçlardan korkulur, içinde Al Anasının (veya Ağaç Ananın) yaşadığına inanılır. Ağaç Ana’yı belirgin bir biçimde Ağaç Ata’dan ayıran en önemli özellik, içinde yaşayan dişi bir varlığın veya kadının bulunması ve onun da doğurgan olmasıdır.
Tükel
Tükel: Türk halk inancında ağaç evladı, ağaçtan doğduğuna inanılan kişi, ağacın içinden çıkan demektir. Sözcük; dikilmek, tamlık ve bütünlük belirtir.
Etimoloji
(Ağ/Ak) kökünden türemiştir. Değişik türleri bulunan odunsu bitki. Ağmak (yukarı çıkmak) fiiliyle bağlantılıdır. Uzamak anlamı taşır. Bu bağlamda göğe doğru olmayı belirtir. Ağacın kutluluğu belki de göğe doğru yükseliyor olmasından kaynaklanır.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ayrıca bakınız
Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Agac Ana Turk mitolojisinde ve halk kulturunde Agac Tanrica Farkli sivelerde Agac Agas Agas Yagac Yigac Cigac Eves Ana olarak da bilinir Mogolcada Mod ve Modun Modon Ece olarak soylenir OzelliklerYerle gogu birbirine baglayan yasam agaci Ulu Kayin i Bay Terek i korur Bazi Turk boylari agactan turediklerine inanirlar Ornegin bir boyun adi olan Kipcak kelimesi Agac Kovugu demektir Kipcak i annesi bir adanin ortasinda bulunan agacin kovugunda dogurmustur Kipcaklar da onun soyundan turemislerdir Aslinda agac kovugunun icerisinde yer alan kadin motifinin sonraki caglarda soylenceyi daha gercekci bir hale getirmek icin olusturuldugu anlasilmaktadir Daha eski donemlerde dogrudan agactan dogma seklinde bir anlayisin varoldugu rahatlikla soylenebilir ve buradaki agac da aslinda siradan bir agac olmayip Ulu Kayin dir Cunku o tum yasami ve dogurganligi simgelemektedir Bir benzetim yapildiginda Oguz Han in ilk esinin de Agac Ana kavramiyla baglantili oldugu gorulebilir Oguz Han in buldugu bu kiz da bir agacin ortasinda oturmaktadir Ve daha sonra dogurdugu uc oglundan tureyen Ucoklar adi verilen Turk boylarinin anasi olarak kabul edilir Agac soylulugu da ifade eder Turk kulturunde buyuk ve kovugu olan agaclara saygi duyulur hatta bu tur agaclardan korkulur icinde Al Anasinin veya Agac Ananin yasadigina inanilir Agac Ana yi belirgin bir bicimde Agac Ata dan ayiran en onemli ozellik icinde yasayan disi bir varligin veya kadinin bulunmasi ve onun da dogurgan olmasidir TukelTukel Turk halk inancinda agac evladi agactan dogduguna inanilan kisi agacin icinden cikan demektir Sozcuk dikilmek tamlik ve butunluk belirtir Etimoloji Ag Ak kokunden turemistir Degisik turleri bulunan odunsu bitki Agmak yukari cikmak fiiliyle baglantilidir Uzamak anlami tasir Bu baglamda goge dogru olmayi belirtir Agacin kutlulugu belki de goge dogru yukseliyor olmasindan kaynaklanir KaynakcaTurk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ayrica bakinizYasam agaci Agac kultuTurk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz