Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bürokrasi, bir toplumda tabandan yukarıya çıktıkça daralan bir yapı içinde örgütlenmiş olan; kişisel olmayan genel kurallar ve işleyiş ilkelerine göre çalışan sistem ve kurallar grubudur. Amacı resmî olarak idari işlevlerle olsa da uygulamada yorumlamalar nedeniyle bazen resmî olmayan etkilere açık olabilmektedir. Kavram olarak özellikle politika ve sosyoloji alanlarında tartışmalara yol açmıştır. Bunlardan en önemlilerinden biri Max Weber'in öne sürdüğü hiyerarşi ve ideoloji içerikli çalışmadır. Günümüzde yaygın olan bürokratik sistemlere örnek olarak devlet, silahlı kuvvetler, hastaneler, bakanlıklar, okullar ve büyük şirketler verilebilir.
Hakkında
Kelimenin ilk olarak 1745 yılında Fransız fizyokrat ve dönemin ticaret bakanı tarafından kullanıldığı konusunda görüş birliği vardır. Bürokrasi yönetsel bir mekanizma olmakla birlikte hiyerarşik emir komuta zincirinin yer aldığı yapılardır. Bu zincirin her halkasında kullanılan otorite, görevin yasal sorumluluk alanıyla ve amirlerin takdir yetkileriyle sınırlıdır.
Weber, patrimonyal bürokrasi ile modern (rasyonel) bürokrasiyi ayırt etmiş ve birinden diğerine geçiş süreci üzerinde çalışmıştır. Patrimonyal bürokrasi, geleneksel toplumların belirgin bir özelliğidir ve idari işlerde hünkarın çevresinde toplanmış, çok sayıda ayrıcalığı olan ve bunun yanı sıra ‘adı ve sanı’ ile önem taşıyan kişilerden oluşur. Modern bürokraside ise görevler birer fonksiyondur; kişiler bunları doldururlar; dolayısıyla hukuki statüleri temelinde, birer soyutlukturlar. Gayri-şahsi bir yapının içinde, genel ve sistemli bir kurallar bütününe tabidirler. Weber’e göre modern bürokrasinin karakterini belirleyen özellikler şunlardır:
- İdare’nin personeli şahsi statüsünde hürdür ve yalnız işinin tanımlanmış görevlerini yerine getirmekle yükümlüdür
- Memuriyet kesin bir hiyerarşiye göre kademelendirilmiştir.
- Belli bir kadronun fonksiyonları açıkça tanımlanmıştır.
- Memurlar bir akitle vazifeye alınırlar.
- Memurlar işe alınışta mesleki ihtisas yeteneği göz önünde tutularak seçilirler. Bunun en makbul göstergesi imtihan sonucu elde edilen diplomadır.
- Memurlara yapılan ödeme ‘maaş’ şeklini alır ve bunlar genellikle emeklilik haklarına sahip olurlar. Memur istediği zaman işi bırakabilir ve bazen de işine son verilebilir.
- Memurun görevi tek veya ana işidir.
- Memuriyet bir (kariyer)dir ve memurlar kıdem veya liyakata ve bir (üst)ün değerlendirmesine göre terfi ederler.
- Memur ne bulunduğu mevkiye ne de o mevkinin gelirlerine el koyabilir.
- Memur bütünleşmiş bir kontrol ve disiplin sistemine tabidir.
Eleştiriler
Marksist felsefe
Marksist görüşe göre bürokrasi; halktan kopuk, emekçilerin denetiminden uzak ve egemen sınıfların çıkarlarına hizmet için var olan bir sistemdir ve yüksek memurların yönetimine olan bu sisteme bürokratizm denmektedir. Marksist felsefeye göre işçi sınıfı tarihsel zorunluluk olarak bir devrimle iktidara gelecek ve proletarya diktatörlüğü adı verilen bir denetim mekanizmasıyla devlete hakim olacaklardır. Denetimde olan bu sözü edilen devlet mekanizması ile bürokratizm taban tabana zıttır. Fakat aralarındaki bu zıtlık, bürokratizmin işçi sınıfı iktidarı kurulduğunda hemen ortadan kalkacağı anlamına gelmez. Bürokratizmin "şekilcilik", "aldırmazlık", "yavaşlık", "kitlelerden kopukluk" gibi özellikleri, proletarya diktatörlüğünde de varlığını sürdüreceği öngörülmüştür. Çünkü bu durum kapitalist sistemin bir kalıntısıdır ve halkın küçük-burjuva kesimlerinin ruhsal özellikleri içinde zemin bulabilir. Marksist düşünürler tüm bunların engellenebilmesi için, emekçi kitlelerin devlet aygıtı üzerindeki kontrolleri artarak devam etmesini gerekli görürler. Dolayısıyla bürokrasinin oluşmasını engellemek için çözüm "Giderek daha geniş kitlelerin yönetime katılmasının sağlanması"dır. Nitekim marksist yönetici ve Sovyetler Birliği'nin kurucusu olan Vladimir Lenin, bu konuya büyük önem vermiş ve bürokrasinin "Sosyalizmi kuran toplumun en büyük iç düşmanı" olduğunu belirtmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Burokrasi bir toplumda tabandan yukariya ciktikca daralan bir yapi icinde orgutlenmis olan kisisel olmayan genel kurallar ve isleyis ilkelerine gore calisan sistem ve kurallar grubudur Amaci resmi olarak idari islevlerle olsa da uygulamada yorumlamalar nedeniyle bazen resmi olmayan etkilere acik olabilmektedir Kavram olarak ozellikle politika ve sosyoloji alanlarinda tartismalara yol acmistir Bunlardan en onemlilerinden biri Max Weber in one surdugu hiyerarsi ve ideoloji icerikli calismadir Gunumuzde yaygin olan burokratik sistemlere ornek olarak devlet silahli kuvvetler hastaneler bakanliklar okullar ve buyuk sirketler verilebilir Burokrasiyi anlatan 1826 tarihli bir Ingiliz karikaturuHakkindaKelimenin ilk olarak 1745 yilinda Fransiz fizyokrat ve donemin ticaret bakani tarafindan kullanildigi konusunda gorus birligi vardir Burokrasi yonetsel bir mekanizma olmakla birlikte hiyerarsik emir komuta zincirinin yer aldigi yapilardir Bu zincirin her halkasinda kullanilan otorite gorevin yasal sorumluluk alaniyla ve amirlerin takdir yetkileriyle sinirlidir Weber patrimonyal burokrasi ile modern rasyonel burokrasiyi ayirt etmis ve birinden digerine gecis sureci uzerinde calismistir Patrimonyal burokrasi geleneksel toplumlarin belirgin bir ozelligidir ve idari islerde hunkarin cevresinde toplanmis cok sayida ayricaligi olan ve bunun yani sira adi ve sani ile onem tasiyan kisilerden olusur Modern burokraside ise gorevler birer fonksiyondur kisiler bunlari doldururlar dolayisiyla hukuki statuleri temelinde birer soyutlukturlar Gayri sahsi bir yapinin icinde genel ve sistemli bir kurallar butunune tabidirler Weber e gore modern burokrasinin karakterini belirleyen ozellikler sunlardir Idare nin personeli sahsi statusunde hurdur ve yalniz isinin tanimlanmis gorevlerini yerine getirmekle yukumludur Memuriyet kesin bir hiyerarsiye gore kademelendirilmistir Belli bir kadronun fonksiyonlari acikca tanimlanmistir Memurlar bir akitle vazifeye alinirlar Memurlar ise alinista mesleki ihtisas yetenegi goz onunde tutularak secilirler Bunun en makbul gostergesi imtihan sonucu elde edilen diplomadir Memurlara yapilan odeme maas seklini alir ve bunlar genellikle emeklilik haklarina sahip olurlar Memur istedigi zaman isi birakabilir ve bazen de isine son verilebilir Memurun gorevi tek veya ana isidir Memuriyet bir kariyer dir ve memurlar kidem veya liyakata ve bir ust un degerlendirmesine gore terfi ederler Memur ne bulundugu mevkiye ne de o mevkinin gelirlerine el koyabilir Memur butunlesmis bir kontrol ve disiplin sistemine tabidir ElestirilerMarksist felsefe Marksist goruse gore burokrasi halktan kopuk emekcilerin denetiminden uzak ve egemen siniflarin cikarlarina hizmet icin var olan bir sistemdir ve yuksek memurlarin yonetimine olan bu sisteme burokratizm denmektedir Marksist felsefeye gore isci sinifi tarihsel zorunluluk olarak bir devrimle iktidara gelecek ve proletarya diktatorlugu adi verilen bir denetim mekanizmasiyla devlete hakim olacaklardir Denetimde olan bu sozu edilen devlet mekanizmasi ile burokratizm taban tabana zittir Fakat aralarindaki bu zitlik burokratizmin isci sinifi iktidari kuruldugunda hemen ortadan kalkacagi anlamina gelmez Burokratizmin sekilcilik aldirmazlik yavaslik kitlelerden kopukluk gibi ozellikleri proletarya diktatorlugunde de varligini surdurecegi ongorulmustur Cunku bu durum kapitalist sistemin bir kalintisidir ve halkin kucuk burjuva kesimlerinin ruhsal ozellikleri icinde zemin bulabilir Marksist dusunurler tum bunlarin engellenebilmesi icin emekci kitlelerin devlet aygiti uzerindeki kontrolleri artarak devam etmesini gerekli gorurler Dolayisiyla burokrasinin olusmasini engellemek icin cozum Giderek daha genis kitlelerin yonetime katilmasinin saglanmasi dir Nitekim marksist yonetici ve Sovyetler Birligi nin kurucusu olan Vladimir Lenin bu konuya buyuk onem vermis ve burokrasinin Sosyalizmi kuran toplumun en buyuk ic dusmani oldugunu belirtmistir Ayrica bakinizBurokrat Burokratik mutlakiyetKaynakca Serif Mardin Ataturk Burokrasi ve Rasyonellik Turkiye de Toplum ve Siyaset Makaleleri Iletisim Yayinlari Istanbul 1990 Marksizm Leninizmin Ilkeleri Yar Yayinlari c 4 s 46 A g e s 47