Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Büyük 1738 Vebası, 1738 ve 1740 yılları arasında Orta ve Doğu Avrupa (Habsburg İmparatorluğu'nun şu anki Romanya, Macaristan, Ukrayna, Sırbistan, Hırvatistan ve Avusturya) topraklarını etkileyen hıyarcıklı veba salgınıydı.
Tarihi
Şubat 1738'de veba, Banat bölgesinde bulunan İmparatorluk Ordusu tarafından yayıldı. O sırada 1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı devam etmekteydi.
Hastalığın yayılması Adriyatik'e kadar uzandı. Günümüz Hırvatistan'ındaki Brač adasına kadar ilerledi. Yaz aylarında Sırbistan'ın Zrenjanin bölgesi de etkilendi. Crisul Repede Nehri ve Someş Vadisi üzerinden Romanya'nın Oradea ve Satu Mere bölgesine kadar salgın yayılmıştır.
Güneydoğu Transilvanya salgından en çok etkilenen bölgelerden biridir. Sekiz yıl boyunca veba, Timişoara nüfusunun altıda birini öldürdü. Timişoara'nın Piaţa Unirii'deki Kutsal Üçlü Anıtı veba kurbanlarına adanmıştır (1762-1763 yıllarında şehirde bir veba salgını daha oldu). Salgından, bölgedeki diğer şehirler de etkilendi. Ekim 1737 ile Nisan 1738 tarihleri arasında, 'de 111 ve 'da 70 ölüm rapor edilmiştir.Kaloşvar nüfusunun %10'undan fazlasının salgın nedeniyle öldüğü bildirildi.
Önlemler
1930'da Dr. 'in Büyük 1738 Vebası'na dair araştırmalarını yayınladığı 1930 tarihli Cluj Vebasının Tarihi (Orijinal: Istoricul Ciumei in Cluj) adlı kitapta salgın sırasında alınan önlemlerden bahsetmektedir. Lenghel, Sıhhi Tesisat Konseyi Protokolünden bahsetmektedir. Protokol, vebayı önleme ve vebayla mücadelenin o dönemde Batı ülkelerinde alınan önlemlere benzer şekilde düzenlendiğini ortaya koyuyor. Ayrıca kitapta, tüm ülke için Saray Hijyen Komisyonu (Aulica Sanitatis Commissio) adlı uzman bir kurul tarafından koordine edilen kurallara dayanarak, zamanın yetkilileri tarafından salgını kontrol altına almayı amaçlayan önlemlerden bahsedilmektedir.
Ana önlemler arasında sınırların kapatılması, karantina kuralları ve hatta tıbbi bir yapının rolü ile ilgiliydi: Sibiu Sağlık Kurulu. Önlemlerin, Transilvanya'nın tamamı için salgın başlamadan önce uygulanması gerekiyordu ancak imparatorluk katipleri konuyu yüzeysel olarak ele aldılar ve bu da ilk vakaların zamanında tespit edilememesine neden oldu.
1738 baharında 4 Mart Nizammesi ile mal ve insan hareketi en aza indirildi. Şehirler kapatıldı. Karantinaya uymayanlara ceza verildi. Salgınla mücadeleyi İmparatorluk Ordusu'nun komutanı General Labkovici koordine etti. Salgının artması nedeniyle 2 Eylül 1738'de tüm vilayet karantinaya alınmış, Zalău ve Şimleu Silvainei 42 gün karantinada kaldı.
Salgın nedeniyle ölüme dair veriler
Kesin ölüm sayısı bilinmemekle birlikte, salgın muhtemelen 50.000'den fazla insanı öldürdü.[] Anton Dörner tarafından yayınlanan el yazmasına göre toplamda 41.722 kişi öldü.
1740 Macar Halk Meclisine (Macar Diyeti) göre, Büyük Veba 36.000 can aldı.
gazetesinin Haziran 1739 tarihli bir baskısında, "... veba, beş ay içinde 130.000'den fazla kişinin öldüğü Konstantinopolis'te hâlâ şiddetle devam ediyor ..." şeklinde bir cümle geçmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . historydraft.com (İngilizce). 12 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2021.
- ^ a b c d . www.caiete-silvane.ro. 12 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2021.
- ^ . 4 Haziran 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016.
- ^ . 21 Ağustos 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016.
- ^ 8 Mart 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016.
- ^ a b "Demographic Changes". 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2021.
- ^ . 30 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016.
- ^ a b ROGOZEA, LILIANA; LEAȘU, FLORIN; DUMITRASCU, DINU IULIU; DUMITRASCU, DAN L. (2015). "275 years since the epidemic of plague in Cluj: Dr. Alexandru Lenghel's contribution to its investigation". Clujul Medical. 88 (4): 563-566. doi:10.15386/cjmed-546. ISSN 1222-2119. (PMC) 4689253 $2. (PMID) 26733757.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk 1738 Vebasi 1738 ve 1740 yillari arasinda Orta ve Dogu Avrupa Habsburg Imparatorlugu nun su anki Romanya Macaristan Ukrayna Sirbistan Hirvatistan ve Avusturya topraklarini etkileyen hiyarcikli veba salginiydi TarihiSubat 1738 de veba Banat bolgesinde bulunan Imparatorluk Ordusu tarafindan yayildi O sirada 1735 1739 Osmanli Rus Avusturya Savasi devam etmekteydi Hastaligin yayilmasi Adriyatik e kadar uzandi Gunumuz Hirvatistan indaki Brac adasina kadar ilerledi Yaz aylarinda Sirbistan in Zrenjanin bolgesi de etkilendi Crisul Repede Nehri ve Somes Vadisi uzerinden Romanya nin Oradea ve Satu Mere bolgesine kadar salgin yayilmistir Guneydogu Transilvanya salgindan en cok etkilenen bolgelerden biridir Sekiz yil boyunca veba Timisoara nufusunun altida birini oldurdu Timisoara nin Piaţa Unirii deki Kutsal Uclu Aniti veba kurbanlarina adanmistir 1762 1763 yillarinda sehirde bir veba salgini daha oldu Salgindan bolgedeki diger sehirler de etkilendi Ekim 1737 ile Nisan 1738 tarihleri arasinda de 111 ve da 70 olum rapor edilmistir Kalosvar nufusunun 10 undan fazlasinin salgin nedeniyle oldugu bildirildi Onlemler1930 da Dr in Buyuk 1738 Vebasi na dair arastirmalarini yayinladigi 1930 tarihli Cluj Vebasinin Tarihi Orijinal Istoricul Ciumei in Cluj adli kitapta salgin sirasinda alinan onlemlerden bahsetmektedir Lenghel Sihhi Tesisat Konseyi Protokolunden bahsetmektedir Protokol vebayi onleme ve vebayla mucadelenin o donemde Bati ulkelerinde alinan onlemlere benzer sekilde duzenlendigini ortaya koyuyor Ayrica kitapta tum ulke icin Saray Hijyen Komisyonu Aulica Sanitatis Commissio adli uzman bir kurul tarafindan koordine edilen kurallara dayanarak zamanin yetkilileri tarafindan salgini kontrol altina almayi amaclayan onlemlerden bahsedilmektedir Ana onlemler arasinda sinirlarin kapatilmasi karantina kurallari ve hatta tibbi bir yapinin rolu ile ilgiliydi Sibiu Saglik Kurulu Onlemlerin Transilvanya nin tamami icin salgin baslamadan once uygulanmasi gerekiyordu ancak imparatorluk katipleri konuyu yuzeysel olarak ele aldilar ve bu da ilk vakalarin zamaninda tespit edilememesine neden oldu 1738 baharinda 4 Mart Nizammesi ile mal ve insan hareketi en aza indirildi Sehirler kapatildi Karantinaya uymayanlara ceza verildi Salginla mucadeleyi Imparatorluk Ordusu nun komutani General Labkovici koordine etti Salginin artmasi nedeniyle 2 Eylul 1738 de tum vilayet karantinaya alinmis Zalău ve Simleu Silvainei 42 gun karantinada kaldi Salgin nedeniyle olume dair verilerKesin olum sayisi bilinmemekle birlikte salgin muhtemelen 50 000 den fazla insani oldurdu kaynak belirtilmeli Anton Dorner tarafindan yayinlanan el yazmasina gore toplamda 41 722 kisi oldu 1740 Macar Halk Meclisine Macar Diyeti gore Buyuk Veba 36 000 can aldi gazetesinin Haziran 1739 tarihli bir baskisinda veba bes ay icinde 130 000 den fazla kisinin oldugu Konstantinopolis te hala siddetle devam ediyor seklinde bir cumle gecmektedir Ayrica bakinizKara Olum Buyuk Marsilya Vebasi 1770 1772 Rusya veba salgini Ikinci veba salginiKaynakca historydraft com Ingilizce 12 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2021 a b www newsletter co uk Ingilizce 4 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2021 a b c d www caiete silvane ro 12 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2021 4 Haziran 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2016 21 Agustos 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2016 8 Mart 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2016 a b Demographic Changes 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2021 30 Mart 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2016 a b ROGOZEA LILIANA LEAȘU FLORIN DUMITRASCU DINU IULIU DUMITRASCU DAN L 2015 275 years since the epidemic of plague in Cluj Dr Alexandru Lenghel s contribution to its investigation Clujul Medical 88 4 563 566 doi 10 15386 cjmed 546 ISSN 1222 2119 PMC 4689253 2 PMID 26733757