Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bağbaşı, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kentsel mahalledir.
| Bağbaşı | |
|---|---|
 | |
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Bağbaşı Bağbaşı'nın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Tortum |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 87,912 km² |
| Rakım | 1378 m |
| Nüfus (2022) | 1.411 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25430 |
Tarihçe
Bağbaşı'nın eski adı Hahuli'dir. Gürcüce bir yer adı olan Hahuli (ხახული), koza için “temizlenmiş”, tahıl için “ayıklanmış” anlamına gelen “hahi” (ხახი) kelimesine “-ul-i” (-ულ-ი) soneki getirilerek türetilmiş olabilir. Nitekim Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1917 yılında köyde dut bahçelerinin bulunduğunu yazmıştır. Gürcü coğrafyasında “hahi” kelimesinden türemiş Hahieti (ხახიეთი) yer adı da bulunmaktadır. Bu yer adı, "mabet yeri" anlamına gelen Gürcüce “haha” (ხახა) kelimesinden aynı ekle türemiş de olabilir. Hahuli Türkçeye Hah ve Haho şekinde girmiştir. Nitekim İbn Bibi'nin 1281 tarihli eserinde köyün adı "Hah" (خاخ) şeklinde yazılmıştır. Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde ise, Haho (خاخو) olarak geçer.
Hahuli köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Nitekim İbn Bibi 1281 tarihli eserinde Hah (خاخ), Nihah (نخاخ) ve çevresinden "Gürcü ülkesi" olarak söz etmiştir. Köyde bulunan Hahuli Kilisesi de 10. yüzyılda, Gürcü krallığı döneminde inşa edilmiştir.
Hahuli köyü, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan göre, Haho adıyla Tortum sancağının Haho nahiyesinin köylerinden biriydi. Büyük bir yerleşim olan köyün nüfusu, tamamı Hristiyan olan 312 haneden oluşuyordu. Haho (Hahuli) nahiyesi ise, Tortum sancağının dört nahiyesinden biriydi. Köy sayısı açısından sancağın en büyük nahiyesi olan Haho nahiyesi 27 köyü kapsıyordu. Bunlardan 3 köy tamamen boşalmıştı; 24 köyde 3.473 hane bulunuyordu. 3.406 hane Hristiyan olarak kalmış ve 57 hane Müslüman olmuştu.
Hahuli köyü, sadece erkek nüfusunun kaydedildiği 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde de "Haho" şeklinde geçer. Bu tarihte Hahuli Erzurum vilayetinin Tortum kazasına bağlıydı ve köyde 346 Müslüman erkek bulunuyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün nüfusunun yaklaşık 692 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.
Tao bölgesinin Osmanlı sınırları içinde bulunan kısmının Birinci Dünya Savaşı sırasında Rusların eline geçmesi üzerine 1917 yılında Hahuli köyünü inceleyen Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre Hahuli köyü, 7 kilometre boyunca uzanan ve hayli dar Hahuli vadisinde, Hahuli Deresi'nin iki yanına yayılıyordu. Köyün evlerinin büyük kısmı taştan inşa edilmişti. Çatı ve zeminleri toprak olan evlerin camsız küçük pencereleri vardı. Köy, Cafer Ağa, Derderisi, Radensi, Osman Ağa, Çirensi, Yoğun ve Sert olmak üzere yedi mahalleden oluşuyordu. Bütün vadi erik, ayva, armut, elma, dut, ceviz, muşmula, incir gibi meyve bahçeleriyle doluydu. Bazı yerlerde üzüm bağları da vardı. Evler dağınık halde bu meyve bahçeleri içinde yer alıyordu. Meyve bahçelerinin arasındaki küçük boşluklarda mısır ve buğday ekiliyordu. Köylülerin başlıca geçim kaynağı meyvecilikti. Meyvelerin bir kısmını yaş meyve olarak Erzurum’da satıyor, bir kısmını kurutup saklıyorlardı. Hahuli Deresi'nin yukarısında Tortum Çay'ına karışan Kisha-su adlı derede kesme taştan inşa edilmiş tek kemerli bir köprü vardı. Bu köprünün başında, yolun kıyısında kaba kesme taştan yapılmış bir kilise bulunuyordu. Hahuli Manastırı ise bu vadinin orta kesiminde inşa edilmişti.
Hahuli köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Haho" (خاخو) adıyla Erzurum vilayetinin Tortum kazasına bağlı Azort nahiyesinin köylerinden biriydi. Bu yerleşim 1940 genel nüfus sayımında Kisha nahiyesine bağlanmıştı ve nüfusu 671 kişiden oluşuyordu. Hahuli veya Haho Türkçe olmadığı için köyün adı 1950'lerin ilk yarısında, buradaki bağ ve bahçelere atfen Bağlarbaşı olarak değiştirilmiştir. Nitekim 1955 genel nüfus sayımında köyün adı Bağlarbaşı olarak geçer. Kısa süre sonra Bağbaşı adı verilen köyün 1965 yılında nüfusu 2.061 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 628 kişi okuma yazma biliyordu.
Hahuli’de Hahuli Manastırı'na ait dinsel yapılar ve kale, köyün başlıca tarihsel yapılarıdır. Hahuli Manastırı bir ana kilise, 10 küçük kilise, surlar, başka yapılardan oluşmaktadır. Hahuli Manastırı, Matiane Kartlisa’da yer alan bilgiye göre Tao hükümdarı III. Davit (Kurapalati) tarafından kurulmuştur. İoane Okropiri’nin Matta İncili çevirisine (11. yüzyıl) düşülen nota göre manastır, Meryem Ana'ya adanmıştır. Buradaki Meryem Ana ikonu, Kurucu Davit’in öncülüğünde Hahuli’den Gelati’ye götürülmüştür. Manastırın ana kilisesi olan Hahuli Kilisesi, kubbeli bir yapıdır ve bugün büyük ölçüde ayaktadır. Duvar resimlerinin bazı kısımları günümüze ulaşmış olan kilise, günümüzde cami olarak kullanılmaktadır. Manastırın yakınında Hahuli Kalesi yer alır. Kale vadiden geçen yolu kontrol etmek ve manastırı korumak amacıyla inşa edilmiş olmalıdır. 105 × 40 m ebatlarındaki kaleden geriye sadece yıkıntıları kalmıştır.
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm belde ve köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu belde de Tortum Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur. Bağbaşı'nın Belde iken Camii, Menderes, Sağlar, Sütlüpınar ve Taşmescit isimli 5 mahallesi vardı. 2012 yılı öncesi Bağbaşı'nın nüfusu bu 5 mahallenin toplam nüfusu olarak kayıtlara geçmiştir.
Coğrafya
Mahalle, Erzurum il merkezine 85 km, Tortum ilçe merkezine 18 km uzaklıktadır. Mahalle, Tortum'un kuzeyinde olup, 
numaralı Uzundere-Serdarlı il yoluna 2,8 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 1.411 |
| 2021 | 1.571 |
| 2020 | 1.850 |
| 2019 | 1.648 |
| 2018 | 1.251 |
| 2017 | 1.270 |
| 2016 | 1.362 |
| 2015 | 1.466 |
| 2014 | 1.624 |
| 2013 | 1.851 |
| 2012 | 2.175 |
| 2011 | 2.069 |
| 2010 | 2.308 |
| 2009 | 2.334 |
| 2008 | 2.553 |
| 2007 | 2.504 |
| 2000 | 5.876 |
| 1990 | 3.075 |
| 1985 | 3.296 |
| 1965 | 2.061 |
Resim galerisi
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Tortum Bağbaşı Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g h . Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ https://atlasbig.com.tr/erzurum-tortumun-mahalleleri 27 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . []
- ^ "Bagbasi, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "ხახი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 6 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1917 Yılında Güney Gürcistan'da Arkeolojik Araştırma Gezisi (1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში), Tiflis, 1960, s. 59". 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Şubat 2023.
- ^ "ხახა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 6 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b İbn-i Bibi, El-Evâmirü'l-Alâiyye fi'l-umûri'l-Alâiyye (Tıpkıbasım), Ankara, 1956, s. 483.
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis 1979, s. 289.
- ^ "İbni Bibi, El-Evâmirü'l-Alâiyye fi'l-umûri'l-Alâiyye (Hazırlayan: Mürsel Öztürk), II. Cilt, s. 36" (PDF). 23 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Aralık 2023.
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 92-94. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Yunus Özger, "XIX. Yüzyılda Tortum'un Nüfus Durumu", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2006, Sayı: 2, s. 113-128". 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2023.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 235.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 252.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1955). "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). tuik.gov.tr. 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 263.
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 48, 122-125, .
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 288, ISBN 978-9941-478-17-8.
- ^ . Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Bağbaşı Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Bağbaşı to Serdarlı Yolu". Bağbaşı to Serdarlı Yolu. 24 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Bağbaşı, Tortum için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bagbasi Erzurum ilinin Tortum ilcesine bagli bir kentsel mahalledir BagbasiMahalleMahallenin haritadaki yeriErzurum un Turkiye deki konumuBagbasiBagbasi nin Erzurum daki konumuUlke TurkiyeIlErzurumIlceTortumCografi bolgeKaradeniz BolgesiYuzolcumu Toplam87 912 km Rakim1378 mNufus 2022 1 411Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0442Il plaka kodu25Posta kodu25430TarihceBagbasi nin eski adi Hahuli dir Gurcuce bir yer adi olan Hahuli ხახული koza icin temizlenmis tahil icin ayiklanmis anlamina gelen hahi ხახი kelimesine ul i ულ ი soneki getirilerek turetilmis olabilir Nitekim Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili 1917 yilinda koyde dut bahcelerinin bulundugunu yazmistir Gurcu cografyasinda hahi kelimesinden turemis Hahieti ხახიეთი yer adi da bulunmaktadir Bu yer adi mabet yeri anlamina gelen Gurcuce haha ხახა kelimesinden ayni ekle turemis de olabilir Hahuli Turkceye Hah ve Haho sekinde girmistir Nitekim Ibn Bibi nin 1281 tarihli eserinde koyun adi Hah خاخ seklinde yazilmistir Cildir Eyaleti nin 1694 1732 donemini kapsayan Osmanli cebe defterinde ise Haho خاخو olarak gecer Hahuli koyu Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Tao da yer alir Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Nitekim Ibn Bibi 1281 tarihli eserinde Hah خاخ Nihah نخاخ ve cevresinden Gurcu ulkesi olarak soz etmistir Koyde bulunan Hahuli Kilisesi de 10 yuzyilda Gurcu kralligi doneminde insa edilmistir Hahuli koyu 1574 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan gore Haho adiyla Tortum sancaginin Haho nahiyesinin koylerinden biriydi Buyuk bir yerlesim olan koyun nufusu tamami Hristiyan olan 312 haneden olusuyordu Haho Hahuli nahiyesi ise Tortum sancaginin dort nahiyesinden biriydi Koy sayisi acisindan sancagin en buyuk nahiyesi olan Haho nahiyesi 27 koyu kapsiyordu Bunlardan 3 koy tamamen bosalmisti 24 koyde 3 473 hane bulunuyordu 3 406 hane Hristiyan olarak kalmis ve 57 hane Musluman olmustu Koyde yer alan ve 19 yuzyilda camiye cevrilen Hahuli Kilisesi Eylul 2006 Hahuli koyu sadece erkek nufusunun kaydedildigi 1835 tarihli Osmanli nufus defterinde de Haho seklinde gecer Bu tarihte Hahuli Erzurum vilayetinin Tortum kazasina bagliydi ve koyde 346 Musluman erkek bulunuyordu Erkek sayisi kadar kadin eklenince koyun nufusunun yaklasik 692 kisiden olustugu ortaya cikar Tao bolgesinin Osmanli sinirlari icinde bulunan kisminin Birinci Dunya Savasi sirasinda Ruslarin eline gecmesi uzerine 1917 yilinda Hahuli koyunu inceleyen Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili nin verdigi bilgiye gore Hahuli koyu 7 kilometre boyunca uzanan ve hayli dar Hahuli vadisinde Hahuli Deresi nin iki yanina yayiliyordu Koyun evlerinin buyuk kismi tastan insa edilmisti Cati ve zeminleri toprak olan evlerin camsiz kucuk pencereleri vardi Koy Cafer Aga Derderisi Radensi Osman Aga Cirensi Yogun ve Sert olmak uzere yedi mahalleden olusuyordu Butun vadi erik ayva armut elma dut ceviz musmula incir gibi meyve bahceleriyle doluydu Bazi yerlerde uzum baglari da vardi Evler daginik halde bu meyve bahceleri icinde yer aliyordu Meyve bahcelerinin arasindaki kucuk bosluklarda misir ve bugday ekiliyordu Koylulerin baslica gecim kaynagi meyvecilikti Meyvelerin bir kismini yas meyve olarak Erzurum da satiyor bir kismini kurutup sakliyorlardi Hahuli Deresi nin yukarisinda Tortum Cay ina karisan Kisha su adli derede kesme tastan insa edilmis tek kemerli bir kopru vardi Bu koprunun basinda yolun kiyisinda kaba kesme tastan yapilmis bir kilise bulunuyordu Hahuli Manastiri ise bu vadinin orta kesiminde insa edilmisti Hahuli koyu 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Haho خاخو adiyla Erzurum vilayetinin Tortum kazasina bagli Azort nahiyesinin koylerinden biriydi Bu yerlesim 1940 genel nufus sayiminda Kisha nahiyesine baglanmisti ve nufusu 671 kisiden olusuyordu Hahuli veya Haho Turkce olmadigi icin koyun adi 1950 lerin ilk yarisinda buradaki bag ve bahcelere atfen Baglarbasi olarak degistirilmistir Nitekim 1955 genel nufus sayiminda koyun adi Baglarbasi olarak gecer Kisa sure sonra Bagbasi adi verilen koyun 1965 yilinda nufusu 2 061 kisiden olusuyor ve bu nufus icinde 628 kisi okuma yazma biliyordu Hahuli de Hahuli Manastiri na ait dinsel yapilar ve kale koyun baslica tarihsel yapilaridir Hahuli Manastiri bir ana kilise 10 kucuk kilise surlar baska yapilardan olusmaktadir Hahuli Manastiri Matiane Kartlisa da yer alan bilgiye gore Tao hukumdari III Davit Kurapalati tarafindan kurulmustur Ioane Okropiri nin Matta Incili cevirisine 11 yuzyil dusulen nota gore manastir Meryem Ana ya adanmistir Buradaki Meryem Ana ikonu Kurucu Davit in onculugunde Hahuli den Gelati ye goturulmustur Manastirin ana kilisesi olan Hahuli Kilisesi kubbeli bir yapidir ve bugun buyuk olcude ayaktadir Duvar resimlerinin bazi kisimlari gunumuze ulasmis olan kilise gunumuzde cami olarak kullanilmaktadir Manastirin yakininda Hahuli Kalesi yer alir Kale vadiden gecen yolu kontrol etmek ve manastiri korumak amaciyla insa edilmis olmalidir 105 40 m ebatlarindaki kaleden geriye sadece yikintilari kalmistir 1993 yilinda Buyuksehir olan Erzurum da 2012 yilinda 6360 Sayili Yasa ile tum belde ve koylerin tuzel kisiligi kaldirilmistir Bu belde de Tortum Belediyesi nin bir mahallesi olmustur Bagbasi nin Belde iken Camii Menderes Saglar Sutlupinar ve Tasmescit isimli 5 mahallesi vardi 2012 yili oncesi Bagbasi nin nufusu bu 5 mahallenin toplam nufusu olarak kayitlara gecmistir CografyaMahalle Erzurum il merkezine 85 km Tortum ilce merkezine 18 km uzakliktadir Mahalle Tortum un kuzeyinde olup numarali Uzundere Serdarli il yoluna 2 8 km lik bir koy yoluyla ulasmaktadir NufusYillara gore mahalle nufus verileri2022 1 4112021 1 5712020 1 8502019 1 6482018 1 2512017 1 2702016 1 3622015 1 4662014 1 6242013 1 8512012 2 1752011 2 0692010 2 3082009 2 3342008 2 5532007 2 5042000 5 8761990 3 0751985 3 2961965 2 061Resim galerisiKaynakca a b c d e f g h i j k Erzurum Tortum Bagbasi Mahalle Nufusu Nufusune com 14 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2023 a b c d e f g h Turkiye Istatistik Kurumu 17 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi https atlasbig com tr erzurum tortumun mahalleleri 27 Aralik 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde yalin URL Bagbasi Turkey Page Ingilizce Fallingrain com 24 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2023 ხახი A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 2 cilt 6 Eylul 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 9535878 3 5 a b Ekvtime Takaisvili 1917 Yilinda Guney Gurcistan da Arkeolojik Arastirma Gezisi 1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში Tiflis 1960 s 59 27 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Subat 2023 ხახა A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 2 cilt 6 Eylul 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 9535878 3 5 a b Ibn i Bibi El Evamiru l Alaiyye fi l umuri l Alaiyye Tipkibasim Ankara 1956 s 483 Defter i Caba i Eyalet i Cildir 1694 1732 Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Tsisana Abuladze Tiflis 1979 s 289 Ibni Bibi El Evamiru l Alaiyye fi l umuri l Alaiyye Hazirlayan Mursel Ozturk II Cilt s 36 PDF 23 Mart 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Aralik 2023 Tao ტაო Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 92 94 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 Yunus Ozger XIX Yuzyilda Tortum un Nufus Durumu Ataturk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi 2006 Sayi 2 s 113 128 18 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2023 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 235 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1946 s 252 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1955 1955 Genel Nufus Sayimi PDF tuik gov tr 26 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Agustos 2022 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 263 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 48 122 125 ISBN 978 9941 478 17 8 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 288 ISBN 978 9941 478 17 8 Resmi Gazete 10 Aralik 2012 19 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Bagbasi Mahallesi YerelNet org tr 4 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2023 Bagbasi to Serdarli Yolu Bagbasi to Serdarli Yolu 24 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Aralik 2023 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 1990 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 1985 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1968 PDF kutuphane tuik gov tr 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarBagbasi Tortum icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft