Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Baja California, eskiden Baja California Norte, Meksika'nın kuzeybatısında eyalet. Kuzeyde ABD, doğuda Kaliforniya Körfezi, batıda Pasifik Okyanusu, güneyde Baja California Sur eyaleti ile çevrilidir.
| Baja California | |
|---|---|
 | |
 Arma | |
 Baja California | |
| Ülke |  Meksika |
| Başkent | Mexicali |
| En büyük şehir | Tijuana |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 71,450 km² |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 3,769,020 |
| Zaman dilimi | UTC-08.00 (PZD) |
| • Yaz (YSU) | UTC-07.00 (PZD) |
Resmî site Resmi web sitesi | |
Coğrafya
Baja California Yarımadasının 28° kuzey enleminin kuzeyindeki bölümünde yer alır. Yüzölçümü 69.921 km2'dir. Yalçın birer granit kütlesi olan Juarez ve San Pedro Martir dağları, eyalet topraklarını kaplar. Colorado Nehrinin bir delta oluşturduğu kuzeydoğu ucu dışında kıyı ovaları dardır.
Tarih
Baja California'ya ilk kez büyük olasılıkla 9 bin ya da 10 bin yıl önce kuzeyden gelen insanlar ayak bastı. O zaman iklim daha nemliydi ve bölgede dev Pleyistosen memelileri yaşıyordu. İspanyollar 1533'te yöreye geldiklerinde, Amerika'daki en ilkel kültürle karşılaştılar; sayıları 60-70 bin tahmin edilen Yerliler, her biri kesin sınırlarla ayrılmış belli bir bölgede avcılık, balıkçılık ve yabani bitki toplayıcılığı yapan küçük gruplar halinde yaşıyordu. Cizvit misyonerler 1697'de Loreto'da ilk yerleşmeyi kurana değin bölgeyi kolonileştirme çabaları sonuçsuz kaldı. 1768'de Cizvitlerin yerini Fransiskenler aldı.Beş yıl sonra bölgedeki misyoner yerleşmeleri Dominiken yönetimine bırakıldı. Baja California 1822'de İspanya'dan bağımsızlığını kazandıysa da, bu bağımsızlık yörede çok önemsenmedi. Misyoner yerleşmeleri yavaş yavaş terk edildi.Yerlilerin yerini, Mestizolardan (İspanyol-Yerli melezi) oluşan az sayıda çiftçi ve sığır yetiştiricisi aldı.Alta California olarak bilinen bölgenin kuzeyi, Meksika-Amerika Savaşı'ndan (1846-1848) sonra Guadeloupe Hidalgo Antlaşması ile ABD'ye bırakıldı.
1887'de federal bölge, 1931'de federal toprak ve 1952'de de eyalet haline getirildi. Yeni kurulan Baja California Sur eyaletinden ayırt edilmesi için 1974'te adı Baja California Norte olarak değiştirildi. 1979'da yeniden eski adını aldı.
Nüfus
Baja California nüfusunun yaklaşık % 40'ını beyazlar, % 36'sını Mestizolar (İspanyol-Yerli melezi), % 15'ini Amerikan yerlileri, %9'unu doğu asyalılar ve % 1'ini siyahlar oluşturur. Özellikle son 20 yılda tarım ve imalat sektörlerinde çalışmak üzere Güney Meksika eyaletlerinden büyük göç almaktadır.
Ekonomi
1950'lerden sonra tüm eyalet, özellikle sınır kentleri Tijuana ile Mexicali, Ensenada olağanüstü büyüme göstermiştir. Üretim giderek daha çok Orta Meksika'ya yöneldiyse de eyaletin ekonomik gelişmesinde ABD pazarlarına yakınlığın payı büyük oldu.Genişleyen tarım ve sanayi birçok göçmene iş alanı sağlamıştır.Buna karşın, önceleri ABD'de mevsimlik işlere yöneltilen, ama 1960'lardan sonra bu ülkeye girişi yasaklanan vasıfsız işgücü fazlası bugün de giderilememiştir. Eyalette hem ücret düzeyi, hem de hayat pahalılığı Meksika'nın öteki bölgelerinden yüksek olmakla beraber ABD'den düşüktür. Bu nedenle yabancı şirketlerce sınır bölgesinde fabrikalar kurulmuştur.
2005 yılı itibarıyla Meksika'nın GSYİH'sı içinde % 3.3'lük paya sahiptir. Ekonomisi büyük ölçüde ihracata yönelik yapılan imalat sektörüne dayanmaktadır.
Ulaşım
İletişim eksikliği Baja California'yı yüzyıllarca ülkenin bütününden koparmıştır. Ama 1960'ların sonuna doğru asfalt yollar kuzeydeki başlıca kentleri birbirine bağlamış, bir demiryolu ile elverişli bir otoyol Mexicali'yi Sonora ve Meksika'nın öteki bölgeleriyle birleştirmiştir. 1970'lerin ortalarında ve Tijuana'dan başlayarak güneye doğru 1.708 km uzanan yeni bir yol, Baja California Sur'a ulaşır. Ensenada'da liman tesisleri bulunur. Havayollarının büyük kentlere sık seferleri vardır.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2021.
- ^ [Inter-census Survey 2015] (PDF) (İspanyolca). INEGI. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2015.
- ^ "Transformación Política de Territorio Norte de la Baja California a Estado 29" (İspanyolca). 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mart 2012. (İspanyolca)
- ^ "Senadores por Baja California LXI Legislatura". Senado de la Republica. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2010.
- ^ "Listado de Diputados por Grupo Parlamentario del Estado de Baja California". Camara de Diputados. 26 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2010.
- ^ . e-local.gob.mx. 8 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2010.
- ^ Saldierna, J. F. Mexico y sus estados. Editorial Emán. s. 68.
- ^ . Consejo Nacional de Población. 13 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2010.
- ^ (PDF). 2010. s. 40. 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2010.
- ^ . www.pesomexicano.com.mx. 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Baja California eskiden Baja California Norte Meksika nin kuzeybatisinda eyalet Kuzeyde ABD doguda Kaliforniya Korfezi batida Pasifik Okyanusu guneyde Baja California Sur eyaleti ile cevrilidir Baja CaliforniaEyaletArmaBaja CaliforniaUlkeMeksikaBaskentMexicaliEn buyuk sehirTijuanaYuzolcumu Toplam71 450 km Nufus 2020 Toplam3 769 020Zaman dilimiUTC 08 00 PZD Yaz YSU UTC 07 00 PZD Resmi site Resmi web sitesiCografyaBaja California Yarimadasinin 28 kuzey enleminin kuzeyindeki bolumunde yer alir Yuzolcumu 69 921 km2 dir Yalcin birer granit kutlesi olan Juarez ve San Pedro Martir daglari eyalet topraklarini kaplar Colorado Nehrinin bir delta olusturdugu kuzeydogu ucu disinda kiyi ovalari dardir TarihBaja California ya ilk kez buyuk olasilikla 9 bin ya da 10 bin yil once kuzeyden gelen insanlar ayak basti O zaman iklim daha nemliydi ve bolgede dev Pleyistosen memelileri yasiyordu Ispanyollar 1533 te yoreye geldiklerinde Amerika daki en ilkel kulturle karsilastilar sayilari 60 70 bin tahmin edilen Yerliler her biri kesin sinirlarla ayrilmis belli bir bolgede avcilik balikcilik ve yabani bitki toplayiciligi yapan kucuk gruplar halinde yasiyordu Cizvit misyonerler 1697 de Loreto da ilk yerlesmeyi kurana degin bolgeyi kolonilestirme cabalari sonucsuz kaldi 1768 de Cizvitlerin yerini Fransiskenler aldi Bes yil sonra bolgedeki misyoner yerlesmeleri Dominiken yonetimine birakildi Baja California 1822 de Ispanya dan bagimsizligini kazandiysa da bu bagimsizlik yorede cok onemsenmedi Misyoner yerlesmeleri yavas yavas terk edildi Yerlilerin yerini Mestizolardan Ispanyol Yerli melezi olusan az sayida ciftci ve sigir yetistiricisi aldi Alta California olarak bilinen bolgenin kuzeyi Meksika Amerika Savasi ndan 1846 1848 sonra Guadeloupe Hidalgo Antlasmasi ile ABD ye birakildi 1887 de federal bolge 1931 de federal toprak ve 1952 de de eyalet haline getirildi Yeni kurulan Baja California Sur eyaletinden ayirt edilmesi icin 1974 te adi Baja California Norte olarak degistirildi 1979 da yeniden eski adini aldi NufusBaja California nufusunun yaklasik 40 ini beyazlar 36 sini Mestizolar Ispanyol Yerli melezi 15 ini Amerikan yerlileri 9 unu dogu asyalilar ve 1 ini siyahlar olusturur Ozellikle son 20 yilda tarim ve imalat sektorlerinde calismak uzere Guney Meksika eyaletlerinden buyuk goc almaktadir Ekonomi1950 lerden sonra tum eyalet ozellikle sinir kentleri Tijuana ile Mexicali Ensenada olaganustu buyume gostermistir Uretim giderek daha cok Orta Meksika ya yoneldiyse de eyaletin ekonomik gelismesinde ABD pazarlarina yakinligin payi buyuk oldu Genisleyen tarim ve sanayi bircok gocmene is alani saglamistir Buna karsin onceleri ABD de mevsimlik islere yoneltilen ama 1960 lardan sonra bu ulkeye girisi yasaklanan vasifsiz isgucu fazlasi bugun de giderilememistir Eyalette hem ucret duzeyi hem de hayat pahaliligi Meksika nin oteki bolgelerinden yuksek olmakla beraber ABD den dusuktur Bu nedenle yabanci sirketlerce sinir bolgesinde fabrikalar kurulmustur 2005 yili itibariyla Meksika nin GSYIH si icinde 3 3 luk paya sahiptir Ekonomisi buyuk olcude ihracata yonelik yapilan imalat sektorune dayanmaktadir UlasimIletisim eksikligi Baja California yi yuzyillarca ulkenin butununden koparmistir Ama 1960 larin sonuna dogru asfalt yollar kuzeydeki baslica kentleri birbirine baglamis bir demiryolu ile elverisli bir otoyol Mexicali yi Sonora ve Meksika nin oteki bolgeleriyle birlestirmistir 1970 lerin ortalarinda ve Tijuana dan baslayarak guneye dogru 1 708 km uzanan yeni bir yol Baja California Sur a ulasir Ensenada da liman tesisleri bulunur Havayollarinin buyuk kentlere sik seferleri vardir Kaynakca Arsivlenmis kopya 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2021 Inter census Survey 2015 PDF Ispanyolca INEGI 10 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 8 Aralik 2015 Transformacion Politica de Territorio Norte de la Baja California a Estado 29 Ispanyolca 26 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mart 2012 Ispanyolca Senadores por Baja California LXI Legislatura Senado de la Republica 25 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2010 Listado de Diputados por Grupo Parlamentario del Estado de Baja California Camara de Diputados 26 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2010 e local gob mx 8 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Agustos 2010 Saldierna J F Mexico y sus estados Editorial Eman s 68 Consejo Nacional de Poblacion 13 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Agustos 2010 PDF 2010 s 40 5 Mart 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2010 www pesomexicano com mx 17 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Agustos 2010