Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Basarab Hanedanı. Eflak Prensliği'nin Peçenek ya da Kıpçak kökenli ilk hanedanlığı. 1330'lu yıllarda ortaya çıkan ilk Romen devleti olan Eflak'ın kurulmasında ve yönetiminde etkili rol oynamışlardır.
| Basarab Hanedanı | |
|---|---|
 | |
| Ülke | Eflak Prensliği |
| Milliyet | Kumanlar, Ulahlar |
| Kuruluş | 1310 |
| Kurucu | I. Basarab |
| Yıkılış | 1627 |
| Son hükümdar | Alexandru Coconul (Drăculeşti Hanedanı) III. Vladislav () |
| Unvan(lar) | Prens (Voyvoda, Hospodar) |
Basaraba Hanedanı bugünkü Romanya'nın Eflak bölgesinde kurulmuş ilk prensliktir. Eflak devletinin temelini oluşturan prensliktir. Kurucusu ve ilk hanedanı Basarab adında Kıpçak ya da Peçenek Türkleri soyundan gelen biridir. Son hükümdar ise Alexandru Coconul'dur. 1310 yıllarında kurulan bu prenslik, etnik olarak Peçenek ya da Kıpçaklara dayanmaktadır ve bu yüzden Türki hanedanlıklar içerisinde gösterilmektedir.
Eflak devletinin kurulması
Eflak (ya da Wallachia; Rumence'de: Ţara Românească or "The Romanian Land") Romanya'nın tarihi ve coğrafi bir bölgesidir. Bölge, Tuna nehri'nin kuzeyi ile Karpatların güneyi arasında yer almaktadır.
Eflak ilk kez bir prenslik olarak 1330 yılında Basarab tarafından Macar kralı I. Charles'a karşı bir ayaklanma sonucu kuruldu. Basarab, Kıpçak soyundan gelen bir askerdi. 1415 yılında Eflak prensliği, Osmanlı denetimini kabul etti.
Basarab I ve kökeni
Basarab I Eflak prensliğinin ilk kurucusu ve hükümdarıdır ve Kıpçak soyundan gelmektedir. Eflak bölgesini 1310 yılında Macarlar'dan alarak prenslik kurdu ve1352 yılına kadar prensliği yönetti. Aynı zamanda Basarab, Eflak devletinin atası olarak kabul edilir (Întemeietorul) Çünkü Eflak prensliğinin kurulmasında ve yaratılmasında onun büyük rolü olmuştur. Bu yüzden Basarab hanedanlığı, bugünkü Romanya devletinin kökeni olarak görülür. Çünkü, yönetici tabakası ve halkın çok az miktarı Kıpçak soylu olsa da, halkın çoğu Ulah'dı.
Basarab adı muhtemelen Kıpçak dilinden gelmektedir ve Ata kral anlamına gelmektedir. Büyük ihtimalle Basar sözcüğü "Zafer kazanan(muzaffer)", ab=apa sözcüğü ise "kumandan" anlamına gelmektedir. Bugün Basarabya adını taşıyan bölgenin adı da Basarab I'den gelmektedir.
Basarab'ın babası, Thoctomerius, büyük olasılıkla, Macaristan Krallığı'nın vassalı olan Eflak prensliğinin ilk voyvodasıydı. Bu yüzden Basarab Macaristan Krallığı'nın vassalı konumundaydı. Ancak 1324-1325 yılında Macar kralına başkaldırdı. Macar kaynaklarına göre 1324-1325 yılları Charles I'e denk gelmektedir ve yaklaşık bir yıl sonra, 18 Haziran 1325 tarihli bir yazıda, artık o "Transalpine Bazarab" olarak kralın kutsal tacına vefasızlık etmekle anılıyordu. Bu savaş, aynı zamanda Viyana Kroniklerine(resmi kayıtlar) de geçmiştir.
Basarab'ın babasının ismi Thoctomerius da bir Kıpçak ismiydi ve Tok-temir (Toktamış, Toktimur?) anlamına gelmekteydi. ve 13. yüzyılda yaygın olarak kullanılan Kıpçak ve Tatar ismiydi.
Boyar Kavramı
Kıpçak-Basarab sülalesi Eflak Prensliği'nin kurulmasında en önemli rolü oynadı. Prensliğin ilk yıllarında prensler bu sülaleden seçildi. Basarab sülalesi Moldova'daki Muşatin sülalesi ile çok yakın ilişki içerisindeydi. Basarab sülalesinin hanedanlığa getirdiği özellik, resmi seçim sistemiyle Eflak prensinin seçilmesiydi. Seçim Boyarlar Konseyi adı verilen toplantıda seçiliyordu. Boyar Konseyi hanedanlığın gayri meşru olanlar dahil erkek üyelerden oluşmaktadır, Seçimde adaylar askeri hünerlerini de sergilemekteydi. Alexandru I Aldea'nın seçiminden sonra Konsey, Basarab sülalesinin alt kolları olan Dăneşti ve the Drăculeşti sülalesinin husumeti nedeniyle ikiye bölündü ve seçilen her iki prens, kendini yasal gördü. Basarab sülalesi Dăneşti ve the Drăculeşti sülalerine bölündü ve gittikçe Ulahlaştı. Daha geç dönemde ortaya çıkan Craioveşti sülalesi tüm Konseyin devamı olduğunu iddia etti. Seçilen prensler her zaman sülalelerinin ismini kullandılar, Dan I, Dan II gibi.
Boyar Sözcüğü
Boyar sözcüğü Slavca yüksek seviyedeki aristokrat üyeler, aristokrat sınıf anlamına gelmekte ve Bulgar/Eflak/Moldova/Polonya ve Rus prensliklerinde devlet sisteminin bir parçasıydı. Söz konusu prenslikler "boyar" sözcüğünü değiştirmeden kullandılar. Bu sözcük aynı zamanda bu sınıftan gelen bazı insanların soyadını oluşturmaktadır; Rusya'daki "Pajari" soyadı gibi.
Kıpçak ve Peçenek kavimlerinin kullandığı boyar sistemi Bulgar, Doğu Slav ve Rus prenslikleri tarafından olduğu gibi alındı.
Boyar sözcüğü, Kuman/Peçenek yani Türki orijinli bir kelime olup, "boy" ve "ar" sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelmektedir. Bu yüzden Boyarın, Güçlü/Ari Boylar, Kabileler anlamına geldiği düşünülmektedir. Bunun dışında Rusça veya Bulgarca'dan geldiğini iddia edenler de vardır.
Bugün Slav dünyasında kendisinin boyar aristokrasisinden geldiğini ileri sürmek bir ayrıcalıktır ve boyarlar devletin üst kademelerinde ve askeri de kilit noktalaradadır.
Eflakta Boyar Aristokrasisi
Günümüzde Ulahça'da boyar, yüksek sınıf anlamında kullanılmaktadır. Boyar aristokrasisinden gelenler politik hayatta öne çıkmakta, askeri, adli ve sivil hayatta süreci belirlemektedir.
Yıllar boyunca boyar sınıfı Eflakta, imtiyazlar elde etti. Feodal bir sistemin ortaya çıkmasına neden oldu. İmtiyazları elinde toplayan boyarlar, kendi çevrelerindeki oturan sıradan insanları kontrolleri altına aldılar ve sonsuz araziler elde edip istedikleri gibi kurallar, vergiler koydular. pek çok parçaya bölünen boyar grupları, prensleri istedikleri gibi kullandılar. 16. yüzyıldan sonra boyar aristokrasisi, geleneksel prensleri dikkate almamaya başladı.
18. yüzyılda boyar aristokrasisi, Yunan kültüründen etkilendi ve dönüşüm yaşadı. 1900'lü yıllardan sonra kurulan yeni Roman devletinde elit kesimi oluşturdular. 1918 yılında Boyar aristokrasisinden kalan büyük arazi parçaları(60.000 km²) 1,5 milyon köylüye transfer edildi.
Eflak Prensliği'nin hanedanları
| Hükümdar | Yıllar | Soyu | Not |
|---|---|---|---|
| Thoctomerius | 1290-1310 | Basarab | ya da Tihomir adında Kıpçak soylu ilk hükümdar. Basarab'ın babası. Radu Negru ismindeki kişinin ise Thoctomerius ya da Basarab'ın mahlası olduğu söylenir. |
| Eflak Prensliği'nin doğuşu | |||
| Basarab I | 1310-1352 | Basarab | Thoctomerius'un oğlu. Kıpçak soyundan; bağımsız Eflak prensliğinin ilk hükümdarı. Eflak'ın atası olarak bilinir. |
| Nicolae Alexandru | 1352-1364 | Basarab | Basarab I'in oğlu. |
| Vladislav I | 1364-1377 | Basarab | Nicolae Alexandru'nun oğlu. ; Vlaicu-Vodă adıyla da bilinir. |
| Radu I | 1377-1383 | Basarab | Nicolae Alexandru'nun diğer oğlu. |
| Dan I | 1383-1386 | Dăneşti | Radu I'in oğlu. |
| Mircea the Elder | 1386 - 1418 | Basarab | Radu I'in oğlu |
| Vlad I the Usurper | 1394-1397 | ||
| Mihail I | 1418-1420 | Basarab | Mircea the Elder'in oğlu. |
| Dan II | 1420 - 1421 | Dăneşti | Dan I'in oğlu. |
| Radu the Bald | 1421 | Basarab | Mircea the Elder'in oğlu |
| Dan II | 1421 - 1423 | Dăneşti | |
| Radu II Chelul | 1423 | Basarab | |
| Dan II | 1423-1424 | Dăneşti | |
| Radu II Chelul | 1424-1426 | Basarab | |
| Dan II | 1426-1427 | Dăneşti | |
| Radu II Chelul | 1427 | Basarab | |
| Dan II | 1427-1431 | Dăneşti | |
| Alexandru I Aldea | 1431-1436 | Basarab sülalesinin sonu. | |
| Vlad II Dracul | 1436 - 1442 | Drăculeşti | Mircea the Elder'in gayri meşru çocuğu ve Dracul soyundan. Bundan sonra Basarab ailesi son bulmaktadır. Drăculeşti ve Dăneşti olmak üzere ikiye ayrılır ve Ulahlaşır. Eflak Prensliği ise değişik sülalelerle 1856'ya kadar sürer. |
-
![image]()
Posada Savaşı -
![image]()
1360 Viyana Kroniklerinde Posada Savaşı -
![image]()
Posada Savaşı'ndan kaçan Macar kralı Charles I
Kaynakça
- ^ Woiuodam nostrum Transalpinus, Vasary, s. 150
- ^ Bazarab Transalpinum sancte regie corone infidelem, Vasary, p. 150
- ^ . 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ Vasmer's Etymological Dictionary 3 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Russian)
Kaynakça
- Neagu Djuvara, , Magazin Istoric, 8/2000
- Vasary, Istvan, Cumans and Tatars, Cambridge University Press, 2005
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Basarab Hanedani Eflak Prensligi nin Pecenek ya da Kipcak kokenli ilk hanedanligi 1330 lu yillarda ortaya cikan ilk Romen devleti olan Eflak in kurulmasinda ve yonetiminde etkili rol oynamislardir Basarab HanedaniUlkeEflak PrensligiMilliyetKumanlar UlahlarKurulus1310KurucuI BasarabYikilis1627Son hukumdarAlexandru Coconul Drăculesti Hanedani III Vladislav Unvan lar Prens Voyvoda Hospodar Basaraba Hanedani bugunku Romanya nin Eflak bolgesinde kurulmus ilk prensliktir Eflak devletinin temelini olusturan prensliktir Kurucusu ve ilk hanedani Basarab adinda Kipcak ya da Pecenek Turkleri soyundan gelen biridir Son hukumdar ise Alexandru Coconul dur 1310 yillarinda kurulan bu prenslik etnik olarak Pecenek ya da Kipcaklara dayanmaktadir ve bu yuzden Turki hanedanliklar icerisinde gosterilmektedir Eflak devletinin kurulmasi1310 yilinda Kipcak soylu Basarab tarafindan kurulan Eflak Prensligi Eflak ya da Wallachia Rumence de Ţara Romanească or The Romanian Land Romanya nin tarihi ve cografi bir bolgesidir Bolge Tuna nehri nin kuzeyi ile Karpatlarin guneyi arasinda yer almaktadir Eflak ilk kez bir prenslik olarak 1330 yilinda Basarab tarafindan Macar krali I Charles a karsi bir ayaklanma sonucu kuruldu Basarab Kipcak soyundan gelen bir askerdi 1415 yilinda Eflak prensligi Osmanli denetimini kabul etti Basarab I ve kokeni Basarab I Eflak prensliginin ilk kurucusu ve hukumdaridir ve Kipcak soyundan gelmektedir Eflak bolgesini 1310 yilinda Macarlar dan alarak prenslik kurdu ve1352 yilina kadar prensligi yonetti Ayni zamanda Basarab Eflak devletinin atasi olarak kabul edilir Intemeietorul Cunku Eflak prensliginin kurulmasinda ve yaratilmasinda onun buyuk rolu olmustur Bu yuzden Basarab hanedanligi bugunku Romanya devletinin kokeni olarak gorulur Cunku yonetici tabakasi ve halkin cok az miktari Kipcak soylu olsa da halkin cogu Ulah di Kipcak soyundan gelen Basarab I Basarab adi muhtemelen Kipcak dilinden gelmektedir ve Ata kral anlamina gelmektedir Buyuk ihtimalle Basar sozcugu Zafer kazanan muzaffer ab apa sozcugu ise kumandan anlamina gelmektedir Bugun Basarabya adini tasiyan bolgenin adi da Basarab I den gelmektedir Basarab in babasi Thoctomerius buyuk olasilikla Macaristan Kralligi nin vassali olan Eflak prensliginin ilk voyvodasiydi Bu yuzden Basarab Macaristan Kralligi nin vassali konumundaydi Ancak 1324 1325 yilinda Macar kralina baskaldirdi Macar kaynaklarina gore 1324 1325 yillari Charles I e denk gelmektedir ve yaklasik bir yil sonra 18 Haziran 1325 tarihli bir yazida artik o Transalpine Bazarab olarak kralin kutsal tacina vefasizlik etmekle aniliyordu Bu savas ayni zamanda Viyana Kroniklerine resmi kayitlar de gecmistir Basarab in babasinin ismi Thoctomerius da bir Kipcak ismiydi ve Tok temir Toktamis Toktimur anlamina gelmekteydi ve 13 yuzyilda yaygin olarak kullanilan Kipcak ve Tatar ismiydi Boyar Kavrami1390 da Eflak Prensligi1493 te Eflak da bir sehir Kipcak Basarab sulalesi Eflak Prensligi nin kurulmasinda en onemli rolu oynadi Prensligin ilk yillarinda prensler bu sulaleden secildi Basarab sulalesi Moldova daki Musatin sulalesi ile cok yakin iliski icerisindeydi Basarab sulalesinin hanedanliga getirdigi ozellik resmi secim sistemiyle Eflak prensinin secilmesiydi Secim Boyarlar Konseyi adi verilen toplantida seciliyordu Boyar Konseyi hanedanligin gayri mesru olanlar dahil erkek uyelerden olusmaktadir Secimde adaylar askeri hunerlerini de sergilemekteydi Alexandru I Aldea nin seciminden sonra Konsey Basarab sulalesinin alt kollari olan Dănesti ve the Drăculesti sulalesinin husumeti nedeniyle ikiye bolundu ve secilen her iki prens kendini yasal gordu Basarab sulalesi Dănesti ve the Drăculesti sulalerine bolundu ve gittikce Ulahlasti Daha gec donemde ortaya cikan Craiovesti sulalesi tum Konseyin devami oldugunu iddia etti Secilen prensler her zaman sulalelerinin ismini kullandilar Dan I Dan II gibi Boyar Sozcugu Boyar sozcugu Slavca yuksek seviyedeki aristokrat uyeler aristokrat sinif anlamina gelmekte ve Bulgar Eflak Moldova Polonya ve Rus prensliklerinde devlet sisteminin bir parcasiydi Soz konusu prenslikler boyar sozcugunu degistirmeden kullandilar Bu sozcuk ayni zamanda bu siniftan gelen bazi insanlarin soyadini olusturmaktadir Rusya daki Pajari soyadi gibi Kipcak ve Pecenek kavimlerinin kullandigi boyar sistemi Bulgar Dogu Slav ve Rus prenslikleri tarafindan oldugu gibi alindi Boyar sozcugu Kuman Pecenek yani Turki orijinli bir kelime olup boy ve ar sozcuklerinin birlesmesinden meydana gelmektedir Bu yuzden Boyarin Guclu Ari Boylar Kabileler anlamina geldigi dusunulmektedir Bunun disinda Rusca veya Bulgarca dan geldigini iddia edenler de vardir Bugun Slav dunyasinda kendisinin boyar aristokrasisinden geldigini ileri surmek bir ayricaliktir ve boyarlar devletin ust kademelerinde ve askeri de kilit noktalaradadir Eflakta Boyar Aristokrasisi Gunumuzde Ulahca da boyar yuksek sinif anlaminda kullanilmaktadir Boyar aristokrasisinden gelenler politik hayatta one cikmakta askeri adli ve sivil hayatta sureci belirlemektedir Yillar boyunca boyar sinifi Eflakta imtiyazlar elde etti Feodal bir sistemin ortaya cikmasina neden oldu Imtiyazlari elinde toplayan boyarlar kendi cevrelerindeki oturan siradan insanlari kontrolleri altina aldilar ve sonsuz araziler elde edip istedikleri gibi kurallar vergiler koydular pek cok parcaya bolunen boyar gruplari prensleri istedikleri gibi kullandilar 16 yuzyildan sonra boyar aristokrasisi geleneksel prensleri dikkate almamaya basladi 18 yuzyilda boyar aristokrasisi Yunan kulturunden etkilendi ve donusum yasadi 1900 lu yillardan sonra kurulan yeni Roman devletinde elit kesimi olusturdular 1918 yilinda Boyar aristokrasisinden kalan buyuk arazi parcalari 60 000 km 1 5 milyon koyluye transfer edildi Eflak Prensligi nin hanedanlariHukumdar Yillar Soyu NotThoctomerius 1290 1310 Basarab ya da Tihomir adinda Kipcak soylu ilk hukumdar Basarab in babasi Radu Negru ismindeki kisinin ise Thoctomerius ya da Basarab in mahlasi oldugu soylenir Eflak Prensligi nin dogusuBasarab I 1310 1352 Basarab Thoctomerius un oglu Kipcak soyundan bagimsiz Eflak prensliginin ilk hukumdari Eflak in atasi olarak bilinir Nicolae Alexandru 1352 1364 Basarab Basarab I in oglu Vladislav I 1364 1377 Basarab Nicolae Alexandru nun oglu Vlaicu Vodă adiyla da bilinir Radu I 1377 1383 Basarab Nicolae Alexandru nun diger oglu Dan I 1383 1386 Dănesti Radu I in oglu Mircea the Elder 1386 1418 Basarab Radu I in ogluVlad I the Usurper 1394 1397Mihail I 1418 1420 Basarab Mircea the Elder in oglu Dan II 1420 1421 Dănesti Dan I in oglu Radu the Bald 1421 Basarab Mircea the Elder in ogluDan II 1421 1423 DănestiRadu II Chelul 1423 BasarabDan II 1423 1424 DănestiRadu II Chelul 1424 1426 BasarabDan II 1426 1427 DănestiRadu II Chelul 1427 BasarabDan II 1427 1431 DănestiAlexandru I Aldea 1431 1436 Basarab sulalesinin sonu Vlad II Dracul 1436 1442 Drăculesti Mircea the Elder in gayri mesru cocugu ve Dracul soyundan Bundan sonra Basarab ailesi son bulmaktadir Drăculesti ve Dănesti olmak uzere ikiye ayrilir ve Ulahlasir Eflak Prensligi ise degisik sulalelerle 1856 ya kadar surer Posada Savasi 1360 Viyana Kroniklerinde Posada Savasi Posada Savasi ndan kacan Macar krali Charles IKaynakca Woiuodam nostrum Transalpinus Vasary s 150 Bazarab Transalpinum sancte regie corone infidelem Vasary p 150 16 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Mart 2008 Vasmer s Etymological Dictionary 3 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Russian KaynakcaNeagu Djuvara Magazin Istoric 8 2000 Vasary Istvan Cumans and Tatars Cambridge University Press 2005