Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bayang Muharebesi (Maranao : Padang Karbaladiğer adıyla),Pandapatan Muharebesi, Moro İsyanı'nın fiili anlamda ilk büyük çatışmasıydı.:38Bu ABD iddialarına göre Moroların Malabang'da ve Parang'ın Mindanao adasında işlediği cinayetlere misilleme olarak Albay Frank D. Baldwin liderliğindeki ABDlilerce düzenlenen bir cezalandırma harekâtıydı.:27Albay Baldwin, özellikle Bayang köyü olan Lanao Gölü'nün güney kıyısında Morolara karşı 27. Piyade Taburu ve 25. Hafif Topçu Bataryası 'nın yedi bölüğüne liderlik etti.:28Amerikalılar, Fort Pandapatan'ı ve Datu Binadayan'ın cottasını (kalesini) alarak bu süreçte Bayang Sultanını öldürdüler.:32,37
| Bayang Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Moro İsyanı (1899-1913) | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Lanao Sultanlığı |  ABD | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Sultan Pandapatan | |||||||
| Güçler | |||||||
| 600 Lanaolu Savaşçı 2 tahkim edilmiş kale (cotta):33 | 1200 asker 4 Dağ topu:30 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 400-500 ölü 9 esir 39 kaçak:38 | 11 ölü 42 yaralı:38 | ||||||
Arka plan
Bir iddiaya göre Morolar, Amerikalıları tıpkı İspanyolların yaptığı gibi kendilerini İslam'dan Hristiyanlığa döndürmeye çalışmakla suçlamış ve 1900 yılında Yarbay L. M. Brett komutasındaki birliklerin Datu Amirul'u öldürmesinden bu yana kin beslemiştir::24, 291899 tarihli Bates Anlaşmasının Mindanao anakarasına genişletilmesi konusunda da bir yanlış anlaşılma söz konusudur; Amerikalılar Sulu Sultanının imzasını alarak egemenlik kurduklarını düşünmektedir, Lanao Moroları ise başka bir egemendir ve kendi egemenliklerini sürdürebileceklerini düşünmektedir.:9 Bununla birlikte diğer bir iddia da ABD'nin esasında Bates Antlaşmasını imzalamakla zaman kazanma ve Moroların yine ABD ye karşı çarpışan Hristiyan Filipinlilerle birleşmesini engelleme peşindedir. Nitekim bu amaçla Osmanlı Sultanı 2.Abdülhamid'ten bile ABD fetva alan Birinci Filipin Devleti kurucusu bu uğurda mücadele veren Emilio Aguinaldo 'nun yenilgisi akabinde zamanı gelince de Moroların üzerine yürümeyi hedeflemektedir. 1901'de kuzeydeki Filipinlilerin yenilgisi akabinde ABD'nin de beklediği fırsat doğmuştur.1902'de de ilk fırsatta Morolar üzerine yürümek için fırsat kollamaktadır.
ABD iddialarına göre ise Filipinler'deki Amerikan ada hükûmeti sözde Filipinler'in "pasifize edildiğini" veya "asimile edildiğini" ilan etmek üzereyken, güneydeki Mindanao Adası'ndaki şiddet olayları, yakın zamanda sona eren Filipin-Amerikan Savaşı'nda yepyeni bir cephenin açılmasına yol açtı. Onlara göre sözde Moro isyanı başlamıştı. Leonard Wood gibi generaller, Moroland'ın yerel Datus'u ile müzakere etmeye çalışsalar da, bazı Datu'lar egemenliklerini bu yeni sömürgecilere bırakmakla ilgilenmedi, küçük cinayet ve orada konuşlanmış Amerikalılardan silah çalma olayları ile düşmanlıklar neredeyse anında patlak verdi. Bayang seferinin 3 hafta arayla iki cinayete misilleme olduğu söylendi, faillerde Amerikalılara göre onlardan Krag-Jørgensen tüfeğini almayı uman Morolar veya Müslüman Filipinlilerdi. Yanıt olarak Baldwin, keşif gezisindeki 1.025 kişilik tüm komutasını aldı ve 25. Saha Topçu Bataryası (65 adam), on altı katır ekibi ve sözleşmeli sivil paketleyiciler tarafından yönetilen 40 paket katır ve 300 kiralık araba ekledi . 10. ve 17. Piyade Alaylarından 600 asker, kuvvetlerinin geçici olarak yerini alması ve yedek olarak hizmet etmesi için Malabang'a taşındı.
Bayang'a Doğru İlerleme
Nisan ayı sonlarında Baldwin, Malabang limanında bir üs kurdu ve Mataling Nehri boyunca kuzeye, Lanao Gölü'ne yürümeyi planladı.:28"Corcuera" adlı eski İspanyol kalesinde karargah kurdular. Bayang'a doğru ilerlerken sık ormanlarla, dipsiz gibi görünen çamur çukurlarıyla ve seferi etkilemesi muhtemel Sıtma gibi tropikal hastalıklarla karşılaştılar, oradan Amerikalılar Mindanao'da tamamen farklı bir savaş türüyle karşılaşacaklarını biliyorlardı, ancak üstün silahları bir avantajdı. Amerikan ordusu için, ancak Mindanao'daki çatışmalar genellikle göğüs göğüse çatışmalar ve Juramentado denilen Moro intihar savaşçılarının eylemleri ve amok saldırıları şeklinde yapılırdı.
Sonunda Bayang ve Pandapatan'daki 2 kaleye ulaştıklarında, aktif dogrudan savaşa katılabilecek ABD topçu ve askeri kuvvetlerin sayısı 600'e düştü ve Maguindanao cargadorlarını (hayvan yük kollarını) kaybettiler ve onları toplamda 80 olmak üzere 40 paket katırla değiştirdiler. Taşıyıcılar, teneke kutulardaki fasulyelerin içinde domuz eti karışımı olduğunu öğrendiklerinde, Amerikan tayınları olan konserve domuz eti ve fasulyeyi taşımayı reddettiler.:31Amerikan kuvveti, otuz iki millik on yedi günlük bir yürüyüşün ardından göle ulaştı.:311 Mayıs'ta Bayan'dan iki mil uzakta bir kamp kuran Baldwin, Sultan'a askerlerini öldürenlerin teslim olmasını isteyen bir ültimatom gönderdi.:32
Lanao Gölü'ne bakan ve aralarında yaklaşık 1.000 metre mesafe bulunan iki kalenin ya da "Cottas "ın üzerine inşa edildiği yüksek sırtı gözlemleyen Amerikalı komutanlar, kaleler ve savunmaları hakkında bilgi toplamak üzere keşif ekipleri göndererek hızla saldırı planları yapmaya başladılar, İlk ve en yüksek kalenin adı "Binadayan "dı, Amerikan işgaline karşı açıkça yazılar yazan ve silahlı isyan çağrısında bulunan Bayang Sultanı'nın kalesiydi, bu kalede duvarlara tünemiş Maranao tüfekçilerini görebiliyorlardı, Maranaoların savaş durumunu simgeleyen kırmızı bayrağı her iki kalenin üzerinde dalgalanıyordu. Pandapatan adlı daha büyük Cotta, savaş liderleri Pandapatan Sultanı yönetimindeki Maranao ordusunun ana savunmasıydı.
Binadayan Cotta'sına (Kalesi'ne) Saldırı
ABDlilerin Sultan'a askerlerini öldürenlerin teslim olmasını isteyen ültimatomun öğle vakti sona ermesinden on beş dakika sonra, Baldwin'in adamları - F Takımı (1. Teğmen Thomas Vicars) ve H Takımı (Yüzbaşı Samuel Lyon) - Lempesses Tepesi'ndeki Moro kalesine saldırmaya başladılar.:32Binadayan kuşatması yaklaşık bir saat sürdü, Amerikalılar önce duvarlardaki savunucuları öldürmek için korkulukların üzerinden ateş etmeye çalıştı, ardından kaleye saldırdılar, bir saat sonra Amerikalılar kaleyi ele geçirdi, sadece 1 Amerikalı öldü ve az sayıda Moro öldürüldü. Amerikalıların sonrasında fark ettikleri gibi, Bayang Sultanı ve kalan 600 adamı (diğer Datular tarafından gönderilen 150 adam da dahil) vadi boyunca, yaklaşan saldırıya hazırlandıkları daha büyük Pandapatan Kalesi'ne (Cotta'sına) taşınmışlardı. Amerikalıların yüksek kaleyi kolayca ele geçirdiklerini bilerek, ağır bir direniş için hazırlandılar, ancak Moroların bu yönden avantaja sahip olmaları yanında hazırladıkları savunmalarına da güveniyorlardı.
Pandapatan Cotta'sının Ele Geçirilmesi
İkinci kaleye ilerleyen Amerikalılar, üç siper hattını geçtiler ve saat 16.00'da kaleyi çevrelediler.:34–35Morolar, cotta'yı çevreleyen beş fit derinliğinde derin siperler ve keskinleştirilmiş bambu kazıklarla çevrili taş duvarlar ve keskinleştirilmiş bambu ile doldurulmuş gizli çukurlar ile Cotta'ya etkileyici bir savunmasını kurmuşlardı; Pandapatan'ın savunması, ilerleyen Amerikalıları durdurmaya hazır gibiydi.
Amerikalılar saldırılarına başladıklarında, kalenin duvarlarında bir dizi savunucuyu indirmeyi başardılar, ancak merdivenleri çıkmadan ve cephaneleri azalan Hugh A. Drum, duvarları tırmanma girişiminde bulundu.:35
F takımı, tahkimatın ana kapısına saldırdı ve orada Morolar tarafından şiddetli bir karşı saldırı başlatıldı.:36F askeri takım komutanı 1. Teğmen Thomas Vicars'ın, Morolarca lantaka denen el topunun ateş edilmesi nedeniyle aniden başı kesildi ve Amerikan ilerlemesi durdu.
Amerikalılar Morolara ağır kayıplar vermiş olsa da, duvarların dışındaki göğüs göğüse çarpışma, Amerikalıların gecenin karanlığında geri çekildikleri gün batımına kadar devam etti. Binadayan cotta harabelerinin yakınındaki kampa dönüş yolunda, yoğun sis ve şiddetli yağmurun eşlik ettiği şimşekler Amerikalılar için hayatı perişan etti.:36Amerikalılar Binadayan'a çekilirken, 25. Sahra Topçusu cesurca savaş alanına sürünerek ölü ve yaralıları aldı, geri püskürtülmelerine ve şiddetli yağmur ve sisten muzdarip olmalarına rağmen, kaleyi savunana Moro savaşçıları ve halkın moraline büyük zarar verdiler.
Sis dağılırken, ertesi sabah güneş doğdu ve kırmızı savaş bayraklarının yerini dört beyaz bayrak aldı.:37Amerikalılar sabah 6'da kaleyi işgal etti ve seksen üç esir aldı, ancak sultan ve baş yardımcısı kaçmaya çalışırken öldürüldü, bir sivil katliamı da yaşandı.:37Kale daha sonra Amerikan güçleri tarafından yıkıldı.
Sonrası
Mahkumlar saat 13.00'te kaçmaya çalıştı ve dokuzu dışında hepsi öldürüldü.:38Başkan Theodore Roosevelt 5 Mayıs'ta "bayrağımızı zafere taşıyan" adamlar olarak askerlerini tanımlayıp teşekkürlerini iletti.:39
Her iki kale de Amerikalılar tarafından tasfiye edildi ve Kris ve Kampilan gibi Moro bıçaklarının yağmalanması, savaş alanlarından "hediyelik eşyalar" alma uygulaması Moroland'da savaşan Amerikalılar arasında yaygın hale geldi. Bayang'daki bu ilk muharebe, Amerikan birliklerinin devam eden varlığının Sulu adaları, Lanao gölü ve Cotabato Havzası boyunca çeşitli ayaklanmaları ve saldırıları provoke etti ve Moroların Mindanao genelinde toplanması ve başkaca çatışmalara girmesine vesile oldu.
Camp Vicars (adını, öldürülen F Şirketi komutanı 1. Teğmen Thomas Vicars'tan almıştır) ertesi gün Amerikalılar tarafından kalelerin bulunduğu yerin yakınında kuruldu ve John J. Pershing komutayı devraldı.:40–41Pershing, bu sefer 18-22 Eylül 1902'de Butig Sultanı Uali'ye ve 29 Eylül-3 Ekim 1902'de Maciu Sultanı Cabugatan'a cezalandırıcı seferler düzenledi.:50
Bunu, 6–8 Nisan 1903'te Bacolod'a ve 9–10 Nisan'da gölün batı kıyısında Calahui'ye ve 4–5 Mayıs'ta doğu kıyısında Taraca'ya karşı seferler izledi.:64Bu arada, Robert Lee Bullard'ın adamları tarafından Iligan'dan Lanao Gölü'ndeki Camp Marahui'de bir ikmal yolu inşa edildi.:58–61
Tepkiler
Muharebe Amerikan basını ve Roosevelt Yönetimi tarafından önemli bir zafer olarak övülmüştür. Direnen Maranao'lar "iyice kırbaçlanmış" ve Amerikalıların on bir ölü ve kırk ağır yaralısına karşılık 300-400 arasında ölü vermelerinin ardından onlara "iyi bir ders" verilmiş olarak pazarlanarak bu zafer övülmüştür. Ancak Baldwin'in amiri Tuğgeneral George W. Davis ve Filipin Departmanı Komutanı Tümgeneral Adna Chaffee, Baldwin'in davranışından büyük üzüntü ve öfke duydular; onun aceleci, itaatsiz ve beceriksizce hareket ettiğine ve bunun kolayca büyük bir felaketle sonuçlanabileceğine inandılar. Yine ABD iddialarına göre perde arkasında Başkan Roosevelt, tam da Filipin Adaları'nın 3,5 yıl süren ve pek de popüler olmayan bir savaşın ardından nihayet barışa kavuştuğunu ilan etmek üzereyken tamamen yeni bir cephenin açılmasına izin verdiği için General Chaffee'ye kızgındı. Ayrıca Davis'in Yüzbaşı John J. Pershing'in çabalarıyla barışçıl bir çözümü müzakere etmek için başlattığı daha yavaş ama giderek daha başarılı bir girişimin de altını oydu. Aslında Chaffee, Pershing'in gölün kuzey ucundaki en güçlü datuları Bayang'ın savunmasına katılmamaya ikna etmedeki son dakika başarısı olmasaydı, Baldwin'in seferinin bir felaket olabileceğine inanıyordu. Bu durum Chaffee'yi Baldwin'in terfi ettirilerek Moroland'dan çıkarılmasını sağlamak ve Lanao görevini aynı bilinmeyen genç subaya devretmek şeklinde istisnai bir karar almaya itti. .
Miras
Maranao halkı tarafından yerel olarak Padang Kerbela olarak bilinen muharebe, Moro'nun emperyalizme ve ABD'nin sömürgeleştirilmesine karşı direnişinin bir örneği ve etnik milliyetçiliğin bir kanıtı olarak görülüyor. Maranaolar, muharebede Moro tarafındaki kayıpları şehit olarak görüyor. Bangsamoro Parlamentosu'nda, tarihi savaşı anmak için 2 Mayıs'ı Padang Kerbela Günü olarak tanıyan bir yasa tasarısı önerildi.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Arnold, J.R., 2011, The Moro War, New York: Bloomsbury Press,
- ^ a b "Lawmaker proposes annual commemoration of 'Battle of Bayang' in BARMM". Bangsamoro Information Office. 26 Mart 2021. 25 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2021.
- ^ "Stalling Moro Resistance | Critics Rant". 6 Aralık 2020. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2023.
- ^ Tarling, Nicholas (1999), The Cambridge History of Southeast Asia, Cambridge University Press, ss. https://books.google.com/books?id=e4kngeRds7kC&pg=PA59&dq=bates 59, ISBN
- ^ Tarling, Nicholas (2003), Imperialism in Southeast Asia, Routledge, s. 194, ISBN
- ^ a b c Maggioni, Paul (28 Eylül 2017). "Hearts and Minds in Mindanao". HistoryNet (İngilizce). 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2019.
Ek Kaynaklar
- Bayan Muharebesi - 2 Mayıs 1902 < https://web.archive.org/web/20140102194542/http://www.morolandhistory.com/08. PG-Battle%20of%20Bayan/battle_of_bayan_p1.htm >
- Bayan Muharebesi-2 Mayıs 1902 (Sayfa 2) < https://web.archive.org/web/20151230005052/http://www.morolandhistory.com/08. PG-Battle%20of%20Bayan/battle_of_bayan_p2.htm >
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bayang Muharebesi Maranao Padang Karbaladiger adiyla Pandapatan Muharebesi Moro Isyani nin fiili anlamda ilk buyuk catismasiydi 38Bu ABD iddialarina gore Morolarin Malabang da ve Parang in Mindanao adasinda isledigi cinayetlere misilleme olarak Albay Frank D Baldwin liderligindeki ABDlilerce duzenlenen bir cezalandirma harekatiydi 27Albay Baldwin ozellikle Bayang koyu olan Lanao Golu nun guney kiyisinda Morolara karsi 27 Piyade Taburu ve 25 Hafif Topcu Bataryasi nin yedi bolugune liderlik etti 28Amerikalilar Fort Pandapatan i ve Datu Binadayan in cottasini kalesini alarak bu surecte Bayang Sultanini oldurduler 32 37Bayang MuharebesiMoro Isyani 1899 1913 Tarih2 3 Mayis 1902BolgeYakinlari guneyi Mindanao FilipinlerSonucABD Zaferi ABD ye karsi gercek manada Moro Isyaninin fiilen baslamasiTaraflarLanao Sultanligi ABDKomutanlar ve liderlerSultan PandapatanGucler600 Lanaolu Savasci 2 tahkim edilmis kale cotta 331200 asker 4 Dag topu 30Kayiplar400 500 olu 9 esir 39 kacak 3811 olu 42 yarali 38Arka planBir iddiaya gore Morolar Amerikalilari tipki Ispanyollarin yaptigi gibi kendilerini Islam dan Hristiyanliga dondurmeye calismakla suclamis ve 1900 yilinda Yarbay L M Brett komutasindaki birliklerin Datu Amirul u oldurmesinden bu yana kin beslemistir 24 291899 tarihli Bates Anlasmasinin Mindanao anakarasina genisletilmesi konusunda da bir yanlis anlasilma soz konusudur Amerikalilar Sulu Sultaninin imzasini alarak egemenlik kurduklarini dusunmektedir Lanao Morolari ise baska bir egemendir ve kendi egemenliklerini surdurebileceklerini dusunmektedir 9 Bununla birlikte diger bir iddia da ABD nin esasinda Bates Antlasmasini imzalamakla zaman kazanma ve Morolarin yine ABD ye karsi carpisan Hristiyan Filipinlilerle birlesmesini engelleme pesindedir Nitekim bu amacla Osmanli Sultani 2 Abdulhamid ten bile ABD fetva alan Birinci Filipin Devleti kurucusu bu ugurda mucadele veren Emilio Aguinaldo nun yenilgisi akabinde zamani gelince de Morolarin uzerine yurumeyi hedeflemektedir 1901 de kuzeydeki Filipinlilerin yenilgisi akabinde ABD nin de bekledigi firsat dogmustur 1902 de de ilk firsatta Morolar uzerine yurumek icin firsat kollamaktadir ABD iddialarina gore ise Filipinler deki Amerikan ada hukumeti sozde Filipinler in pasifize edildigini veya asimile edildigini ilan etmek uzereyken guneydeki Mindanao Adasi ndaki siddet olaylari yakin zamanda sona eren Filipin Amerikan Savasi nda yepyeni bir cephenin acilmasina yol acti Onlara gore sozde Moro isyani baslamisti Leonard Wood gibi generaller Moroland in yerel Datus u ile muzakere etmeye calissalar da bazi Datu lar egemenliklerini bu yeni somurgecilere birakmakla ilgilenmedi kucuk cinayet ve orada konuslanmis Amerikalilardan silah calma olaylari ile dusmanliklar neredeyse aninda patlak verdi Bayang seferinin 3 hafta arayla iki cinayete misilleme oldugu soylendi faillerde Amerikalilara gore onlardan Krag Jorgensen tufegini almayi uman Morolar veya Musluman Filipinlilerdi Yanit olarak Baldwin kesif gezisindeki 1 025 kisilik tum komutasini aldi ve 25 Saha Topcu Bataryasi 65 adam on alti katir ekibi ve sozlesmeli sivil paketleyiciler tarafindan yonetilen 40 paket katir ve 300 kiralik araba ekledi 10 ve 17 Piyade Alaylarindan 600 asker kuvvetlerinin gecici olarak yerini almasi ve yedek olarak hizmet etmesi icin Malabang a tasindi Bayang a Dogru IlerlemeNisan ayi sonlarinda Baldwin Malabang limaninda bir us kurdu ve Mataling Nehri boyunca kuzeye Lanao Golu ne yurumeyi planladi 28 Corcuera adli eski Ispanyol kalesinde karargah kurdular Bayang a dogru ilerlerken sik ormanlarla dipsiz gibi gorunen camur cukurlariyla ve seferi etkilemesi muhtemel Sitma gibi tropikal hastaliklarla karsilastilar oradan Amerikalilar Mindanao da tamamen farkli bir savas turuyle karsilasacaklarini biliyorlardi ancak ustun silahlari bir avantajdi Amerikan ordusu icin ancak Mindanao daki catismalar genellikle gogus goguse catismalar ve Juramentado denilen Moro intihar savascilarinin eylemleri ve amok saldirilari seklinde yapilirdi Sonunda Bayang ve Pandapatan daki 2 kaleye ulastiklarinda aktif dogrudan savasa katilabilecek ABD topcu ve askeri kuvvetlerin sayisi 600 e dustu ve Maguindanao cargadorlarini hayvan yuk kollarini kaybettiler ve onlari toplamda 80 olmak uzere 40 paket katirla degistirdiler Tasiyicilar teneke kutulardaki fasulyelerin icinde domuz eti karisimi oldugunu ogrendiklerinde Amerikan tayinlari olan konserve domuz eti ve fasulyeyi tasimayi reddettiler 31Amerikan kuvveti otuz iki millik on yedi gunluk bir yuruyusun ardindan gole ulasti 311 Mayis ta Bayan dan iki mil uzakta bir kamp kuran Baldwin Sultan a askerlerini oldurenlerin teslim olmasini isteyen bir ultimatom gonderdi 32 Lanao Golu ne bakan ve aralarinda yaklasik 1 000 metre mesafe bulunan iki kalenin ya da Cottas in uzerine insa edildigi yuksek sirti gozlemleyen Amerikali komutanlar kaleler ve savunmalari hakkinda bilgi toplamak uzere kesif ekipleri gondererek hizla saldiri planlari yapmaya basladilar Ilk ve en yuksek kalenin adi Binadayan di Amerikan isgaline karsi acikca yazilar yazan ve silahli isyan cagrisinda bulunan Bayang Sultani nin kalesiydi bu kalede duvarlara tunemis Maranao tufekcilerini gorebiliyorlardi Maranaolarin savas durumunu simgeleyen kirmizi bayragi her iki kalenin uzerinde dalgalaniyordu Pandapatan adli daha buyuk Cotta savas liderleri Pandapatan Sultani yonetimindeki Maranao ordusunun ana savunmasiydi Binadayan Cotta sina Kalesi ne Saldiri ABDlilerin Sultan a askerlerini oldurenlerin teslim olmasini isteyen ultimatomun ogle vakti sona ermesinden on bes dakika sonra Baldwin in adamlari F Takimi 1 Tegmen Thomas Vicars ve H Takimi Yuzbasi Samuel Lyon Lempesses Tepesi ndeki Moro kalesine saldirmaya basladilar 32Binadayan kusatmasi yaklasik bir saat surdu Amerikalilar once duvarlardaki savunuculari oldurmek icin korkuluklarin uzerinden ates etmeye calisti ardindan kaleye saldirdilar bir saat sonra Amerikalilar kaleyi ele gecirdi sadece 1 Amerikali oldu ve az sayida Moro olduruldu Amerikalilarin sonrasinda fark ettikleri gibi Bayang Sultani ve kalan 600 adami diger Datular tarafindan gonderilen 150 adam da dahil vadi boyunca yaklasan saldiriya hazirlandiklari daha buyuk Pandapatan Kalesi ne Cotta sina tasinmislardi Amerikalilarin yuksek kaleyi kolayca ele gecirdiklerini bilerek agir bir direnis icin hazirlandilar ancak Morolarin bu yonden avantaja sahip olmalari yaninda hazirladiklari savunmalarina da guveniyorlardi Pandapatan Cotta sinin Ele Gecirilmesi Ikinci kaleye ilerleyen Amerikalilar uc siper hattini gectiler ve saat 16 00 da kaleyi cevrelediler 34 35Morolar cotta yi cevreleyen bes fit derinliginde derin siperler ve keskinlestirilmis bambu kaziklarla cevrili tas duvarlar ve keskinlestirilmis bambu ile doldurulmus gizli cukurlar ile Cotta ya etkileyici bir savunmasini kurmuslardi Pandapatan in savunmasi ilerleyen Amerikalilari durdurmaya hazir gibiydi Amerikalilar saldirilarina basladiklarinda kalenin duvarlarinda bir dizi savunucuyu indirmeyi basardilar ancak merdivenleri cikmadan ve cephaneleri azalan Hugh A Drum duvarlari tirmanma girisiminde bulundu 35 F takimi tahkimatin ana kapisina saldirdi ve orada Morolar tarafindan siddetli bir karsi saldiri baslatildi 36F askeri takim komutani 1 Tegmen Thomas Vicars in Morolarca lantaka denen el topunun ates edilmesi nedeniyle aniden basi kesildi ve Amerikan ilerlemesi durdu Amerikalilar Morolara agir kayiplar vermis olsa da duvarlarin disindaki gogus goguse carpisma Amerikalilarin gecenin karanliginda geri cekildikleri gun batimina kadar devam etti Binadayan cotta harabelerinin yakinindaki kampa donus yolunda yogun sis ve siddetli yagmurun eslik ettigi simsekler Amerikalilar icin hayati perisan etti 36Amerikalilar Binadayan a cekilirken 25 Sahra Topcusu cesurca savas alanina surunerek olu ve yaralilari aldi geri puskurtulmelerine ve siddetli yagmur ve sisten muzdarip olmalarina ragmen kaleyi savunana Moro savascilari ve halkin moraline buyuk zarar verdiler Sis dagilirken ertesi sabah gunes dogdu ve kirmizi savas bayraklarinin yerini dort beyaz bayrak aldi 37Amerikalilar sabah 6 da kaleyi isgal etti ve seksen uc esir aldi ancak sultan ve bas yardimcisi kacmaya calisirken olduruldu bir sivil katliami da yasandi 37Kale daha sonra Amerikan gucleri tarafindan yikildi SonrasiMahkumlar saat 13 00 te kacmaya calisti ve dokuzu disinda hepsi olduruldu 38Baskan Theodore Roosevelt 5 Mayis ta bayragimizi zafere tasiyan adamlar olarak askerlerini tanimlayip tesekkurlerini iletti 39 Her iki kale de Amerikalilar tarafindan tasfiye edildi ve Kris ve Kampilan gibi Moro bicaklarinin yagmalanmasi savas alanlarindan hediyelik esyalar alma uygulamasi Moroland da savasan Amerikalilar arasinda yaygin hale geldi Bayang daki bu ilk muharebe Amerikan birliklerinin devam eden varliginin Sulu adalari Lanao golu ve Cotabato Havzasi boyunca cesitli ayaklanmalari ve saldirilari provoke etti ve Morolarin Mindanao genelinde toplanmasi ve baskaca catismalara girmesine vesile oldu Camp Vicars adini oldurulen F Sirketi komutani 1 Tegmen Thomas Vicars tan almistir ertesi gun Amerikalilar tarafindan kalelerin bulundugu yerin yakininda kuruldu ve John J Pershing komutayi devraldi 40 41Pershing bu sefer 18 22 Eylul 1902 de Butig Sultani Uali ye ve 29 Eylul 3 Ekim 1902 de Maciu Sultani Cabugatan a cezalandirici seferler duzenledi 50 Bunu 6 8 Nisan 1903 te Bacolod a ve 9 10 Nisan da golun bati kiyisinda Calahui ye ve 4 5 Mayis ta dogu kiyisinda Taraca ya karsi seferler izledi 64Bu arada Robert Lee Bullard in adamlari tarafindan Iligan dan Lanao Golu ndeki Camp Marahui de bir ikmal yolu insa edildi 58 61TepkilerMuharebe Amerikan basini ve Roosevelt Yonetimi tarafindan onemli bir zafer olarak ovulmustur Direnen Maranao lar iyice kirbaclanmis ve Amerikalilarin on bir olu ve kirk agir yaralisina karsilik 300 400 arasinda olu vermelerinin ardindan onlara iyi bir ders verilmis olarak pazarlanarak bu zafer ovulmustur Ancak Baldwin in amiri Tuggeneral George W Davis ve Filipin Departmani Komutani Tumgeneral Adna Chaffee Baldwin in davranisindan buyuk uzuntu ve ofke duydular onun aceleci itaatsiz ve beceriksizce hareket ettigine ve bunun kolayca buyuk bir felaketle sonuclanabilecegine inandilar Yine ABD iddialarina gore perde arkasinda Baskan Roosevelt tam da Filipin Adalari nin 3 5 yil suren ve pek de populer olmayan bir savasin ardindan nihayet barisa kavustugunu ilan etmek uzereyken tamamen yeni bir cephenin acilmasina izin verdigi icin General Chaffee ye kizgindi Ayrica Davis in Yuzbasi John J Pershing in cabalariyla bariscil bir cozumu muzakere etmek icin baslattigi daha yavas ama giderek daha basarili bir girisimin de altini oydu Aslinda Chaffee Pershing in golun kuzey ucundaki en guclu datulari Bayang in savunmasina katilmamaya ikna etmedeki son dakika basarisi olmasaydi Baldwin in seferinin bir felaket olabilecegine inaniyordu Bu durum Chaffee yi Baldwin in terfi ettirilerek Moroland dan cikarilmasini saglamak ve Lanao gorevini ayni bilinmeyen genc subaya devretmek seklinde istisnai bir karar almaya itti MirasMaranao halki tarafindan yerel olarak Padang Kerbela olarak bilinen muharebe Moro nun emperyalizme ve ABD nin somurgelestirilmesine karsi direnisinin bir ornegi ve etnik milliyetciligin bir kaniti olarak goruluyor Maranaolar muharebede Moro tarafindaki kayiplari sehit olarak goruyor Bangsamoro Parlamentosu nda tarihi savasi anmak icin 2 Mayis i Padang Kerbela Gunu olarak taniyan bir yasa tasarisi onerildi Kaynakca a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Arnold J R 2011 The Moro War New York Bloomsbury Press 9781608190249 a b Lawmaker proposes annual commemoration of Battle of Bayang in BARMM Bangsamoro Information Office 26 Mart 2021 25 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mart 2021 Stalling Moro Resistance Critics Rant 6 Aralik 2020 22 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2023 Tarling Nicholas 1999 The Cambridge History of Southeast Asia Cambridge University Press ss https books google com books id e4kngeRds7kC amp pg PA59 amp dq bates 59 ISBN 978 0 521 66371 7 Tarling Nicholas 2003 Imperialism in Southeast Asia Routledge s 194 ISBN 978 1 134 57082 9 a b c Maggioni Paul 28 Eylul 2017 Hearts and Minds in Mindanao HistoryNet Ingilizce 15 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Kasim 2019 Ek KaynaklarBayan Muharebesi 2 Mayis 1902 lt https web archive org web 20140102194542 http www morolandhistory com 08 PG Battle 20of 20Bayan battle of bayan p1 htm gt Bayan Muharebesi 2 Mayis 1902 Sayfa 2 lt https web archive org web 20151230005052 http www morolandhistory com 08 PG Battle 20of 20Bayan battle of bayan p2 htm gt