Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Ağustos 2020) () |
Bağdat Muharebesi ya da Bağdat'ın işgali, 2003 yılı Nisan ayı başlarında Irak’ın işgali kapsamında başkent Bağdat’ın yoğunluklu olarak ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından askeri olarak işgal edilmesini ifade eder.
İşgalin başlamasından yaklaşık üç hafta sonra ABD 3. Piyade Alayı öncülüğündeki silahlı kuvvetler başkente girer. İzleyen günlerde 14 Nisan tarihinde ABD zafer ilan edecek ve 1 Mayıs günü Amerika Birleşik Devletleri başkanı George W. Bush zafer konuşması yapacaktır.
İşgal sırasında Bağdat, halkın temel ihtiyaçları için kullandığı altyapı sistemini tamamen ortada kaldıran yoğun bombardımana maruz kalır. Şehrin kültürel ve ekonomik altyapısı işgal döneminde ağır şekilde yağmalanır.
Bağdat’ın işgali sırasındaki muharebelerde çok sayıda Irak askeri ve direnişçisi öldürülecek, ABD Ordusu ise görece az kayıpla işgali tamamlayacaktır.
Hazırlık
19 Mart 2003 günü başlayan bombardımanla ABD Silahlı Kuvvetleri Saddam Hüseyin’i öldürmeye çalışsa da başarılı olamaz. 21 Mart günü sınırlı sayıdaki hedeflere hava saldırısı yapıldıktan sonra Irak’a karşı esas ağır hava bombardımanı başlar. Bu dönemde 1700 sorti yapan ABD, İngiltere, Avustralya ve Kanada Hava Kuvvetlerine bağlı savaş uçaklarının yanı sıra 504 adet Cruise füzesi kullanılacaktır. Ayrıca işgalin başlamasıyla beraber milyonlarca Arapça bildiri Irak üzerine havadan atılmıştır.
Kuvvet dengesi
Bağdat’ın işgali ABD Kara Kuvvetlerine bağlı 3. Piyade Alayı ve Deniz Kuvvetlerine bağlı 1. Alay tarafından yürütülür. Birliklere M1 Abrams tankları, destek araçları ile M113 zırhlı personel taşıyıcılar eşlik eder. Havada ise ABD Hava Kuvvetleri envanterindeki tüm uçaklar kullanılmıştır. Irak tarafında ise Bağdat bölgesini 36 bin asker savunmaktaydı. Irak Ordusu Sovyet yapımı T-72 ana muharebe tankının yanı sıra topçu ve hava savunma birliklerine sahipti.
Bağdat Uluslararası Havaalanı
4 Nisan 2003 tarihinde ilk ABD birlikleri Bağdat Uluslararası Havaalanına intikal eder. Havaalanının tüm savaş boyunca en iyi savunulan yer olduğu çıkan çatışmalardan anlaşılacaktır. ABD Ordusu tarafından çok yoğun saldırılara maruz kalan Irak askerlerinin direnişinin sonucunda ABD Ordusu çok sayıda kayıp vermiştir. Ele geçirilen havaalanı bundan sonraki lojistik harekâtlar için üs konumunu alacaktır.
Çevirme harekâtı
5 Nisan günü ABD Kara Kuvvetleri zırhlı birlikleri Thunder Run adı verilen bir çevirme harekâtı başlatır. Irak direnişinin etrafından dolaşarak güney bölgesinden şehre giren zırhlı birlikler kayıpsız bir şekilde havaalanına ulaşmayı başarır. İlk başarıdan sonra zırhlı birliklerin ana gövdesi aynı güzergâhtan şehre yaklaşır, ancak savunma cephesinin tahkim edilmiş olma ihtimaline karşı rota değiştirilerek batıya ilerlenir. Bu sayede bugün Yeşil Bölge olarak bilinen bölge ele geçirilmiş olur.
Tharthar Sarayı
7 Nisan günü ABD askerleri Dicle Nehri kenarındaki devlet başkanlığı saraylarından Tharthar Sarayını ele geçirir. Saddam rejiminin önde gelen isimlerinin burada ele geçirileceği sanılsa da komplekste önde gelen liderlerden hiçbirisi yoktur. Buna rağmen Saddam’ın saraylarından birisinin ele geçirildiği haberinin yankısı büyük olur. Bağdat şehrinin düştüğü ve Saddam rejiminin devrildiği haberleri hızla yayılır.
Yağma
ABD askerlerinin şehirdeki hakimiyeti artınca şehirde büyük oranda Iraklı siviller tarafından yapılan kitlesel yağma olayları yaşanır. Yağmalama olaylarının önüne geçmek için silahlanan halkın milis kuvvetleri oluşturduğu görülür. ABD askerlerinin de yer aldığı yağmada Irak Ulusal Müzesi, Saddam Sanat Merkezi, Bağdat Üniversitesi, Al-Raşit Oteli, Al-Mansur Oteli, Babil Oteli başta olmak üzere çok sayıda kamu kurumu ve fabrika yağmalanır. Özellikle çok önemli tarihî eserleri barındıran Irak Ulusal Müzesinin yağmalanması uluslararası kamuoyunda yankı yapacak ve müzenin denetimini sağlamayan ABD Silahlı Kuvvetleri büyük tepki alacaktır. İşgali takip eden ilk günlerde Bağdat Hayvanat Bahçesindeki 700 hayvandan sadece 35 tanesi hayatta kalacak, kafeslerinde su ve yiyecek olmayan canlılar ölüme terkedilecektir.
Siyasi iktidar
ABD askerlerinin devlet başkanlığı saraylarını ve önemli kamu kurumlarını işgal ettiği 9 Nisan günü Saddam Hüseyin Bağdat’ın kuzeyindeki Al A'Zamiyah bölgesinde sokağa çıkar ve şaşkınlık içindeki Irak halkının sevinç gösterileriyle karşılanır. İşgale karşı savaşı yönettiği sığınağından çıkarak Bağdat sokaklarında görünmesinin sebebi hala bilinmemektedir. Halkıyla son kez bir araya bu şekilde gelen Saddam’ın görüntüleri el-Arabiye televizyonu tarafından tüm dünyaya yayınlanır. Saddam’ın beraberinde korumaları, Baas Partisi ileri gelenleri ve en az bir oğlu ile yardımcıları bulunmaktaydı.
9 Nisan 2003 günü Bağdat resmen ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edilmesine rağmen şehirde çatışmalar sürmekte ve kontrol tam anlamıyla sağlanamamış durumdadır. Saddam ve diğer yöneticilerin durumu bilinmemektedir.
Irak halkının şaşkınlık içerisinde seyrettiği işgale ilk ani tepkisi tarafsızlık olmuştur. Saddam rejiminin devrilmesinin Irak halkı tarafından sevinçle karşılandığı yönünde yaşanan başta Firdevs Meydanı Olayı olmak üzere olayların ABD tarafından tezgâhlandığına dair kuvvetli iddialar bulunmaktadır.
Firdevs Meydanı Olayı
Firdevs Meydanındaki 7 metre yüksekliğindeki Saddam Hüseyin heykeli ABD Silahlı Kuvvetlerine bağlı askerler ve ağır ekipman sayesinde devrilir. Olay sırasında çok az Iraklının ABD lehine gösteri yapması ve bu kişilerin sonradan benzer olaylarda yeniden görülmesi uluslararası kamuoyu tarafından sorgulanmıştır. Gazeteci Robert Fisk Firdevs Meydanında yaşananları Iwo Jima fotoğrafından sonra önceden hazırlanmış en iyi fotoğrafçılık örneği olarak tanımlamıştır. İşgal döneminde Saddam rejimine dair çok sayıda sembol, anıt ve benzeri yapı tahrip edilmiştir.
Saddam Hüseyin
ABD askerleri Saddam’ın halk arasında göründüğü bölgeye askerî operasyon yaparak Saddam başta olmak üzere rejimin önde gelen liderlerini yakalamaya çalışsalar da bölgede ciddi bir direnişle karşılaştılar. 1 ABD askerinin öldürüldüğü ve 20 askerin de yaralandığı ve saatler süren çatışmalardan sonra bölgede ne Saddam ne de diğer bir lider ele geçirilemedi.
Basın
Sürmekte olan savaş sırasında basın kurumları bulundukları olağanüstü koşullar gereği tarafsız davranmadıkları görülmüştür. Irak Enformasyon Bakanı verdiği çelişkili bilgilerle güvenilirliğini yitirecektir. Bazı batılı basın mensupları ise ABD Silahlı Kuvvetlerinin çeşitli birlikleriyle beraber hareket edecek ancak “embedded” gazetecilik olarak adlandırılan bu tarz habercilik yanlılıkla itham edilecektir. Bunun dışında görev yapan basın mensupları ise yoğunlukla ABD silahlarına hedef olacaktır. 8 Nisan 2003 günü ABD karşıtı yayın yapan El Cezire televizyonunun Bağdat’taki ofisi havadan karaya atılan iki füzeyle vurulur. Olay sırasında ofis binasının çatısından canlı yayın yapan Tareq Ayyoub adlı Ürdünlü muhabir ölürken Zouhair al-Iraqi adlı Iraklı kameraman da yaralanır. Aynı gün Bağdat’ta yabancı basın messuplarının yoğunluklu olarak bulunduğu bir ABD tankının top ateşine maruz kalır. Saldırı sonucu 15.katta bulunan Reuters mensubu Ukraynalı kameraman ile 14.katta bulunan İspanyol Telecinco televizyonu mensubu hayatını kaybeder. Yine aynı gün Birleşik Arap Emrliklerine bağlı Abu Dhabi uydu haber merkezi de saldırıya maruz kalır. Aynı gün üst üste gelen saldırılar, işgali tarafsız yayınlamaya çalışan basın mensuplarına karşı ABD’nin bir gövde gösterisi olarak değerlendirilmekte ve önceden planlandığı iddia edilmektedir.
Kaynakça
- ^ 30 Nisan 2003 tarihli rapor 4 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 4 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ II. Dünya Savaşından sonra verilen ilk Onur Madalyası havaalanındaki çatışmalarda öldürülen Başçavuş 'e verilir.
- ^ 12 Nisan 2003 tarihli 10 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . San Francisco Chronicle haberi (İngilizce) 6 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 16 Nisan 2003 tarihli 31 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BBC haberi (İngilizce) 6 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Amy Goodman, The Exception to the Rulers Exposing Oily Politicians, War Profiteers, and the Media That Love Them adlı eserin içinde [1] 11 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 6 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Bakınız: İliştirilmiş gazetecilik
- ^ Bakınız: Tareq Ayyoub Olayı
- ^ İlgili democracynow.org haberi 17 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 6 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Olaylarla ilgili 27 Mayıs 2003 tarihli 2 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . haberi (İngilizce) 6 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
Konuyla ilgili yazılan eserler
- , Bağdat Görevi, Nazım Kitaplığı, 2006
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin tarafsizligi konusunda kuskular bulunmaktadir Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Sablonu kaldirmadan once lutfen gerekli sartlarin olustugundan emin olun Agustos 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bagdat Muharebesi ya da Bagdat in isgali 2003 yili Nisan ayi baslarinda Irak in isgali kapsaminda baskent Bagdat in yogunluklu olarak ABD Silahli Kuvvetleri tarafindan askeri olarak isgal edilmesini ifade eder Bagdat in isgali sirasinda imha edilmis bir ABD tankiIrak yonetimi Bagdat in havadan bombalanmasini engellemek icin petrol kuyularini yakarak gorusu engellemeye calismistir 2 Nisan 2003 Bombardiman sonucu hasar goren Bagdat taki Baas Partisi Merkez binasi Isgalin baslamasindan yaklasik uc hafta sonra ABD 3 Piyade Alayi onculugundeki silahli kuvvetler baskente girer Izleyen gunlerde 14 Nisan tarihinde ABD zafer ilan edecek ve 1 Mayis gunu Amerika Birlesik Devletleri baskani George W Bush zafer konusmasi yapacaktir Isgal sirasinda Bagdat halkin temel ihtiyaclari icin kullandigi altyapi sistemini tamamen ortada kaldiran yogun bombardimana maruz kalir Sehrin kulturel ve ekonomik altyapisi isgal doneminde agir sekilde yagmalanir Bagdat in isgali sirasindaki muharebelerde cok sayida Irak askeri ve direniscisi oldurulecek ABD Ordusu ise gorece az kayipla isgali tamamlayacaktir Hazirlik19 Mart 2003 gunu baslayan bombardimanla ABD Silahli Kuvvetleri Saddam Huseyin i oldurmeye calissa da basarili olamaz 21 Mart gunu sinirli sayidaki hedeflere hava saldirisi yapildiktan sonra Irak a karsi esas agir hava bombardimani baslar Bu donemde 1700 sorti yapan ABD Ingiltere Avustralya ve Kanada Hava Kuvvetlerine bagli savas ucaklarinin yani sira 504 adet Cruise fuzesi kullanilacaktir Ayrica isgalin baslamasiyla beraber milyonlarca Arapca bildiri Irak uzerine havadan atilmistir Kuvvet dengesi Bagdat in isgali ABD Kara Kuvvetlerine bagli 3 Piyade Alayi ve Deniz Kuvvetlerine bagli 1 Alay tarafindan yurutulur Birliklere M1 Abrams tanklari destek araclari ile M113 zirhli personel tasiyicilar eslik eder Havada ise ABD Hava Kuvvetleri envanterindeki tum ucaklar kullanilmistir Irak tarafinda ise Bagdat bolgesini 36 bin asker savunmaktaydi Irak Ordusu Sovyet yapimi T 72 ana muharebe tankinin yani sira topcu ve hava savunma birliklerine sahipti Bagdat Uluslararasi Havaalani4 Nisan 2003 tarihinde ilk ABD birlikleri Bagdat Uluslararasi Havaalanina intikal eder Havaalaninin tum savas boyunca en iyi savunulan yer oldugu cikan catismalardan anlasilacaktir ABD Ordusu tarafindan cok yogun saldirilara maruz kalan Irak askerlerinin direnisinin sonucunda ABD Ordusu cok sayida kayip vermistir Ele gecirilen havaalani bundan sonraki lojistik harekatlar icin us konumunu alacaktir Cevirme harekati5 Nisan gunu ABD Kara Kuvvetleri zirhli birlikleri Thunder Run adi verilen bir cevirme harekati baslatir Irak direnisinin etrafindan dolasarak guney bolgesinden sehre giren zirhli birlikler kayipsiz bir sekilde havaalanina ulasmayi basarir Ilk basaridan sonra zirhli birliklerin ana govdesi ayni guzergahtan sehre yaklasir ancak savunma cephesinin tahkim edilmis olma ihtimaline karsi rota degistirilerek batiya ilerlenir Bu sayede bugun Yesil Bolge olarak bilinen bolge ele gecirilmis olur Tharthar Sarayi7 Nisan gunu ABD askerleri Dicle Nehri kenarindaki devlet baskanligi saraylarindan Tharthar Sarayini ele gecirir Saddam rejiminin onde gelen isimlerinin burada ele gecirilecegi sanilsa da komplekste onde gelen liderlerden hicbirisi yoktur Buna ragmen Saddam in saraylarindan birisinin ele gecirildigi haberinin yankisi buyuk olur Bagdat sehrinin dustugu ve Saddam rejiminin devrildigi haberleri hizla yayilir YagmaABD askerlerinin sehirdeki hakimiyeti artinca sehirde buyuk oranda Irakli siviller tarafindan yapilan kitlesel yagma olaylari yasanir Yagmalama olaylarinin onune gecmek icin silahlanan halkin milis kuvvetleri olusturdugu gorulur ABD askerlerinin de yer aldigi yagmada Irak Ulusal Muzesi Saddam Sanat Merkezi Bagdat Universitesi Al Rasit Oteli Al Mansur Oteli Babil Oteli basta olmak uzere cok sayida kamu kurumu ve fabrika yagmalanir Ozellikle cok onemli tarihi eserleri barindiran Irak Ulusal Muzesinin yagmalanmasi uluslararasi kamuoyunda yanki yapacak ve muzenin denetimini saglamayan ABD Silahli Kuvvetleri buyuk tepki alacaktir Isgali takip eden ilk gunlerde Bagdat Hayvanat Bahcesindeki 700 hayvandan sadece 35 tanesi hayatta kalacak kafeslerinde su ve yiyecek olmayan canlilar olume terkedilecektir Siyasi iktidarABD askerlerinin devlet baskanligi saraylarini ve onemli kamu kurumlarini isgal ettigi 9 Nisan gunu Saddam Huseyin Bagdat in kuzeyindeki Al A Zamiyah bolgesinde sokaga cikar ve saskinlik icindeki Irak halkinin sevinc gosterileriyle karsilanir Isgale karsi savasi yonettigi siginagindan cikarak Bagdat sokaklarinda gorunmesinin sebebi hala bilinmemektedir Halkiyla son kez bir araya bu sekilde gelen Saddam in goruntuleri el Arabiye televizyonu tarafindan tum dunyaya yayinlanir Saddam in beraberinde korumalari Baas Partisi ileri gelenleri ve en az bir oglu ile yardimcilari bulunmaktaydi 9 Nisan 2003 gunu Bagdat resmen ABD Silahli Kuvvetleri tarafindan isgal edilmesine ragmen sehirde catismalar surmekte ve kontrol tam anlamiyla saglanamamis durumdadir Saddam ve diger yoneticilerin durumu bilinmemektedir Irak halkinin saskinlik icerisinde seyrettigi isgale ilk ani tepkisi tarafsizlik olmustur Saddam rejiminin devrilmesinin Irak halki tarafindan sevincle karsilandigi yonunde yasanan basta Firdevs Meydani Olayi olmak uzere olaylarin ABD tarafindan tezgahlandigina dair kuvvetli iddialar bulunmaktadir Firdevs Meydani Olayi Firdevs Meydanindaki Saddam heykeli sokulurken Firdevs Meydanindaki 7 metre yuksekligindeki Saddam Huseyin heykeli ABD Silahli Kuvvetlerine bagli askerler ve agir ekipman sayesinde devrilir Olay sirasinda cok az Iraklinin ABD lehine gosteri yapmasi ve bu kisilerin sonradan benzer olaylarda yeniden gorulmesi uluslararasi kamuoyu tarafindan sorgulanmistir Gazeteci Robert Fisk Firdevs Meydaninda yasananlari Iwo Jima fotografindan sonra onceden hazirlanmis en iyi fotografcilik ornegi olarak tanimlamistir Isgal doneminde Saddam rejimine dair cok sayida sembol anit ve benzeri yapi tahrip edilmistir Saddam Huseyin ABD askerleri Saddam in halk arasinda gorundugu bolgeye askeri operasyon yaparak Saddam basta olmak uzere rejimin onde gelen liderlerini yakalamaya calissalar da bolgede ciddi bir direnisle karsilastilar 1 ABD askerinin olduruldugu ve 20 askerin de yaralandigi ve saatler suren catismalardan sonra bolgede ne Saddam ne de diger bir lider ele gecirilemedi BasinIsgal sirasinda cogu yabanci basin mensubu Filistin Otelinde kalarak isgali dunyaya aktardi Fotografta Ispanyol gazeteci Olga Rodriguez otel odasinin balkonunda goruluyor Mart 2003 Surmekte olan savas sirasinda basin kurumlari bulunduklari olaganustu kosullar geregi tarafsiz davranmadiklari gorulmustur Irak Enformasyon Bakani verdigi celiskili bilgilerle guvenilirligini yitirecektir Bazi batili basin mensuplari ise ABD Silahli Kuvvetlerinin cesitli birlikleriyle beraber hareket edecek ancak embedded gazetecilik olarak adlandirilan bu tarz habercilik yanlilikla itham edilecektir Bunun disinda gorev yapan basin mensuplari ise yogunlukla ABD silahlarina hedef olacaktir 8 Nisan 2003 gunu ABD karsiti yayin yapan El Cezire televizyonunun Bagdat taki ofisi havadan karaya atilan iki fuzeyle vurulur Olay sirasinda ofis binasinin catisindan canli yayin yapan Tareq Ayyoub adli Urdunlu muhabir olurken Zouhair al Iraqi adli Irakli kameraman da yaralanir Ayni gun Bagdat ta yabanci basin messuplarinin yogunluklu olarak bulundugu bir ABD tankinin top atesine maruz kalir Saldiri sonucu 15 katta bulunan Reuters mensubu Ukraynali kameraman ile 14 katta bulunan Ispanyol Telecinco televizyonu mensubu hayatini kaybeder Yine ayni gun Birlesik Arap Emrliklerine bagli Abu Dhabi uydu haber merkezi de saldiriya maruz kalir Ayni gun ust uste gelen saldirilar isgali tarafsiz yayinlamaya calisan basin mensuplarina karsi ABD nin bir govde gosterisi olarak degerlendirilmekte ve onceden planlandigi iddia edilmektedir Kaynakca 30 Nisan 2003 tarihli rapor 4 Kasim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 4 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir II Dunya Savasindan sonra verilen ilk Onur Madalyasi havaalanindaki catismalarda oldurulen Bascavus e verilir 12 Nisan 2003 tarihli 10 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde San Francisco Chronicle haberi Ingilizce 6 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 16 Nisan 2003 tarihli 31 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC haberi Ingilizce 6 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir Amy Goodman The Exception to the Rulers Exposing Oily Politicians War Profiteers and the Media That Love Them adli eserin icinde 1 11 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 6 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir Bakiniz Ilistirilmis gazetecilik Bakiniz Tareq Ayyoub Olayi Ilgili democracynow org haberi 17 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 6 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir Olaylarla ilgili 27 Mayis 2003 tarihli 2 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde haberi Ingilizce 6 Eylul 2010 tarihinde erisilmistirKonuyla ilgili yazilan eserler Bagdat Gorevi Nazim Kitapligi 2006 ISBN 9758271806