Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beato Angelico ya da Fra Angelico, asıl adı Giovanni da Fiesole (d. y. 1395,, Floransa Cumhuriyeti - ö. 18 Şubat 1455, Roma), erken rönesans dönemi İtalyan ressam.
| Fra Angelico | |
|---|---|
 Fra Angelico'nun tarafından yapılmış portresi (y. 1501) | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum adı | Giovanni da Fiesole |
| Doğum | 1395 |
| Ölüm | 18 Şubat 1455 (60 yaşında) Roma |
| Uyruk | İtalyan |
| Alanı | Resim sanatı |
| Katıldığı akımlar | İtalyan Rönesansı |
| Etkiledikleri | Filippo Lippi |
Erken Rönesans dönemi Floransa okulu içinde değerlendirilen yapıtlarında dingin bir dinsel tutum ve güçlü bir klasik etki görülür. İlk ürünlerinin büyük bir bölümü, Floransa'daki San Marco Manastırı'nda kaldığı sırada yaptığı duvar resimleridir. Yaşamının son yıllarında gene Floransa'daki 'nde bulunan bir gümüş dolabın kapakları için 35 resimlik bir dizi yapmıştır.
San Domenico Dönemi
Genç yaşta ressam olarak ün kazandı. 1417'de, sonraları yardımcısı olan geç gotik minmyatür ustası ile tanıştı. 1420 - 1422 arasındaki bir tarihte Dominiken keşişi oldu ve bir süre Fiesole'deki 'nda kaldı. Bu arada (Fra; Peder demektir) de Fiesole adını aldı. Büyük bir olasılıkla, Dominiken tarikatının yeniden düzenlenmesine öncülük eden ve Hümanizmin hızla yaygınlaşmasına karşı, geleneksel ruhani yaşamı savunan 'nin öğretilerinin etkisinde kalmıştı.
Angelico'yu etkileyen bir başka kişi de aynı manastırda bulunan keşiş dostu idi. Fra Angelico Floransa başpsikoposu olmayı kabul etmeyince bu göreve getirildi. Onun, Angelico'nun inancını pekiştirdiği ve bazı kompozisyonları için ona esin kaynağı olduğu sanılır.
Angelico'nun, gotik geleneğin en büyük ressam ve minyatürcüsü 'nun yanında yetiştiği de söylenir. Onun figürlerine ruhani bir hava kazandıran titrek ışıltı ile temiz, ayrıntılarda özenli ince işçiliği Monaco'nun etkisini yansıtır. Bu özellikler "Yıldızlı Madonna" (1425 - 1430, , Floransa) ve "Beşaret" (1438 - 1445, , Floransa) adlı iki küçük altar panosunda belirgindir.
yapmaya başlandığı "Çarmıhtan İndiriliş" (y. 1935, , Floransa) adlı üç kanatlı atlar panosunu bitiremeden 1425'te ölünce yapıtı Angelico tamamladı. Bu nedenle yapıt önceleri Monaco'nun sanıldı. Monaco panoyu üç parça olarak tasarlamış ve yalnızca bu parçaların sivri tepelerini tamamlamıştı. Angelico, uçsuz bucaksız bir manzara ve buna tepeden bakan çok renkli bir dağ kasabası ekleyerek panoya bütünlük kazandırdı. Bu kasaba belki de Fra Angelico'nun bir zamanlar oturduğu ve önemli yapıtlarının bulunduğu Cortona'ya düşsel bir göndermedir. Angelico keskin dış çizgilerle arka plandan ayırdığı figürleri, ön planda iç içe gruplar halinde yerleştirmiştir. Yüzlerde görülen ayrıntılı ve özenli işçilik figürlerle birer portre niterliği kazandırır. Bu düzenlemeler Angelico'nun Erken Rönesans sanatına özgü biçimcilik anlayışıyla derinden ilgili olduğunu gösterir.
Angelico, Fiesole de keşiş yaşamı ile ressamlığı iç içe sürdürdü. , Angelico'yu hem bir azize benzetmiş hem de "olağanüstü" olarak tanımlamıştır. Nitekim ölümünden kısa bir süre sonra, ahlaki erdemlerinden ötürü angelico (meleksi) diye anılır olmuş, giderek bu tanım adı haline gelmiştir ve genellikle önüne beato (kutsal) sözcüğü eklenerek kullanılmıştır.
Angelico manastırdaki yaşamını yalnızca ibadetle geçirmiyordu. Dönemin yeni sanat akımlarını, özellikle de mekânın belirtilmesinde perspektiflikten yararlanma yöntemlerini yakından izliyordu. Uffizi Galerisi'ndeki "Meryem'in Taç Giymesi" ve büyük boyutlu "Son Yargı" (y. 1430 - 1433, , Floransa) gibi resimlerinde, figürleinin geriye doğru dizilişi, Angelico'nun çağdaşı ünlü Floransalı ressam Masaccio'nun resimlerindekine benzeyen bir mekân duygusu uyandırır. Angelico'nun tarihi kesinlikle bilinen en eski yapıtı (11 Temmuz 1433), keten tüccarları loncasının ısmarladığı ve bu nedenle "Ketenciler Altar Panosu" (, Floransa) adıyla anılan büyük boyutlu resmidir. Floransalı heykelci Lorenzo Ghiberti'nın tasarladığı mermerden küçük bir şapel içinde bulunan bu altar panosunda cepheden betimlediği anıtsal Meryem ve İsa figürleriyle daha küçük boyutlu, sevimli meleklerle "Yıldızlı Madonna" temasını işlemiştir. Bu grup betimlemesi, 14. yüzyıl Floransa'sının Maestá'ları (görkemli Madonna ve İsa resimleri) ile benzerlikler göstermekle birlikte, temelde, ölzellikle de kuruluş açısından Masaccio'nun biçimci tavrını yansıtır. Angelico, bu panonun altındaki predella'da (ince resim şeridi) "müneccim kralların tapınması" ve "Aziz Markos'un Şehit Edilmesi" sahnelerini canlandırmıştır. Bu resimlerde açık ve özlü bir anlatımla çok net bir perspektif uygulamıştır. Bu teknik daha da belirgin biçimde, Vaftizci Yahya'nın kutsanışının betimlendiği küçük resimde de görülür.
Angelica, 'nden 1436'da aldığı altar panosu siparişini aynı yılın aralık ayında tamamladı. Huzur verici bir resim olan " Yakarış"ta, İsa'nın ölüsünün çevresinde sesizzce düşünceye dalmış insanlar görülür. Fra Angelico yapıtta, 14. yüzyıl ustalarından 'nun bugün Uffizi Galerisi'nde bulunan ünlü bir resminden esinlenmiş, ama konuyu daha karmaşık bir düzenleme içide, daha çok figür kullanarak genişletmiştir. Figürler gri bir gökyüzü altında, Kudüs'ün uzun surları boyunca uzanan melankolik bir manzara içine yerleştirmiştir. Angelico'nun bu resimde dinsel figürlerle tarihsel kişileri bir arada kullanmaktaki amacı, "Kurtarıcı"ya olan bağlılığın tarihsel sürekliliğini vurgulamak olabilir.
Fra Angelico, Floransa Rönesansı'nın en önemli yapıtlarından biri olan "Beşaret"te (y. 1438, , Cortona), bir yanda Âdem ve Havva'nın bir melek tarafından Cennet'ten kovuluşunu, bir yandan da Rönesans üslubundaki bir portik içinde haberci melek ile kutsal bakireyi işlemiştir.
Predella ise Meryem'in yaşamından sahneleri içeren bölümlere ayrılmıştır. Bunlardan bir panorama biçiminde olan "Meryem'in Elizabeth'i Ziyareti", doğalcı bir üslupla betimlenmiştir. Angelico minyatürcü bir tekniği benimsediği dönemlerde bile her zaman gerçeğe bağlı kalmıştır. Sipariş verenlerin isteğine göre bazen yaldızlı fon gibi ortaçağda görülen uygulamalara yer verse de, figürleri her zaman Rönesans'a özgü bir belirginlikle öne çıkar ve onun gittikçe daha belirginleşen uyumlu resim anlayışını vurgular. Rönesans'ta ilk "Kutsal Konuşma" (sacra conversazione) sahnesi, Angelico'nun gene 1430'larda yaptığı "Annalena Altar Panosu"nda (, Floransa) görülür.
San Marco Manastırı'ndaki yılları
1439'a değin 'nda kalan Angelico, o yıl Floransa'daki 'na girdi. Duvar ressamı olarak gerçekleştirdiği çalışmaların çoğu bu dönemin ürünüdür. 1436'da Silvester'cı keşişlerden Dominiken keşişlerine devredilen San Marco Kilisesi ile büyük manastır binasının yeniden yapımına 1438 dolayında Floransalı mimar ve heykelci Michelozzo'nun tasarımları doğrultusunda başlandı. Medici ailesi, inşaatın gerçekleştirilmesi için önemli ölçüde maddi destek sağlıyordu. Bu yıllarda altar panosunun yapımı için Cosimo de' Medici'den (yaşlı) bir sipariş alan Angelico, gene bir "Kutsal Konuşma" resmi yaptı. Resmin ortasına, yüksek bir taht üstünde Meryem ve İsa yerleştirmiş, her iki yanında, aralarında Medicilerin koruyucu azizleri Cosmas ve Damianus'un da bulunduğu azizler geriye doğru sıralanmıştır. Arka planda derinlikli ama ton farklılıkları olmayan bir gökyüzü önünde servi, palmiye ve çam ağaçlarının oluşturduğu sık bir koru yer almaktadır. Buradaki figürler, insanlara özgü tutkulardan arınmış, büyük bir ruh huzuruna kavuşmuş gibidir. Yapıtı bütünleyen predella'nın ortasında, Medicilerin iki koruyucu azizinin yaşamından alınmış sekiz küçük öyküyü birbirinden ayıran pietá (İsa'nın bedenini kucaklamış Meryem resmi) bulunur. Bu resimler bugün birçok müzeye dağılmış durumdadır. Fra Angelico'nun bütün bu sahnelerdeki anlatımı, eski resimlerine göre daha düzenli ve yalındır. Burada kullandığı bazı yaratıcı öğeleri daha sonraları duvar resimlerinde geliştirmiştir.
Fra Angelico'nun sanatının doruk noktası olan resimler Floransa'daki 'nın duvarlarındadır. Papazlar meclisi için yaptığı büyük boyutlu "Çarmıha Geriliş" tablosu, dünyanın geçici nimetlerinden vazgeçip kurtuluşu yalnızca İsa'da aramak gerektiğini telkin eden 14. yüzyıl "İbret" resimlerini anımsatır. Bu tabloda, gökyüzünün oluşturduğu fon önünde çarmıha gerilmiş üç figürün yanı sıra, ritmik biçimde düzenlenmiş dinsel figürlerle şehitler korosu, tarikat kurucuları, münzevilerle Dominiken tarikatının savunucuları ve Medicilerin iki koruyucu azizi görülür. Fra Angelico bu yapıtının kapsamlılığı içinde, önceki altar panolarında pek az ele aldığı bir kavramı geliştirmiştir.
Angelico manastırının ön dehlizi ile keşiş hücrelerinin duvarlarına da İsa'nın vecdini canlandıran resimler yapmıştır. Koridor duvarlarından birindeki "Beşaret" resmindeki düzenlemeyi, daha önce Cortona'da yaptığından daha geniş tutmuş ve geri plana parlak bir ışık altında bir "Kutsal Konuşma" eklemiştir. Hücrelerde yer alan manastır yaşamına ilişkin en az 20 resmi de, çarmıha gerilmiş İsa figürüne olan bağlılığını dile getirir. Bu dar mekânlardaki ayrıntılı freskler büyük olasılıkla, Angelico'nun yönetiminde çalışan yardımcı ressamların ürünüdür. Bunlar arasında en önemlileri öğrencisi Benozzo Gozzoli, daha çok minyatürcü olarak tanınan ve ilk çalışma arkadaşı 'dir. Fra Angelico'nun kendi elinden çıktığı saptanabilen resimler, manastırın doğu yanında bulunan ilk 10 hücrededir. Bunlar arasında en çok dikkate değer olanlar "İsa'nın Dirilişi" ve "Meryem'in Taç Giymesi" ile, yumuşak anlatımı özellikle belirgin olan "Beşaret" sahnesidir. Beyaz renkli bir galeride yer alan bu müjde sahnesinde, Meryem'e ve haberci meleğe dönük olarak olarak ürkekçe dua eden Şehit Aziz Petrus'un renkli giysisi Meryem ile meleğin giyisilerindeki uçuk pembe tonlarla karşıtlık içindedir. İnziva kuralına dayanan manastır yaşamı gereğince halka açık olmayan bu hücrelerdeki resimler, ressam - keşişin öbür keşişleri tefekkür ve dua etmeye yönelten arınmış figürler yaratmaktan duyduğu gizli mutluluğu ortaya koymaktadır.
Roma dönemi
1445'in sonunda Papa IV. Eugenius tarafından Roma'ya çağrılan Fra Angelico y. 1450'ye değin orada kaldı. Bu arada 1447 yazında, Orvieto Katedrali'ndeki Şapeli'nin bezenmesi işini üstlendi. Burada, başta olmak üzere, yardımcılarıyla sıkı işbirliği içinde çok figürlü iki resim üzerinde çalıştı. İsa'nın, birinde tüm birinde tüm melekler, öbüründe de tüm peygamberler arasında "Yüce Yargıç" olarak resmedildiği bu iki tuvalin yalnızca bir bölümünü Angelico gerçekleştirdi. Resimleri aradan 50 yıldan fazla bir zaman geçtikten sonra tamamladı.
Fra Angelico'nun Roma'da Aziz Petrus Bazilikası'nın bir şapelinde (y. 1446 -1447), Vatikan'daki (1447'de ya da daha sonra) ve V. Nicolaus'un çalışma odasında (1449) yaptığı fresklerin tümü tahrip edilmiştir ama Vatikan'daki 'ndeki freskleri hâlâ durmaktadır. İncil yazarları ve aziz figürlerinin yanı sıra, Aziz İstefanos ile 'un yaşamlarından sahnelerin bulunduğu bu fresklerde Angelico, San Marco'daki altar panosunun predella'sındaki düzenlemelerden bazısını yinelemiştir. Aziz İstefanos ve 'un kutsanma sahnelerinin her ikisi de heybetli katedral içlerine yerleştirilmiş, 'un bağış verişi ise bir tapınak önünde canlandırılmıştır. Özellikle bu sahnede Fra Angelico, 'un çevresindeki yoksul ve sakatlara, onları arındıran ve içten aydınlatan huzurlu bir görünüm vererek, altar panolarındaki azizlerle eşit düzeyde görünmelerini sağlamıştır. Bu resimlerin düzenlenişi ve içerdikleri mimari anlatımlar, bir Rönesans sanatçısı olarak Angelico'nun gelişmesinin doruğa eriştiğini de vurgular.
Angelico 1450'de Floransa'ya dönerek Fiesole'deki 'nda keşiş oldu (1450 - y. Haziran 1452). 'ndeki bir gümüş dolabın kapakları için hazırladığı ve İsa'nın yaşamından sahnelerle daha başka konuları işlediği 35 resimlik dizi, bu dönemin en önemli yapıtıdır. Sonraları yeniden boyanan bu resimler büyük bir olasılıkla, Angelico'nun 'nde yaptığı, ama bugüne ulaşmamış resimlerinden de izler taşımaktadır. Bu dizinin Angelico'nun yapıtı olup olmadığı tartışmalıdır; ama "Çocukların Öldürülmesi", "Mısır'a Kaçış" ve "İsa'nın Tapınağa Götürülüşü" gibi resimlerdeki narin figürlerin canlılığı ile çevrede ve manzarada görülen mekân derinliği de onun duvar resmi konusunda engin deneyimi sonucu kazandığı üslup özellikleridir. Bu dizideki resimlerin çoğunda, Fra Angelico'nun benzersiz şiirselliğine uzak düşen ve bunların öğrencilerinin elinden çıktığını düşündüren bir yorgunluk ve içtensizlik göze çarpar. Angelico'nun 'daki için yaptığı ve bugün Floransa'daki 'nde bulunan altar panosunda hâlâ belli bir anıtsallık egemendir. Bu altar panosu ile öteki birkaç önemsiz yapıtın tamamlanması ile, Angelico'nun resimdeki verimli dönemi de sona ermiştir.
Fra Angelico, 1453'te ya da ertesi yıl gene Roma'ya döndü ve orada, kente ilk gelişinde kaldığı Dominiken manastırında öldü. Mezarı manastırın yakınındaki 'ndedir.
Değerlendirme
Fra Angelico, doğrudan onun yolunu izleyenler üzerindeki etkisi bir yana, özellikle 1440 - 1450 döneminde, Fra Filippo Lippi gibi yetkin ustaların bile uzak duramadığı güçlü bir etki yarattı. Keşiş kimliğiyle Angelico'dan, 15. yüzyıl ve sonrasındaki kaynaklarda övgüyle söz edildi; hatta bazı kaynaklarda efsanevi bir kişiliğe büründürüldü. Ressam olarak değeri ise, daha 1438'de, meslektaşı Domenico Veneziano tarafından onaylanmıştı.
Giorgio Vasari Le Vite de'rici eccelenti architetti, pittori, et scultori italiani (1550; Ünlü İtalyan Mimar, Ressam ve Heykel Sanatçılarının Yaşamları) adlı kitabının Fra Angelico'ya ayırdığı bölümünde; yaşamı konusunda bazı yanlışlara düşmesine karşın, Fra Angelico'yu Rönesans çerçevesi içinde doğru yerine oturtmuştur. 18. yüzyıl sonuna değin bu konumda değerlendirilen Fra Angelico, felsefi ve didaktik değerler kullanan yeni-klasik dönem yazarlarınca yaşadığı zamanın öncesine, hatta 14. yüzyıla yerleştirilerek bir geçiş dönemi sanatçısı gibi yorumlanmıştır. Modern sanat eleştirmenlerinin hemen hemen tümü onu Rönesans dönemine almıştır. Fra Angelico klasik ölçülerle derin bir dinsel yaklaşımı dile getirmiştir.
Diğer yapıtları
- Ölü İsa ve Azizler (1425 - 1428, Courtauld Galerisi, Londra)
- Madonna ve İsa (1428, Uffizi Galerisi, Floransa)
- Madonna ve İsa (1428 - 1430, , Fiesole)
- Aziz Petrus'un Şehit Edilmesi (1429, , Floransa)
- Meryem'in Taç Giymesi (1430 - 1435, Louvre Müzesi, Paris)
- Meryem'in Ölümü ve Göğe Çıkışı (1434, , Boston)
- Meryem ve İsa ile Melekler, Azizler ve Bağışçı (1435), , Boston)
- Beşaret (1436, Prado Müzesi, Madrid)
- San Marco Freskleri (1438 - 1450, Floransa)
- V. Nicolaus Şapeli Freskleri (1448 - 1450, Vatikan, Roma)
- SS. Annunziata'da gümüş bir dolabın kapakları için yapılan 35 Resim (, Floransa)
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Fra Angelico ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Beato Angelico ya da Fra Angelico asil adi Giovanni da Fiesole d y 1395 Floransa Cumhuriyeti o 18 Subat 1455 Roma erken ronesans donemi Italyan ressam Fra AngelicoFra Angelico nun tarafindan yapilmis portresi y 1501 Genel bilgilerDogum adiGiovanni da FiesoleDogum1395Olum18 Subat 1455 60 yasinda RomaUyrukItalyanAlaniResim sanatiKatildigi akimlarItalyan RonesansiEtkiledikleriFilippo Lippi Erken Ronesans donemi Floransa okulu icinde degerlendirilen yapitlarinda dingin bir dinsel tutum ve guclu bir klasik etki gorulur Ilk urunlerinin buyuk bir bolumu Floransa daki San Marco Manastiri nda kaldigi sirada yaptigi duvar resimleridir Yasaminin son yillarinda gene Floransa daki nde bulunan bir gumus dolabin kapaklari icin 35 resimlik bir dizi yapmistir San Domenico DonemiGenc yasta ressam olarak un kazandi 1417 de sonralari yardimcisi olan gec gotik minmyatur ustasi ile tanisti 1420 1422 arasindaki bir tarihte Dominiken kesisi oldu ve bir sure Fiesole deki nda kaldi Bu arada Fra Peder demektir de Fiesole adini aldi Buyuk bir olasilikla Dominiken tarikatinin yeniden duzenlenmesine onculuk eden ve Humanizmin hizla yayginlasmasina karsi geleneksel ruhani yasami savunan nin ogretilerinin etkisinde kalmisti Angelico yu etkileyen bir baska kisi de ayni manastirda bulunan kesis dostu idi Fra Angelico Floransa baspsikoposu olmayi kabul etmeyince bu goreve getirildi Onun Angelico nun inancini pekistirdigi ve bazi kompozisyonlari icin ona esin kaynagi oldugu sanilir Angelico nun gotik gelenegin en buyuk ressam ve minyaturcusu nun yaninda yetistigi de soylenir Onun figurlerine ruhani bir hava kazandiran titrek isilti ile temiz ayrintilarda ozenli ince isciligi Monaco nun etkisini yansitir Bu ozellikler Yildizli Madonna 1425 1430 Floransa ve Besaret 1438 1445 Floransa adli iki kucuk altar panosunda belirgindir yapmaya baslandigi Carmihtan Indirilis y 1935 Floransa adli uc kanatli atlar panosunu bitiremeden 1425 te olunce yapiti Angelico tamamladi Bu nedenle yapit onceleri Monaco nun sanildi Monaco panoyu uc parca olarak tasarlamis ve yalnizca bu parcalarin sivri tepelerini tamamlamisti Angelico ucsuz bucaksiz bir manzara ve buna tepeden bakan cok renkli bir dag kasabasi ekleyerek panoya butunluk kazandirdi Bu kasaba belki de Fra Angelico nun bir zamanlar oturdugu ve onemli yapitlarinin bulundugu Cortona ya dussel bir gondermedir Angelico keskin dis cizgilerle arka plandan ayirdigi figurleri on planda ic ice gruplar halinde yerlestirmistir Yuzlerde gorulen ayrintili ve ozenli iscilik figurlerle birer portre niterligi kazandirir Bu duzenlemeler Angelico nun Erken Ronesans sanatina ozgu bicimcilik anlayisiyla derinden ilgili oldugunu gosterir Angelico Fiesole de kesis yasami ile ressamligi ic ice surdurdu Angelico yu hem bir azize benzetmis hem de olaganustu olarak tanimlamistir Nitekim olumunden kisa bir sure sonra ahlaki erdemlerinden oturu angelico meleksi diye anilir olmus giderek bu tanim adi haline gelmistir ve genellikle onune beato kutsal sozcugu eklenerek kullanilmistir Angelico manastirdaki yasamini yalnizca ibadetle gecirmiyordu Donemin yeni sanat akimlarini ozellikle de mekanin belirtilmesinde perspektiflikten yararlanma yontemlerini yakindan izliyordu Uffizi Galerisi ndeki Meryem in Tac Giymesi ve buyuk boyutlu Son Yargi y 1430 1433 Floransa gibi resimlerinde figurleinin geriye dogru dizilisi Angelico nun cagdasi unlu Floransali ressam Masaccio nun resimlerindekine benzeyen bir mekan duygusu uyandirir Angelico nun tarihi kesinlikle bilinen en eski yapiti 11 Temmuz 1433 keten tuccarlari loncasinin ismarladigi ve bu nedenle Ketenciler Altar Panosu Floransa adiyla anilan buyuk boyutlu resmidir Floransali heykelci Lorenzo Ghiberti nin tasarladigi mermerden kucuk bir sapel icinde bulunan bu altar panosunda cepheden betimledigi anitsal Meryem ve Isa figurleriyle daha kucuk boyutlu sevimli meleklerle Yildizli Madonna temasini islemistir Bu grup betimlemesi 14 yuzyil Floransa sinin Maesta lari gorkemli Madonna ve Isa resimleri ile benzerlikler gostermekle birlikte temelde olzellikle de kurulus acisindan Masaccio nun bicimci tavrini yansitir Angelico bu panonun altindaki predella da ince resim seridi muneccim krallarin tapinmasi ve Aziz Markos un Sehit Edilmesi sahnelerini canlandirmistir Bu resimlerde acik ve ozlu bir anlatimla cok net bir perspektif uygulamistir Bu teknik daha da belirgin bicimde Vaftizci Yahya nin kutsanisinin betimlendigi kucuk resimde de gorulur Angelica nden 1436 da aldigi altar panosu siparisini ayni yilin aralik ayinda tamamladi Huzur verici bir resim olan Yakaris ta Isa nin olusunun cevresinde sesizzce dusunceye dalmis insanlar gorulur Fra Angelico yapitta 14 yuzyil ustalarindan nun bugun Uffizi Galerisi nde bulunan unlu bir resminden esinlenmis ama konuyu daha karmasik bir duzenleme icide daha cok figur kullanarak genisletmistir Figurler gri bir gokyuzu altinda Kudus un uzun surlari boyunca uzanan melankolik bir manzara icine yerlestirmistir Angelico nun bu resimde dinsel figurlerle tarihsel kisileri bir arada kullanmaktaki amaci Kurtarici ya olan bagliligin tarihsel surekliligini vurgulamak olabilir Fra Angelico nun Besaret isimli freski 1438 1445 Floransa Fra Angelico Floransa Ronesansi nin en onemli yapitlarindan biri olan Besaret te y 1438 Cortona bir yanda Adem ve Havva nin bir melek tarafindan Cennet ten kovulusunu bir yandan da Ronesans uslubundaki bir portik icinde haberci melek ile kutsal bakireyi islemistir Predella ise Meryem in yasamindan sahneleri iceren bolumlere ayrilmistir Bunlardan bir panorama biciminde olan Meryem in Elizabeth i Ziyareti dogalci bir uslupla betimlenmistir Angelico minyaturcu bir teknigi benimsedigi donemlerde bile her zaman gercege bagli kalmistir Siparis verenlerin istegine gore bazen yaldizli fon gibi ortacagda gorulen uygulamalara yer verse de figurleri her zaman Ronesans a ozgu bir belirginlikle one cikar ve onun gittikce daha belirginlesen uyumlu resim anlayisini vurgular Ronesans ta ilk Kutsal Konusma sacra conversazione sahnesi Angelico nun gene 1430 larda yaptigi Annalena Altar Panosu nda Floransa gorulur San Marco Manastiri ndaki yillari1439 a degin nda kalan Angelico o yil Floransa daki na girdi Duvar ressami olarak gerceklestirdigi calismalarin cogu bu donemin urunudur 1436 da Silvester ci kesislerden Dominiken kesislerine devredilen San Marco Kilisesi ile buyuk manastir binasinin yeniden yapimina 1438 dolayinda Floransali mimar ve heykelci Michelozzo nun tasarimlari dogrultusunda baslandi Medici ailesi insaatin gerceklestirilmesi icin onemli olcude maddi destek sagliyordu Bu yillarda altar panosunun yapimi icin Cosimo de Medici den yasli bir siparis alan Angelico gene bir Kutsal Konusma resmi yapti Resmin ortasina yuksek bir taht ustunde Meryem ve Isa yerlestirmis her iki yaninda aralarinda Medicilerin koruyucu azizleri Cosmas ve Damianus un da bulundugu azizler geriye dogru siralanmistir Arka planda derinlikli ama ton farkliliklari olmayan bir gokyuzu onunde servi palmiye ve cam agaclarinin olusturdugu sik bir koru yer almaktadir Buradaki figurler insanlara ozgu tutkulardan arinmis buyuk bir ruh huzuruna kavusmus gibidir Yapiti butunleyen predella nin ortasinda Medicilerin iki koruyucu azizinin yasamindan alinmis sekiz kucuk oykuyu birbirinden ayiran pieta Isa nin bedenini kucaklamis Meryem resmi bulunur Bu resimler bugun bircok muzeye dagilmis durumdadir Fra Angelico nun butun bu sahnelerdeki anlatimi eski resimlerine gore daha duzenli ve yalindir Burada kullandigi bazi yaratici ogeleri daha sonralari duvar resimlerinde gelistirmistir Fra Angelico nun sanatinin doruk noktasi olan resimler Floransa daki nin duvarlarindadir Papazlar meclisi icin yaptigi buyuk boyutlu Carmiha Gerilis tablosu dunyanin gecici nimetlerinden vazgecip kurtulusu yalnizca Isa da aramak gerektigini telkin eden 14 yuzyil Ibret resimlerini animsatir Bu tabloda gokyuzunun olusturdugu fon onunde carmiha gerilmis uc figurun yani sira ritmik bicimde duzenlenmis dinsel figurlerle sehitler korosu tarikat kuruculari munzevilerle Dominiken tarikatinin savunuculari ve Medicilerin iki koruyucu azizi gorulur Fra Angelico bu yapitinin kapsamliligi icinde onceki altar panolarinda pek az ele aldigi bir kavrami gelistirmistir Fra Angelico nun Besaret isimli 2 freski 1437 1446 Floransa Angelico manastirinin on dehlizi ile kesis hucrelerinin duvarlarina da Isa nin vecdini canlandiran resimler yapmistir Koridor duvarlarindan birindeki Besaret resmindeki duzenlemeyi daha once Cortona da yaptigindan daha genis tutmus ve geri plana parlak bir isik altinda bir Kutsal Konusma eklemistir Hucrelerde yer alan manastir yasamina iliskin en az 20 resmi de carmiha gerilmis Isa figurune olan bagliligini dile getirir Bu dar mekanlardaki ayrintili freskler buyuk olasilikla Angelico nun yonetiminde calisan yardimci ressamlarin urunudur Bunlar arasinda en onemlileri ogrencisi Benozzo Gozzoli daha cok minyaturcu olarak taninan ve ilk calisma arkadasi dir Fra Angelico nun kendi elinden ciktigi saptanabilen resimler manastirin dogu yaninda bulunan ilk 10 hucrededir Bunlar arasinda en cok dikkate deger olanlar Isa nin Dirilisi ve Meryem in Tac Giymesi ile yumusak anlatimi ozellikle belirgin olan Besaret sahnesidir Beyaz renkli bir galeride yer alan bu mujde sahnesinde Meryem e ve haberci melege donuk olarak olarak urkekce dua eden Sehit Aziz Petrus un renkli giysisi Meryem ile melegin giyisilerindeki ucuk pembe tonlarla karsitlik icindedir Inziva kuralina dayanan manastir yasami geregince halka acik olmayan bu hucrelerdeki resimler ressam kesisin obur kesisleri tefekkur ve dua etmeye yonelten arinmis figurler yaratmaktan duydugu gizli mutlulugu ortaya koymaktadir Roma donemi1445 in sonunda Papa IV Eugenius tarafindan Roma ya cagrilan Fra Angelico y 1450 ye degin orada kaldi Bu arada 1447 yazinda Orvieto Katedrali ndeki Sapeli nin bezenmesi isini ustlendi Burada basta olmak uzere yardimcilariyla siki isbirligi icinde cok figurlu iki resim uzerinde calisti Isa nin birinde tum birinde tum melekler oburunde de tum peygamberler arasinda Yuce Yargic olarak resmedildigi bu iki tuvalin yalnizca bir bolumunu Angelico gerceklestirdi Resimleri aradan 50 yildan fazla bir zaman gectikten sonra tamamladi Fra Angelico nun Roma da Aziz Petrus Bazilikasi nin bir sapelinde y 1446 1447 Vatikan daki 1447 de ya da daha sonra ve V Nicolaus un calisma odasinda 1449 yaptigi fresklerin tumu tahrip edilmistir ama Vatikan daki ndeki freskleri hala durmaktadir Incil yazarlari ve aziz figurlerinin yani sira Aziz Istefanos ile un yasamlarindan sahnelerin bulundugu bu fresklerde Angelico San Marco daki altar panosunun predella sindaki duzenlemelerden bazisini yinelemistir Aziz Istefanos ve un kutsanma sahnelerinin her ikisi de heybetli katedral iclerine yerlestirilmis un bagis verisi ise bir tapinak onunde canlandirilmistir Ozellikle bu sahnede Fra Angelico un cevresindeki yoksul ve sakatlara onlari arindiran ve icten aydinlatan huzurlu bir gorunum vererek altar panolarindaki azizlerle esit duzeyde gorunmelerini saglamistir Bu resimlerin duzenlenisi ve icerdikleri mimari anlatimlar bir Ronesans sanatcisi olarak Angelico nun gelismesinin doruga eristigini de vurgular Fra Angelico nun Misir a Kacis adli tablosu 1450 Floransa Angelico 1450 de Floransa ya donerek Fiesole deki nda kesis oldu 1450 y Haziran 1452 ndeki bir gumus dolabin kapaklari icin hazirladigi ve Isa nin yasamindan sahnelerle daha baska konulari isledigi 35 resimlik dizi bu donemin en onemli yapitidir Sonralari yeniden boyanan bu resimler buyuk bir olasilikla Angelico nun nde yaptigi ama bugune ulasmamis resimlerinden de izler tasimaktadir Bu dizinin Angelico nun yapiti olup olmadigi tartismalidir ama Cocuklarin Oldurulmesi Misir a Kacis ve Isa nin Tapinaga Goturulusu gibi resimlerdeki narin figurlerin canliligi ile cevrede ve manzarada gorulen mekan derinligi de onun duvar resmi konusunda engin deneyimi sonucu kazandigi uslup ozellikleridir Bu dizideki resimlerin cogunda Fra Angelico nun benzersiz siirselligine uzak dusen ve bunlarin ogrencilerinin elinden ciktigini dusunduren bir yorgunluk ve ictensizlik goze carpar Angelico nun daki icin yaptigi ve bugun Floransa daki nde bulunan altar panosunda hala belli bir anitsallik egemendir Bu altar panosu ile oteki birkac onemsiz yapitin tamamlanmasi ile Angelico nun resimdeki verimli donemi de sona ermistir Fra Angelico 1453 te ya da ertesi yil gene Roma ya dondu ve orada kente ilk gelisinde kaldigi Dominiken manastirinda oldu Mezari manastirin yakinindaki ndedir DegerlendirmeFra Angelico dogrudan onun yolunu izleyenler uzerindeki etkisi bir yana ozellikle 1440 1450 doneminde Fra Filippo Lippi gibi yetkin ustalarin bile uzak duramadigi guclu bir etki yaratti Kesis kimligiyle Angelico dan 15 yuzyil ve sonrasindaki kaynaklarda ovguyle soz edildi hatta bazi kaynaklarda efsanevi bir kisilige burunduruldu Ressam olarak degeri ise daha 1438 de meslektasi Domenico Veneziano tarafindan onaylanmisti Giorgio Vasari Le Vite de rici eccelenti architetti pittori et scultori italiani 1550 Unlu Italyan Mimar Ressam ve Heykel Sanatcilarinin Yasamlari adli kitabinin Fra Angelico ya ayirdigi bolumunde yasami konusunda bazi yanlislara dusmesine karsin Fra Angelico yu Ronesans cercevesi icinde dogru yerine oturtmustur 18 yuzyil sonuna degin bu konumda degerlendirilen Fra Angelico felsefi ve didaktik degerler kullanan yeni klasik donem yazarlarinca yasadigi zamanin oncesine hatta 14 yuzyila yerlestirilerek bir gecis donemi sanatcisi gibi yorumlanmistir Modern sanat elestirmenlerinin hemen hemen tumu onu Ronesans donemine almistir Fra Angelico klasik olculerle derin bir dinsel yaklasimi dile getirmistir Diger yapitlariOlu Isa ve Azizler 1425 1428 Courtauld Galerisi Londra Madonna ve Isa 1428 Uffizi Galerisi Floransa Madonna ve Isa 1428 1430 Fiesole Aziz Petrus un Sehit Edilmesi 1429 Floransa Meryem in Tac Giymesi 1430 1435 Louvre Muzesi Paris Meryem in Olumu ve Goge Cikisi 1434 Boston Meryem ve Isa ile Melekler Azizler ve Bagisci 1435 Boston Besaret 1436 Prado Muzesi Madrid San Marco Freskleri 1438 1450 Floransa V Nicolaus Sapeli Freskleri 1448 1450 Vatikan Roma SS Annunziata da gumus bir dolabin kapaklari icin yapilan 35 Resim Floransa Kaynakca Zuffi Stefano 2001 La Pittura Italiana Milano Electa s 62 ISBN 88 435 7822 7 Wikimedia Commons ta Fra Angelico ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir