Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beklenti etkisi, edebiyat ve psikolojide bir olgudur. "Kendini gerçekleştiren kehanet" ya da "Pygmalion etkisi" olarak da adlandırılan bu olgu; kişinin, bir süre sonra başkalarının (özellikle herhangi bir yanıyla kendinden üstün gördüğü insanların) ona ilişkin beklentilerine denk düşen davranışlar sergilemesi şeklinde açıklanabilir. Beklenti etkisi bilimde, mitolojide ve sanatta değişik boyutlarıyla işlenmiştir. Sosyal psikolojide başlangıçta gerçekliği olmayan bir durum hakkındaki beklentilerin gerçekleşmesine yol açma süreciyle beklenen davranışın sergilenmesi sonucu, olmayan bu halin gerçeğe dönüşmesi biçiminde "self fulfilling prophecy" teorisi olarak tanımlanır. Yani kişi kendi kehanetini kendi yerine getirir. olumsuz duygular, olumsuz sonuçlar doğurur. Bu teori 1911 yılında iki Alman araştırmacının bir at üzerindeki deneyleriyle bilimsel platforma oturtulmuştur. İnsandaki bilinçaltının beklenti etkisini açıklamaktaki rolü büyüktür.
Self fulfilling prophecy'de ''Illusion of Transparency'' yani şeffaflık yanılsaması olarak da söylenen tabire göre kronik anksiyete yaşayan insanların, diğerlerinin düşüncelerini ne ölçüde fark ettiklerini abartması daha olasıdır. Örneğin insanların sizin heyecanınızı fark ettiğini düşünüyorsunuz ve bunu düşündüğünüz için anksiyeteniz, heyecanınız artıyor ve özgüveniniz daha da azalıyor.
Rosenthal ve Jacobson (1968 aktaran: REYNOLDS, 2007, 476) yüzlerce denemeden sonra öğretmen beklentilerinin öğrenci performansı üzerinde önemli etkileri olduğunu buldular. Yansız atama ile oluşturulan gruplara rağmen öğretmenleri yüksek beklenti içinde olan gruptaki öğrenciler daha başarılı olmuşlardır. Çeşitli araştırmalarda pygmalion etkisinin etki büyüklüğü hesaplanmış ve d=.81, d=1.13 gibi Cohen’e göre (1988; aktaran: REYNOLDS, 2007, 476) büyük etki büyüklükleri elde edilmiştir.
Bilimdeki yansımaları
Sosyolog Prof. Robert Merton, beklenti etkisini; "Bir durumun yanlış tanımlanması, yanlışı doğru hale getiren yeni bir davranışa yol açar" saptamasıyla değerlendirmiştir. Harvard Üniversitesi profesörlerinden Robert Rosenthal, 1971 yılında, bu konuda önce farelerle, sonra da bir okulda 18 öğretmen ve 650 çocuğu kapsayan araştırmalar yapmıştır.
Uygulamaları
Mitolojide beklenti etkisi
Mitolojik Yunan kralı Oidipus'un en büyük korkusu kehanette olduğu gibi babasını öldürmek ve annesiyle evlenmektir. Sonuçta bu kehanet gerçekleşir.
Bir heykeltıraş olan Kıbrıs prensi Pygmalion, ideal kadını temsil eden fildişinden bir heykel yapar ve Galatea adını verir. Galatea o kadar güzeldir ki, Pygmalion ona aşık olur, tanrıça Venüs’e ona hayat vermesi için yalvarır. Venüs onun isteğini kabul ederek Galatea'yı canlandırır; Pygmalion ile insan olan heykeli mutlu bir aşk yaşarlar.
Roma mitolojisinde Romulus ve Remus beklenti etkisini örnekleyen bir anlatım içerir.
Sanatta beklenti etkisi
- Bernard Shaw'un 1916 yılında yazdığı ve sonradan müzikalleştirilen My Fair Lady" adlı oyunu bu olguya bir örnektir.
- Azınlık Raporu
- Star Wars Episode III filmi ve
- Matrix filmlerinde beklenti etkisi örnekleri görülmektedir.
Türkçede örnekler
- "Bir insana 40 gün deli dersen deli olur"
- "Sakınan göze çöp batar"
- "Aklıma gelen başıma geldi"
- "Akla gelen taş baş yarar"... gibi örnekler beklenti etkisinin Türk dilindeki örneklerindendir.
Kaynakça
- REYNOLDS, D. (2007) Restraining Golem and Harnessing Pygmalion in the Classroom: A Laboratory Study of Managerial Expectations and Task Design, Academy of Management Learning & Education, 2007, Vol. 6, No. 4, 475–483
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Beklenti etkisi edebiyat ve psikolojide bir olgudur Kendini gerceklestiren kehanet ya da Pygmalion etkisi olarak da adlandirilan bu olgu kisinin bir sure sonra baskalarinin ozellikle herhangi bir yaniyla kendinden ustun gordugu insanlarin ona iliskin beklentilerine denk dusen davranislar sergilemesi seklinde aciklanabilir Beklenti etkisi bilimde mitolojide ve sanatta degisik boyutlariyla islenmistir Sosyal psikolojide baslangicta gercekligi olmayan bir durum hakkindaki beklentilerin gerceklesmesine yol acma sureciyle beklenen davranisin sergilenmesi sonucu olmayan bu halin gercege donusmesi biciminde self fulfilling prophecy teorisi olarak tanimlanir Yani kisi kendi kehanetini kendi yerine getirir olumsuz duygular olumsuz sonuclar dogurur Bu teori 1911 yilinda iki Alman arastirmacinin bir at uzerindeki deneyleriyle bilimsel platforma oturtulmustur Insandaki bilincaltinin beklenti etkisini aciklamaktaki rolu buyuktur Self fulfilling prophecy de Illusion of Transparency yani seffaflik yanilsamasi olarak da soylenen tabire gore kronik anksiyete yasayan insanlarin digerlerinin dusuncelerini ne olcude fark ettiklerini abartmasi daha olasidir Ornegin insanlarin sizin heyecaninizi fark ettigini dusunuyorsunuz ve bunu dusundugunuz icin anksiyeteniz heyecaniniz artiyor ve ozguveniniz daha da azaliyor Rosenthal ve Jacobson 1968 aktaran REYNOLDS 2007 476 yuzlerce denemeden sonra ogretmen beklentilerinin ogrenci performansi uzerinde onemli etkileri oldugunu buldular Yansiz atama ile olusturulan gruplara ragmen ogretmenleri yuksek beklenti icinde olan gruptaki ogrenciler daha basarili olmuslardir Cesitli arastirmalarda pygmalion etkisinin etki buyuklugu hesaplanmis ve d 81 d 1 13 gibi Cohen e gore 1988 aktaran REYNOLDS 2007 476 buyuk etki buyuklukleri elde edilmistir Bilimdeki yansimalariSosyolog Prof Robert Merton beklenti etkisini Bir durumun yanlis tanimlanmasi yanlisi dogru hale getiren yeni bir davranisa yol acar saptamasiyla degerlendirmistir Harvard Universitesi profesorlerinden Robert Rosenthal 1971 yilinda bu konuda once farelerle sonra da bir okulda 18 ogretmen ve 650 cocugu kapsayan arastirmalar yapmistir Uygulamalari Pygmalion etkisi Plasebo etkisi Akilli Hans etkisi Hawthorne etkisiMitolojide beklenti etkisiMitolojik Yunan krali Oidipus un en buyuk korkusu kehanette oldugu gibi babasini oldurmek ve annesiyle evlenmektir Sonucta bu kehanet gerceklesir Bir heykeltiras olan Kibris prensi Pygmalion ideal kadini temsil eden fildisinden bir heykel yapar ve Galatea adini verir Galatea o kadar guzeldir ki Pygmalion ona asik olur tanrica Venus e ona hayat vermesi icin yalvarir Venus onun istegini kabul ederek Galatea yi canlandirir Pygmalion ile insan olan heykeli mutlu bir ask yasarlar Roma mitolojisinde Romulus ve Remus beklenti etkisini ornekleyen bir anlatim icerir Sanatta beklenti etkisiBernard Shaw un 1916 yilinda yazdigi ve sonradan muzikallestirilen My Fair Lady adli oyunu bu olguya bir ornektir Azinlik Raporu Star Wars Episode III filmi ve Matrix filmlerinde beklenti etkisi ornekleri gorulmektedir Turkcede ornekler Bir insana 40 gun deli dersen deli olur Sakinan goze cop batar Aklima gelen basima geldi Akla gelen tas bas yarar gibi ornekler beklenti etkisinin Turk dilindeki orneklerindendir KaynakcaREYNOLDS D 2007 Restraining Golem and Harnessing Pygmalion in the Classroom A Laboratory Study of Managerial Expectations and Task Design Academy of Management Learning amp Education 2007 Vol 6 No 4 475 483