Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bölge çok sık ormanlar ve bataklıklar içeren coğrafi yapısı ve Batı ile iletişimi sağlayan stratejik yapısı nedeniyle önemlidir. Belarusu komünistler Barbarossa Harekâtının ilk günlerinden hemen sonra direniş örgütlemeye başlamışlardır. Partizanların iddialarına göre işgal sırasında yapılan eylemler sonucunda 500.000 Alman ve işbirlikçi öldürülmüştür. Belarus'un Nazi işgali altında olduğu dönemde partizanların komutanlığını Panteleymon Ponomarenko yapmıştır.
| Belarus partizanları | |
|---|---|
 1944 yılında Belarus partizanlar | |
| Etkin | 29 Haziran 1941-22 Haziran 1944 |
| Dağılması | Partizanların hepsi Kızıl Ordu'ya girdi |
| Ülke | Belarus |
| Bağlılık | Sovyetler Birliği Komünist Partisi |
| Tipi | Gerilla |
| Görevi | Belarus'u işgalden kurtarmak |
| Büyüklük | 300.000 |
| Savaşları | II. Dünya Savaşı |
| Komutanlar | |
| Ünlü komutanları | Panteleymon Ponomarenko |
Oluşumu
1941 yılı Ağustos ayında Belarus'ta 231 partizan grubu faaliyet gösteriyordu. Etrafında direniş örgütlemek üzere 1941 yılı sonuna kadar 437 partizan bölgeye gönderilmiştir. Toplamda partizan sayısının 7 bin 200 olduğu belirtilmektedir. Ancak Alman işgali ilerleyip cephe Belarus'tan uzaklaşınca partizan birliklerinin durumu daha da güçleşecektir. Bu durumdaki partizanlara 1942 yılının Mart ayına kadar geniş ölçekli destek gelmeyecektir. En önemli eksik telsiz ve iletişim araçlarının eksikliğidir. İşgalin ilk dönemlerinde partizanlar yerel halkın desteğine de tam sahip değildir. Partizanlar özellikle çok soğuk geçen 1941-42 kışında yalnız kalmış, ciddi erzak, ilaç ve silah sıkıntısı çekmiş, birbiriyle eşgüdüm içinde olmayan saldırılar gerçekleştirmiştir.
1941 yılı yaz aylarında başlayan ve devam eden partizan karşıtı Alman askerî harekâtları başarılı olmuş Belarus'ta partizan eylemleri gözle görülür oranda düşmüştür.1942 yılı başlarına gelindiğinde çoğu partizan birliği yeraltına çekilmiş ve saldırmaktan çok yerel halk arasında örgütlenmeyle ilgilenir durumdaydı.
Vitsyebsk koridoru
Sovyet partizan hareketinin gelişmesinde Vityebsk koridorunun açılmasının çok büyük önemi olmuştur. 1942 yılının Şubat ayında Sovyet topraklarıyla Alman işgali altındaki bölge arasında bir koridor açılır. Smolensk Oblastındaki Velizh – Usvyaty bölgesinde cephenin bir anda ilerlemesiyle Sovyet Orduları daha önce temasın imkânsız olduğu bölgelerle temasa geçer. Buradaki partizan kuvvetleri bu sayede yoğun destek alacak ve cephe gerisinde Alman birliklerine ciddi kayıplar verdirecektir.
1941 yılının son bahar aylarında savaşın ilk döneminde esir edilen bazı Sovyet askerlerinin salıverilmesi de bu askerlerin partizan saflarına katılmasına ve direnişin kuvvetlenmesine yolaçar.
1942 yılının bahar aylarına gelindiğinde savaşın ilk yılının deneyimiyle hareket eden partizanlar küçük grupların birleşmesiyle ilk birliklerini kurmaya başlar. Birlikler büyüyünce eşgüdüm, sayısal avantaj ve örgütlenme hızlanacak yeni iaşe yolları oluşturulacaktır. Ayrıca partizan saldırıları şiddetlenecek ve özellikle demiryolları youn bir şekilde sabote edilerek Alman iaşe hattı sıkıntıya sokulacaktır.
1942 yılıyla beraber Belaruslu partizanlara karşı işgalci Alman yönetimi yerel işbirlikçiler sayesinde harekâtlara başlayacak ve anti-partizan birlikler kurmaya çalışacaktır. Buna rağmen gelişen Belarus’taki partizan kuvvetler 1942 yılının Kasım ayında 47 bin sayısına ulaşacaktır.
1943-1944
Batı Belarus’da Belarus partizan kuvvetleri 1943 yılında 9 alay, 10 birlik ve 15 özel harekât birimi takviyesi ile yaklaşık 10-12 bin kişilik destek alarak örgütlenir. Silahlı birliklerin sayısının artmasının yanı sıra Sovyetler Birliği Komünist Partisi de yeraltı faaliyetlerini sıklaştırır ve işgale karşı yoğun propaganda faaliyeti yapar.
Almanlarla işbirliği yapanlar için gönüllü olarak teslim olmaları durumunda vadedilen af sayesinde partizan kuvvetlerine katılım hızla artar. Alman Ordusu bünyesinde kurulmuş olan partizan tarafına firarlar gerçekleşir. Bu dönemde toplam partizan sayısı 150 bini aşmıştır. Daha sonra bu 300 bini geçecektir.
Kurtarılmış alanlar
Alman işgali altındaki topraklarda kurtarılmış bölgeler ilan edilecek hatta partizanlar için hayvancılık ve tarım yapılan kolhozlar kurulacaktır. Partizanlar arasındaki vasıflı işçilerden ayakkabıcıların, terzilerin, marangozların, deri işçilerinin ve demircilerin olduğu çeşitli atölyeler kurmuştur.
Yahudi partizanlar
Bielski partizanları
Bielski partizanların adı Belarus'taki Yahudi partizanların lideri olan Tuvia Bielski'den geliyordu. Mevcutları Yaklaşık 700 Yahudi kadardı. Bielski partizanlar genel olarak birçok partizan grubu gibi göçebe yaşam tarzına sahiptiler. Ancak bu durum Ağustos 1943’te sona erdi. Almanlar iç dirençleri yok etmek için cadı avı başlattı. Harekâta 20.000 Alman katıldı. Sadece bu önlemler değil aynı zamanda Belarus'taki Yahudiler'in lideri için 100.000 Reich Markı ödül koydular. Zaten partizanlar göçebe yaşadıkları için büyük bir tehtit altındayken şimdi ise hiç şansları yoktu. Bu nedenle Bielski grubu kalıcı bir üsse taşınmaya karar verdi. Aralık 1943’te Belaruslu partizanlar tarafından korunan ve Almanlar tarafından girilemeyen Naliboki Ormanı’na taşındı.
Bielski grubu, toplama kamplarından insanlar kurtarmışlarıdır. Belarus polis yardımcıları yetkililerine olduğu gibi Yahudileri öldürdüklerinden şüphelenilen yerel çiftçilere de saldırılar düzenlemişlerdir. Yahudiler, Alman trenlerini vurarak devre dışı bırakmış, demiryolu raylarını havaya uçurmuş ve köprüleri yok etmiştir. Bielski partizanları, Alman nöbetçilerine ve tesislerine karşı yapılan operasyonlarda Belarus partizanlarıyla birleşerek birçok Alman ve Belarus işbirlikçiyi öldürmüştür. Yapılan açıklamalarda toplam 381 Alman askeri öldürüldüğü iddia edimiştir.
Polonya
Armia Krajowa
Bu dönemde yine Alman işgali altındaki Polonya’da faaliyet gösteren ve sürgündeki Władysław Sikorski hükûmetine bağlı Armia Krajowa ile Sovyet partizanları arasında temas sağlanacak, işbirliği yapılacaktır. Hatta Almanlar, Doğu Prsuya'da Armia Krajowa'ya ait yeraltı sığnanığını bastığı sırada orada toplam 200 partizan mevcuttu. 138 partizan burada hayatını kaybedecekti.
Ancak Sovyetler Birliği ile Sikorski hükûmetinin arası 1943 yılında açılır. Çünkü Katyn Katliamı ortaya çıkmıştı. Bu yüzden işbirliği kesilir.
Armia Krajowa, bunu bahane ederkek Naziler ile işbirliğine girdi. Polonyalıların Nazilerle işbirliği yapması üzerine Stavka 1943 yılında Polonyalı direnişçileri düşman ilan edecektir.
Armia Krajowa ise Belarus partizanları arasındaki düşmanlıkta bu zamanda arttı. Ocak – Şubat 1944 döneminde Vilnius ve Navahrudak bölgesindeki Aleksandr Krzyżanowski komutasındaki Armia Krajowa birlikleri Alman birlikleriyle birlikte Belarus partizanlarına saldırır. Bölge Alman ve Armia Krajowa saldırıları sonucu partizanlardan temizlenecektir.
Armia Ludowa
Belaruslu partizanlar, Armia Ludowa ile birlikte 14 Mayıs 1944 yılında Rablow'a saldırdı. Çatışma Waffen-SS'e bağlı ile gerçekleşti. 'ne bağlı 2.000 askeri Alman ordusu'na ait tanklar destekledi. Ayrıca zırhlı arabalar ve Luftwaffe'de 'ni destekledi. Armia Ludowa'ya ait 600, Belaruslu partizanlara ait 200 militan bu saldırıda görev aldı. Sonuç olarak 40 gerilla öldürüldü. 40 ila 50 gerilla ise yaralandı. Almanlar'da ise bu kayıp daha büyüktü. Öldürülen Alman sayısı 100 ila 300 arasındadır.
Bazı çatışmalar
Vasily Korzh Saldırısı (Bahar 1941 – 23 Mart 1942): Belarus’daki Minsk ve Pinsk Oblastlarında 1000 km uzunluğundaki hat boyunca partizan saldırıları.
Polotsk-Leppel Muharebesi (Nisan 1944): Belaruslu partizanlar ile Alman birlikleri arasında gerçekleşmiştir.
Borisovsk-Begoml Muharebesi (22 Nisan – 15 Mayıs 1944): Belaruslu partizanlar ile Alman birlikleri arasında gerçekleşmiştir.
Bagration Harekâtı (22 Haziran – 19 Ağustos 1944): Belaruslu partizanlar Bagration Harekâtında yer almıştır. Harekâta 300 bin partizan dahil olmuş ve başarı kazanmıştır.
Kaynakça
- ^ (Tüm Belarus halkı Alman-faşist işgalcilere karşı savaşıyor) Всенародная борьба в Белоруссии против немецко-фашистских захватчиков. s.112 (Kaynak:Гісторыя Беларусі: У 6 т. Т. 5. Беларусь у 1917—1945. — Мн.: Экаперспектыва, 2006. — 613 с.; іл. s.491
- ^ Beyaz Rusça: Віцебскія вароты
- ^ Toplamda bu dönemde Sovyet karşıtı silahlı yapılanmalardan 7 bin askeri personel saf değiştirerek Sovyet saflarına geçer.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bolge cok sik ormanlar ve batakliklar iceren cografi yapisi ve Bati ile iletisimi saglayan stratejik yapisi nedeniyle onemlidir Belarusu komunistler Barbarossa Harekatinin ilk gunlerinden hemen sonra direnis orgutlemeye baslamislardir Partizanlarin iddialarina gore isgal sirasinda yapilan eylemler sonucunda 500 000 Alman ve isbirlikci oldurulmustur Belarus un Nazi isgali altinda oldugu donemde partizanlarin komutanligini Panteleymon Ponomarenko yapmistir Belarus partizanlari1944 yilinda Belarus partizanlarEtkin29 Haziran 1941 22 Haziran 1944DagilmasiPartizanlarin hepsi Kizil Ordu ya girdiUlkeBelarusBaglilikSovyetler Birligi Komunist PartisiTipiGerillaGoreviBelarus u isgalden kurtarmakBuyukluk300 000SavaslariII Dunya SavasiKomutanlarUnlu komutanlariPanteleymon PonomarenkoOlusumu1941 yili Agustos ayinda Belarus ta 231 partizan grubu faaliyet gosteriyordu Etrafinda direnis orgutlemek uzere 1941 yili sonuna kadar 437 partizan bolgeye gonderilmistir Toplamda partizan sayisinin 7 bin 200 oldugu belirtilmektedir Ancak Alman isgali ilerleyip cephe Belarus tan uzaklasinca partizan birliklerinin durumu daha da guclesecektir Bu durumdaki partizanlara 1942 yilinin Mart ayina kadar genis olcekli destek gelmeyecektir En onemli eksik telsiz ve iletisim araclarinin eksikligidir Isgalin ilk donemlerinde partizanlar yerel halkin destegine de tam sahip degildir Partizanlar ozellikle cok soguk gecen 1941 42 kisinda yalniz kalmis ciddi erzak ilac ve silah sikintisi cekmis birbiriyle esgudum icinde olmayan saldirilar gerceklestirmistir 1941 yili yaz aylarinda baslayan ve devam eden partizan karsiti Alman askeri harekatlari basarili olmus Belarus ta partizan eylemleri gozle gorulur oranda dusmustur 1942 yili baslarina gelindiginde cogu partizan birligi yeraltina cekilmis ve saldirmaktan cok yerel halk arasinda orgutlenmeyle ilgilenir durumdaydi Vitsyebsk koridoruSovyet partizan hareketinin gelismesinde Vityebsk koridorunun acilmasinin cok buyuk onemi olmustur 1942 yilinin Subat ayinda Sovyet topraklariyla Alman isgali altindaki bolge arasinda bir koridor acilir Smolensk Oblastindaki Velizh Usvyaty bolgesinde cephenin bir anda ilerlemesiyle Sovyet Ordulari daha once temasin imkansiz oldugu bolgelerle temasa gecer Buradaki partizan kuvvetleri bu sayede yogun destek alacak ve cephe gerisinde Alman birliklerine ciddi kayiplar verdirecektir 1941 yilinin son bahar aylarinda savasin ilk doneminde esir edilen bazi Sovyet askerlerinin saliverilmesi de bu askerlerin partizan saflarina katilmasina ve direnisin kuvvetlenmesine yolacar 1942 yilinin bahar aylarina gelindiginde savasin ilk yilinin deneyimiyle hareket eden partizanlar kucuk gruplarin birlesmesiyle ilk birliklerini kurmaya baslar Birlikler buyuyunce esgudum sayisal avantaj ve orgutlenme hizlanacak yeni iase yollari olusturulacaktir Ayrica partizan saldirilari siddetlenecek ve ozellikle demiryollari youn bir sekilde sabote edilerek Alman iase hatti sikintiya sokulacaktir 1942 yiliyla beraber Belaruslu partizanlara karsi isgalci Alman yonetimi yerel isbirlikciler sayesinde harekatlara baslayacak ve anti partizan birlikler kurmaya calisacaktir Buna ragmen gelisen Belarus taki partizan kuvvetler 1942 yilinin Kasim ayinda 47 bin sayisina ulasacaktir 1943 1944Nazi saflarina gecen Ruslardan kurulan Waffen SS bunyesindeki birliklerin armasi Bati Belarus da Belarus partizan kuvvetleri 1943 yilinda 9 alay 10 birlik ve 15 ozel harekat birimi takviyesi ile yaklasik 10 12 bin kisilik destek alarak orgutlenir Silahli birliklerin sayisinin artmasinin yani sira Sovyetler Birligi Komunist Partisi de yeralti faaliyetlerini siklastirir ve isgale karsi yogun propaganda faaliyeti yapar Almanlarla isbirligi yapanlar icin gonullu olarak teslim olmalari durumunda vadedilen af sayesinde partizan kuvvetlerine katilim hizla artar Alman Ordusu bunyesinde kurulmus olan 29 SS Waffen Grenadier Tumeninden partizan tarafina firarlar gerceklesir Bu donemde toplam partizan sayisi 150 bini asmistir Daha sonra bu 300 bini gececektir Kurtarilmis alanlarPartizanlar kurtarilmis bolgelerde tarimsal uretim yapmaktaydi Partizan Anna Hobotneva yarali arkadaslari icin inekten sut sagiyor Alman isgali altindaki topraklarda kurtarilmis bolgeler ilan edilecek hatta partizanlar icin hayvancilik ve tarim yapilan kolhozlar kurulacaktir Partizanlar arasindaki vasifli iscilerden ayakkabicilarin terzilerin marangozlarin deri iscilerinin ve demircilerin oldugu cesitli atolyeler kurmustur Yahudi partizanlarBielski partizanlari Bielski partizanlarin adi Belarus taki Yahudi partizanlarin lideri olan Tuvia Bielski den geliyordu Mevcutlari Yaklasik 700 Yahudi kadardi Bielski partizanlar genel olarak bircok partizan grubu gibi gocebe yasam tarzina sahiptiler Ancak bu durum Agustos 1943 te sona erdi Almanlar ic direncleri yok etmek icin cadi avi baslatti Harekata 20 000 Alman katildi Sadece bu onlemler degil ayni zamanda Belarus taki Yahudiler in lideri icin 100 000 Reich Marki odul koydular Zaten partizanlar gocebe yasadiklari icin buyuk bir tehtit altindayken simdi ise hic sanslari yoktu Bu nedenle Bielski grubu kalici bir usse tasinmaya karar verdi Aralik 1943 te Belaruslu partizanlar tarafindan korunan ve Almanlar tarafindan girilemeyen Naliboki Ormani na tasindi Yahudi partizanlar Bielski grubu toplama kamplarindan insanlar kurtarmislaridir Belarus polis yardimcilari yetkililerine oldugu gibi Yahudileri oldurduklerinden suphelenilen yerel ciftcilere de saldirilar duzenlemislerdir Yahudiler Alman trenlerini vurarak devre disi birakmis demiryolu raylarini havaya ucurmus ve kopruleri yok etmistir Bielski partizanlari Alman nobetcilerine ve tesislerine karsi yapilan operasyonlarda Belarus partizanlariyla birleserek bircok Alman ve Belarus isbirlikciyi oldurmustur Yapilan aciklamalarda toplam 381 Alman askeri olduruldugu iddia edimistir PolonyaArmia Krajowa Bu donemde yine Alman isgali altindaki Polonya da faaliyet gosteren ve surgundeki Wladyslaw Sikorski hukumetine bagli Armia Krajowa ile Sovyet partizanlari arasinda temas saglanacak isbirligi yapilacaktir Hatta Almanlar Dogu Prsuya da Armia Krajowa ya ait yeralti signanigini bastigi sirada orada toplam 200 partizan mevcuttu 138 partizan burada hayatini kaybedecekti Ancak Sovyetler Birligi ile Sikorski hukumetinin arasi 1943 yilinda acilir Cunku Katyn Katliami ortaya cikmisti Bu yuzden isbirligi kesilir Armia Krajowa bunu bahane ederkek Naziler ile isbirligine girdi Polonyalilarin Nazilerle isbirligi yapmasi uzerine Stavka 1943 yilinda Polonyali direniscileri dusman ilan edecektir Armia Krajowa ise Belarus partizanlari arasindaki dusmanlikta bu zamanda artti Ocak Subat 1944 doneminde Vilnius ve Navahrudak bolgesindeki Aleksandr Krzyzanowski komutasindaki Armia Krajowa birlikleri Alman birlikleriyle birlikte Belarus partizanlarina saldirir Bolge Alman ve Armia Krajowa saldirilari sonucu partizanlardan temizlenecektir Armia Ludowa Belaruslu partizanlar Armia Ludowa ile birlikte 14 Mayis 1944 yilinda Rablow a saldirdi Catisma Waffen SS e bagli Viking tumeni ile gerceklesti Viking tumeni ne bagli 2 000 askeri Alman ordusu na ait tanklar destekledi Ayrica zirhli arabalar ve Luftwaffe de Viking tumeni ni destekledi Armia Ludowa ya ait 600 Belaruslu partizanlara ait 200 militan bu saldirida gorev aldi Sonuc olarak 40 gerilla olduruldu 40 ila 50 gerilla ise yaralandi Almanlar da ise bu kayip daha buyuktu Oldurulen Alman sayisi 100 ila 300 arasindadir Bazi catismalarVasily Korzh Saldirisi Bahar 1941 23 Mart 1942 Belarus daki Minsk ve Pinsk Oblastlarinda 1000 km uzunlugundaki hat boyunca partizan saldirilari Polotsk Leppel Muharebesi Nisan 1944 Belaruslu partizanlar ile Alman birlikleri arasinda gerceklesmistir Borisovsk Begoml Muharebesi 22 Nisan 15 Mayis 1944 Belaruslu partizanlar ile Alman birlikleri arasinda gerceklesmistir Bagration Harekati 22 Haziran 19 Agustos 1944 Belaruslu partizanlar Bagration Harekatinda yer almistir Harekata 300 bin partizan dahil olmus ve basari kazanmistir Kaynakca Tum Belarus halki Alman fasist isgalcilere karsi savasiyor Vsenarodnaya borba v Belorussii protiv nemecko fashistskih zahvatchikov s 112 Kaynak Gistoryya Belarusi U 6 t T 5 Belarus u 1917 1945 Mn Ekaperspektyva 2006 613 s il ISBN 985 469 149 7 s 491 Beyaz Rusca Vicebskiya varoty Toplamda bu donemde Sovyet karsiti silahli yapilanmalardan 7 bin askeri personel saf degistirerek Sovyet saflarina gecer